Heimskringla - 07.06.1906, Page 3

7- júní 1906.
SUMARMÁLABLAÐ HEIMSKRIN&LU
3
þú góðnr og kærleiksríkur maöur.
Eg taldi því sjálfsagt, að þú
myndir breytast. Hve heitt og
innilega eg hefi stundum beðið
þess, að þú mættir leiðast frá
Pétri, og verða sjálfstæður í skoð.
unum þínum. þá vissi eg, að alt
myndi vel fara. — En hve eg varð
reið við þig, þegar þú sagðist
hafa sömu skoðanir og Pétur bróð
ir minn, sem þó var búinn að ausa
úr sér þeim skömmum og illyrð-
um að engu tók tali yfir trúna og
trúað fólk. þetta gera ilestir van-
trúarmenn. þeir eru eintómur ofsi
°g grimd. Svartsýni og , tortrygni
þeirra gerir það að verkum, að
þeim fer að verða illa við alla til-
veruna, sérstaklega fer þeim að
vrerða iila við þá meðbræður sina,
sem aðrar skoðanir hafa. Anda
þessara manna sástu áðan í
þeirra eigin persónugervi, berast
fyrir straumnum. Og mennirnir,
sem þannig láta anda sinn berast
niður strauminn, virðast flestir
gleyma því, að meðan við erum í
þessu lifi, megum við öll til að
vera hér í hólmanum, og ætti það
því að vera markmið allra jafnt,
að efla sem bezt þeir geta alla vel-
líðan mannkynsins; en kærleikur-
inn, sem einstaklingarnir eiga að
bera hver til annars, er undirstaða
allrar sannrar vællíðunar. — þeim,
sem niður strauminn berast, hætt-
ir oft við að gleyma þessu, en þó
einna mest þeim, sem ekki geta
með stratimnum borist án þess
að hanga í taugum annara.
En hve vænt mér þykir um það,
að þú ert orðinn breyttur. Nú er
ekkert lengur til fyrirstöðu, að við
getum náð saman. Og við skulttm
ÆÍinlega reyna að fylla þann flokk,
sem okkur virðist bjartsýnastur
og kærleiksríkastur, þó honum sé
ef til vill ábótavant í einhverju
því alt mannlegt er ófullkomið. —
En við verðum að forðast alt yf-
irskyn. Trúin verður að sýna sig í
verkinu. Við megum ekki gráta
undir guðsorði á sunnudögum og
ganga svo ljúgandi og svíkjandi
alla virka daga vikunnar. — Sælir
eru þeir, sem viijugir starfa í trú
sinni, sem auka vilja lotninguna
fyrir því góða, efla bróðurkærleik-
ann, stilla til friðar o'g stuðla til
þess, að sem fiestir geti tekið und-
ir með skáldinu og sagt:

Heimskringla
PUBLISHED BY
The Heimskringla Xews & Publish-
in» Company
Verö blaösins l Canada og Bandar.
$2.00 um áriö (fyrir fram borífaö).2
Seut til Islands (fyrir fram bnrgaö
af kaupendum blaösins hér) $1.50.
Peningar sendist P. O. Money Or-
der, Re^istered Letter eöa Express
Money Order. Baukaávtsanir á aöra
banka en 1 Wiunipeg aö eins teknar
meö affölluip.
B. L. BALDWINSON,
Editor & Manager
Office:
727 Sherbrooke Street, Winnipeg
P.O.BOX 116. 'Phone 3512,

77/ kaupendanna
Nú loksins birtist þá Sumar-
málablað Heimskringlu, sem kaup-
endunum var fyrir löngu lofað og
átt hefði að vera komið út í miðj-
um apríl sl., ef ekki hefðu óviðráð-
aniegar hindranir bannað þa'ð.
I blaði þessu birtast myndir og
æviágrip 27. ísl. “business” manna
hér í bænum, og er það sem næst
helmingur þeirra, sem með réttu
hefðu átt þar »ð vera. En í þetta
sinn var ekki rúm fyrir fleiri.
Myndirnar eru þær beztu, sem
föng voru á að fá gerðar hér í
Winnipeg, og svo vel prentaðar,
sem áhöld Heimskringlu leyfa.
jEviágripin eru svo stutt, sem
hægt var að hafa þau, — að eins
til þess stuttlega að ættfœra hvern
einstakling, svo að vinir þeirra í)
hinum ýmsu bygðum íslendinga
hér vestra og heima á Islandi fái
við þá kannast.
Tungan sem þýðust talin er, —
fyrrum er lýður varði víða,
vildi í stríði sigurs bíða, —
gleymast um síðir hlýtur hér.
Orðstýrinn minn í brjósti’ er bai
flokkur nú þynnist ír umbýlinga;
fáir nú minnast ísku dinga
eins og að vinnan verðskuldar,
sem að hér reistu bú og bygð
• fyrrum og leyst.11 írelsi’ úr böndum,
fjörinu treystu’ og stvrkum höndum,
elskuðu hreysti’ af trú og trygð.
þar sem að nóg var neyð um stund, —
hérað var þó með heill í fangi, —
hjuggu þeir skóg í berserksgangi,
tóku um plóg með traustri mund.
Islenzkri tungu unnn þar, —
börn hana ung ef bjaga vildit
boðorðin þungu ekki skildu,
yfir þeim sungið eitthvað vat
Forfeðra högum fluttu hrós
kvæði og bögur kátu geði;
kappanna sögur efldu gleði,
voru þeim fögur leiðarljós.
Stund samt er önnur orðin þar, —
lengur ei bönnuð bjögun orða
börnum né mönnum. Engir forða
máli úr tönnum tízkunnar.
þjóðræknis-kröfur missa móð;
felast mun gröfum frumbýlinga
fegursta gjöfin Islendinga.
Til lítils höfum t’alist þjóð.
Feðranna slóð er man ei meir,
geymt þeirra sjóðu sizt fær þjóðin,
sögurnar góðu hverfa’ og ljóðin,
þegar að móðurmálið deyr.
Ivengjast nú skuggar, ljósið dvín,
landar fá “tuggið upp á” ensku,
ekkert við stuggar lítilmensku, —
ein er þó huggun hja rtans mín:
Bræðurnir heima’ ei svikja sitt,
öðrum ei teymast þeir af þjóðum
þangað til gleyma’ sö gu’ og ljóðum. —
Fjallkonan gevmir málið mitt.
O. T. .Tónsson.
“Hér er drottinn, hér er gott að
vera,
h'ans því líking heldur vörð
í himnaríki á vorri jörð”.
En nú máttu kyssa mig aftur,
ef þú vilt, Pá'll, því ég hefi lokið
máli mínu. — En finst þér þetta
nú ekki alt vera rétt?” — “það
er alt hverju orði sannara”, segir
Páll og ætlar að grípa hana í
faðm sinn. En — Helga er að
hverfa. Páll reynir af öllu megni
að halda í drauminn, því nú vill
hann sízt af öllu vakna. En geislar
morgunsólarinnar liggja ekki á liði
sínu og hrekja hann vægðarlaust
úr landi draumanna inn í land
lífsins og ljóssins.
“Eg hélt þú ætlaðir að sofa í
allan dag”, sagði Grímur við Pál,
þegar hann kom ofan. “Pln mikið
ljómandi gekk mér vel að tefla í
gærkveldi. Eg var nærri því búinn
að máta Pétur. Hann var eins og
utan við sig. — Hann bað mig að
skila til þín, að koma yfir um til
sín í dag, ef þú ættir ekki annríkt
Eg var líka beðinn að fá þér
þetta, svo lítið bæri á”. Og Grím-
ur fékk Páli bréf. Páll leit á utan-
áskriftina. — Hann stóð á öndinni
þetta var hönd Helgu. Hann reif
bréfið upp í snatri og rendi augun-
um vfir innihaldið, sem hljóðaði
þannig:
“Kæri Páll! þegar ég fékk bréf-
ið þitt, afréð ég að fara heim og
gefa þér munnlegt svar. lén hve
mér þykir vænt um bréfið þitt og
— en sleppum því. — Eg vona þú
komir yfir um bráðum, því nú er
ég komin heim. þín, Helga.
þetta varð til þess, að Páll
misti hértimbil alla matarlyst
þenna morgun, og hraðhentur var
hann við morgunstörfin. Svo sagði
hann móður sinni, að hann þyrfti
endilega að fara yfirum og finna
Pétur. — En hann sá þó á hinu
hýrlega yfirbragði hennar og á
hinu gletnislega tilliti Grims, að
þau myndi gruna, að eitthvað
annað væri á seyði. Svo lagði
hann af stað og var hraðgengur.
Hann tók ekkert eftir náttúruíeg-
urðinni, sem þó var óviðja,'nanleg
þenna morgun. — Hann var að
hugsa um viðtökurnar, sem hann
nú fengi hjá Helgu.
En þú mátt vera óhræddur, Páll
Helga mun nú segja eitthvað svip-
að þvi, sem hún sagði við þig í
draumnum. Eg ætti að geta um
þetta borið! Og ég vil nú verða
ívrsttir allra til að óska þér til
lttkkti, að óska ykkur báðtim íil
liikku, þér og Helgu. Megi hjóna-
band ykkar verða sem farsælast,
heimili ykkar sannarlegt kærleiks-
þegar litið er yfir myndaflokk-
inn sést, að hann er af sérlega
fríðum og sviphreinum mönnum,
sem alt útlit er fyrir, að vel sé
treystandi í viðskiftum og verzl-1
tinarsökum, enda hefir almenningi
hér vestra orðið sú raunin á.
iEviágrip þessara manna sýna, j
að þeir hafa allir alist upp við íá-
tækt, og sumir við svo mikinn |
skorý, að þeir hafa níu vetra gaml- j
ir neyðst til að flýja föðurhúsin *
til að vinna sér brauð hjá vanda- [
lausum. Og allir hafa þeir komið |
efnalausir til Canada og orðið
fyrst um sinn að gera sér að góðu
að vinna hverja algenga vinnu, !
sem að höndum bar. Allir eru
þeir stakir starfsmenn, og flestir
hafa þeir frá upphafi vega sinna
verið reglumenn og ern það allir
nú. Allir ertt þeir líka velmegandi
og sumir stórefnaðir.
það er óhætt að íullyrða, að
sem heild ertt þeir sómi þjóðar
sinnar og vel virtir af alþýðu
manna hér vestra, jafnt af innlend-
um sem Islendingiim. Mentun* 1
þeirra allra er fengin í skóla revnsl
unnar, — þeim bezta skóla í heimi,
og vitsmunalega eru þeir jafnokar
þess er bezt finst tneðal þjóðar
vorrar hér vestra.
Heimskringla kann mönnum
þessum öllum alúðarþakkir fyrir
velvild þeirra í hennar garð, og I
hún óskar og vonar, að þeim megi
endast aldur og auðsafn til jx.rss
að verða þjóðflokki vorum að því
gagni og frama, sem hæfileikar
þeirra og lífsstaða gerir þeim létt
að geta orðið.
heimili, og vkkur auðn.tst að
leRgja góðan skerf til starfans,
sem auka vill kærleikann og lotn-
ingti fólksins fvrir því góða og
göfuga.
Og betur að sem flestir væru
samdómá skáldinti sem segir:
“Ef lífsins rök ei lærist oss að
skilja,
þá leituin eigi þess, setn djúpin
hylja,
en leggjum stund á vit og góð-
an vilja.
Ef veiztu enga veröld utan
þetta,
þú varast samt að bregðast
hinu rétta,
en óguakreddum af þér skaltu
létta.
Þorgeir á þingi.
Er fósturjörðin fegurð skreytt
í faðmi vorsins lá,
en sólin skein á skartið heitt
og skuggum bægði frá.
þá var hið fræga feðra þing,
við forna hraunið sett,
af landi öllu lögberg kring
var Iiði raðað þétt.
Nú líkast þótti, þar um skamt,
að þrotin rruindu grið,
en virðar þorgeir völdu samt,
að vernda lög og frið.
því iundin spök og hugsun há
var hrein og laus við tál,
hann dæma skyldi þjóðar þá
hið þyngsta vandamál.
1 kærleiks nafni kaþólsk trú
þar komin var á ferð,
en fremst var hennar framkvæmd
að flytja eld og sverð. (sú,
Ei voru áður vakin oft
svo váleg friðargrönd,
af byljttm þytur barst um loft,
og boðinn reis við strönd.
það fanst ei alt í feðra sið,
sem frjálsum hæfði lýð,
með breytingunni bjóst hann við,
að betri gæfist tið.
Hann vissi ei, að vanhirt trú
á vegi löngtim spilt,
var innra rotin — eins og nú —
en yfirborðið gylt.
Og fölva geimtir fagrahvels
af feigðarmörkum bar,
því goðum dagur dóms og hels
nú dapur runninn var.
Menn þöglir sátu, þorgeir stóð,
um þingið hvesti sjón ;
þar Ljósvetningur leiddi þjóð,
með lögtim varði frón.
en heit og djúp var htigsun inst
j um heillir fóðtirlands.
| Hann vildi forðast brennur, blóð
j og böðuls grimdarverk,
en nauðgað hafði Noregs þjóð
í nálægð höndin sterk.
I
Og undir feldi fann hann rök,
sem flestum duldust þá,
: að goðum bærist sektar sök
er suðri kæmi frá.
Og þeirra gæti veikluð völd
ei varið hjör né rönd,
hann dregin sá á tímans tjöld
þau tákn um Norðurlönd.
Hin nýja kenning krept var sjálf
af kreddutrúar sið,
sem kirkjan bygð af heiðni hálf
sitt hjarta lagði við.
því helgi-peðum páfans var
af prestum skift í kór,
þau stóðu inst á stöllum þar
í stað fyrir Asa-þór.
Að finna rök ei gengur greitt
°g liðna tíð,
hvað hafi einkum landið leitt
í læging, böl og stríð.
En margt er þó, sem vottar víst,
að valdi klerka þjáð,
þá höfðingsltind í hræsni snýst,
og hreysti í lymskuráð.
Vort frelsi þá og fratnkvæmd dó
með frægtim hetju þrótt,
um söguhimin drunga dró
og dimman varð að nótt.
Að svona mistum sæmd og batig,
það særir hugsun rnanns,
en gleðjumst samt við Gunnars
af gullöld fósturlands. (haug
<8. 8. /sfeld.
Hann sýndi fram á sekt og þraut,
er sundrung valda kann,
og sjálfur heiðinn sigurbraut
hann siðaskiftum vann.
Vér undrast hljótum ment og mátt
sem máltim stýrðu þeim,
á einti þingi sæmd og sátt
að semja flokktim tveim.
TIL
KR. ÁSG. BENEDIKTSSONAR
Dró úr flestum daglegt stríð,
drúpti þögull fjöldinn ;
þú hefir látið 1 j ó s í h r í ð
leiftra um vetrarkvöldin.
Hið upprennandi aldafar
nú umskiftanna beið,
en mikil þorgeirs vizka var,
) að velja nýja leið.
Og yfirvinna afl það mest,
sem anda stjórnar manns ;
sig haföi vaninn forni fest
við frændur alla hans.
j Hann virti kápur munka minst
^ og messuskrúða glans,
Öfund sótti þó að þér, —
það er gamall siður,
ætíð hann, sem hærra fer
hún vill draga niður.
þú við borð, sem Kári á knör
karlmannlegtir stendur ;
eitginn skussi frægðarför
fer í þinar hendur.
S S. tnfel 1.
Nokkur kvæði.
Eftir
Jón KjœrnesteO.
R ó.
Ég flyt mig eins og fuglinn, sem flýgur klett af klett,
og hefir hvergi hæli á hálum foldarblett.
Mér líkar naumast lífið, af leiðindum er nóg;
en eg tek því samt öllu með einstökustu ró.
Ró, ró, ó-ró, ó-ró.
en eg tek því samt öllu með einstökustu ró.
Og þótt þú bróðir berist um breiða foldarslóð,
°g eigir oft í þrautum og æfin þyki ei góð,
þá vertu ætíð heima, sem værir þú á sjó;
og á úfnum sjónum, sem öld við heima-ró.
Ró, ró, ó,ró, ó-ró,‘
og á úfnum sjónum. sem öld við heima-ró.
FÓSTURJÖRÐ FJ.ER.
Sem útlagi ég reikað hef fósturjörð fjær,
um fjallvegi og stórskóga öræftim nær,
og vilst út í bláinn við blævakinn óð
og berast mátt fyrir hvar dagþrota eg stóð.
Hvar bjarndýrin sveima um svartnættið hljótt
þar setið hef ég marga geigvæna nótt.
Ef ótti í þeim leiðangri læsti minn hug,
þá leiddi ég sjón mina að feðranna dttg.
og eyjunni mjallhvítu austur um ver,
það örvaði blóðið og hugrekki í mér.
Mér veitti frón mitt og feðranna mynd
þá fegurstu táps-hvöt og göfgandi lind.
1
fil blunds ef ég lagðist í leiðangri þeim,
á léttfleygum draumvængjum andinn sveif heim.
því aldrei hér'fann ég eins fallegan blett
og föðurlands bygðir með háfjöllin þétt;
með útnes og skaga, með dali og djúp,
mjög dulfögrum umvafið ljósvaka hjúp.
Um þig ég oft hugsaðt, ískrýnda ey,
og um þig ég hugsa mun þar til ég deý;
og jafnvel úr læðingi er leysist mín önd.
ég leita mun til þín, mín ættfeðra strönd;
þvi eilífðin tengir mig öflugt við þig.
Sem útlaga og fjarlægan son — þú átt mig.
SUNDMAÐURINN.
Hann sýndi það bezt á sundi,
því sundtökin voru stinn:
að kappinn var kominn að austan,
með kjarkinn og líkama hraustan,
og brá ei þó kólnaði kinn.
því austur og norður í ísnum,
hann æft hafði sundtökin létt;
menn töldu það brátt með býsnum.
hve bar hann af görpum þrýstnum;
um landið alt flaug sú frétt.
Hann var eins og selur í sænum,
og sást ekki oft langa stund;
menn horfðu’ á hann hýrt frá bænum
í hugðnæmum sumarblænum,
og lofuðu kappans lund.
Og landinn varð léttur í sporum,
og lýsti því hvaðan hann var:
Vér Austmenn allvel þorum,
í ísnum á köldum vorum,
að sveima um svalan mar.
því landið okkar það liggur,
þars löngum er nokkuð svalt:
og ef þú til áræða hyggur,
þá áttu ekki að verða hryggur,
þótt þér verði á kjömmum kalt.
LJÓS A MEÐAL TRjANNA.
Hér úti finst þér dauft og d!mt,
svo drungalegt og írostið grimt,
að skauti skógartrjánna ;
samt líkar mörgum lífið hér,
við landsbygð þessa una sér.
Um leiðir bjarka leik ég mér,
því ljós er meðal trjánna!
þótt gangi hagl og kylja köld
og kasti hnútiim lýðafjöld,
í forsal valda fránna:
það eigi skerðir okkar ró.
Við æfum hönd við ljá og plóg,
°ff rvðjtim laufum lagðan skóg.
Hér líf er meðal trjánna!
Að eignast frjófga akurrein,
að eignast laufga skógargrein,
svo létt sé Ivndi þránna,
er meira vrirði, en margur sér.
A manndómsleið ég bendi þér.
Af ljóði þessu lærðu — af mér —
að ljós er meðal trjánna.
þÚ FYLGIR MER.
Ó, þegar sef ég sætt og rótt,
þú svanni, er elskar mig,
á degi bæði og dimmri nótt
í draumi lit ég þig.
þú fylgir mér um lög og láð
á lífsins huldri slóð.
þig ætíð verndi eilíf náð,
mitt ástum bundna fljóð.
AÐ KVELDI.
Við höfum unnið vel í dag,
öll verkin búin;
og sætt er nú við sólarlag,
að sofna lúinn.
UNDIR MANA.
Inn á milli myrkra viða
máninn kuldableikur gægist.
Álfar gæta sinna siða,
sveima um fold er dagur lægist;
huldar verur hefja leika.
Hiigur manns fær líka að reika.
Hér á re-iki á víðavangi,
vanans þvaðri eigi tafinn,
kasta’ eg mér að foldarfangi
ftirðusjón og önnum kafinn;
heiðum undir himinfeldi
hug minn töfrar ljósaveldi.
Hingað geislar ljúfir leiðast,
loga fögur næturblysin.
Skógarsalsins skuggar evðast,
skær sem væri dagur risinn.
Og þó mun hérna birta betur,
bjart er mót á þjóðlíf setur.
En þjóð min, þjóð mín, þú mátt
eigi
þýða ljóssins geisla fælast.
Horfðtt fram á frelsisvegi,
af fornum vofum lát ei bælast ;
inæran hræðstu ei morgunroða
mánaskin ef færðu að skoða.
Uppi er máni. En morgun kemur,
meira ljós er þá í vændum.
Ég vil sólarsafnið fremur
sjá alt bjart hjá mínum frændum.
Meira’ en skinið inánans friða
mannlífsheitna þarf að prýða.
UM þlG, FOLD MlN!
Um þig, fold mín, oft ég syng —
áttu fegurð nóga,
lýðfrægt, yzt við lagarhring,
landið djúpra snjóa.