Heimskringla - 18.11.1909, Qupperneq 4

Utx 1.
HEIMSKRINGLA
U'INNIPEG, 18. NÓV. 1009.
(Landsmödet), sem sízt veröur
borin á brýn byltingagdrná í nokk-
urri mynd, en tekur þó vel í þ>etta
mál og samþykk.r tillogu um end-
urskoöun játningarritanna. Síðan
hefir málið veriö allítarlega raett
frá báðum hliðum í höfuðmálgagni
íhaldsstefnunnar í norsku kirkj-
’’nn,i (Huthersk Kirketidende).
En því hefi ég bent á þebta, að
ég vildi með því sýnt hafa þeim,
sem á annað borð vilja sjá það,
að kenningarfrelsiskrafan er ekki
sprottin af neinni vantrú eða löng-
un til að kcllvarpa, heldur af ein-
lae.gri virðingu fyrir stöðu hins
kirkjulega kennimanns og kenni-
manniinum sjálfum sem siðíerðis-
legum persónul'eika.
þegar vér nú lítum til vorrar
eigin kirkju, þá hefir lítið verið
rætt u m þetta mál meöal vor fyr
en núná allra síðustu árin og lítið
tim það skrifað, enda skilningur
ma.nni á m linu yfirleábt býsna ó-
fullkominn. Fyrir 10 árum haíði
prestastefna vor máldð á dagskrá,
en síðan hefir því litið verið hreyít
þangað til hin ágæta ritgerð séra
Haraldar Níelssonar “um kienning-
arírelsi presta” kom út í Skírni í
fyrrra sumar, fyrsta tilraunin., sem
y.erð hefir verið með oss til að
sk’'ra m'lið. Meðnl landa vorra
vestra he' r málið verið á dagskrá
síðustu tvö árin. Séra Fr. J. Berg-
mann hefir varið k.enningiarfr.el ið
með miklum dugnaði í Breiðablik-
um, en Samieiir.iingin hamast á
/móti bví O’1 flutt hverja greinina
arm ri furðrlegri um málið, að ó-
'leymdu k:rv jivbimrserindi séra
Tóns um “srildi trúiarjátmnganna”,
sem ’egnr hefir verið nefnt.
Hér á la’ndi hefir að minsta
kosii ver.jm lighelgað, auk hinna
i.rigg a svanefndti ail.sh'erjar játn-
inKa fornkdrkjunnar, tvær af sér-
játningum hirnar evang.-lút.kirkju
— Ágsb'orgar-játninguna og fræði
Lúters. Eins og síðar mun sýnt
verða, er lögfesting þessara játn-
injarrita hjá oss mjög svo vafa-
scm, nema ef svo mætti seigja, að
hana Liðd ;jf sjálfri lögtekningu
hirnor evang.-lút. kírkju, sem
kirkju 1 indsins með lögtekning
fedrkjuordin ntíu Kristjáns 3. árin
1541 og >551. Kn ongu að ‘síður
h:fa 'slenzkir prestar verið eið-
bundnir við “játningarrit hinna
dönsku kirkna” frá því í lok 17.
aldar til ársins 1-388, er presta-eið-
urinn var með konnngsúrskurði
numinn úr ildi og presta - h e i t i
sett í staðinn. Samkvæmt því eru
pnestar vorir á vígshidegi sínum
l’ tni'r “lcfa því, i aiigsýn allsvit
andi guðs að kappkosta að boða
guðsorð hreint og óhlandið eins
og það er kent í he.ilagri ritningu
og triiarjátningabóktim vorrar
kirkju”, eins oir 1. gr. pre.staheitis-
ins hljóðar. Heitið tekur að vísu
ekki eins diúpt í árinnd eins oe
eiðiirit’.n rramli, en munitrin.n verð-
ur minnd en húast héfv.i mátt við,
þar sem heit ttnnið “í atigsýn alls-
vitandd guðs” nálgast ónedtanlega
allmjög það, sem venjulega er
kallað eiður. Og hvað sjálfa játn-
tn.’-'arskiildbindin.guna snertir, þá
er h’’n að þvi leyti ónákvæmari í
he'tdnu en pdðnum, að edðurinn
nefnir “játningarrit hinna dönsku
feir’ na ”, sem vér vitum áreiðan-
le>«a hver ern (shr. Dönsku lög
Kr. V. 2. bók 1. kap.), en heitið
að ei”s “triiariátnineahækur vorr-
ar kirfeju”, sem óvíst er, hverndg
her að skilja, sérstaklega þó, ef
svo skyldi revnnst, að enginn laga
stafur v-ærí fyrir því, h v a ð a
—— - tiann
1 játndngar gdltu liér, svo að vér oft-
ir ilt sainan værum bundnir við
j all, r J.aer játningar lútersku kirkj-
tint ar, sem út voru komnar þá er
kirkjuordinantian var gefin út
1637. — F,n hvað ssxn þsssu líð.ux,
þá gerir bæði eiðurinn og heitið
játningarnar að eins konar kirkju-
legum lagabálkum, sem prestun-
um er gert að skyldu að kenna
samkvæmt og öll fráviknin.g frá
varðar vdð lög.
En hvað er við þetta að at-
huga ?
Frá því er þetta kenningarfrels-
ismál komst fyrst á dagskrá hefir
það sérstaklega verið tvent, sem
menn hafa fundið þessari skuld-
siúdingu við játndngarritin til for-
áttu. Annað er þetta : Slík skuld-
LÍucling er ótilhlýðilegt band á
persónulegu frelsi kennimannsins,
hlýtur að draga úr andlegum
vexti hans og framþróun, og getur
jafnvel ledtt til yfirdrepsskapar og
nræsni í boðun fagnaðar.erindísins.
Hitt er þetta : Sú trygging, sem
dík, sktildbdnding vedtir söínuðin-
um fyrir sannleika vitnisburðar-
ins, sem fram er fluttur, er ímynd-
uð. Með henn.i er hann miklu írem-
ur óbei.nlínis sviftur allri trygg-
in.gu hvað þetta snertir. Játninga-
haftið getur einmitt, ef ekki er
annað, sem hið gagnstæða verði
byg.t á, vakið grun tim, að prest-
arinn tali það, sem hann talar af
ví, að hann sé bundinn hedti, sem
|iað geti kostað hann emhicittdð að
víkja frá. Á bæði þessi atriði hefir
11 höfuðáherzlan verið lögð í bar-
áttunrf fvrir kenninyar.ire.lsd presta
eins og hún hefir verið háð í Dan-
mörku megdnhluta 19. aldarinnar.
þegar ég nú í dag hefi
ecið að mér að innledða
imræðurnar um kenuing-
arfrelsismálið, eru það þó ekki
svo mjög þessi tvö atrdði, sem
vrir mér hafa vakaö. það, sem ég
vildi hafa bent á og rökstutt með
röfum um kenningarfrelsd prest-
iinum til handa er aðallega sögu-
e ■« eðlis, þ. e. stendur í sambandi
ið það, sem kunnngt er orðið um
íppruna þeirra rita sjálfra, eðli og
narkmið. Að irengdð helir verið
ram hjá því atriði hingað tdl að
miklu leyti, orsakast eðlilega al'
pví, að hin sögulega ra.nnsókn rdt-
dnna má heita verk síöasta manns-
aidursins. Hins vegar liv-gur það í
..lutarins eðli, að ekki' ber síður á
j./otta atriði að líta en hdn tvö.
pvi eigi slík rit að geta gil't, sem
regda og mælisnúra fyrir oss, þá
aettu þaú að minsta kosti 1) að
hafa upphaflega verið samin í
p.eim tilgangd, 2) að hafa verið
vdðurkend sem slík rit af kirkju
vorri, . 3) að vera í fullkominm
samhljóðan við ritndnguna sjálía,
jg 4) skuldibdndingdn viö þau að
vera í fullu samræmi við anda og
hugsjón vorrar evangeliskti kirkju.
En því betur sem ég athuga
málið frá þessari hlið, þess sann-
færðari verð ég um, að rangt sé
að heitbinda prestana í kenningu
sinni við þessi rit, og að tími sé
til þess kominn að breyta presta-
heitinu hvað þetta snertir.
Ég mun nú leitast við að fyera
rök fyrir máli mínu.
1. Játningarritin eru — að
minsta kosti suin þeirra — alls
ekk.i upphaflega samin í þeim til-
gangi að vera bindandi regla og
mælisnúra fyrir kirkjuna á öllum
tímum. J;ess vegna er rangt að
hedttdnda l:restana við þau í kenn-
ingu sinnd.
Menn tala yfirleitt svo sem játn-
ingarritin hafi upphaflega verfð
satrun í þeim ákveðEa tálgaingi að
verá það sem þau hafa ox4ið fyrir
tniður lieppilega rás tímanna, að
þau séu í raun réttri verk hinnar
hedl. alménnu kirkju, sem eítir fyTÍr
heiti drottins leiðist af guðs anda,
og að þau þess vegna hljóti að á-
Utast engu síður óskeikul rit en
sjálf ritningdn. Menn skoða því al-
ment játningarritin svo sem helga
dóma kirkjunnar, sem ekka megi
snerta, heilagan og ókrenkjanJiegan
arf, sem oss só skylt að varðveita
og bevg.ja oss fyrir í mikilli auð-
mýkt og lotningu. Afleiðingin af
þessu hefir þá líka orðið sú, að
játningarritin hafa í reyndinnd orð-
ið slíkir helgdr dómar, sem menn
töluðu um með aHri lotningu, en
snertu ekki, létu sér ekki ednu
sinni til hugar koma, að kynna
sér ílest þcirra. því að sannlaikur-
inn er þessi, að einungis örlítill
hluti þeirra manna, sem játa al-
gildi þsssara rita, hefir nokkurn
tíma augum Htið önnur þeárra en
íraeði Lúters, sem einnig hafa að
geyma postullegu trúarjátninguna,
og þá oftast án þess að haia hug-
mynd um, að þeim bæri sHk tign,
sem hér ræðir um. |>að væri fróð-
legx að vita, hve margir menn hér
á landi hafa lesið hin játningarrit-
in, sein talin eru að gdlda í vorri
kirkju, t.a.m. Ags.borgar-já'tning-
una, sem þó svo oft er talað um í
bókum og blöðutn, að ég nú okki
n-ifnt Nikeu- og Atanasíusar-játn-
ingarnar svonefndu. ’Eg vil auð-
vitað ekki gera stéttarbræðrum
mínum í kirkju Islands rangt tdl,
en mér liggur þó vdð að efast um,
að þeir hafi allir lesið þessar játn-
ingar allar, sem þeir eru hedt-
bundnir við samkvæmt þedrri
skuldbindingu, sem þeir ha-fa und-
irskrifað á vígsludegd sínum. * )
En svo m-ikla og verðskuldaða
lotnd.ng-11, sem almenningur ber
fyrir ritum þessum, — þá ber því
sízt að neita, að mjög mikill vafi
Leikur á því, hvort nokkurt þeirra
er uppluifiega samið í þeim t-il-
gangd, sem menn alment ætla nú.
Jjiegar, siðbótarhöfundarnir sömdu
þau játningarriitanna, sem taUn
eru sérjátn-ingar hinnar -evangel-
isku kirkju, gerðu þeir það engan
veg-inn í þeám tilgan-gi að setja
með þeim lög eða réttarreglu fyr-
ir því, hvernig k-enningin s k u 1 i
vera um a-llar ókomn-ar alddr í
kirkjunnd. þeir brutu ekki af kirkj-
unni ok liins rómverska páfa, til
þess svo í staðimi að setja yfir
hana {jaiipírspáfa. I.úter og Mel-
ankton þektu altof vel hættuna,
sem slík pappírsgögn ge-ta hatt í
för með sér fyrir satnvizku og
sannfæringarfrelsi einstaklinganina,
* ) Broslegur gerist séra J. B. í
Sameiningunni (jan. 1909, bls.325),
er Itann fer að véfengja það scm
“lít't hugsanlegt” að Atatiasíusar-
játningin “muná með öllu ókunn
alm-enningi á íslandi", af því að í
Grallaranum gamla hafi þó staðiö
nálegia orðrétt þýðing hinnar um-
r-æddu já-tningar. það er rótt eins
og hann álítá, að Grallarinn sé enn
í hvers tnanns hendi á Landá hér.
Hann á þar við sálminn : “Hvör
sem vildá a-ð hólpinn sé”, einhvern
aumasta kárburðarsamsetn-ing-.sem
nokkurn tíma hefir pren-taður ver-
ið í kristninná.
til þess að þeim gæ-ti 'til hugar
komið, að semja rit sín í slikum
tilgangd. Hv-e fjarri það var hugs-
un siðbótarmanna sýna meðal
annaxs orð Lúters í riti, sem hann
geíur út sama árið sem ríkásþing-
ið í Ágsborg er haldáð : “Kristi-
leg kirkja h-efix ekkert yald tál þess
að setja neinar trúar-greinar, h-ef-
ir aldrei gert það og mun heldur
aldreá gera það. AJlar greánar trú-
arinnar eru ^ svo nægilega fram-
set-tar í heil. ritnin-gu, að engin
þörf er á að framsetja fleirá......
Kristileg kirkja staðfestdr evangel-
íið og hedl. ritningu svo nem þegn,
bendir á það og viðurkennir það,
eins og þjónninn liti og vopn hús-
t>ónda stns”.*) Ennfr-emur sést
þetta berlega á því, hversu Mel
ankton leyfir sér blátt áfram að
gera þær breytingar á Ágsborgar-
játningu, sem honum þóttá ástæða
til, — og þaö voru eins og kunn-
ugt- er allverulegar efnisbreytingar,
— er hann g-a-f hana ú-t að nýju
1540 (Confessio Atigustana vari-
ata). það hefði MieJankton ekkí
gjört, ef hann hefði litiö svo á
ritið, sem þeir afhentu keisaran-
um í Ágsborg 1-530, að það »t-td
að vera bindandi regla og mœli-
snúra fyrir kenningu kirkjunnar
um allar ókomnar aldir. Og þegar
Lúiter amaðist vdð hiiwii breyttu
Ágsborgar-játningu, gerðd hann
það engan vegdnn af því, að hann
eignaði ritinu nokkra slíka fram-
tíðar-þýðingu, heldur hlátt áfram
af því, a-ð hann áleát þær skoðan-
ir réttari, sem haldið hafðd verið
fram í hinni fyrri ú-tgáfu. það
voru kringum.stœðtirnar, sem
knúðu siðbótar-höíundana tdl þess
að semja þessi ri-t, — þarfir safn-
aðanna, sem í mörgu tillitd áttu
erfitt með að átta sig á þessu
nýja í kennáng og helgisiðum, er
sdðbótin hafði hrundið á stað. Og
hvað snertdr Ágsborgar-játning
sérstaklega, þá átti bein krafa
keisarans mikinn — ef ekki mest-
an — þáfct í íramkomu hennar,
eins og ráða má af sjálfum for-
j málanum fyrir því riti. þar er svo
j að orði komist : “Yðar keisara-
j Lega há-tign hefir frá^ -byrjun
i þessa ríkdsdags í Ágsborg látið
; bdrta það kjörfurstum, höifðingjum
j og rikisstéttum, að sérhver ríkis-
j stétt ^skuH samkvæmt boð-
íum vðar keisaralegu
i h á t i g n a r, bæði á þýzkri og
latneskri tungn, skýra frá og gera
gredn fyrir meiningnm sínum og á-
Hti..... Til þess að sýna þegn-
lega hlýðni vilji yðar há-tignar,
leggjum vér h-ér íram í þessu trú-
armáJi játn-in-gu vorra kenniinanna
og vora eigin til sönntinar um
það, hversti þeir h a f a -bio ð a ð
og .prédikað lærdóm-
inn söfnuöunum í lönd-
u m v o r u m, hertogadœmum,
þegnskyldum héruðum og borg-um
J samkvæmt heila-gri ritningu og
j hranu guðsorði” * * ).. þanndg verð-
tir Ágsborgar-játning til. H-ér er
alls ekki að ræða ttm neinar skip-
anir eða fyrirmæli um það, hvcrn-
ig kenna skuli á prédikunar-
stólunuin á ókomnum tímum, held
ur að eins um lýaing, á því, hvern-
ig kent s é þ á í evangeliskum
* ) Sbr. "Etliche Artikel, so M
j L-uther erhalten will wider die
1 ganzc Satansscbule" (1530) Er-
; langen-útgáía Lúters rita 31. bindi,
j bls. 122.
* * ) Sbr. þýðingu Sigurðar Mel-
I steðs bls. 4 (Rvik 1861).
at
söfnuðum, og að tilgangurinn með !
þ-eirri yfirlýsingu væri sá aðallega, j
að hrekja og berja niður ýmsar j
lj'gar og heilasptma um hin-a nýju
kenningu, sem haldið Var á lofti
af mótstððumömtum s-iðbóitarinn.-
ar, (Meira).
SMJÖR cr ágætt gegn tærdngti,
að borða sem mest af -því, og
miklu betra en þorsk-alýsi eða olí-
ur. það eykur starfsþrekið. í
smjörinu er kolefni ásamt öðrum
efnum, sem er líkamanum mjög
holt. Smjör er samsett af 7 efnum.
THE FT0R0NT0
BANK 01
INNLEOG $30,853,000
VJER OSKUH VIDSKIFTA YDAR
WINNIPEG DEILD: 456 MAIN ST. Joiin R. Lamb, RAnSMABlIR,
I
Meö því nö biftja æflnlega um
“T.L. CIGAR,” þá ertu viss aö
fá ágætau vindil.
(UNION MADE)
Wentem C’igar Factory
Thomas Lee, eieandi WinnnipeK
Department of Agriculture and Immigration.
MANITOBA
þe-tta f-ylki hefir 41,169,089 ekrur lan-ds, 6,019,200 ekrur eru
votn, sem ved-ta iándinu raka til akuryrkju-þarfa. þ «s vegna
höfum vér jafnan nægiati raka tdl uppskeru tryigginiga r.
Ennþá eru 25 milíónir ekrur Otieknar, seœ ta má meS beim-
iUsré'tti eða kaupum.
íbúata;a árið 1901 var 255,211, nn er ntm orðin 400,000
manns, hefir nálega tvöfaldast á 7 árum.
Ibúatal-a Winnipeg borgar árið 1901 var 42,240, en nú um
115 þúsundir, hefir meir en tvöfaJdast á 7 árum.
Flu-tningstæki eru nú sem næst fuHkomin, 3516 mílur járn-
fcrauta eru í fvlkinu, sem allar liggja út frá WiiMi'vpeg. þrjár
þverlandsbrauta lest-ir fara ilaglega frá Winmipeg, og tn-nan
fárra má-niaða verða þær 5 taisins, þegiar Grand Trunk Pacific
og Canadian Northern bæta-st við.
F'ramför fylkisins er sjáanleg hvar sem liti-ð er. þér ættuð
að taka þar bólfestu. Ekkert annað land getur sýn-t sama vöxt
á sama tí-ma-bili.
TIIi FFRDAH % A :
Farið ekki fra-mhjá Winnipeg, án þeps að grenslast um stjórn
ar og járn-brautarlönd til sölu, og útvega yður fullkomnar upp-
lýsingar um heknilisréttarlcud og fjárgróða möguleika.
ytjdrnarformaður og Akuryrkjumála Káðgjafi.
SkrifiO eftir upplfsingum til
JoMt-pli Bni’ke. .1 n« Hmtney
178 LOGAN AVE., WINNIPEG. 77 YOftK ST., TORONTO,
54 SÖGUSAFN HRIMSKRINGLU
fara yfir straumharða á, sem rann í Venern, eí-tir
trú, sem bygð var yfir ána.
“M rdts, Mórits ! ” h-evrði hann kallað um leið
óg hai n s-té upp á brúna, og leit því þangað, sem
h nn heyr'.i að kallið kom frá. þar sá hann dreng
á refe-i vdð sdg, sem hafði bundið langt snæri í lítdnn
báit, -er hann ljt berast með straumnum.
“Ert Jað þú, Ós'car?” ka-llaði Mórits af brúnni.
“Að hv.r u ertu að Leifea þír?”
“Ég er að reyna nýja bátin-n m-inn”, svarði -ósk-
ar P'erghclm fjör’.ega. “Komdu hi-ngað, þá geturðu
s , hv - f Il-egi 1 h n-n fiýtur á vatninu, alveg edns
og :t rt s’i.p”.
1 -tt, ágatt”, svaraði Móri-ts, ‘‘nú k-em ég”.
Au n 1’ li d sífar var har-n hjá stallbróður sinum.
kigning v >r hætt cg délítið farið að b-irta fcil í lofti,
svo að s. lin g"t endrum og sitinum seut goisla sína
til j rðar á milli skýjuma.
“N-ci, sjáöu sóli-na”, kallaði Óskar og klappaði
sntn; n l fum af feæti. “Nú verður ellaust gott veð-
ur. F.d.:-um vdð ekki að fá lánaðan bát hjá gamlf
mal ran-um? ]> ð er svo rairan að róa”.
“] leymir J ví”, sagöd Mórits, “að við eiguin
að Lvrj nárrið 1 fek; n 9. Við verðum að flýt;
okl ur, ar.nars verðum við of seindr”.
“ÆJ, það er alveg s tt”, ■ sagði Óskar ergile-gur.
“maður fær aldrei leyfi til að leika sér, alt af er J
] essd 1 d inF gi Icstur. Kant þú þína lexíu?”
“ ’-á K.art þú þínu ?”
“I‘r. m-r illa. Pai’ •’ d saf’ð-i raunar \’ið mig í|
m r un, að ég skyldi lesa hana yfir, og ef ég kynni
hana e’:l i, yrði ég að fara í háðungarkimann, en
það er ómö'-ulegt, að skilja þá reglu i málfræðinni,
sem v;ð ig m að s’ila í dag. Ég 1-s stundarkorn,
en svo ’ed d. st mér og cg hljóp út rneð bátdnn minn
til að leika mér. Hvernig á ég nú að fara að?”
FORLAGALKIKURINN 55
“Ég skal skýra regluna fyrdr þér, Óskar minn",
sagði Mórits góðlátlega. “Ég skdl hana vel og skal
kenna þér hana á ledðdnni".
“Ég þakka þér fyrir það, en mér þættd þó miklu
betra, að sleppa við að lesa í dag. Ég. skal segja
þér, ég held ég verði að stökkva út í ána í öllum
fötunum, og segja svo að ég hafi dottið í hana af
óhöppum, J>á slepp ég við að lesa, að líkindum”.
“J.á”, sagði Mórits og hló að þessari hugmynd,
“en þá vcrður þú í stað þess að hátta o>fan í rt'nn,
svo þér hitni, og það er ekki skemtilegra. Komdu
uú með mér, J>á ertu góður drengur. Vdð skulum
vera iðndr og hlýðndr".
”C., ef ég. bara slyppd við latínuna”, sagöd Óskar
og stundd.
"Hún cr þó svo skemtileg”. N
“Já, fyrir þd,g, sem átt svo hægt með að læra
alt”, sagði Óskar, um Leið og hann gekk frá ánni.
“það er annað mál með mig, sem ekkert get lært”.
“Mdig furðar það, Óskar, að þú skulir ekki hafa
lóngun tdl að læra, scm átt svo lærðan föður”.
j Drengdriidr voru nú komndr að bæjartorginu, og
J sáu þar mikinni fjölda fólks, meirihlutann kvenfólk
\ og -börn. það leið ekki á löngu, þangað til þoir
heyrðu ledkdð á líru. Iirifinn af ánægju þaut Óskar
á undin og tróð sér í gcgn um þyrpinguiua, en Már-
its hélt áfram í hægðiun sínutn.
“Mórd-ts, Mórits”, kallaði Óskar, “hann hefir apa,
apa, sem kikur ýinsar íþróttir. Komdu h-ingað, þá
geturðu séð hann”.
þetta var alvt-g nýtt. Mórits mundi ekki eftir
þvi, að hann hefði nokkurntíma séð apa, og að
þessu sinni náðd forvitndn yfirráðum hjá honum.
“Ég v.srð þó að mdnsta kosti að sjá, hvernig
hann lítnr út”, hugsaði hann, “ég verð líka að ná
56 SÖGUSAFN IIEIMSKRINGLU
Óskar ú-t úr mannþröngdn-ni, annars gleymir hann að
koma á réttum tíma”.
Hann hraðaði sér því gegn um hópinn, þangað
sem hann sá Óskar, er með mestu ánægju horfði á
íþró-ttir þær, er apinn lék. þetta litla, skrítna dýr,
dansaðd eíitir hljóðíalH lírunnar, sem snúið var af
gömlutn mannd með sítt skegg.
“óskar”, sagðd Mórdts, þegar hann var búdnn
að horf-a stundarkorn á þessi skringilætd, “nú verð-
utn við að fara, faðdr þdn-n bíður".
“Fara, núna ?" sagði Óskar, “nei, ég held ekki,
ég verð að horfa^ leng-ur á apann. Sjáðu, hvernig
hann stekkur. Ég hefi aldrci scð neitt edns skemti-
legt. Hefir þú?”
“Vd-ð getum séð það, þegar við erum bú-mr”.
“Juegar við crum búndr ? Nei, þá verður hann
farinn. Sko, nú gengur hann með hattinn, bara að
ég ætiti nú skilding að gefa honum".
“Hérna er eiinn”, sagði gamall bóndi um 1-eið og
hann rétti skilddng að Óskar, “þú borgar mér hann
stinna”.
“Kœra þökk, góði An-dsrs”, sagði Oskar himdn-
gla-ður. ‘'lig skal bc-rga þér hann í kvöld”.
Líruleikarinn kom nú til drengjan.na, sem stóðu
saman, og _ rétti ha-ttinn að þeim. óskar kastaði
skiJd-ingnum kæruleysisLega í hattinn, en Mórits
horí-Si með eítirtekt á þennan gamla mann, sem
honum íanst hann hafa séð áður, en mundi okbi nær
eða hvar. A meðan leit maðurinn hvatlega á Mór-
its og- rétti honum hattinn.
“Góðd maður”, sa-g-ði Mórits hálffeiminn, “það
er leiðdnlegt, að ég á enga pe-ninga”.
“Mundu eftir að koma að dvsinni á íöstudaginn
kemur kl. 5”, tautaði maðurin-n um Leið og liann
gekk fram hji.
“það er hann, það er sá rauðhærði, sem bar
FORLÁGALEIKURINN 57
eldivdðdnn minn”, sagðd Mórits við sjálfan sdg. “En
hvernig hefir hann getað elzt svona síðan í gær?”
Dnengurinn gat ekk-ert skildð í þessum undarlega
viðburðd. Nú var líruleikarinn búinn að ganga
lirLniginn með hattinin sin-n, og lék nú fjörugan vals,
svo sem í þakklætisskynd fyrir skildin-gana, sem hon-
um voru gefuir.
“óskar”, sagði Mórits og kipti í handlegg hans,
“nú fer ég. Æytlarðu að verða samferða?”
“Niei, ekki straix. Farðu á undan, ég kem
bráðum”.
“Hvað á ég að scg-ja föður þínum, þegar hann
spyr um iþdg ?"
“Segðu, að óg hafi dot-tið og medtt inig”.
“Svei — svei, þú vedzt að ég lýg aldred”.
“Nú — segðu þá það sem þér sýnist, cn láttu
mig í friðd”, sagði Óskar ergdlegur.
Juegar Mórits sá, að staUbróðir hans vildi ekki
verða hon-utn samferða, íór han-n af stað einsamall.
“Góðan daginn, mi f i 11 i ”, sag&i Rergholm
p-restur, þegar drengurinn kom inti í lestr-arkleta
bans, o-g sá kennara si-nn vera a-ð lesa í bók í arkar-
broti, “hvernig líður mömmu þinni?”
“Ég -þokka, mamma er skárri í dag”.
“Mér þykir vænt um það, drengur minn. Hef-
irðu lesið reglurnar um orðskipunarfræði, edus og ég
sagðd þér ?”
“Já, hr. prestur”.
“Gott ! Dilig,enta cst m-at.er doc-
trdnæ, eins og Lucrets tekur fram með réttu.
En veiztu ekki, hv-ar Oscarus ininn er?”
“Jú, hr. prestur, hann er niðri á torgdnu að
horfa á l:ruleikara".
“Ldruleikara-? Eru þá slíkar landevður í okkar
bæ? Hann eltir alt ednskisvert, þessi drengur”.
“En liruleikarinn”, sagði Mórits, “hafðd apa,