Heimskringla - 10.06.1909, Blaðsíða 2

Bls 4 WINNIPEG, 10. JÚNl 1909.
HEIMSKRINGEA'
Heimskringla
Poblished every Thursday 'by The
Heimskringla News & Fnblisbing Co. Ltd
Verö blaOsins i Canada og Bandar
$2.00 nm ériO (fyrir fram borgaO),
Sent til Islands $2.00 (fyrir fram
borgaðaf kaupendum blaOsins hér$1.50.)
B. L. BALDWINSON,
Editor & Manager
Office:
729 Sherbrooke Street, Winnipeg
P.O.BOX 3083. Talsími 3512,
Ríkisþingmaður Gimli-
manna.
I>að' væri ranglátt aS segja, aS
herra Geo. H. Bradbury, ríkis-
þingmaður Gimlimanna, væri lið-
leskja í þinginu, því enginn getur |ls'-v“,w. u,ul , “5
' , t h . • x sendi hun þa herra Wilmot tal að
rnitiiA hí*riir pmi ncjrin rrpnr a r\ L
I athuga ástandið, og samdi bann
laginu að eins IJ^c fyrir hvern fisk.
þegar ég segi yður, að þessi sami
fiskur seldist á Bandaríkja mark-
aðnum fyrir 10 til 12 cents hvert
pund, þá sjáið þér hvern undra-
gróða þessi Bandaríkja félög fengu.
Herra Bradbury gerir ekki ná-
kvæmari útreikning í ræðu sinni
en hér er tilf'æröur, en til skýring-
ar löndum vorum má geta þess,
að fyrir. þann fisk, sem þeir veiddu
á umgetnu ári og fengu borgaðan
með $7,800.00 — fengu Bandaríkja-
félögin 200 þús. dollars, eða með
öðrum orðum : íslendingarnir,
sem veiddu fiskinn, fengu 3c, en fé-
lögin, sem endurseldu hann, fengu
97c. Verðmunurinn lá í þekkingar-
mun. Jæir, sem höfðu mesta þekk-
ingu, íengu mesta peninga.
Arið 1880 var þegar farið að
bóla á því, að eyðilegging .veiðinn-
ar í vatninu væri möguleg, og var
1 þá fiskimáladeild stjórnarinnar til-
kynt um minkun fiskjarins, og
unnið betur enn hann gerir, að
tala máli kjósenda sinna þar, og
að krefjast þeirra umbóta fyrir
þeirra hönd, sem að hans dæmi
miða kjördæminu til hagsmuna.
Síðasta ræðan, sem hann hélt í |
þinginu þann 13. maí sl. tekur yfir |
25 þéttprentaða dálka í þingtfð- [
indunum, og er saga fiskiveiða- 1 „ . t,,.. . , „
,, . ’, ,T ... h TT i x og að ef felogunum væri leyft að
malsins x Mamtoba. Hve mikið i , K,, .._____oKUKcinni
inn væri að ganga til þurðar, því
að annars mundu félögin ekki leika
1 sér að því, að hafa veiðistöðvar
1 sínar norður i norðurenda Winni-
! peg vatns, og flytja fiskinn þaðan
' að norðan 270 Mílur, ef hann væri
| ekki genginn til þurðar innar í
vatninu, þar sem gnægð fékst af
honum á fyrri árum.
Ilerra Bradbury sýndi fram á,
að þegar stjórnin hefði sent fyrstu
' rannsóknarneíndina til að rann-
saka ástand þessa atvinnuvegs þar
; vestra, með þeim fvrirmælum, aö
J leita framburðar sem flestra fiski-
manna, þá hefði þeim hinum sömu
j fiskimönnum, sem höfðu borið það
fyrir nefndinni, að fiskurinn væri
að minka í vatninu, — verið neit-
að um atvinnu hjá fiskifélögunum,
af því þeir hefðu borið vitni móti
hagsmunum félaganna, nema þeir
vildu skrifa undir vottorð, sem
gekk í gagnstæða átt við það, sem
þeir höfðu áður borið. Núverandi
rannsóknarnefnd, sem hefir verið
að halda vitnaleiðslu í Winnipeg
skýrslu um það. 1 þeirri skýrslu
j sýndi hann, að íbúum fylkisins, að
Indíánum meðtöldum, bæri saman
tim, að fiskur í suður Winnipeg-
[ vatni v-æri að ganga til þurðar,
og að það sé afleiðing af fiskiað.
ferð hinna amerikönsku fiskifélaga,
J og Selkirk, hefir ekki kallað fram
einn einasta mann á hvorugum
hefir veiðst a hverju an siðan ar- I . x * ™ x
•x .y/.A , •, -x v. c x n .* þa mundi vatmð tæmast með tim-
íð 1890, hve mikið hefir verið flutt J _ ., . . ... m
, . • -x. , anum. En stjormn tok ekki um-
ut ur fylkmu af þeirri veiði og af- ., . . ■
. - , . , i, • , . , | kvartanirnar til greina, og felogm
leiðingarnar fyrir fylkisbua af ! „ , ,, v. , ’ . ..
r.a . • . ' Tjr ■„ •, heldu afram að auka utbunað smn
þeimutflutmngi. Ilvers eign ut-.............. .„. „
«. r-,-- • . c x . ar fra ari, og veiðin ox að sama
gerðarfelogin hah vertð, og hvern- . , , ’ , v. . .
. , ” c .. , , * . skapi fra 1890 og fram að armu
íg þau hafi grætt a þessum at- ! , " * .„. . , _
vinnuvegi. Islendingar eru nefndir ^ ,,var hvitfiskvetðm fra 2 til
í þessu sambandi og sterk áhersla im>l>0n puuda ajm, ogfra ar-
x - x , ■ • • u • c i,-n i, mu 1900 fram til 1907, var hun fra
logð a, að stjornin byggi fiskiklak ; , .,,, ,
. 1 „ , ,, x 4 til 7 milion punda a ari. Siðasta
! M.kley og yfir það se settur mað * ' . / „ -„e „
ur, sem hafi fullkomna þekkingu á
fiskiklaki og sé að öllu leyti starf-
inu vaxinn.
1 þessu blaði er ekki rúm fyrir
þýðingu af ræðunni í heild sinni,
en sumir kaflar hennar eru svo
fróðlegir, að þeirra verður að
minnast hér.
Ræðumaðurinn tók það fram,
að fiskiveiða atvinnuvegurinn í
Manitoba væri einkar áríðandi
miklum fjölda manna þar, og að
árið 1907, þó að eins 2 milíónir
punda. þetta er að eins úr Winni-
peg vatni. Útflutningur hvítfisks
úr fvlkinu, hefir verið í sl. 10 ár
frá 3% til rúmlega 9 milíónir
punda á ári. Alls hafa Bandaríkja-
félögin á sl. 17 árum tekið úr Win-
nipeg vatni 68 milión pund af hvít-
fiski, og úr öllu fylkinu hafa þau
flutt út 84 milíónir punda á sama
tímabili.
Auk þessa framantalda hafa
þessi félög veitt og flutt út úr
margir af kjósendunum í kjördæmi j fyjkinu nálega 5}i milíón punda af
hans stunduðu þann atvinnuveg ■ styrju. Sumar styrjur, sem fengist
nálega eingöngu. þess vegna væri hafa lir W’innipeg vatni, hafa verið
sér skylt, að róa að því öllum ár- j-jó punda þungar, og voru taldar
um, að þær umbætur fengjust, sem j ag vera 70 4ra gamlar. En nú er
verða mættu mönnum þessum til . styrjuveiðin i þessu fylki nálega
varanlegs hagnaðar, og einnig ! eyðilfigð.
sökum þess, að fvrir samtök | , ,,, , v .
r ag mestu [ Herra Bradbury tok það fram,
I að framangreindar tölur sýndu
sem
,, -x u x i Dauusuíkjafélögin evddu úr vötn-
mu orðið nalega tvofalt við það, ! ,
, x *.■ x _ ■ -i7 - um fylkisins,
sem það ætti að vera. Fynr 18 ar- I J
Bandaríkjamanna, sem
hefðu umráð yfir þessum atvinnu- , • ,, , ,
. , . . v i v x . , ,, hvergi nærri allan þann fisk, s
vegi, þa væn fiskverðið her í fylk- ! f . . 1 . ’ ..
. x x ,, ..:x x i Bandankjatelogm eyddu ur vo
með því að þaa
| hefðu stundum alt að 60 mílur af
þessum stað, sem hafði hagsmuni
fylkisbúa fyrir brjósti. Og fiski-
kaupmaður Guest sór, að Northern
fiskifélagið sé eingöngu kanadisk
eign. En sannleikurinn er, að þetta
félag tilheyrir “Buckeye” fiskifé-lag-
inu, og það félag er undir yfirráð-
um Booth einveldisfélagsins í Chi-
cago.
Að þessu öllu athuguðu lagði
ræðumaður bart að stjórninni, að
gera ráðstafanir til þess að vernda
fiskiim í vötnum fylkisins til hags-
bóta fyrir fylkisbúa, en hindra það
að ameríkanskir auðkýfingar gæti
haft auðlegð Canadaveldis að fé-
þúfu. Hann kvað það áreiðanlegt,
að allir þeir, sem búa umhverfis
Winnipeg vatn veiði ekki eins mik-
inn fisk á ári eins og fiskifélögin
veiða á einum degi meðan vertíðin
stendur yfir. Ræðumaður sýndi
með dæmum, hvernig stjórnin
leyfði utanríkismönnum að tæma
vötn fvlkisins til hagsmuna fyrir
s.jálfa sig, en á sama tíma bannaði
j eigin borgurum sínum, að veiða
sér til matar á sumum tímum árs-
ins. Hann skoraði á stjórnina, að
J breyta svo fiskiveiðalögunum, að
gömlu íbúarnir fái veitt sér til
til matar. Hann ítrekaði og þá
, kröfu sína, að fiskiklak verði bygt
í Mikley, og að stjórnin taki að
sér að afnema þau rangindi, sem
fylkisbúar hafa orðið, að búa undir
ifrá fyrstu tímum fiskíveiðanna í
| Manitoba vötnum fram á þennan
dag.
Ræða þessi, sem er afar lön-g, er
sérlega góð og þrungin öflugum
| röksemdum. þar er sögð öll saga
fiskiveiðamálsins í Vestur-Canada,
ingar hvergi komið betur í ljós, en
í meðferð þeirri sem nú er alment
viðhöfð við lækning hitasóttar
(Fever), — segjum til dæmis al-
menna taugaveiki. Um fyrsta fjórð
ung liðinnar aldar, var sjúklingun-
um tekið blóð, þeir voru brendir,
hreinsaðir og látnir æla alt hvað
aftók. Líkaminn var þvingaður
með kvikasilfri, antimon og öðr-
um meðala samsetningi, til að
vinna bug á hinum einstöku ein-
kennum, er komu í ljós á mismun-
andi stigi sjúkdómsins. Fram að
miðbiki aldarinnar, átti sér stað
sama aðferð, að eins lítið eitt mis-
munandi í hinum ýmsu löndum.
En eftir 1850 fór að draga úr blóð-
tökunum, og ýmsar tilraunir, sem
Parísar-, Vínar- og Berlínar-skól-
arnir gerðu, fóru að draga úr áliti
því, sem menn höfðu á því, að
taugaveiki yrði læknuð með mcð-
ulum eingöngu. En á síðasta fjórð-
ungi aldarinnar hafa athugulir
læknar sannfærst um, að tauga-
veiki læknaðist e k k i með með-
ulum eingöngu, heldur væri það
undir hjúkrun, mataræði og boð-
um komið, hver árangur yrði af
lækningunni. Með öðrum orðain :
að það væri fremur komið mid.r
dómgreind læknisins, samf.tra ná-
kvæmri, árvakri og reglubundinni
aðhjúkrun á sjúklingnutn, hcldur
enn nokkru öðru.
því . er miður, að alþýðu heiir
( enn þá ekki verið gert þetta at-
! riði nógu ljóst, og meðul verða
því oft að ráðleggjast að mörgum
[ lækninum nauðugum, að yins til
i að friða aðstandendur sjúklingsins.
Eni út yfir tekur þó, að enn þá
! finnast í tölu læknanna sjálfra þau
[ andleg nátt,tröll, sem svo eru dög-
I uð uppi í fræðinni, að þeim finst
sjálfsagt, að viðhafa meðala inn-
| tökur á vissra kl.tíma fresti.
um hefði það venð í almæh, að , ..
, . , , t . . ■• , .. i netum t votnunum, og að þegar
hvergt t hetmi væn onnur etns hvit , . ’ , " ... 1
_ , . , stormasamt væri a votnunum,
fiskvetðt eins og t storvotnunum t . . , . , , , , , .
__ .. , x x- i- , einknm t september, þa vært ekkt
Mamtoba, og að næg vetðt mundi ... „ U- ■ , ....
, ■ ,, • netianna vitiað svo dogum skifti,
fast ur votnum þetm um allan o- J
, . ,, £ , ,. , Cx og sum þeirra slitnuðu upp og
kominn tima. Islendingar hefðu | 7 , , 1 „ h
,,,, , , .2 T„„, , tyndust, eða rækiu upp a oðrut't
tekið SIT hiir bollestii arið 4874. af ... •’ ' 1 . ...
! og ljóslega sýnt fram á, hvað að
er, og hvernig bót verði á því ráð-
in.
tekið sér þar bólfestu árið 1874, a£
þeirri ástæðu, að þar væri sjáan-
legur framtíðar fiskiatvinnuvegur, |
cnda hefði þá verið gnægð hvít-
fiskjar í öllu suðurvatninu. þetta
hefði veitt þeim nóg ekki að eins
til heimilisþarfa, heldur einnig til !
sölu, svo að mætt hefði eftirspurn j
fylkishúa. íslendingar hefðu vonað,
að eiga hér vísan arðvænlegan at-
vinnuveg. En til ógæfu þessum inn
flytjendum og öðrum fylkisbúum, [
þá hefðu öflin, sem áður hefðu
eyðilagt fiskiveiðarnar í vötnum
Ontario-fylkis, fljótlega gert sér
ljóst, hver auðsuppspretta væri í j
Manitoba vötnunum, svo að árið
1881, þegar , járnbraut var lögð j
híngað vestur, svo að greiðar sam- [
göngur fengjust við umheiminn, þá
tóku þessi sömu öfl að starfa hér
vestra að þeirri eyðileggingu, sem
þau hafa nú sem næst fullkomnað. 1
Herra D. J. Reid og herra Clark :
frá Collingwood voru fyrstu fiski- |
veiðamenn hér vestra. það ár
byrjuðu þeir að fiska í suðurvatn- J
inu og fengu gnægð fiskjar. Arið
1895 veiddu þeir með gufubát, og !
fengu 150 tons af hvítfiski. þetta ;
var byrjun útflutnings á hvítfiski |
frá Manitoba. Strax og sá fiskur
stöðum, full af rotnuðum fiski.
þannig væri árlega svo hundruö-
um tonna skifti af þessum ágæta
fiski eyðilagt og vatnið eitrað aí
ýldu hins dauða og rotna fiskjar.
Stjórnirnar í Ottawa, hver fram
af annari, liafa verið ófáanlegar til
þess, að sinna að nokkru leyti
kröfum fylkisbúa um, að tak-
marka starfsemi Bandaríkja félag
anna, af því að einatt hafa setiö
menn i Ottawa þinginu, í báðum
flokkum þar, sem hafa verið hlut-
hafar í þessum Bandaríkjafélöguin,
og áhrif þeirra á fiskimálaráðgjaf-
ana hafa verið sterkari, en áhrifin
frá fiskimönnunum í Manitoba.
]>að hefir og'hjálpað þessum fé-
lögum, að í toll-lögum Bandaríkj-
anna, sem leggja %c á hvert fisk-
pund, sein þangaö er flutt frá
Canada, er jafnframt tekið fram,
að sá fiskur, sem hér er veiddur í I
Banidaríkjanet, eða þau net, sem I
eru eign Bandarikjafélaga, skuli |
vera tollfrí inn í Bandaríkin. Og 1
af þessu er það komið, að Banda l
ríkjafélögin hafa náð algerðu ein |
veldi á fiskiveiðinni og fiskiverzlun-
innd hér nyrðra, svo að þau félög, i
sem stofnuð voru af Canadamönn- I
Herra Bradbury hefir þegar á
þessari fyrstu þingsetu sýnt það,
að hann ber hag kjósenda sinna
fvrir brjósti, og vill gera alt, sem
í hans valdi stendur þeim í hag.
Hin nýja stefna heilsu-
frœðinnar.
Fyrirlestur fiuttur á MenninírarfélaírsfuiHli
þriftjudagskv. 11. Maí 1909, af
Dr. O. Stephcnsen.
(Niðurlag).
III.
NÝJA STjEFNAN 1 meðferð
INNVORTISSJÚKDÓMA.
kom á Chicago markaðinn, voru | um, hafa orðið að selja eignir srn
auðmenn Bandaríkjanna fljótir að
sjá, hve góð fiskistöð væri hér
vestra, og árið eftir var hið svo-
nefnda “Manitoba Fish Companv”
stofnað. ]>etta var í sannleika
Bandaríkja félag, þvi Bandamenn
áttu 96 prósent af öllum eignum
félagsins. þetta félag byrjaði í
stórum stíl. það hafði 4 gufubáta
ar til Bandaríkjafélaganna, sérstak-
lega Booth fiskifélagsins, sem nú |
hefir einveldi á fiskiveiði og verz.l- i
un í Canada. 1 fiskiveiðalögum [
Canadaríkis er tekiö fram, að eng- |
an hvítfisk rnegi veiða í vötnum í i
Manitoba, sem sé minna en 2 pd.
því fram í þingdnu, að meðalþyngd
og frystihús við
ána og á Swamp eyju. Á 2 árum
um tók félág þetta, ásamt með
Reid og Clark félaginu, frá 12 til
15 hundruð tons af fiski úr W'inni-
peg vatni, og sendu það til Chi-
cago og annara borga í Bandaríkj-
unum. Fiskurinn var hreinsaður
og frystur strax, og hann kom úr
vatninu.og geymdur í frystihúsum
til vetrarins, og þá sendur út úr
fylkinu. þá vóg fiskurinn að jafn-
aði 4J4 til 6 pund hver. En þeir,
sem veiddu fiskinn, aðallega ís
Saskatchewan ! þess fiskjar, sem íélögin taka á
j síðari árum úr W'innipeg vatrn se
I minni en lögin ákveða. Ræöumað-
; ur kvað embættismann stjórnar-
[ innar, herra Young í Selkirk,
I halda því fram, að fiskur í W'inni-
peg vatni væri ekki að að ganga
] til þurðar. En þó væri það öllum .
vitanlegt, að síðan árið 1900 hefðu j
félögin stöðugt verið að færa i
stöðvar sínar norður á bóginn, [
þar til nú að þau fiskuðu 270 míl- (
um norðar en þau hefðu gert fyrir
15 eða 18 árum síðan. þetta taldi
Á nítjándu öldinni hafa orðið
stórvægilegar breytingar i með-
ferð innvortissjúkdóma, sem svo
nefnast, er leitt hefir til stefnu
þeirrar, er kallar sig “hina nýju
stefnu í heilsufræðinni”. Gamla
stefnan, bæði sii aló-pathiska og
hómópathiska, byggir alt sitt
traust á plástrum og ])illum, ef
svo mætti að orði komast. Við
hverju sjúkdóms einkenni þóttust
menn hafa fleiri eða færri meðul,
er samsett voru af ekki færri en
alt upp í hundrað mismunandi
meðalasortum, sem svo var hrúg-
að í sjúklinginn, en lítið tillit til
þess tekið, hvort þau sKtu hann
sundur í uppköstum eða ekki, eða
þá vatnsdaufar mixtúrur, er gerðu
hvorki til né frá. — Aðal-einkenni
liinnar nýju stefnu, er grunduð trú
á nokkrum velreyndum (fáum)
meðulum, en lítil eða engin á
þeim hintim mörgu, sem enn þá
eru í brúki, og eru að þ.jóta upp
eítir auglýsingá skrumi meðala-
heildsöluhúsanna.
Stríðið, sem risið hefir út af því,
[ hvort læknarnir eigi að brúka all-
ar þessar mörgu meðala-sortir,
sem þeir vita lítið um, hvaða á-
] hrif hafi, og gefa þær inn s.júkling-
um, sem þeir vita enn þá síður
hver áhrif þau hafi fyrir líkamann,
— hefir enn þá ekki verið á enda
[ kljáð. Sérstaklega eru það tvö at-
j riði, sem mæla á móti mikilli og
1 margs konar meðalabrúkun, en
j>að er, hvernig ágætustu læknar
í París, Berlín og Vín, og bér í
álfu í Boston, hafa tekið í það
! mál, sem allir eru fylgjendur hinn-
[ ar nýju stefnu ; en umfram alt hin
lærdómsrika niðurstaða, semmenn
hafa komist að fyrir tilstilli hómó-
pathiunnar, m.fl., að þrátt fyrir
] hina miklu útþynningu meðalanna
hjá þeim, sem auðvitað getur eng-
[ an skaðað, en því síöur læknað, —
| hqfir ekki tekist að sanna, að
dauðsföll hjá þeim væru nokkurn
hlut fleiri, enn hjá þeim, sem sig
kalla alópatha. Með því að taka
þetta alt til greina, hefir myndast
eins og nýr flokkur innan læknis-
[fræðinnar, sem lítið lætur sér ant
um hómópathana en enn þá minna
; tim alópathana, eins og þeir eru
j svo margir þann dag í dag. Ný-
stefnu menn gera sér alt far um,
að rannsaka kostgæfilega og vís-
indalega jafnt gömul sem ný með-
ul. það virðist líka tilhlýðilegra,
að læknirinn viti vel, hvernig hann
eigi að brúka þau fáu góðti meðul,
sem hver og einn þarf að brúka,
svo sem eins og quinine, járn,, jod,
kvikasilfur, ópíum, digitalis, o.fl.,
heldur enn að viðhafa margar með-
ala sortir, sem enn þá ekki er feng
in full vissa fyrir, hverjar verkanir
hafi. En efnafræðinni eru engin tak
mörk sett, og þess vegna getum
vér þegar minst von um varir, átt
voit á, að hún láti af sér leiða
eins þýðingarmikii meðul og þau,
sem nú bezt reynast. það ætti ekki
að vera gripið tir laustt lofti að í-
mynda sér, að til að mynda í
jurtaríkinu innifælist örvggis ineð-
ul við hverjum einstökum sjúk-
dómi, sem fyrir kemur, er jafnað-
ist á við til dæmis quinine í Mal-
aria Fever.
það, hve mikils þær neyta margar
af sætindum, milli máltiða, og
svo hitt, hv-ersu mikils er nevtt, —
sérstaklega á sumrin í hitunum —
af þessari efnablöndu í lyfjabtiðum
og aldinabúðum, sem sagðir eru
að vera gosvatnsdrykkir og seldir
eru með nafninu “ísrjóma sódi ”.
— Óhóllari drykkur fvrir líkamann
og magann á heiturn sumardegi
getur varla hugsast.
Ég tók það fram áðan,
að þaö hjálpaði mikið til að
lama meltinguna, að borða
fljótt og tyggja illa, rífa í sig fæð-
una. Sérstaklega er þetta hættu-
legt námsmönnum, skrifstofu-
mönnum og þeim, sem andlegum
störfum hafa að gegna og ekki
geta haft nægilega líkamshreyfingu
Margir, sem efast tim réttmæti
orðtaksins “heimtir versnandi fer”,
bera fyrir, máli sínu til sönmmar,
að stríðin séu að leggjast niður, á
tneðal “fínni” þjóðanna svoköll-
tiðu, það séu bara “dónarnir”,
sem drepa hverjir aðra. En lækn-
arnir í þessum “fíntt” löndum haía
komist á aðra skoðun. þeir halda
fram, að einmitt þessar þjóðir
standi í sífeldu stríði, og í því
falli fieiri enn gerðu fvrir sverðs-
eggjunum til forna og hjá “bar-
bara” þjóðunum. En stríðið er við
magann, ofátið og ofdrykkjuna.
Sem betur fer, mun öllum skyn-
berandi mönnum vera farið að
skiljast, að ofnautn áfengis er
heilsunni skaðleg. þó munu þeir
býsna margir vera, sem svo líta á
það mál, aö fjórir eða fimm drykk-
ir af W’hisky á dag, eða jafnvel
fleiri, geri þá færari til að gegna
störfum sínum, það herði þá upp
og geri þá “cute”. En það á sér
ekki heldur ósjaldan stað um þá
menn, að þegar líður fram á fyrri-
part fimta aldurstugarins, einmi'tt
þegar lífsstarf þeirra er í sem
mestum blóma og alt virðist leika
þeim i lyndi, bæði við opinber eða
eigiii störf, að Bakkus leggur fram
stóran reikning til lúkningar, sem
fólginn er i ýmsum sjúkdómum, í
æðum, lifrinni eða nýrunum, eða
þá jafnvel gersamlegri heiísubilun.
— það skal þó tekið fram, að af
tvennu illu hafa hinar mismunandi
öl og malttegundir, sem bjór kall-
ast einu nafni, ekki eins skaðleg á-
hrif í för með sér fyrir hjartað,
li'frina og magann, eins og þær,
sem sterkari eru, til dæmis whisky
eða brennivín. Alt um það, þótt
fólk sé vaknað til meðvitundar
um nauðsyn hófsemdar, hvað vín-
nautn snertir, heldur áfram hin
sama ofnautn í mataræði. Sann-
leikurinn er sá, að menn borða al-
ment alt of mikið, og að læknar
eru nú sém óðast að sannfærast
um, að inargir þeir sjúkdómar, er
þeir áður héldu að stöfuðu frá of-
nautn áfengis, svo sem s.júkdómar
i æðum, nýrum (Bright Disease)
eigi alt eins oft rót sína að rekja
til ofmikillar nautnar í fæðu, —
ofáts.
lendingar, fengu frá Bandaríkjafé- ! hann fulla sönnun þess, að fiskur- [
Sjálfsagður meðala-austur, það
er að segja, að viðhafa meðul í
hverju einu sjúkdómstilfelli, er nú
ekki lengur álitið, sem ein af helg-
ustu skyldum læknisins< Eins og
gefur að skilja, að þegar hugmynd
in um eðli sjúkdómanna gagnger-
lega breyttist, þá að sama skapi
hlaut breyting að verða í meðferð
þeirra. Ef til vill hafa þær breyt-
Fátt einkennir fremur nýju stefn-
una en tilraunir hennar við að af-
stýra og meðhöndla ýmsa sjúk-
dóma, eins og áður var gert endur
fvrir löngu með líkams æfingtim,
| böðum og nuggun (massage), og
jkölluð er náttúru-stefnan. Og ald-
rei á neinu tímabili heilstifræðinn-
ar befir jafnt af ölltim verið viður-
kend sú hitt mikla þýðing, sem
hagfelt mataræði hefir, bœði í mcð-
ferð sjúkdóma og til að afstýra
þeim. Tökum til dæmis hið al-
menna meltingarleysi á fólki í
þessu landi, er i all-flestum tilfell-
um á rót sína að rekja til óhag-
stæðrar og illa tilbúinnar fæðu,
sem svo er neytt í alt of miklum
flýti. það er ekki þýðingarminsta
“lexízn fyrir lífið”, sem fólk ætti
vel að setja á sig til að gæta vel
heilsunnar, að sjóða mátulega
hverja fæðutegund, eftir þeim skil-
yrðum, sem meltingin setur hverj-
um og einum, og neyta hennar
kostgæfilega (þ.e.' tyggja vel).
Ég skal taka til dæmis, hvað
mér hefir fundist olla mest melt-
ingarleysi hjá ungum stúlkum, —
! Ég gat þess áðan, að bœði
Grikkir og Rómverjar hefðu fyrr á
öldum haft líkamsæfingar í mikl-
um metum, en }>eir litu öðrtim
atigum á gagnsemi þeirra en nú
gerist. Iljá þeim voru þær mest-
megnis viðhafðar með því einu
augnamiði, að herða líkamann og
gcra vöðvana stæltari, svo þeir
reyndust fræknari og þolnari á or-
ustuvellinum, og liðlegri í öllum
hreyfingum, en minna til heilsu-
bóta. Heilsnfræði nútímans tekur
alt þetta til greina, en sérstaklega
er þó tilgangurinn sá með þeim,
að veita líkamanum aukna nær-
ing og hjálpa einu og séhverju líf-
færi til að losast við ýms skaðleg
efni, er í gegn um þau þurfa að
ganga, og yrðu skaðleg líkaman-
um, ef þau settust þar að, — en
jafnframt til að hvíla heilann hjá
þeim mönntim, sem andlegum
störfum hafa að gegna, og geta
ekki haft nægilega líkamshreyíing.
J>að er álit margra lækna, að
mörgum sjúkdómum, sem stafa af
máttleysi í innýflunum, mætti af-
stýra hjá þeim, er miklar kyrset-
ur hafa, ef lögð væri meiri rækt
við líkamsæfingar, sem stjórnað
væri á reglubundinn og hagkvæm-
an hátt. Ekki að tala um flesta
þá sjúkdóma, sem koma fyrir í
lungunum, og hætta er við, að
setjist þar að fyrir lengri tfma.
Iljólreiðar og skautaferðir, sem
mikið eru tíðkaðar hér á yfirstand-
andi tíma, geta eflaust komið í
veg fyrir inargan illan kvilla hjá
miðaldra fólki. En þegar farið er
að temja sér þær, fvrir metnaðar,
muna eða peninga sakir, eins og nú
er óðum að fara í vöxt h.já hinni
uppvaxandi kynslóð, — þá tapa
þær heilbrigðisgildi sínu og geta
oröið blátt áfram heilsuspillandi á
margvíslegan hátt. Fólk, sem kom
ið er fram undir fimtugt, ætti ekki
að viðhafa miklar hjólreiðar, því
þegar kemur fram á þann aldur,
getur það haft hættu í för með
sér fyrir hjartað og æðarnar.
Vatnið er ekki nóg notað. Menn
Sparið
Línið Yðar.
Ef þér óskið ekki að fá
þvottinn yðar rifinn og slit-
inn, þá sendið-hann til þess-
arar fullkomnu stofnui.ar.
Nýtfzku aðferðir, nýr véla-
útbúnaður, en gamalt og æft
verkafólk.
LITÚN, HREINSUN
OG PRESSUN
' SÉRLEGA VANDAÐ
Modern Laundry &
Dye Works Co.,Ltd.
ito7—-H15 llRrgrave Mt.
WINNlPEa, fMANlTOBA
Phones : 2300 og 2301
Fermdir
af séra Bjarna Thorarinssyni vorið,
1909 :.
a) MARSHLAND.
P i 11 a r :
1. Páll Pálsson Arnason.
2. Helgi Guðmundsson.
3. Guðmiindtir Kristinn Grímssou
4. Pétur Björnsson Anderson.
5. Kjartan Július Gunnarsson.
6. Hávarður Elíasson.
S t ú 1 k u r :
1. Ólafía Pálsdóttir Árnason.
2. Una Jakobína Gunnarsdóttir.
3. Magnúsína Guðrún Jónsdóttir.
4. Ingibjörg Guðmundína Ás-
mundsdóttir.
b) WILD OAK.
P i 1 t a r :
1. Valdimar Erlendsson.
2. Kristján Thorberg Sigurðsson..
3. Einar Viktor Guðmtindsson.
4. þorsteinn Guðmundur Bjarna-
5. Guðmann Sigftisson.
6. Hernit Guðmundur Jakobsson-
7. Valdimar Davíðsson.
S t ú 1 k u r :
1. Ragnheiður Olöf Bjarnadóttir.
2. Jóna Guðbjörg Albertsdóttir.
ATHS.—Börnunum er öllum raði
að eftir hlutkesti.
Bjarni Thorarinsson..
Tilkynning
TIL
ÍSLENDINGA
í Nœstu 30 Daga
soljum vér “CABINET”
LJÓSMYNDIR f stórum
fögrum og u p p h 1 e i ftum
umbúðum, — vanalega
verðið er $12.00, — fyrir
aðeins
$7.00 Dúsínið,
og eina STORA LJÓS-
MYND 16x20 þumlunga
ókeypis. Als $22.00 virði
fyrir $7.00.
Takið nú eftir:
PEIR FYRSTU 10 Við-
skiftavinir s e m klippa
þessa auglýsingu út úr
Heimskringlu,Tog færa oss
hana á myndatöku-stofu
vora ásamt með pöntun um
1 dúsín ljósmynda, skulu
fá ókeypis fagra gylta eða
svarta grllrenda umgjörð
utan um stóru myndina.—
Vanaverð á þeim umgjörð-
um er $3.00. En vér gef-
um þær nú alveg ókeypis.
betta tilboð er áreið-
anlegt, og vér gerum það
af þvf, að vér óskum eftir
viðskiftum yðar og vitum,
að þegar þér hafið einu-
sinni látið oss taka mynd
af yður, þá sannfærisi þér á
að myndir vorar eru þær
beztu f borginni. Vér á-
byrgjumst að gera y ð u r
ánægða eða skila peningum
yðar aftur.
Þetta tilboð gildir ein-
göngu í myndastofu vorri
á Portage Avenue. —
Wm. A. MARTEL,
MYNDASMIÐUR.
255i/2 PORTAGE AVE.

NIÐURLAQ A BLS. S