Heimskringla - 06.05.1909, Blaðsíða 2

bls 54 WINNIPEG, 6. MAÍ 1M9.
heimskringla
Heimskringla
Pablished every Tharsday by The
Beimskringla News 4 Fuhlishing Co. Ltd
Verö blaðsins í Canada osr Bandar
$2.00 am ériö (fyrir fram hnraraö),
Sent til islands $2X0 (fyrir fram
borgaCaf kaupendum blaösins hér$1.50.)
B. L. BALDWINSON,
Editor & Manager
Office:
729 Sherbrooke Street, Winnipeg
P.O, BOX 3083. Talsimi 3512,
Þjóðeign gufuskipa.
Svo er að sjá á Islands blöðum,
að Thore gufuskipafélagið hafi gert
íslenzku þjóðinni tilboð um, að
ganga í félag við sig um eign
]>eirra skipa, sem félagið á nú og
hefir starfrækt um nokkur ár, bæði
til strandíeröa umhverfis landið og
til millilandaíerða. — Tilboði fé-
lagsins er þannig háttað, að það
býður ísfenzku þjóðipni að kaupa
hluti í félaginu fyrir hálfa milíón
kr., móti 350 þús. kr. hlutum, sem
félagið ætlar að eiga. Með þessu
tilboði er landinu gerður kostur á,
að eignast ráðandi hlutamagn í fé-
lagi þessu, og að hafa ráðandi afl
i stjórn þess. Með öðrum orðum :
alþingi er boðið að gera skipastól-
inn allan að þjóðeign og að starf-
rækja hann eins og fulltrúum þjóð-
arinnar þykir bezt henta, til varan
legs hagnaðar landsbúum.
Herra Sveinn Björnsson, sonur
Björns Jónssonar Islandsráðherra,
er umboðsmaður Thore félagsins,
og hefir lagt tilboð* þetta fram fyr-
ir þingið og stjórnina til íhugunar
og ályktunar.
Aðal atriði tilboðsins eru þessi :
landssjóður þurfi að steypa sér í
\ skuldir til þess að geta sint þessu,
að líklegt sé, að starfið borgi sig
ekki, að íslendingar séu of félausir
til þess að ráðast í svo umsvifa-
I mikið og kostbært fyrirtæki ; að
i umboðsmaðurinn muni græða stór
| fé á sölunni, ef þingmenn verði svo
| grunnhygnir, að ganga að tilboð-
inu, að hann hafi laumast aftan að
I þjóðinni með tilboðið, og að kaup-
| in, ef þau verði gerð, séu fjörráð
| við landið. Lögrétta heldur fram
! því, að skipaeign sú, sem ætlast
| er til að landssjóðfélagið kaupi
jfj'rir 850 þús. kr., sé í raun réttri
1 ekki nema 400 þús. króna virði,
I og að nviverandi hluthafar Thore-
I félagsins ætli sér því að græða á
ilandssjóði Islands 450' þús. kr.
Vér hér fyrir vestan hafið — í
fjarlægðinni, getum ekki talist fær-
ir um, að dæma um gildi tilboðs-
sínum við tilboðið, að þess geti spor stigið í sjálfstæðisáttina, —
orðið lingt að bíða, að íslending- fyrsta verulega verklega sporið í
um veitist jafngott tilboð og þetta þá á'tt. Spor þetta verður stigið
Mótbárur þær, sem fram hafa !,me® tiltöhlleKa litlum kostnaði frá
landsins halfu, og litilli eða
komið í Lögréttu og Reykjavík —
bæði andstæð núverandi stjórn
landsins — eru sumar hverjar írem
ur léttvægar. Svo sem það, að
Thore félagið muni hafa tapað á
starfi sinu á liðnum árum, og sé
því ant um, að losast við skip sín
og koma þeim yfir í eigu lands-
sjóðs, til þess að ísland skuli bíða
fjárhagslegt tjón viö það. Á til-
boðinu verður þó ekki séð, að
þessi grunsemi sé á rökum bygð.
“Að það hafi yerið íarið aftan
að þjóðinni með tilboðið. Sé það
að fara “aftan að” þjóðinni, að
leggja t-ilboðið fyrir þing og stjórn
með ákvæði um, að ráðherrann
skuli vera formaður félagsnefndar-
innar og landsstjórnin hafi öll yfir-
engri
I áhættu. þetta verður fyrsta spor-
! ið til þess að koma upp íslenzkum
skipaflota í verulegum mæli. það
! er sjálfsagt, að nýju skipin öll, að
'niinsta kosti veröa skrásett á ís- ; handiðnamenn. í
landi: það er og sjálfsagt, að ís- þetta á að stofna
um, og enda einnig hjá Frökkum.
Meðal annars áformar stjórnin að
leggja ÍC'O þúsund pund sterling til
þess, að stofna vinnuveitinga-deild,
þar sem safnað sé öllum upplýs-
ingum um atvinnumál, og öllum
útveguð atvinna, sem hægt er,
hvar sem er í ríkinu, hvort sém
það eru algengir verkamenn eða
sambandi við
ábyrgðardeild
I lenzkir sjómenn gangi fyrir öllum tnót vinnuleysi. þetta áform er yf-
■ störfum á skipum félagsins, að j irgripsmikið og nær til allra at-
! öðru jöfnu, og þegar svo er komið vinnuleysingja í landinu. þá er og
! og til er oröiö nægilegt mannval ætlast til, aö þjóðin verji 200 þús-
| tómra Islendinga á öll skipin, þá ; und punda steríing til skógræktar,
| verður það gert. þetta hlýtur að | og til að styrkja þá bændur, sem
jlypta islenzku sjómannastéttinni hafa að eins litla landskika til á-
i hærra en hún er nú sett, og skapa biiðar.
, smátt og smátt íslenzka sió- ! ,, . v , , ... „
, ., l F armalaraðgjafinn byst við, að
mannastett, sem standi «inmai,na. J t’J J ’
sjomanna-
ins eða andmælanna, sem komið | ráð í stjórn félagsins, þá væri fróð
legt að vita, hvað blöð }>essi telja
“fram-hluta” þjóðarinhar.
hafa fram á móti þvi. En svo mik
ið virðist ljóst, að tilboðiö sé gert
af hlýhug til íslands, enda er fram
setning tilboðsins og skýringarnar
við það, af hendi umboðsmannsins
ólíkt einlæglegri og kurteisari en ,
andmæli andstæðinga blaðanna, I
virðast leggja mesta áherzlu
sem
á, að ófrægja umboðsmanninn, og
að hártoga tilboðs atriðin, jafn-
framt því, sem þau drótta eigin-
girni og prettvísi að frambjóðend-
um.
HlutWafar Thore félggsins taka
hluti fyrir 350 þús. kr., landssjóð-
ur fyrir 500 þús. kr. Hlutir lands-
sjóðs verða forréttinda hlutir, og
landssjóður á kauprétt í hinum
hlutunum.
Landssjóður fær meiri hluta í
stjórn félagsins, með ráðherra Is-
lands í formanns sæti.
Félagið tekur 600 þiis. kr.skuld-a-
bréfa lán með fyrsta veðrétti í
skipum félagsins.
Fénu verður varið sem hér segir:
— Kr. 850,000 er áætlað að þurfa
muni til að kaupa skip Thore fé-
lagsins, sem nú eru, með þeirri
breytingu, að skift verði á Kong
Helge og Pervie fyrir skip eins og
Sterling.
Skip Thore félagsins má taka í
félagið eftir virðingu.
Kr. 500,000 verður varið til þess
að kaupa nýtt skip á við Sterling
og 3 ný strandferðaskip.
Eftir eru 50 þús. kr. í rekstursfé.
Skip hins nýja félags verða þá
þessi : 3 skip eins og Sterling, Ing-
clfur, aukaskip og 3 strandferða-
skip. það eru alls 8 skip. Tvö skip-
in eiga að vera með kælirúmi eins
og Sterling.
það tvent virðist auðsætt í til-
boði þessu, er ekki lýsi eigingirni
eða prettvísi Thore félagsins : 1)
að það býður að selja allan skipa-
stólinn með því verði, sem óvil-
hallir matsmenn telji rétt vera ; —
2) að þeir bjóða íslandi fleirtölu
hluta í landssjóðs félaginu, er
t.ryggi landsmönnum öll yfirráð í
félaginu. Hluthafar Thore félagsins
telja sig fúsa til þess, að lúta ráö-
um íslendinga í starfrækslu nýja
félagsins, og eru fúsir að leggja
350 þús. kr. af eigin fé sínu undir
yfirráð landsmanna, eða selja Is-
lendingum alla hluteign sína í
Thorefélaginu, ef þess er óskað. —
Sanngjarnara tilboð frá þeirra
hálfu er ekki hugsanlegt.
Tilboðið felur ennfremur í sér
' það, að ekki megi greiða Thore-
I félags hluthöfunum nokkurn arð af
hlutum þeirra í landssjóðsfélaginu,
fyr enn landssjóður hefir fengið 4
prósent af því fé, sem hann leggur
| í fyrirtækið. Og ennfremur er það
skýrt tekið fram, “að skyldi svo
fara, að tap yrði á félaginu, verð-
ur engu eytt aí fé landssjóðs fvrr
en búiö er að evöa }>eim 350 þús.
krónum, sem hinir hluthafarnir
ieggja í félagið”. — það er örðugt
að gera sér hugmynd um frjáls-
mannlegra tilboð en þetta er, svo
að óþarft virðist að væna hlut-
hafa Thore félagsins um eigingirni
í sambandi við það, — þar sem
l þeir bjóða ekki að eins að leggja
1350 þús. kr. af eigin eignum í hend
! ur landsmanna til umráða, heldur
einnig að tapa öllu því fé, ef svo
ber undir, áður enn landssjóði sé
leyft að tapa svo miklu sem eins
'eyris virði af landsfénu.
Að. ísland sé þess ekki megnugt,
að ráðast í hálfrar milíón króna
útlát til þessa fyrirtækis,, lýsir að
vorri hyggju miklu vantrausti og
barlómsanda. það eru til 4 eða 5
| Vestur-íslendingar,
sig gæti annast um hálfrar milíón 1
1 króna útgjöld, og þá ætti allri ís-
lenzku þjóðinni ekki að vera það
ofvaxið. Enda er upphæð sú litlu
medri enn nemur fé því, er hún rétt
nýlega eyddi'til þess að fagna kon-
ungi sínum, er hann heimsótti
landið. Annaðhvort er um það, að
íslenzku blöðin hafa á liðnum ár-
um gert alt of mikið úr velsæld-
inni þar heima og íramfaraumbót-
um, eða að þjóðin öll er vel fær
um, að ráöast í þann kostnað,
sem nauðsynlegur er til þess að
gerast hluthafi í þessu félagi með
þeim skildaga, sem tilboöið íelur í
sér.
! þannig virðist oss héðan úr fjar-
lægðinni, að þessi hlið málsins
standa, og að þær mótbárur, sem
énn þá hafa hingað borist móti til
boðinu séu frekar bygðar á póli-
tiskum grundvelli, en að þær styðj
ist við 'sanngirnis eða vitsmuna
röksemdir.
stéttum annara þjóða fullkomlega
á sporöi að kunnáttu og atorku
til sjómeúsku”.
Ein af mótbárum hinna framan-
greindu blaða, sem andvíg eru til-
boðinu, er sú, að Sameinaða gufu-
1 skipafélagið muni reynast lands-
, sjóðsfélaginu of sterkur keppinaut-
ur. En bæði er það, að í sam-
i kepni við Thorefélagið hefir það
! ekki reynst svo öflugur kepjnnaut-
sem hver um ur, að Thore félagið hafi ekki haft | eigendur
e/,ir----“1ÍA“ all-vænan hag af starfi sínu, þó - ^ •
jþað hafi rekið sjóferðir í smærri
(stíl og með minni efnum en verða
jmundi, ef landssjóður Islands gerð
|ist félagi þess ; — og svo má ekki
ætla íslenzku þjóðinni minni hygni
en svo, að hún mundi með lögglöf
jsinni geta séð hag síns eigin félags
Vel borgið, — og íslenzkum borg-
urum ekki minni föðurlandsrækt
j enn svo, að þeir létu landssjóðs-
^ félagið sitja fyrir viðskiftum sín-
um, hvenær sem því yrði við kom-
,ið, með jöfnum kostum öðrum.
: Eitt er það enn, sem Islandi ynn
ist með þjóðeign skipastóls. það
yrði frjálst að verzla i hverju landi
sem bezta b}rði kosti, án þess að
vera bundið við verzlun við Dani
j eingöngu. þetta atriði út af fyrir
! sig, mundi gefa landinu lyftivog til
samninga við Dani um styrk til fé-
lagsins úr ríkissjóði móti trygg-
ingu um, að Danir fengju sæmileg
auka inntektir ríkisins með því, \
i að leggja á aukinn inntektaskatt :
! á þá, sem hafa yfir 5 þúsund pund [
j sterling í inntektir á ári. Skattur :
i er og lagður á náma-iðnað og af- j
rakstur af námum, og á óræktað
I land í sveitum. Iiér er sýnilega
jlögð byrði á þá auðmenn, sem ;
Jeiga óræktuð landssvæði, sem þeir
n’ota til dýraveiða, útreiða og ann-
jara skemtana. Hugsun stjórnar-
ínnar er sýnilega sú, að örfa land-
tíl þess að láta rækta
Sparið
Línið Yðar.
Ef þér óskið ekki að fá
þvottinn yðar ritinn og slit-
inn, þá sendið hann til þess-
arar fullkomnu stofnuiiar.
Nýtfzku aðferðir, nýr véla-
útbúnaður, en gamalt og æft
rerkafólk.
LITIJN, HREINSUN
OG PRESSUN
SÉRLEGA VANDAÐ
Modern Laundry &
Dye Works Co.,Ltd.
3«7-315 ISargiave St.
WINNIPEQ, MANITOBA
Phones : 2800 og 2801
Pétur á Gautlöndum, Jón frá
Hvanná og dr. Jón’þorkelsson.
þinghlé var í rútna viku um
páskana. Jiingið átti að taka til
starfa að nj'ju á þriðja í páskum.
J>á hafa forsetarnir og nýi ráð-
herrann verið komnir lieim, að ölL-
um líkindum.
landið. Einnig á að leggja skatt á
j ófengna náma-auðlegð í löndum,
sem fela í sér málma og aðra.
! auílegð, en eru ekki -unnin eða
starfrækt. Skattur af dánarbúum
og fjárhyggju-starfsemi (Specula-
Ition) er og bækkaður. Hér er auð- ...
sjáan’ega átt við það, er menn | Jorn Nristjansson og Jón éflafs-
] kaupa og selja hver af öðrum í , son AytP þingsályktunar tillögu
orði á kaupmanna-sölumótum, svo nm’ a<'1 alþinfíi veiti samþykki sitt
i sem korntegundir, baðmull og aðr- t'1’ a*') st.jórnin leigi héraðslæknin-
ar slíkar vörur til fæðu og iðnað- |um ’ lnyi/v r 1 '~x
jar. Viss skattur er lagður á hvert
Strandferðaskipin eiga
Vér skultim fúslega játa, að vér
aö hafa höfum aldrei fyr heyrt getið um
150 smálestarúm, rúm fyrir 20—30
farþega á 1. farrými og 50 á 2. far-
rými. Hraði 9 mílur.
Áætlaö er, að skipastóll þessi
muni geta annast þessar ferðir :
11 ferðir milli Rvíkur og útlanda.
8 ferðir milli útlanda og Rvíkur
og vesturlandsins.
§ ferðir milli fitlúnda og Norður
Og Állstiltlattds.
5 feröir /rá útiöndúm og kringum
tim land.
5 ferðir aukaskipsins.
16 strandferðir, íram og aftur.
I 22 millilanda ferðum á Reykja-
vík að vera fyrsti viðkomustaður
á íslandi. Með þvi eiga að fást
reglulegar samgöngur við útlönd
hér um bil einu sinni á hálfum
mánuði.
Gert er ráð fyrir, að tillagið úr
landssjóði verði 60 þús. kr. og úr
rikíssjóði 40 þús. kr. á ári, eins og ;
nú.
Sveinn Björnsson, umboðsmaður
Thore félagsins, ritar um þetta í
Isafold dags. 14. marz sl/, til skýr-’ |
neina félagsmvndttn, þar sem ann-
ar málsaðili fríviljuglega bauð og
j ákvarðaði með löggildingarskránni
að fyrirgera öllum rétti til nokk-
; urs ágóða af starfsemi félagsins.
! fyrr enn hinn hluthafinn hafi fengið
sæmilega vexti af síntim höfuðstól,
Hitt getur veriö álitamál, og
vert að íhuga rækilega, hvort þau
skip Thore félagsins, sem boðin
eru, séu svo gerð, að þau svari nú-
tíðar og framtíðarþörfum lands-
ins. Að visu eru þau talin í fyrsta
flokki almennra verzlunarskipa, en
nokkuð gömttl eru sum þeirra orð-
in, og að líkindum hafa þau ekki
ganghraða, sem æskilegur þykir,
þegar stundir líða. J>au skip, sem
ganga meðfram ströndum lands-
ins, ekki síðtir en hin, sem eru í
hafíerðum landa á milli, þurfa að
vera traustlega bygð og meö öfl-
ugar og ábyggilegar gangvélar. —
Níu mílna hraði er alt of lítill, —
jafnvel fyrir strandferðaskipin, svo
framarlega, sem tíminn er nokk-
'ttrs viröt. Hraðinn mætti ekkivera
minni enn 12 til 15 milttr enskar á
klukkustund, og til þess 'hann fá-
, ist, þurfa skipin að vera trust og
I vélar öflugar. Vitanlega mundu
þatt þá krefjast meira eldsneytis,
en það ætti að borga sig, ef nóg
er fyrir skipin að gcra. — þessi
atriði og því ttm lík ætlum vér
þeim þar heima að ákveða fyrir
sjálfa sig. J>eir ertt íærir um það,
og þekkja bezt sínar eigin þarfir.
Atínars er oss sagt, að milli-
landa skip Thore félagsins hafi
nær 14 mílna hraða, og að skipið
í
sterlingsvirði, sem þanntig er verzl-
að með. Skattur á whiskey er og
aukitin um þriðjung við það, sem
nú er, og tollur á tóbaki settur 16
cents ó pund livert. Skattur af
mótor vögnum er hœkkaður. Te
og sykur er látið vera eins og það
var áður, tneð því að þuð eru lífs-
nauðsynjtr taldar.
Verst láta verð- og skuldabréfa-
stofnauir yfir skattinum, sem fyr-
að leggja á þær, þar
t Rvík 1000' ferálna lóð á Arn-
1 arhólstúninu, og árlegt afgjald sé
10 au. af feralin. Leigutíminn sé
lengri enn 99 ár. Ennfremur,
ekki
að Verzlunarskóli íslands fái 1200
ferálna lóð af sama téini, undir.
skólahús, með sömu skilmálum.
AÐRAR FRÉTTIR.
sem
hefir
og að þola sjálfur alt það tap, er
féíagtð kvnni sinhverra orsaka, Sterling sé hraðskreiðasta skip
vegna að verða fytir, — svo langt íslands förum ttú,
sem batts eígn í félaginu hrykki, | þyí hefir veriö hakUð {ranli að
r.5hr en htnum R-laganum yrðt | hjá öörum þjóðum séu Jyað ein-
I staklingar, sem annist um milli-
j leyft að tapa eins eyris virði af
eign sinni í félaginu. það vottar
J hvergi fyrir eigingirni í sliku til-
boði, og Thore félagið mundi tæp-
ast gera slíkt tilboð, ef það þætt-
ist ekki sjá það ljóst, að sæmileg-
ur hagnaður muni verða af starf-
semi félagsins. Enda býður félagið,
að leggja hækur sínar og starís-
skýrslur undir vfirlit íslendinga,
svo þeir geti nákvæmlega séð,
hvert einstakt atriði í útgjöldum
og inutektttm félagsins í sl. 4 til 5
ár, og kvnt sér nákvæmlega alt
starf þess og hagnað af starfsem-
tnni.
Úr þessum atriðum gera blöðin
ingar atriðum tilboðsins. Telur
hann það því til gildis, að með
því að kaupa skip félagsins, geti
Islendingar gert samgöngurnar
hagfeldari eftir þörfum, og aö þær
verði í höndttm sjálfra lands-
manna. Að með því, að skipastóll-
tnn sé keyptur samkvæmt mati ó-
vilhallra manna, sé trygging feng-
in fyrir því, að landssjóður þurfi
ekki að borga meira en jafngildi
þess verðmætis er landið fær,— og
að með því að hlutir íslands í fé-
lagintt verði forréttindahlutir, þá
geti landið ráðið allri tilhögun
með ferðir skipanna og annan
starfsrekstur, — yfir höfuð haft
á hendi alla stjórn félagsins.
Blaðið Lögrétta, dags. 10. og 17.
marz, tekur óþyrmilega í tilboð
þetta. Segir það ísjárvert, að
Lögrétta og Reýkjavík, eða þeir,
sem undir dularnafni hafa í þau
; ritað, alls ekki neitt, og sýnir það
bez.t, hve ei-nhliða og ósanngjörn
þau eru í umræðum þessa máls.
I vorttm attgttm bendir tilboð
1 þetta ti'l þess, að Thore félagið
vilji leggja alt það sem það á í fé-
laginu í sölurnar til þess að örfa
Islendinga til þess að taka að sér
á eigin reikning samgöngur á sjó,
innanlands og við umheiminn. Og
vér fáum ekki betur séð, — hvort
; sem ísland gengur að tilboðinu
eöa ekki, — en að því beri siðferð-
isleg skylda til, að meta það sem
stafandi af hlýhug og einskæru
] bróðurþeli Thore félagsins til ís-
, lands og íslendinga. það er því
engin fttrða þó umboðsmaður fé-
lagsitjs taki það fram í skýringum
landa verzlunar samgöttgur, Og
jað þess vegrta sé ekki ástæða fyrir
í Island, að títka slíkt að sér á
landsihs kostnað. Jtessi ástæða
I gæti verið gild, ef Island ætti ein-
hverja þá borgara, sem hefðu efni
og áræði til þess, að halda uppi
slíkum samgöngum. En það er o-
líklegt, að ,þau blöð muni halda
því fram, að einstakir metin með
þjóðinni séu færir efnalega til þess
að hafa þær framkvæmdir trteð
ltóndum, stm hin sömu blöð telja
allri þjóðinni í heild sinni ofvaxið
að ráðast í. Og þar sem það er nú
áreiðanlegt,
íslands hafa
j úti þeim skipastól til verzlunar og
samgan'gna, sem þjóðin þarfnast,
])á virðist liggja næst fyrir, að
stjórn landsins taki það að sér —
á reikning landsins. Iínda er nú
hagfræði þjóðanna, að snúast í þá
áttina, að öll þjóðleg nauðsynja-
fvrirtæki séu þjóðeign og starfrækt
á kostnað þjóðarinnar. Og- Islandi
er eins nauðsynlegt, að eiga sjálft
ráð á símim eigin samgöngufœrum
við umheiminn, eins og einstakl-
ingnttm er natiðsynlegt andrúms-
loftið til lifs-viðttrværis.
I umræðum um þetta mál segir
blaðið ísafold, að með því að taka
an hluta af verzlun Islands meðaii ; irhugað er
félagið nyti stvrksins. Að undan- | sem þær v
förnu hefir verzlttn Islands, og er
enn, að mestu leyti verið við Dan-
mörku. Enn ef landsmenn ættu
sinn eigin skipastól, þá gætu þeir
valið um, á hvaða markaði þeir
keyptu og seldu. J)á gætu þeir
sjálíir flutt afurðir landsins hvert
land þar sem mest fengist fyrir
þær, og keypt nauðsynjar sínar
þar, sem þær væru beztar og ó-
dýrastar. Island gerir svo mikla
j verzlun árlega við útlönd, að Dan-
' ir mttndu fúsir til þess, að auka
árstillag sitt til landssjóðs féfags-
ins talsvert mikið umfram það,
sem þetr hafa vei’tt Thore félagittu,
ef þeir með því gætu trygt sér
jvcrzlun landsmanna framvegis.
; íslendingar þurfa að eiga verzl-
• unar skipastól, — hvort sem þeir
ganga að tilboði Thore félagsins
eða ekki. Minnisvarði Hafsteins-
! stjórnartímahilsins er hraðskeyta
fregnsambandið á Islandi og til út-
landa. — Minnisvarði núverandi
stjórnar á og þarf að vera engu
t óveglegri, og þann minnisvarða
getur þessi stjórn reist sér með
þvi að kotna 't.pp öflugum skipa- j þrfr aúðug,;”b^ra'bvrf«n'a aðalíega
stol, með ttðum samgongum vtð nák * einönj. j>ejr ern fær.
umheiminn o^t hina ymsu hluta 1
landsins. íslandi er engdn vorkunn
að gera þetta, þótt ]>að kosti tals-
vert meira fé, en því nemur, sem
áætlað er 1 tilboði Thore félagsiits.
Prestkosning í 2. embættí við'
dómkirkjuna í Rvík fór fram 3. f.
m., og hlaut kosningu séra Har-
aldur Nlelss°n með 439 atkv., eða
/erða að'borga* skatt^ af rífleKum helming allra greiddra at-
! allri ársver/lun sinni. J>ær óttast,
J að sölutorgið færist við það frá
] Lundúnum vfir til Parísar, og að
það hnekki viðskiftalífi Englands.
Bruggarar og mótorvagna smið-
ir kvarta og mjög itndan auknu
Jsköttunum er á þá á að leggja,
i og satna er að scgja um alla, sent
! á þennan hátt er íþvngt með auk-
inni skattbvrði. Enda ertt skatt-
álögu áætlanir þessar þær stór-
feldustu og þýðingarmestu,
nokkur stjórn þar í landi
komið ttpp með í sl. 20 ár.
Verkatnannaflokkurinn virðist sá
eini af íbúttm landsins, sem er á-
nægður tneð þessa tilhögun.
Blöð landsins yfirleitt ræða mál
þetta með stillingu, þótt einstöku
; þeirra sétt nokkuð æst og telji ný-
j mæli fjármálaráðgjafans “svæsn-
Jasta Sósíalismus”, — “Ofsóknir
jgegn þeim aitðugu”, — “að ræna
þá ríku”, — og annað því um líkt.
j— Blaðið “Times” segir, að aldrei
áður hafi verið farið eins langt í
I jaínaðarmensku áttina og nú sé
1 gengið, og muh það næst sanni.
i kvæða. Séra Bjarni Hjaltested að-
stoðarprestur fékk 260 atkvæðiy
Bjarni Jónsson cand. theol. á Isa-
íirði 100, séra Riehard Torfason
,55, séra Skúli i Odda 30, séra
| Guðm. Einarsson í Ólafsvík 12,.
séra Hafsteinn Pétursson 2 og
cand. theol. Ilattkur Gíslason 2.
Tæpur fjórði hluti atkvæðis-
bærra mattna notaði kosningarré“tt
sinn þið þessa kosningu.
Bæjarstjóri í Ifafnarfirði er kjör-
inn hinn nýji sýslumaður J>ar,
j Magnús Jónsson, áður í Vest-
mannaeyjum.
Bæjarfógeta fulltrúi í Rvík i stað:
J Júlíusar Ilalldórssonar er orðinn
i ^igufjon Markússon (Bjarnasonar,,
skólastjóra). ,
Hnsbrunar hafa orðið á húsi
Helga Björnssonar í Bakkagerði í
Borgarfirði (eldurinn þar slöktur),.
1 og á húsi Brynjólfs •Sigurðssonar
ljósmyndara á Seyðisfirði. Alt var
l váDygt: í báðttm stöðum.
Bókasafnshúsið
þola það bezt og
Fjárheimtu-nýmæli
Breta.
astir til þess,
| íinna minst til útgjaldanna. Stefn-
I an er, að láta þá bera sinn til-
tölulega hluta eftir efnum og á-
stæðum, af bvröi þjóðarinnar, og
eins til þess, að bæta ttm þá sjóð-
þurð, sem orðið hefir á síðasta
og fyrri árum.
nýja í Rvík er
nú fullbúið, og söfnin bekin til
starfa í því. J>að er mikif bygging
og falleg.
Fiskafli góður í Keflavík og ann-
arstaðar á Suðurnesjum. Sömu-
leiðis hafa þilskipin og botnvörp-
ungaruir aflað vel. Einnig ágætur
afli í Vestmannaeyjum.
Öll sameignar kaupfélög og
slátrunarfélög landsins eru að
lmgsa nm að ganga í samband.
Fundur um stofnun þessa allsherj-
Núverandi fjármálastjóri Breta,
Ilon. David I/loyd-George, hélt fjár
málaræðu stna í brezka Jtinginu
þann 29. apríl al. Hann talaði í
klukkutíma, og svo segja frétt-
ir, að þingmenn allir hafi setið
steinþegjandi allan - timann undir
ræðunnj, og að henni endaðri haft
ekki orðiö neitt lófaklapp, eins og
vant sé aö vera við slík tækifæri.
aö einstakir borgarar j Ástæðan fyrir þessu var sú, að
ekki efni á, að halda j fjármálastjórinn framsetti svo mik
ilfenglegar hugmyndir og ákvarð-
anir utn framtíðar framkvæmdir
stjórnarinnar, til hagsbóta lands-
lýð öllum, að þingmenn stóðu á
öndinni af ótta fyrir afleiðingun-
um, sem verða kynnu af þessum
fyrirhuguðu breytingum.
Stjórn Breta bafði yfir 16 milíón
J>að er og sýnilega stefna stjórn- ; arfélags var nýlega haldinn í R vík,
arinnar, að knýja auðmenn lancls- j °K tnættu á ltonum fulltrúar frá
ins til þess að nota landeignir sín- ! 1-} sameignar og slátrunarfélögum
ar betur en verið hefir, og að | víösv'eKar um land alt. I>ar á með-
stuðla að því, að skattar í ríkis- j al voru margir þingmenn.
sjóð af þeim löndum verði svo há- J Maður að nafni Einar Guð-
ir, að eigendur þeirra sjái það ráð ( mundsson í Rvík, dó af lofteitrun,,
vænst, að láta vinna og rækta J er stafaði frá steinolíuvél, er logað
löndiit. Við það skapast atvinna í hafði á fratn eftir nóttinni. Kona
landimt fyrir mörg þúsund matina, ; hans og annað heimilisfólk veiktist
sem eykttr framleiðslu og auðæfi
þjóðarinnar að sama skapi, og þá
að sjálfsögðtt einnig auðæfi sjálfra
landeigendanna. — Aö leggja skatt
á náma-aitölegð þá, sem enn en í
iðrum jarðar, er gert í sama
.augnamiði og til sömtt afleiðinga.
Islands fréttir.
FRÁ ALþlNGI.
dtla tekjuhalla á síðasta fjárhags- | Frumvarp um alrnenn viðskifta-
ári, og það er í verkahring fjár- lög flytur atvinnu. og verzluiiar-
í málastjórans, ekki að eins að baeta ! deildin. J>að er i
i upp þennan tekjuhalla með aukn- | mestu þýðing á
| um inuitektum, heldur einnig að
j hafa saman svo miklu meira fé að
j nægi til að koma í framkvæmd
öllum þeim umbótum, sem fjár-
I ,,
boði Thore félagsins fái Island , malastjorinn gertr raö fyrtr.
“fttllkomin umráð yfir öllum saffl- j Margar af þeim umbótntn, sem
göiigum sínum, utanlands og inn- fvrirhugaðar eru, ertt sniðnar eftir
an. — — Með þessu er og stórt jþví, sem viðgengst hjá þjóðverj-
71 gr. og er að
lögum," sem ný-
lega ertt komin út á Norðurlönd-
um, og sömdu þau lögfróðir menn
með hliðsjón af samskyns lögttm á
þýzkalandi.
Jieir sex þingm. er greiddu atkv.
móti aðflutningsbanninu í neðri
[deild voru : II. Ilafstein, Jóh. Jó-
liannessoii, Jón Jónsson frá Múla,
mjög liættulega.
Dáin eru nýlega : Árni Jóhann-
esson bókbindari í Rvík, María
Jónsdóttir móðir Pálma kennara
Pálssonar, óg Guðrún Brynjóls-
dóttir kona Jóns Jónssonar útvegs
bónda á Seltjamarnesi.
Um Desjamýrar prestakall hafa
ekki aðrir sótt en séra Einar Jóns-
son í Kirkjubæ í Hróarstungu.
Veðrátta er mjiig góð. Veöur-
skýrslan sýnir hita í Rvík alla dag-
ana frá 29. marz til 6. apríl.
Niðurjöfnun útsvara er nýlokið í
Rvík. Alls jafnað niður 86 þús.
380 kr. Ifæst útsvar hafa Thotn-
sens vérzlun og Edinborgar verzl-
ttli (2009 kr. hvor), Brydesverzlun,
Dttus og P. J. Thorsteinsson (1600
kr.) og danska olíufélagið 1400 kr.
— Stjórnin í Austurríki hefir
Jkeypt 6 loftbáta til afnota í bern-
aöi. Verksmiðja verður einnjg sett
á stofn þar til að smíða allskonar
loftför.