Heimskringla - 20.12.1895, Blaðsíða 4

HEIMSKRINGLA 20. DESEMBER 1895.
Heimskringla
PUBLISHED BY
The Heimskringla Prtg. & Pnbl. Co.
•• ••
Verð blaðsins i Canda og Bandar.:
$2 um árið [fyrirfram borgað]
Sent til íslands [fyrirfram borgað
af kaupendum bl. hér] $ 1.
••••
Uppsögn ógild að lögum nema
kaupandi sé skuldlaus við blaðið.
••••
Peningar sendist i P. O. Money
Order, Registered Letter eða Ex-
press Money Order. Bankaávis-
anir á aðra banka en i Winnipeg
að eins teknar með afföllum.
• • ••
EGGERTJOHANNSSON
EDITOR.
EINAR OLAFSSON
BUSINESS MANAOBR.
• • ••
Office :
Corner Ross Ave & Nena Str.
P O. Box 305.
“ K vennfrelsism aðurinn ”
sem “hafði orðið” í síðasta blaði, í til-
efni af fáeinum orðum, er vér sögðum á-
hrærandi klúður-söguna “Verkfall
kvenna,” hugsar að hann sé stórhöggur
ekki síður en stórorður. En það fer fyr-
ir honum eins og Eldjárni i Heljar-
slóðarorustu, að hann heggur sí og æ í
loftið, svo að hamfarirnar verða fyrst
og fremst til að þreyta sjálfan hann.
Fyrst byrjar hann með hrókaræðu
um það livers ritdómari eigi að gæta.
Vitaskuld er nú ekkert nýtt í þeirri ræðu
en svo getur hún veriöjafngóðfyrir þvi.
En finst honum nú virkilega, að dómur-
inn hefði geðjast meðhaldsmönnum
þessa ritverks betur, ef vér hefðum lagt
oss til og framsett aUa gallana, sem
finna má og það áu þess vandlega sé leit-
að ? Vitaskuld hefði þá verið minnst
hinna góðu kafla í bókinni, því vitan-
lega eru þeir til; það væri makalaust
alveg, ef okkert væri nýtilegt í einni bók.
En þeir góðu og gagnlegu kaflar hafa
enganvegin yfirhöndina. Gallarnir all-
ir, bæði á efni og búningi, að frádregn-
um þeim göllum, sem prentarinn getur
ráðið við, eru í þessari bók talsvert
þyngri á metaskélunum hjá öllum, sem
líta með óhlutdrægni á innihald hennar.
Vér skulum játa, að það var yfirsjón
vor, að hafa minst á þessa bók með einu
einasta orði. Því þegar á alt er litið, þá
er hún tæplega þess virði. . En úr því
nú að vér létum álit vort á henni í ljósi,
þá gátum vér ekki gert það með vægari
orðum, en vér viðhöfðum, < g þá því að
eins, að vér hefðum orðin sem fæst.
Hefðum vér farið að sýna fram á þó
ekki væri nema eitthvaðaf öfgunum, og
á það, að hvaða frámunalegum rolum
karlmenn allir eru gerðir, þá mundi
“Kvennfrelsismanninum” hafa enn ver
líkað. Af ósköpunum sem á honum eru
mætti halda hann einnaf þeim mönnum,
sem hugsa að þeir vílji alt mögulegt
reform, en sem kunna ekki betur að
ganga til verks með að framkvæma það
en svo, að sjái þeir eða heyri eitthvað
stór-nýstárlegt, hlaupa þeir til og hrópa:
“Andskoti er að tarna gott!” Og svo
hlaupa þeir til og berja þaðáfram, hugs-
unarlaust, en með aðdáanlegri, þó ó-
hyggilegri atorku. þangað til þeir, nauð-
ugir viljugir, reka sig á ókleifan hamar.
Þessir inenn hugsa aldrei út í það, hvaða
áhrif þessi tröllabarsmíð hefir á verks-
heildina. sem fyrirliggur að framkvæma,
ef “reformationin,” sem þeir látast berj-
ast fyrir, á að verða meira en nafnið
tómt. Enginn maður, sem ætlar að
sundra húsi, en halda sem mestu af viðn-
um óskemdum, byrjar á þvi að taka
burtu grunnrnúrinn. Enginn maðuri
sem ætlar að byggja hús, byrjar á því
að reisa þakið. ‘Einmitt þessi aðferð er
viðhöfð í þessari makalausu bók. Að
bjóða hana íslendingum. körlum og
konum.nú, á meðan fæstir þeirra þekkja
stafrofið í kvennfrelsismálinu, er ámóta
viturlegt og það, að kenna bömum Al-
gebra og latnesk og grísk fræði, áður en
þeim er kent stafrofið, eða einfaldasta
orðmyndun móðurmálsins. Það er ekki
sýnt að “Kvennfrelsismaðurinn” vildi
viðhafa þvílíka kennsluaðferð, þar sem
hans börn ættu í hlut. en þó heldur hann
því fram, að þessi kennsluaðferð í bók-
inni sé holl íslenzkum konum og kðrlum
sem litla eða enga hugmynd hafa um
kvennfrelsismálið, aðra en þá, að það sé
arsmíð um það hvort konur eigi að fá
að greiða atkvæði við kosningar eða ekki.
Eu sú þekking á málinu er sama sem
engin þeLking.
Það sem bókin á að sýna er það,
hve réttlátt sé að konan hafi alger ráð
yfir sjálfri sér, líkamanum ekki síður en
sálinni. Og hver neitar því, að það sé
réttkrafa? En hvað þýðir fullkomið
kvennfrelsi og kvennréttur, ef hann
hefir ekki þann rétt i för með sér, að
sjálfsögðu ? En þeir eiga sammerkt í
þvi, höfundurinn og þýðarinn, að það
hafa þeir ekki skilið, að fullkominn rétt-
ur sé fullkominn réttur. Þeim kefir
bara virst að réttur kvenna til að tak-
marka barneign væri “andsk. góður”
punktur til að gera öfga-ritgerð af, án
tillits til þess hvert hún var þarfleg, og
hvert allir sem lesa bókina eru á því
mentastigi, að þeir kunni að meta um-
talsefnið eins og ætlast er til.
Höfundurinn, þýðandinn og “Kvenn-
frelsismaðurinn” eiga líka sammerkt i
því, að þeir sjá ekki öfgarnar, og má þó
að virðist finna minna grand í mat sín-
um. Er nokkur snefill af sanngirni í
þvi, að kenna karlmönnum einum um
að til eru vændiskouur og konur, sem
alls konar glæpi hafa drýgt ? Fyr má
nú vera blindnin og ákafinn en svo sé.
Eða er nokkur sanngirni í þvi, að gera
alla karlmenn undantekningarlaust, að
þeim ræflum. sem gert er í sögunni? Er
það líklegt, er það sennilegt, að smekk-
menn, sem annars eiga að vera, hafi
farið að bisa við að koma stónni sinni úr
eldhúsinu inn í “skrautstofuna, að þeir
hafi raðað húsgögnum öllum, svo sem
kaffikönnum, steikarapönnum o. s. frv.
í framstofugluggana, og að söguhetjan
sjálf, mentamaður og enginn jarðvöðull
að því er séð verður,hafi ekki haft meira
vit eða meiri smekk, eu að láta “pjátur-
baukana tóma,” að máltið lokinni, upp i
bókaskápinn ! Samskonar lokleysur og
þetta “vaða uppi” alt í gegnum þessa
bók, sem “Kvennfrelsismaðurinn” dáist
svo mikið að. Vér öfundum hann ekki
af hans literary smekk. Honum kann
að þykja, að þær komi málinu ekki við,
þessar öfgar, en þær gera það samt
greinilaga. Það sjá allir þær öfgar og
þá fer þá að gruna, að margt annað í
bókinni sé á líku stig, og hún fellur í
verði. Það er líka sannast, að öfgarnar
og ósköpin eru ekki minni, að því er
snertir aðalinnihald bókarinnar þ. e.
kvennamálið.
Kaflinn um konu Tímóteusar þykir
“Kvennfrelsismanninum” snildarlegt á-
gæti. Þó það væri nú ! Því miður
skýrir hann ekki frá ástæðunum til þess
að Timmi var svo vondur drengur, því
það, að hann var 10. barnið, gerir engin
skil fyrir því. Voru það forlög drengs-
ins að verða vondur, af því hann var 10.
barnið ? Eða ólu foreldrar hans hann
svona laglega upp ? Voru þau svo rétt-
lát, að láta koma niður á honum saklaus-
um hefndina fyrír það, að hann var ekki
kærkominn gestur hjá þeim ? Oss er
bókstaflega ómögulegt að sjá hvar ágæti
þessa kafla “kemur inn,” eins og ensk-
urinn segir.
Kaflinn um ræðu Holworthy’s og
lýsingin á hugsunum konu hans, er ekki
afleitur, en ekki er Gestur heitinn Páls-
son heiðraður með því, að jafna þeim
kafla á móti ritverkum hans. Vitaskuld
er klerkurinn orþódox, en sérlega áfellis-
verður er hann ekki þó að hann taki sér
fyrir texta setninguna : “Kærleikurinn
gerir náunganum ekki mein.” Lýsing-
in á prestskonunni og æfi hennar er auð-
vitað ‘brennipunkturinn,’ en svo brenn-
ir hann ekki neitt tilfinnanlega, þegar
athugað er, að hún í huga sínura kvart-
ar ekki um að hann hafi verið sér neitt
sérlega vondur maður, en leggur meiri
áherzlu á það, aö heiðingjarnir séu frjáls-
ari og farsælli en hún, og þá ekki sízt
þegar athugað er, að hún játar. að hún
af frjálsum vilja hafi gifst honum vegna
upphefðarinnar ! Vér sjáum ekki, að
hverju leyti sekt prestsins er svo gífur-
leg, að undanteknu því, að hann var
faðir 9 barna konu sinnar. En þá er
naumast rétt að elta hann einan fýrir
það. Þeir eru svo margir sem sekir eru
í því að vera feður !
Að halda því fram, að af því Jón
Ólafsson hafi ritað eitthvað áhrærandi
sumt af þeim málum, sem höfundur
þessarar bókar er að bögglast við, og af
því að fátt þyki “markleysa sem Jón
hefir ritað,” þá geti þessi bók ekki verið
illa samin, — að halda þessu fram er
ámóta viturlegt og að halda þvi fram,
að af því Bjarni Thorarensen hafi ort
góð og fögur kvæði, þá hljóti það alt að
vera góð kvæði, sem liggja eftir Símon
Dalaskáld, eða hans jafna.
“Þegar ritdómarinn fer að dylgja
yfir því, að bókin sé ekki sérlega holl
andans fæða, þá finnst mér hann fara
að koraa með garala bibliu móralinn úr
Móeses-bókunum.” Svo segir “Kvenn-
frelsismaður” þessi. Hér er annað-
tveggja að þessi kv.fr.m. hefir ekki at-
hugað öll orð vor, eða hann vísvitandi
sleppir aðal-kjarnyrði setningarinnar,
því, að bókin gceti ekki heitið skaóleg, þó
hún hinsvegar væri ekki sérlega holl
andans fæða. Óhollnustan getur verið
tvennskonar. Bókin getur verið sið-
ferðislega óholl og hún getur verið óholl
að því leyti, að sá sem byrjar að nema
það sem hann ætti að enda á, hann verð-
ur latari að sækja niður fyrir sig, að
nema það sem nær lág, en fyrir
heimskulega fljótfærni var hlaupið yfir.
Það var sérstaklega sú óhollnustan sem
vér höfðum fyrir augum, en kv.fr.m.
augsælega skilur þá setningu á hinn
veginn og má það þá vera svo. Hann
viðurkennir sjálfur að bókin sé
“á undan tímanum." Er það ekki ein-
mitt sönnun fyrir því, að hversu góð
meiningin sem er, sé hún þó undirorpin
misskilningi, það enda skaðlegum,
hræðilegum misskilningi ? Má ekki
misskilja og það hraparlega þau orð,
sem lögð eru í munn prestkonunnar, að
heiðingjunum líði betur en henni, að
þeir séu að visu fáfróðari, en “þó bæði
frjálsari og farsælli, en hún, sem hafði
verið neydd til þess, að eiga börn með
þessum mikla manni”.........Er ekki
þessi setning ágætasti texti fyrir þá,
sem halda fram algerðu “lioense,” m. m.
slíku? Oss dettur ekki í hug að ætla,
að höfundurinn vilji að orð sín séu
þann’g skilin, en vér segjum að þannig
megi skilja þau. Á einhvern likan hátt
máskilja meginhluta alls þess, er höf.
segir áhrærandi kröfur kvennfólksins
í bókinni.
Að til eru meðmæli “heilla hópa af
“merkum ínönnum,” sannar lítið. Það
voru mariíir “merkir”, menn meðal
tveggja þúsundanna, sem í haust er leið
smá-steyktu lífið úr vesölum negra yfir
seinvirkum eldi, suður í Texas, og sem
á eftir mæltu því bót og reyndu að rétt-
læta það ódæðisverk og þeir höfðu fylgi
margra blaða, sem þó vilja heita heiðar-
leg blöð. I»að eru kallaðir “merkir”
menn líka og sem einnig liafa fjölda af
blöðum til að fylgja. sér, sem nú nýlega
hafa, útvegað New York-búum konu
eina “nafntogaða” frá Parísarborg, til
að syngja og syngia illa, þá söngva,
sem ekki mundu leyfðir á prenti í enskri
þýðingu jafnvel í siðferðissnauðustu
ríkjum Bandaríkja. Þetta er ekki vor
dómur um þessa “nafntoguðu” frönsku
kvennjiersónu, heldur dómur ærlegra
blaða í Bandarikjunum. Það er enginn
hlutur auðveldari í Ameríku en að fá
meðmæli “merkra” manna.
Hinn heiðraði kv.fr.m. leggur oss
orð í munn, sem vér aldrei höfum talað.
Hann segir að vér mælum með að þýtt
sé úr Scott og Bulwer, en finnur það
jafnframt að þeim, að þeir hafi ekki
neift ritað í þessa stefnu! Vór sögðum
einmitt, að gefið væri að þýða betri sög-
ur en þessa um “Verkfall kvenna,” og
að undanteknum þeim Scott og Bulwer
væri ekkert þyngra að þýða þær, en
söguruslið, sem þessi, er hér er um að
ræða tilheyrir. Og satt að segja kom
oss þá ekki til hugar og kemur ekki enn
til hugar. að það sé allsendis það “eina
nauðsynlega” fyrir íslendinga, að sjá og
lesa sögur, sem hafa sömu stefnu og
þessi um verkfallið. Oss virðist þvert
á móti að þeim sé margt annað miklu
nauðsynlegra í bráð.
Fuminu öllu um “Ólaf ofvita,” um
“kálfinn,” m. m. slíku, sleppum vér að
svara. Vér gætum máske svarað í
sömu mynd, en þykir ekkert unnið með
því, enda ekki málefninu viðkomandi.
En vér endurtökum það að lyktum, að
hvert sem sagan er “draumur” eða dá-
lciðsluringl, eða blátt áfram höfuðsótt-
arringl þá er hún ófimlega samsett að
öllu leyti, eftir þýðingunni að dæma,
svo illa samin, að enginn vandvirkur,
metorðagjarn maður mundi vilja ljá
henni nafn sitt. Og hvað sem “kvenn-
frelsismaðurinn” segir, þá lýsir það litl-
um literary smekk þýðandans að velja
hana öðrum sögum fremur. Og hafi
hann leiðst til að þýða hann vegna efn-
isins, þrátt fyrir að hann viðurkendi
búning hennar efninu ósamboðinn, þá
getum vér heldur ekki hrósað praktiskri
þekkingu hans þar. Þvi annað eins
öfga-hnoð og "Verkfall kvenna” er,
spillir meir en það bætir fyrir kvenn-
réttarmálinu. Það er hóf og kænska
fremur en öfgar og sörlaskapur, sem út-
heimtist til að þoka því máli áfram.
Nýtt stjórnarstarf.
Eins og frá heflr verið skýrt, í Hkr.
hefir nú stjórn Breta látið að bænum
bændalýðsins á Englandi, og bannað
innflutniug nauta og sauða frá allri
Ameríku, nema til slátrunar tafarlaust
álendingarstaðnum. Þetta bann er sem
næst rothögg fyrir kvikfénaðarverzlun
Canadamanna og liggur því fyrir að
finna upp ráð til að halda jafnvæginu
eftir sem áður. í tilefni af þessu er það
nú uppástunga foistöðumanns fyrir-
myndarbúanna, sem dominionstjórnin
kostar, að stjórnin takist í fang að
kaupa gripina.eða ábyrgjast verð þeirra,
að hún láti slátra þeim í Montreal og
sendi svo kjötið frosið austur yfir hafið.
Þetta hefir nú stjórnin á prjónunum
sem stendur og ekki ólíklegt að hún geri
þessa tilraun. Það er tvent sem virðist
mæla með að hún taki vel i þessa uppá-
stungu Robertsons. Fyrst það, að
henni gekk svo vel í fyrra, er hún á-
byrgðist bændum eystra ákveðið verð
fyrir nýtt smjör (vetrarsmjörið), ef þeir
vildu halda áfram að búa það til vetur-
inn út. Það kostaði hana ekki nema ör-
smáa upphæð. sem hún léði um nokkra
mánuði, en bændur allir sem hagnýttu
boðið, fengu frá 4 til 7 cents meira fyrir
pundið, heldur en þeim bauðst á heima-
markaðnum, f öðru lagi hefir hún á-
stæðu til að hætta nokkru til að koma
þessari kjötverzlun á stað, þar sem hún
hefir dæmi Ástralíumanna fyrir augum.
Langt eins og þeir eru frá Liverpool og
London, senda þeir ómæld ósköp af
nauta og sauðakjöti til Englands á ári
hverju. Að sú verzlun eykst en rýrnar
ekki sýnir, aðhún er ábatasöm. Þeim
mun hægra ætti þá að vera að senda
nýtt kjöt frosið héðan, svo tiltölulega
stutta leið. Það sem mestum kostnaði
veldur í því efni.er útbúnaður skipanna
Þau þui fa að geyma svo og svo stór
frystihólf og frystihús til að taka á móti
kjötinu þurfa einnig að vera til á lend-
ingarstaðnum á Englandi, og sá hnút-
urinn er nú liklega auðleystur. En
það, sem sagt eru skipin. Eigendur
þeirra vilja að líkum ekki hætta fé i
jafn kostbærar breytingar eins og þe.ssi
fyriihngaða verzlun krefst, nema þeir
eigi vist annaðtveggja að þeim verði
bættur skaðinn, ef fjTÍrtækið heppnast
ekki, eða. ef það heppnast, að þá eigi
þeir vísan fullan kjötfarm í hverri ferð
skipsins.
Það eru sumir, margir merkir menn
enda, sem eru andvígir öllum slikum
afskiftum stjórnar; þykir hún helzt ekki
eiga með að reka þannig verzlun, eða
bætta fé alrnennings í óviss fyrirtæki.
En undir þessum kringumstæðum, sér-
staklega, ef fyrirtækið heppnaðist,
muridu fáir finna að afskiftum þessum,
Eins og stendur sýnist heldur ekki um
annað að gera. Á meðan andróður
gegn gripuin héðan er eins mikill og nú
er á Englandi, er nauðsynlegt að stjórn-
in ábyrgist það kjöt, sem flutt væri
austur, en það getur hún ekki eins
þægilega, að minsta kosti ekki eins
kostnaðarlítið, ef einn verzlunarmaður
hér og annar á hinum staðnum, slátraði
gripuin og sendi í frystivögnum til
hafnstaðarins. Skipaeigendurnir yrðu
líka latari til að leggja mikið í frysti-
hólfakostnað á skipum sínum, ef verzl-
unarinenn útaf fyrir sig vildu gera til-
raunina. Þegar á alt er litið sýnist því
réttlátt að stjórnin geri tilraunina.
Heppnist fyrirtækið vel getur hún hætt
þegar vill, og gerir það líka sjálfsagt.
Það má virðast að þetta fyrirtæki
sé rnáskee gagnlegt austur-fylkjabúum,
en að það komi Manitoba-mönnum að
engu liði. En það er ekki rétt. í sum-
ar er leið voru sendir um 50,000 naut-
gripir til Englands frá Manitoba og
vestur-héruðunuin, þaraf áætlaður
nærri belmingurinu, eða 22,000—25,000,
úr Manitoba-fylki einu. Það gefur að
skilja að gripirnir eru ekki vel útlítandi
eftir alla ferðina héðan til Englands.
nærri 4,500 mílur, og er þessvegna eyði-
legging þessarar árlega vaxandi verzl-
unar vís, þegar boðið er útgengið að
gripunum skuli slátrað undireins og
þeir eru komnir af skipsfjöl. Manitoba
bændur, ekki siður en þeir eystra, hafa
því ástæðu að vera þakklátir ef tæki-
færi fæst að selja gi ipina eða kjötið af
þeim gegn saina verði og áður, þrátt
fyrir þetta innflutningabann.
I Ia«;<skýrsla
fylkisstjðrnarinnar, hin síðasta í ár, er
nú út komin, dags. 10. Desember, og
hefíi margan fróðleik að geyma. Korn-
uppskeran er áætluð þannig:
HardvarA!
Lesið fylgjandi upptalningu og notið svo tækifærið til að spara
peninga yðar:
Ullarkambar, vonjuleg stærð, á 85 cts. Ullarkambar stórir á... .45 cts.
Bezta exin í búðinni á.85 cts. Góð exi á.75 cts.
Blikkfötur 40 centa virði, & ... .80 cts. Hamrar 35 centa virði, á 25 cts.
25 centa olíukönnur á.20 cts. 5 gal. olíukönnur með
Hitunar-stór á.$4, $5 og $6.00. pumpu, á. $1.65.
Og allar aðrar varningstegundir að sama skapi. Komið og lítið á
varninginn. Yður verða sýndar vörurnar með ánægju, hvert sem þér
kaupið eða ekki.
C. Indriðason vinnur í búðinni og fýsir að spjalla við “landa” þegar
þeir eru á ferðinni.
John E. Truemner,
Main Str., næstu dyr við Town. Hall.
Cavalier, North Dakota.
Hveiti meðal
Bush. ekratal uppskera
31,775,038 1,140,266 27.83
Hafrar
22.555,783 482,658 46.73
Bygg
5.645.036 158,839 36.69
Af þessum þremur korntegundum
er þá uppskeran samtals....59,975,807
bush, en þar við bætist.....
Hörfræ...................... 1.281,854
Rúgur.......................... 81,082
Ertur'......................'. 28.229
Kornuppskeran öll 6I.g06,472,20
Kartöflu-uppskeran er áætluð 4,
042.562 bush., af 16,716 ekrum, ,er gefur
243.5 bush. sem meðal- uppskeru af
hverri ekru. Uppskeran af næpum og
öðrum slíkum rótávöxtum (engir hinna
fínni garðávaxta eru taldir) er áætluð
2,285.283 bush. af 6,785 ekrum, er gefur
336,8 bush. sem meðal uppskeru af ekr-
unni.
Hinn 25. Nóv. síðastl. (lengra fram
nær skýrslan ekki) var áætlað að búið
væri að flytja til marltaðar alls 12,521,
612 bush. En svo er þess getið sérstak-
lega, að viku síðar (1. Desembei j muni
14J milj. bush. hafa verið komin til
markaðar.
Kvikfénaðarhöld telur skýrslan hin
beztu almennt yfir í fylkinu. Kvikfén-
aðareign fylkisbúa er nú talin :
Nautgripir talsins...........192,525
Hestar talsins................... 91,914
Svín talsins.................. 59 457
Sauðfé talsins.................. 35,766
Á síðastl. sumri segir skýrslan að
selt hafi verið út úr fylkinu, af na»t-
penmgi 22,000 höfuð; af svfnuin 10.000.
Á sumrinu voru búin til 1,553,192
pund af osti, á 52 ostagerðarhúsum og
var meðalverð ostsius tíundi úr centi
ininna en 7 cents pundið að raeðaltali.
Á sumrinu voru og búin til 529.812 pd.
af smjöri á 19 smjðrgerðaihúsum, sem
seldist á 16 1/6 cents pundið að meðal-
tali. Á bújörðunum er ætlast á að á
sumrinu hafi verið búin til alls 1 238,440
pund af smjöri, er seldist á 9| til 12 1/5
cent pundið að meðaltali. — Þetta sýnir
ljóslega hve áríðandi er að sinjörið sé
vel til búið og hve áríðandi er að sem
flest smjörgerðarhús komist upp.
Verð nýrra bygginga á bújörðum
bænda, er upp hefir verið komið í suin-
ar, er áætlað $792,640. — Skaði af völd-
um sléttuelda í öllu fylkinu, á siðastl-
hausti, er áætlaður $138,840.
Vegna þess hve uppskeran var mik-
il varð miklu minna plægt en venja er
og er því miklu minna af landi búið
undir sáning næsta vor en vant er.
Talið er að 99.835 ekrur af landi hafi
verið plægðar í fyrsta skifti síðastl.
sumar og eru þær ekrur allar undirbún-
ar fyrir sáningu og að auki 307,190 ekr-
ur, er hvíldar höfðu verið. En hvað
rnikið af landinu, sem var undir korni
síðastl. sumar, hefir verið plægt upp, er
ekki sýnt, en aðeins sagt að haustplæg-
ingin sé ekki fjórðungur á móti því,
sem venja sé'að plægja.
Þess er getið að yfir 5000 menn
austan úr landi hafi verið feniíiiir til að
vinna að uppskerunni og er áætlað að
samlagt kaup þeirra hafi verið $400,000.
Viðsöfnun upplýsinga í þessar hag-
skýrslur skiftir stjórnin fylkinu i 5
deildir, er hún nefnir: Norðvestur,
norður-mið, austur, suður-mið. og suð-
vestur-deildir og eru fjölmargir menn í
hverri fyrir sig, sem senda stjóriiinni
svo nákvæmlega rétt svör, er fáanleg
eru, npp á þær spurningar er húu
framsetur.
Þreski-laun i fylkinu ei u nokkuð
mismunandi, voru í haust, er leið. sem
fylgir, í hinum ýmsu deildum :
1 Norðv. deild : fyrir bush. af hveiti
31/5, og fyrir aðrar korntegundir 2§
cents bush.
í suðv. deild: Hveiti 4, aðrar korn-
tegundir 3 1/7 cts. bush.
í Norður-miðd.: Hveiti 3J og aðr-
ar korntegundir 8 cts. bush.
I Suður-miðd.: Hveiti 4J og aðrar
korntegundir 8| cts. bush.
í Austur-deildinni: Hveiti 84 og
aðrar korntegundir 2 5/6 cts. bush.
Hagl er sagt að hafi valdið mjög
litlum skemdum, en frostið sem kom
aðfaranótt 19. Ágúst nokkrum. Þó er
sagt að mest sé tjón bænda í ár af
“smut” í hveitinu og þykir það leið við-
urkenning af þvi mögulegt sé að gera
við því.
Hættulegir vitfirringar.
Ofsatrúin i Ameríku birtist í mörg-
um myndum, en skaðlegust er hún hjá
þeim flokki manna, er nefna sig “Christ-
ian Scientists.” Hin “kristilegu vís-
indi” þeirra vitfirringa eru svo skaðleg,
að dómstólar ættu að fara með þá eins
og hverja almenna vitfirringa — hneppa
þá inni á vitfirringaspítala. Það er
eins með þessa menn eins og “Sálu-
hjálparhermenn,” að undir aitxo «« þeír
hafa gengið í félagið —• “Christian
Science”-félagið, eru þeir syndlausir
menn og konur — heilagir menn og kon-
ur! Alinennir sjúkdómar ná því ekki
til þeirra — helgra manna og kvenna.
Hversu sjúkur sem einhver meðlimur
þeirra verður viðurkenna þeir ekki að
þar sé um sjúkdóm að gera, að eins
ímyndunarveiki, að guð láti þá ímynda
sér þetta, af því þeir í einhverju hafi
ekki fullnægt boðum hans. í stað þess
að vitja lækna safnast því “bræðurnir
og systurnar” saman, syngja andlega
sálma og lesa bænir og só sjúklingurinn
svo gamall orðinn að hann kunni að
biðja, er skylda hans að gera það óaflát-
anlega og hverfur þá sýkin fyrir sam-
einuðum bænum og söngvum fólags-
manna. Sé sjúklingurinn aftur á móti
of ungur til að biðja sjálfur, er einhver
háttstandandi félagsmaður fenginn til
að stunda hann sem læknir.
Þessi vitfirringa félagsskapur er
meira og rainna fjölmennur í öllum bæj-
um og borgum í landinu. Læknunum
og heilsuábyrgðamefndunum er vitan-
lega illa við þann félagsskap og sitja
um að ná höggfæri á félagsmönnum, en
það er ekki auðfengið. Þó félagsmenn
deyi en sem líkur eru á að hefðu lifað,
ef lækna hefði verið vitjað, geta lækn-
arnir ekkert aðgert nema sannað verði
að veikin hati verið sóttnæm. Þetta
hefir enn ekki orðið sannað eins greini-
lega og þurfa þótti og á meðan leika
þessir menn lausum hala, enda óvíst að
þeir tækju sér fram, þó einhver þeirra
yrði sektaður eða settur í fangelsi fyrir
skaðlegt brot gegn heilbrygðisreglum
Öllum. Þeir mundu kalla það ofsókn
og æsast því meir.
Eitt þetta mál gegn “kristilegum
vísindamönnum” er ný-afstaðið i Tor-
onto og eins og oftar féllu kærendurnir,
en þessir seku vitfirringar sluppu. Það
virðist vera lítilfjörlegur lagakrókur,
sem í þetta skifti hlífði þeim, sá, að þar
sem engin meðöl væru gefin, þar ætti
sér engin læknistilraun stað. Það var
þessi úrskurður, sem hlífði þeim í þetta
skifti og jafnframt það sjálfsagt, að það
vaTð ekki sannað eins rækilega og
þurfti að banamein hins dána (en það
var drengur á 6. ári) hafi verið tauga-
veiki. Læknafélag bæjarins tókst í
fang að fá þetta mál tekið fyrir og taldi
sér vísan sigur, en eins og svo oft áður
unnu þessir “Christian .Scientists,” og
eflir þannig hvor slíkur sigur flokk
þeirra, sem trúa meir á bænir og
söngva, og rainna á lækna og læknis.
dóina.