Heimskringla - 15.04.1909, Blaðsíða 2

bls 2 WINNIPEG, 15. APRlL 1909.
HEIMSKRINGLA
Heimskringla
Poblished every Thursday by The
Beimskringla News 4 Pablisbioe Go. Ltd
___ - ------Off í
$2.00 nm áriö (fyrir fram bnriraö).
Seut tii islaDds $2.00 (fyrir fram
borgaCaf kaupeodum blaOsius hér$1.50.)
B. L. BALDWINSON,
Editor A Manairer
Office:
729 Sherbrooke Street, Winnipeg
P. O. BOX 3083. Talsfmi 3312,
Yak-dýrið.
Krnest l'hompson Seton, dýra-
vinurinn mikli, ritar grein í iebrú-
ar hefti tímaritijjns “Country Life
in America’’ (Sveitalíf i Ameríku)
um Yak-dýriö, eiginlegleika þess
°g nytsemi.
Ilerra Seton segir, aö Yak-dýrið,
sem öðru nafni nefnist Ullaruxinn,
sé upprunnið í Asíu. Dýrið er á
stœrð við vanalega nautgripi, —
karlkynið frá 5 til 6 feta hátt, og
vigtar frá 1000 til 1200 pund, en
sumir segja þyngd þess vera miklu
mef.ri. í vexti er dýrið svipað vana
legu nauti, en þó töluverð bunga
á framhryggnum upp af bógunum,
°g gefur það dýrinu kraftlegt og
mikilfenglegt útlit. Hárið er langt,
á efri hluta skrokksins er það um
4 þumlunga á lengd, og þéttara
en á venjulegum nautgripum. En
á hálsinum neðanverðum, bógun-
um og kviðnum frá neðanverðum
siðum lengist hárið svo, að það
naer dregst við jörðu, og halinn er
svo hári þakinn, að hann er dýr-
inu þyngslabyrði. Af þessari mikla
hárgun leiðir það, aö dýrið þolir
allan kulda, sem nokkurt dýr get-
ur lifað í, og það er óhult fyrir á-
rásum annara dýra, svo sem úlfa,
af því klær þeirra og tennur ná
ekki inn úr háridýrsins. Ilaglendi
þess er á hinum hrjóstrugu há-
íjallabfingum í Tibet héraðinu, sem
oftlega eru snævi þaktar. Sum af
fjöllum þessum rísa 20,000 fet yfir
sjávarmál. En dýrið heldur sig
þar efst uppi, engu síður en neðar
í hlíðunum. Ýmsir -ætla, að það
hafist við hærra yfir sjávarmál en
nokkurt annað dýr. Reynslan sýn-
ir, að dýr þetta þrifst alt ein vel
við sjávarsíðu, eins og uppi í há-
lendinu. Og eins hefir reynslan
sannað, að dýrið þrífst vel í
hverju landi, sem það hefir verið
flutt til og alið í. Langt, gróft
gras er því eðlilegust fóðurtegund,
en reynslan hefir líka sýnt, að því
getur vel notast hver sú fóðurteg-
und, sem vanalegir nautgripir þríf-
ast á, og að það getur lifað og
safnað holdum á hvers kyns rusli
og rudda, sem ekki værj talið
hjóðandi vanalegum nautgripum.
Herra Thompson Seton hefir far- j
ið þess á leit við Candastjórn, að
hún fái nokkurn hóp af þessum
dýrum hingað til Canada, til þess
að þau fjölgi hér og komi í stað-
Inn fyrir vísunda hjarðirnar miklu,
sem nú eru sem næst eyddar af
sléttlendi Norður-Ameríku.
Thompson Seton lýsir því, þá ætti
það að þrífast sjálfala, hvar sem
væri milli fjalls og fjöru á Islandi.
Herra Seton segir það uni sér all-
staðar í fjallahliðum, giljum og
klettum, og sé eins fótvist að
klifra eins og geitur, að það sé
eins meinlaust og auðtamið e'ins
og hver önnur húsdýr, og að það
geti þrifist á fóðri, sem öðrum
skepnum sé ekki bjóóandi. Afrétt-
arlöndin á íslandi ættu að vera
hreinasta paradís fvrir þessi dýr
þau tímgast eins ört eins og önn-
ur húsdýr og þurfa engrar um-
hvggju, því að þau krafsa ofan af
fyrir sér að vetrarlagi, og þola
alla kulda, sem koma fyrir á vetr-
um á Islandi. Ef hvert dýr gefur
700 til 750-pund af kjöti, þá er þar
fæðu uppgrip, sem landsmönnum
gæti komið vel, þegar tímar væru
svo liðnir, að hundruð slíkra dýra
veiddust árlega. Hvernig ullin eða
hárið af dýri þessu er til fatagerð-
ar, sést ekki á greininni. En ætla
má, að það sé til einhverra hluta
notanlegt, og gæti svo farið, að
þar af vrði vænleg tekjugrein fyrir
landið. Dýr þessi gætu og þrifist.
eins og útigangshestar í fjörunum
umhverfis alt Island, lifað á sjáv-
arþangi og þara og öðru slíku
góðgæti, sem þar féllist til.
Látið Yak-dýrið auðga ísland.
—I-
CHICAGOFÖR MÍN!!!
eéa meft viöfeldari oröum
Ferðasöjrnágrip til Chicago,
Toronto o^; Niagarafossins
M ot t o:
Bráöum er ég einn af þeim
Andans frægu ljónum,
Sfem aö vaöa’ tim Vesturheim,
Meö vorum stóru Jónum.
Herra Seton segir dýrið vera
gæft í lund, meinlaust og vel temj- | . g
anlegt, svo að það geti orðið eins jejs(.
vel vanið og önnur húsdýr. það
megi blandast með naurgripum og
íramleiðist þá nýtt kvn, hraust og
arðberandi. Helzt vill herra Seton
láta setja dýr þessi niður á ýmsar
stöðvar i norðvestur Canada, þar
sem enn eru óbygðir, svo að þau
tímgist þar og framleiði innan
fárra ára stórar hjarðir, og að
]okum þeki alt norðurlandið alt
að íshafi.
TIL ST. PAUL.
I.esari góður ! Eg veit ekki,
hvort það er rétt gert af mér, að
fara að bjóða þér að ferðast með
mér — í anda — til Chicago, Tor-
onto og Niagara. Vel getur svo
farið, að þii verðir kallaður “flakk
ari” eftir ferðalagið. Fvrirmyndar-
mennirnir(! ! ! ) eru orðnir siða-
vandir nú á þessum íramfaratím-
um. En hvað um það. Ef þú ert
til með að leggja af stað í herrans
nafni og fjörutíu, þá verðurðu að
láta alt “hanagal” eins og vind
um eyrun þjóta. Jæja, ekki meira
um þetta. Fvlgdu mér eftir, því
nú ætla ég að taka næsta strætis- j
vagn niður á C.N.R. járnbrautar- \
stöðina, og legg af stað með lest-
inni, sem fer suður til St. Paul kl.
5.20 e.m. Áfanginn til St. Paul er
tæpar 500 mílur, og þangað á ég
að koma kl. 7 og nokkrar mínútur
í fyrr^málið.
þegar ég kom upp í vagninn á
járnbrautarstöðinni, rambaði ég
tneð tösku mína þangað sem ég sá
autt sæti. Litlu eftir ég settist
niður og um þíið leyti, sem lestin
brunaði af stað, varð mér litið yf-
ir i sætið, sem var við hliðina á
mínu, og ég nagaði sjálfan mig í
handarbökin fyrir að hafa valið
sæti, sem ég sat nú i, mér
svona dæmalaust vel, eða
hitt þó heldur, á manninn, sem
sat í næsta sæti við mig til, j
vinstri handar. Maður þessi var |
sá stærsti, gildasti og um feið sá j
I ískyggilegasti maður, sem ég hefi
séð á æfi minni. liann var á að I
I gizka á sextugs aldri, grár fyrir |
hærtim, með allmikið yfirskegg, en j
j neðri vörin á karlinum var svo af- j
I skaplega stórkostleg, og slútti svo i
j langt fram, að það var eins og
Svo hefir Canada stjórninni lit- j hún væri reiðubúin til að gleypa
jst vel á þetta mál, að hún hefir
kvatt herra Thompson. Seton til
þess að annast um að útvega og
láta flytja hingað til Canada nokk-
ur af dýrum þessum. Einnig á
hann að afla sér nákvæmra upp-
lýsinga um lífsháttu þessa dýrs og
alt eðli þess, og hverskyns viðbún-
áð það þurfi að hafa. Honum hef-
ir þegar tekist, að útvega nokkur-
dýr, sem Duke of Bedíord á Eng-
landi hefir gefið Canada. þau
verða send á fyrirmyndarbú
stjórnarinnar hjá Ottawa. Bætt
verður við tölu þeirra svó ört
sem hægt er að fá flutt dyrtn
hingað, og tilgangurinn er, að
senda nokkur þeirra á hvert hinna
þjóðlegu fyrirmyndarbúa í Canada
og svo síðar, þegar búið er að
kynnast eðli þeirra og háttum, þá
að setja smáhjarðir af þeim út
um ýmsa staði ríkisins, þar sem
þau geta gengið sjálfala og óáreitt
af mönnum. Með þessu móti er
ætlað, að takast megi, að ala upp
stórhjarðir, er með tímanum geti
orðið mikil auðlegð fyrir þetta
ríki.
Vér sjáum ekki betur, en að hér
sé að ræða um málefni, sem stjórn
íslands mætti taka til íhugunar.
því að ef dýr þetta er að eðlisfari
og lifnaðarháttum eins og herra
þá efri með “húð og hári”. Hend- j
urnar vorti eins og kálfskroí stór- ,
ar. Karlinn sifjaði, og hann lvgndi
aftur augunutn, svo að eins sást í
hvítuna öðru hvoru, og þá var
]>essi risi ægilegur. álér datt í hug, 1
að þarna væri virkilega glæpa- j
maður. Mig langaði til í fyrstu að .
hafa sætaskifti, en um það var
ekki að tala, öll sæti voru upp-
tekin ; en þegar á leið sá ég ekki
eftir því, þó sú ætlun mín hefði !
ekki tekist. Forvitni mín á karlin- ;
um óx með hverri mínútu, éghafði !
ekki augun af honum, meðan hann j
var undir áhrrfum svefnmóksins. j
Eftir nokkuð langan tíma vaknaði
karl við það, að barn, sem kona j
lvélt á í næsta sæti fvrir framan
hann, fór að gráta. Ilann fór að
gæla við það og gera við það
tæpitungu. Mér fór að lítast betur |
á hann. Eg hélt á “Ofurefli” E.II. j
í hendinni, ætlaði að fara að lesa í
því. Karl veitti bókinni eftirtekt,
ég held vegna þess, að honum
þótti hún svo einkennileg í laginu,
og biður mig að lofa sér að sjá
hana. Eg gerði það. þegar hann
hafði virt bókina fyrir sér og litið
á Iesmálið, spvr hann mig, hvort
ég sé Norðmaður eða Dani. Eg
kvað afdráttarlaust nei við því.
íslendingur ! Og þit ert íslending-
ur ! Frá landinu, sem er að reka
áfengið alveg í burtu með aðflutn-
ingsbanni. Ég sagði það vera, og
svaraði spurningum hans um hvað
langt væri síðan ég hefði verið
þar, 4 ár. Hann sagðist fylgjast
með bindindis hrevfingunni um
heim allan, eins vel og sér væri
mögulegt, en engir væru aðrir eins
fyrirmvndar og dugnaðarmenn og
íslendingar, að því er þá hreyfingu
snerti. Lofaði hann þá mjög fyrir
það. Hann spurði mig, hvort ég
kynni ekki esperanto, kvaðst
haia heyrt, að margir Islendingar
lærðu það mál og hefðu mætur á
þvi. Sagðist hann kunna það, og
j þekkja nokkra Islendinga af af-
I spurn í gegn um það. Ég sagði
sem var, að málið kynni é g ekki,
en rétt væri það, að margir ís-
lendingar hefðu mætur á því, eink-
um íslenzkir Góðtemplarar, þá
spurði hann mig margs um Island,
náttúru þess og fleira. Ilvort sólin
settist það aldrei á sumrin. Hvort
mikið væri af fossum, hverum og
j stöðuvötnum í landinu, o.fl., o.fl.
j Eftir tveggja klukkutíma samtal
um ísland, varð karlinn — sem
sagðist vera Skoti að uppruna, en
| nú um langan tíma bóndi í Minne-
sota — að fara af lestinni, og þá
var ■ mér farið að falla hann eins
vel í geð, eins og mér sýndist
hann óálitlegur og athugunarverð-
ur í fyrstu.
þegar fram á nóttina kom, fór
j smátt og smátt að færast svefn-
mók yfir þann strjáling af fólki,
sem eftir var í vögnunum. Sumir
hrutu, aðrir nudduðu stýrurnar úr
augunum og vbru stöðugt að
bylta sér. Fólkinu, sem svaf, voru
vagnstjórarnir öðru hvoru að gera
ónæði, heimta að sjá “ticket”,
“ticket”, og svo innflutninga og
tollþjónar við “Hnuna” aö spyrja:
“Hvert ætlar þú.Pj” “Hvar áttu
heima?” Óg tollþjónarnir : “Hvað
er í töskunni þinni?” Allar þessar
spurningar gera manni hálf gramt
í geði. En um þær þýðir ekki að
fást. Bezt að svara þeim öllúm
kurteislega. Jiær eru tilorðnar
vegna landslaga, sem öllum er
skylt að beygja sig fvrir.
VIÐSTAÐAN í ST. PAUL.
Klukkan 7.45 kom ég til St.
Paul. þá var að eins einn maður
eftir í vagninum, sem é-g var í, af
því fólki, sem lagði af stað frá
Winnipeg.
1 St. Paul ætlaði ég mér að
stansa þann dag, eða til kl. 7.20
um kveldið, þá átti lest að leggja
af stað þaðan til Chicago, er átti
að fara gegn um La Crosse, Mil-
vvaukee og marga fleiri bæi. 1 St.
Paul vissi ég af einum landa, herra
Chr. Richter. Nú var að leita
hann uppi. Eg vissi, hv7ar hann
hafði skrifstofu sína, og komst
þangað klakklaust með leiðsögn
lögregluþjóna og blaðadrengja. —
þeir síðarnefndu voru þó enn
betri leiðsögumenn, ég talá nú
ekki um, ef stungið v7ar í lófann á
þeim 10 eða 25 eentum.
Ilerra Chr. Richter er góður
landi heim að sækja. Hann var í
atinríki á skrifstofu sinni, þegar ég
hitti hann fvrst, en sagðist hafa'
tíma til að hitta mig og spjalla
saman í næði eftir kl. 1. A mínút-
ttnni kl. 1 sagðist hann skyldi
mæta mér í setustofunni á Rvan
hóteli, sem væri hér skamt frá.
það stóð líka eins og stafur á
bók. Eg gekk dálítið um, og ]>eg-
ar klukkuna vantaði 2 mínútur í
eitt, fór ég inn á hinn tiltekna
stað, og eftir 2 mínútur var Richt-
er kominn. Eftir það skildi hann
ekki við mig, fvr en ég fór með
lestinni ttm kveldið. Sýndi hann
mér margar stærstu og merkileg-
ustu byggingarnar, þar á meðal
þinghúsið (Capitol), sem er afar-
skrautleg bvgging, og kostaði 5
miliónir dollara. það er lang-
skrautlegasta þinghúsbygging í
Bandaríkjunum, bygð úr marm-
ara. Sumara marmara súlttrnar
ertt frá Grikklandi og Italíu. og
kostuðu meira enn beztu bújarðir.
Ilvelfingarnar og veggirnir í hin-
ttm stóru og rúmgóðu þingsölum,
ertt skreyttar afar fallegum mál-
verkum, sögulegum, bæði úr ver-
aldarsögttniid og sögu Bandamanna
Margar af þessum myndum kost-
uðu svo skiftir þtisundttm dala. —
þettu var á laugardegi, sem ég
skoðaði þinghúsið. þingfundir eru
ekki haldnir á laugardögum. Marg
ir þingmenn fara þá heim til sín,
og koma aftur á sunnudagskveld.
Við fórttm í gegnttm báða þingsal-
ina (efri og neðri málstoíuna). ,—
þar sátit nokkrir þingmenn á víð
og dreií og voru að blaða í skjöl-
um sínum.
I þinghúsintt hefir ríkisstjórinn
skrifstofur, svo og aðrir embættis-
menn ríkisins, dómstólar þess, o.s.
frv. Einn maður var þar, er hafði
að eins þann starfa á hendi, að
sýna fólki húsið hátt og lágt, og
titskýra eitt og annað því viðvikj-
andi. Niðri í kjallaranum var veit-
ingastofa með þýzku sniði. þar
mátti fá nijög ódýrt kaffi, óáfenga
drykki, aldini o.fl. Víða voru vegg-
irnir prýddir myndum af mikil-
mennum Bandamanna, einkum for-
setanna, og málmplötur voru
hingað og þangað, og á þær letr-
uð ýms merkileg orð og setningar,
eftir forsetana og ríkisstjórana.
Tvær setningar sá ég þar eftir
Roosevelt. — Minnesotamenn eru
sem von er stoltir af þvi, að eiga
veglegustu þinghúsbygginguna í
hinu volduga lýöveldi.
Ein af þeim stórbyggingum, sem
•herra Richter sýndi mér, var bygg
ing verzlunarmanna félagsins. Hún
er hæsta bygging í borginni, milli
10 og 20 hæðir (“tasíur”). þar
eru afarstórir lestrarsalir, ,borð-
salir, reykingasalir o.fl. Meðlimir
verzlunarfélagsins geta eytt þar
ollum stundum, sem þeir vilja,
lesið og ritað, og — sofið, ef þeim
sýnist svo. Konttr félagsmanna
hafa sömu réttindi. Herra Richter
bauð mér kveldverð í þessari bvgg
ingu, en hvað á borðum var,
treysti ég mér ekki til að lýsa, þó
ég vildi, því ég er enginn matar-
fræðingur, en mér sinakkaðdst það
ágæta vel. Negrar gengu um allan
beina. Að lokinni máltíðinni voru
okkur bornar smáskálar með góð-
um botnhyl af köldu v'atni i. þar
átti maðtir að baða fingurnar eft-
ir erfiðið og óhreinindin, sem þær
hefðu orðið fyrir við máltíðina. —
Ekki er þó þetta gert vegna þess,
að ekki sé hægt að þyo sér í bygg-
ingunni. Nei, síður en svo. Stór
þvotta herbergi voru þar bœði £yr-
ir karlmenn og kvenfólk, og mað-
ttr þar til staðar til að bursta
mann frá hvirfli til ilja. þar ertt
einnig vissir þjónar til að taka við
og geyma yfirhafnir manna og höf-
uðföt, og númera þeir það alt nið-
ur.
YTið herra Richter fórttm upp á
þak á byggingttnni, og þaðan sést
vel yfi r meginhluta borgarinnar,
sem stendur báðu megin við Mis-
sissippi ána. Báðir hlutar borgar-
innar standa í aflíðandi brekkum,
sem halla niðttr að ánni. þinghús-
iö stendur efst í brekkunni norðan
megin. þrjár eða fleiri brýr eru yf-
ir ána milli borgarhlutanna ; ein
þeirra er að eins göngu og keyrslu
brú, hún er afarliá. Fólk, sem ætl-
ar að fvrirfara sér, fer npp á hana
þar sem hún er hæst, og steypir
sér ofan í fljótið. Allmargt kvað
gera þetta árlega.
St. Pattl er mjög falleg og hrein-
leg borg. Fólksfjöldi er þar 225
þúsundir. Verzlun er þar mikil og
ýmsir attðugir framkvæmdamenn
eiga þar heimili, t.d. J. J. Hill,
járnbrautakojiguri'nn alkuuni.
Herra Richter lét mjög vel af
líðan sinni þar. Kv&ðst ltafa á-
nægju af að sjá landa og tala við
þá. En nú megttm við ekki
lesari góðttr, vera lengur að rabba
við hann. Viö verðum að kveðja
hann með þakklæti fyrir góða
skemtun og íslenz.ka gestrisni og
alúð og leggja tafarlaust af stað
áleiðis til Chicago. Næst skulum
við virða þá borg dálítið fyrir
okkttr.
“Practical Education.M
(Niðurlag frá síðasta blaði)
Skólarnir, hvaða nafni sem nefn-
ast, eiga að stefna að því tak-
marki, frá fyrstu lexittnni, sem
kend er í barnaskólanttm til full-
komnasta háskó.lans í landintt. Og
margir reyna að þræða þann veg,
að meira eða minna leyti, en á-
rangurinn verður oft annar en
skyldi, og kemttr það til af vms-
um ástæðum, og ætla ég að reyna
að benda á fáeinar af þeitn.
Mörgum foreldrttm finst, að af
þatt láta börnin sín fara reglulega
á barnaskólann, þá sé skyldum
þeirra lokið. þau ret-na aldrei að
komast að, hvað þau læra, eða
hvernig þau læra, eða hvort þatt
læra nokkttrn skapaðan hlut.
Við skttlum nú taka dæmi af
meðalgáfuðu barni, sem lærir lexí-
ttrnar sínar og skilur sumt af þeint
en sumt ekki, en lærir aldrei að
ltugsa öðrttvísi enn gegnttm aðra,
kann nokkrar httgsanir, sem aðrir
hafa htigsað, en bætir þar engtt
við. þetta barn verður svo að full
tíða tnanni, sem búinn cr að
ganga gegn ttm alla mylluna,
barnaskólann, sttnnudaga skólann
og við sktilum segja “Highöchool”
og er nú orðið kennari. Er þessi
maður líklegttr til að kenna börn-
unttm að hafa sjálfstæðar skoðan-
ir ? J>að, sem hann aldrei kom
attga á sjálfur. F,n einmitt svona
er fjöldi af barnaskólakennttrunttm
nú í dag. Og ef til vill finst líkt,
þó til hærri skólanna sé leitað.
það erti hjól, sem hafa verið smíð-
uð eftir sama mótinu og snúast
um líkan mtindttl, — ekkert meira.
En svo eru til miklu hörmttlegri
dæmi en þetta. þið liafið án efa
öll komist í kynni viö menn, sem
eru búnir að eyða mflrgum árum
á hærri skólum landsins, en eru
ekki hæfilegir til nokkurra skap-
aðra hluta, ónýtir til erfiðisvinnu,
of latir eða þykjast of f í n i r til
þess, kttnna ekkert handverk, enga
iðn og eiga ekkert andlegt forða-
búr. Hafið þið nokkurntíma hugs-
að ttm, hvaða meináta það er,
sem sogið hefir allan manhskap úr
þessum vesalingum ? Haldið þið
virkilega, að náttúran hafi svift
þá öllum mögulegleikum til að
get;i gert eitthvað til gagns ? Er
það ekki átumein, sem er að naga
hjartarætur þjóðfélagsins, sem við
lifunt í ? Er ekki tilgangur skól-
anna alt of oft misskilinn ?
Er það ekki sorglegt, að sjá
ttnga fólkið eyða tíma sínum á
ltærri skólttm þessa lands, hvort
það er nú Wesley College, eða ein-
hver annar skóli, og koma svo
þaðan mentaðra fólk sjálfsagt, en
hvaða lífsstefnu lteíir það lært ?
Ilefir það sjálfstæðar httgsanir ?
Heíir það köllun í lífinti ?( Skilur
það félagslif þjóðarinnar. Skilur
það stjórnarfar landsins betur ?
Skilur þáð viðskiftalíí þjóðarinn-
ar ? Eg þekki einn kennarann við
Wesley skólann, sem ekki gat skrif-
að rétt út banka-ávísun, og var
hann þó kennari í “Mathematic”
þar. ‘ Annan, sem ekki treysti sér
til að skrifa út erfðaskráar afsöl-
un, og svo eru fleiri dæmi. þó hefi
ég heyrt því haldið fram, á ísl!
stúdentafélaesfundi, að kennararn-
ir við Wesley væru þeir spekingar,
sem cngir kæmust í samjöfnuð við,
og það mótmælalaust. Virðist
það ekki benda á ofurlitla þröng-
sýni, andlega kyrking, eða þá, að
m't væri efnin farin að ltarðna í
mótinu og taka sér lögun eftir
því ? Eg er hræddur itm, að fólk
gleými því alt of oft, að Wesley
College er Methódista prestaskóli
fyrst og fremst og aefinlega. Methó
distakirkjaii hefir bygt hann og
heldttr lionttm við í því augnamiði,
að hann stvrki hana af fremsta
megni. J>ar er varast að kenna
nemendum nokkuð það, sem geti
gert þá sjálfstæða í þeim skilningi,
því þá væri hætt við, að þeir töp-
uðust úr kvítinttm, og þá væri unn
iö fyrir gig með þeim nefskatti,
sem árlega er lagðttr á alla Methó-
dista 'söfnuði í Yþmitoba og Norð-
vesturlandinu til viðhalds þessum
skóla.
J>að væri mjög ranglátt að
segja, að ekki hafi komið sjálfstæð
ir menn og konur frá ' þessttm
skóla, en það eru undantekningar,
og spttrsmálið er : hefir það lært
það þar? Eru það ekki utanað-
komandi áhrif, sem ekki ltefir ver-
ið hægt að útiloka frá djúpsæjum,
gruílandi sálttm.
J>aö er annar skóli hér í bæ,
sem er stofnsettur fyrir alla, án
tillits til trúarbragða, og sem mér
finst að íslendingar hafi gefið of-
litinn gattm. J>að er Agricultural
College. J>að er kannske ekki eins
fínt, að læra að búa til smjör og
osta, eins og læra latneskar beyg-
ingar eða gríska stafrófið, en tölu-
vert gagnlegra mun það þó fyrir
fjöldann.
Fötin og fingurnar verða kann-
ske óhreinni á því, að læra að
þekkja gróðrarefni jarðarinnar,
jurtir, korntegundir, gripi, hesta,
o.s.frv., áreynslan meiri að læra
að httgsa og rannsaka fyrir sjálfan
sig. Gallinn virðist vera sá, að
það sé ekkj eins fínt, það viröist
ekki vera eins háfleygt í úttali. —
J>að er svo leiðinleg tiihugsun fyr-
ir skólafólkið fína, að vera bara
alþýðufólk, að læra það, sem a 1 -
þ ý ð a n þarf að kttnna, en kann
ekki, það er svo lágt, svo dóna-
legt, svo ófínt. Hitt viröist gera
minna til, hvort lærdómur þeirra
verður nokkurntíma nokkrttm að
liði.
J>að er aitnars ekkert undarlegt,
þó skólamentuðu fólki sé í nöp við
alþýðutta. Skáldin, þessar afar-
stóru sálir, ganga þar á ttndan
ineð góðtt eftirdæmi. álá þar
fremstan nefna meðal ensku þjóð-
arinnar I,ord Bvron, meðal Skand-
inava Ilenrik Ibsen og meðal ís-
lettdinga Gest Pálsson. Allir þessir
menn fyrirlitu og jaínvel hötuðu
alþýðuna af öllu hjarta. Má vera,
að sálarlíf þeirra ,hafi verið á svo
liáit stigi, að þegar þeir litu n i ð-
u r til okkar alþýðumannanna,
hafi þeim virst við vera eins og ó-
þæg og illa vanin börn. Kannske
ljósgeislarnir hafi líka tekið á sig
annan blæ uppi á hátindinum hjá
þeim ? En léttara finst mér það
hefði verið fyrir marga, að læra af
lííi þeirra en fyrirlitning. En sum-
ir þessir tippblásnu skólabelgir,
sem ekkert annað sjá, eins og þess
ir menn, hafa mttnað þetta ; að
fyrirlíta alþýðuna. Vér getiim ekki
annað en atttnkvað þá fyrir það,
því það er glögt merki þess, að
mannskapttrinn hefir sýkst af and- j
legri tæring.
Piltar og stúlkur ættu ekki að j
Sparið
Línið Yðar.
Ef þér óskið ekki að fá
þvottinn yðar rifinn og slit-
inn, þ& sendið hann til þess-
arar fullkomnu stofnunar.
Nýtfzku aðferðir, nýr véla-
útbúnaður, en gamalt og æft
verkafólk.
LITUN, HREINSUN
OG PRESSUN
SÉRLEGA VANDAÐ
Modern Laundry &
Dye Works Co.,Ltd.
St)7—315 Hnrgrnvc Mt.
WINNIPEG, MANITOBA
Pþones : 2300 og 2301
ganga á skóla með því augnamiðí,.
að verða “fín”, að álíta sig ofar
almenningnum og ætlast til að
geta haft lítið og létt verk. það
er hroðalegur misskilningur á
jmentun. F,f mentun er til nokkurs,,
þá er hún til þess, að styrkja
kraftana oq opna nýja vegi til að
nota þá. Erfiðisvinna er ekki fyrir1
j neðan nokkurn mann eða konu,
það er mannskaparmerki, að vera
eins óhræddur við að brúka hend-
u r sem heila.
það er aldrei of oft. tekið framr
að mentunin er ekki til þess að*
gera stofustáss úr þeim, sem henn-
ar njóta, en þetta brenmtr þó alt
af 'við hjá okkur íslendingum, og
er glöggust sönnun fyrir þvl, hve-
fáir stunda nám við það, er þurftí
nokkuð að reyna á likamskrafta
j víð. J>að virðast fleiri kjósa, að
eyða æfi sinni á loftillum “offic-
um", og það fyrir mjiig lágt kaup,.
heldur en verða sveitum sínum til
styrktar og um leið efia sinn eigin
mannskap og meðvitntidina tim að
vera frjáls, af þvi það er hægt að
vera fíttna til fara á skrifstofunum.
— J>að þarf minna sjálfstæði til að
vera undirtylla, heldur enn vera.
sjtlfs sín ráðandi.
Allmargt fólk hér í bæ sækir vís-
dóm sinn á hin svo nefndu “Busi-
ness Colleges”. J>eir skólar ertt all-
ir cign cinstakra manna og gróða-
fyrirtæki, enda í flestum tilfelluirr
meira hugsað um, hvað margir
dollarar koma inn, en’hvað mikill
vísdómtir fer út. J>rátt fyrfr það
geta skólar þessir oröið að miklu
liði, fyrir þá, sem reyna og vilja
fá tilsögn í einhverri sérstakri
grein, og helzt fyrir þá, er vilja
læra meira um atvinnu sína en
þe rra daglegu störf geta kent
þeim, það er hinn réttil tilgangur
þeirra.
En liitt, að fara þangað án
nokkurs attgnamiðs, bara til þess
aö geta orðið “fín-mann”, og ætl-
ast til að verða orðinn útlærður
“office-maður” eftir 6—10 mánaða
dvöl þar, það er misskilningur og
vitleysa. Margt fólk, sem þá sæk-
ir, ætti að réttu lagi að vera í
barnaskóla, en það álítur það sem
of lítilfjörlegt og lágt fyrir sig, að
vera í barnaskólum.
J>etta á náttúrlega ekki við alt
fólk, »em gengur á ]>essa skóla, en
]>að á við hugsunarháttinn, sem
ríkir alment unt þá. J>að eru til
unglingar, sem hafa trassað að
laæa á barnaskólunum, en drífa
sig svo á þessa skóla og eru þar
kannske einn til tvo vetur, og
koma svo þaðan engu betur settir
enn þcgar þeir fóru þangað, nema
hvað þeir álíta, að þeir séu nú
, orönir tnentað fólk.
Reynsla þjóðanna hefir sannað
oss, að “Practical Education” sé
það, sem hjálpar einstaklingnum í
bardaganum fyrir tilverunni, en er
samt heillaríkt fyrir fjöldann.
Eggert J. Árnason,
skrifari MenningarféL
— St. YTves, franski pilturinn,
sem nýlega vann 25 mílna hlaupið
í New York, og lagði að velli í
einni svipan 5 eða 6 fljótustu
hlaupagíirpa heimsins, hefir á ný
unnið 20 mílna kapphlaup í Prov-
idence, R.I. Kapphlaupið var háð
10. þ.m. Hann hljóp skeiðið á 2
kl.stundum 2 tnín. og 2 sek. — A
laugardagskveldið kemur á hann
að hlaupa 15 mílur i New York
borg, móti Alfred Shrubb, enska
hlaupagarpinum.
Bréf að Heimskringlu eiga : —
Mrs. J, P. Bjarnason,
Mrs. Sveinbjörg Einarsson.
Mr. Lárus Sigurjónsson (frá
íslandi).
Mr. Guðmundur Magnússon
(frá íslandi).