Heimskringla - 30.12.1909, Blaðsíða 3

HEIMSKRINGjCíí
WlMMíPliG, ao. DKS. 1900.
lil». &
Cor. Portage Ave and Fort St.
28- AE.
FÉKK FYRSTU VERÐLAUN Á SAINT
LOUIS SÝNINGUNNI.
I>ELg og kveldkensla. Telefón 45.
Haustkensla byrjar 1 Sept.
Bæklingur meö myndum ókeypis.
Skrifið til: The Secretary, Winnipcg
Business College, tVinnipeg, Man.
A. S. BARDAI.
Selur llkkistur og annast lítn útfarir.
Allur útbúnaÐur sA bezti. Enfremur
selur hann allskonar miuuisvarða og
legsteina.
121 Nena St. Phone 306
HEIiflSKRlXttLU o* TVÆB
skemtilegar sögur fá nýir kaup-
endur fyrir ad eins 99.00
Giftingaleyfisbréf
selur: Kr. Ásg. Benediktsson
540 Simcoe St. Winnipeg.
---THK---
“Arena”
Þessi vinsæli skautaskáli
hér f vesturbænum er nú
opinn. Isinn er ágœtur.
18da Mounted Rifles
Band Spilar á Arena.
KAHLM. 25c.—KONUR l5c.
Chas. L. Trebilcock, Manager.
2 Bækur
Gefins
FÁ NÝJIR KAUP-
ENDUR AÐ HEIMS-
KRINGLU SEM
BORGA $2.00 FYRIR-
FRAM, OG ÞESSUM
BÓKUM Ú R A Ð
VELJA : —
Mr. Potter frá Texas
A?alheiður
Svipurinn Hennar
Hvammverjarnir
Konuhefnd
Robert Manton
og Leyndarmál Cor-
dulu frænku. —
Alt góðar sögur og sum-
ar ágætar, efnismiklar,
fróðlegar og spennandi.
Nú er tfminn að gerast
kaupendur Hkr. Það
eru aðeins fá eintök eft-
ir af sumum bókunum.
Heimskringla
P.O. Box 3083, Winnipeg
Utskúfaði sonurinn.
Ég sat í skrifstofu minni og var
að reykja, þegar Martin Parocsy
kemur þjótandi inn.
Gamli maöurinn var þektur að
hörku og ófyrirleitnl, og var þess
utan mjög ágjarn. Hann var ríkur
og hafði mikil áhrif- í bæjarstjórn-
inni.
“Hvað get ég gert fyrir þig?”
spurði ég.
“Ég ætla að gera einn af sonum
mínum arflausan”.
“Einn af sonum þinum ? Hvern ?
“Hann Karl, hann er elztur”.
“En hann spilar ekki, drekkur
aldred og skuldar engum.
“En hann hefir gift sig, óræstið
að tarna”.
"Gift sig ? Hverri?”
“Stúlkunni, sem hann hefir búið
með, það er voðalegt”.
“Það gét ég ekki séð. Ég álít
það vel gert af honum, einkum
þar hann á 4 ára gamlan son við
henni”.
‘‘Ungan Paroscy, ha, ha, ha”,
hló karlinn beisklega. “Ivg drep
hann, ef ég sé hann".
“þú gerðir réttara í, að taka
þessu með ró”.
“Taka þessu með ró ? Aldrei.
Og forfeður mínir, hvað hugsar
þú ? Borgara stelpa í fjölskyldu
minni”.
“I>að hefir ýmislegt verra komið
fvrir í heiminum en þetta, og þó
hreyfir hann sig enn”.
“Nei, slíkt hefir aldrei komið fyr-
ir. Já, ef hún hefði nú átt eitt-
hvað, en hún átti naumast fötin á
sig. Hræðilegt. Ó, veslings forfeð-
ur mínfr, hvað segið þið?”
“poir segja ekkert. Ég hefi líka
átt forfeður, og þó að ég hafi
stundum gert ednhverja hedmsku,
haia þeir þagað”.
Karlinn varð fokreiður, stappaði
í gólfið og sagði :
“Nú, jæja, tali ekki forfeðurndr,
þá tala ég”. — Hann barði á
brjóst sér. — “Ég ætla að sýna
prakkaranum hver ég er. Hérna
er uppkastið”.
Hann dró blað upp úr vasa sín-
um og las tneð hárri röddu, að
Karl Parocsy hefði fyrirgert rétti
sínum til föðurástar sinnar og
arfs eftir sig, og að sér dytti ekki
í hug, að borga neina skuld, sem
hann kynni að komast í.
“Hvað kostar að auglýsa þetta
í opinberu blaði?”
“Ellefu og hálfan dal”.
“Margir peittingar, mjög margfr
peningar, fæst það ekki fyrir
minna ? ’ ’
“Nei auglýsingaverði er aldrei
breytt”.
Hann fór ofan í vasa sinn og tók
upp peningana. þegar hanm lagðí
fyrsta seðilinn á borðið, sagði
hann :
“Nær verður þetta auglýst ?”
“í næsta númeri”.
þiegar næsti seðill kom, segir
hann :
“Með stórum stöfum og feitum,
svo að fólk, sem brúkar gleraugu
geti líka lesið þetta”.
Svo fleygði hann seðil á borðið,
"Og enga prentvillu, mundu það.
Hvað er þetta mikið ? Sjö. 0, er
það ómaksins vert, að vera faðir ?
Svo beotti hann við því sem vant-
aði, og sttindi hátt. Tók hatt sinn
og kvaddi og fór.
Eftir þetta lót hann vitja um
auglýsinguna á hverjum djegi, unz.
blaðíð kom út, eti þá kom það I
ljós, að ég hafði gleymt að setja
hana í blaðið.
þá kom hann sjálfur heldur há-
vær, og valdi ekki orð sín af betra
taginu.
Loks gat ég þó stilt hann dálít-
ið, með því að lofa honum að
senda það inn í prentsmdðjuna í
dag. ,
En til allrar ógæfu gleymdá ég
því aftur, en þá kom bann eld-
rauður og stynjandi, en ég tók á
móti honum með þessum orðum :
“það er komið í prentsmiðjuna
og búið að setja það”.
“Gott, gott", sagði hann og fór.
Stundu síðar lagði ég frá mér
pennann, tók auglýsingu hans og
peningana, og ætlaði að íaræ með
það í prentsmiðjuna. En á leiðinni
þangað, mæti ég aítur gamla
manninum, sem nú hélt á ljós-
hærðum dreng á handlegg sínum.
“það var gott að ég fann þig”,
sagði hann.
“Mig — hvað viltu nú ? Hún er
þegar prentuð”.
“0, ó, við skulum koma inn, ég
þarf að tala við. þig. Svona, litl;
drengur, nú geturðu gengið sjálf-
ur”,
Drengurinn hélt á svipu í hend-
inni, lamdi henni um fætur karls-
ins og sagði :
“Foli — brúni foli”.
Sá “brúni” brosti viðkvæmur og
tautaðf:
“Sko þorparann, hann vill gera
afa sinn að hesti”.
“Hvort eigum við að fara ? Inn
í hesthúsið?”
1 Nei, vinur minn, til þessa
manns”.
þegar karlinn kom inn, sagði
hann blíður á svip :
“Nú er ég illa staddur. Er búið
að prenta auglýsinguna ? ”
“Já”.
Karlinn klóraði sér bak við eyr-
að og sagði :
“Er ekki mögulegt að breyta
heti ni ?”
“ómögulegt”.
‘>lNú, en hún má ekki koma' í
Ijós”.
“Hvað er nú að? þú varst þó
áfram ttm, að láta hana koma fyr-
ir almennings sjónir”.
“É'g h.efi fundið þetta barn, eða
réttara, hann fann mig”.
“Er þessi drengur máske —”
“Já, nú skal ég segja þér sög-
una. þegar ég fór frá þér áðan
og var kominn inn í nœstu gotu,
varð óg var við fáeina drengi, sem
léku sér þar, og hugsaðu þér bara,
einn þeirra kemur til mín og segir:
“þú, frændi, maðttr, þessir dreng-
ir segja, að þú sért afi minn”.
'“Ég aðgætti hann vel, þekti
andlitsdrætti Karls í andliti hans
og hrinti honum frá mér. þá tek-
ur hann sér stöðu beint fyrir fratn-
an mig og segir : ‘þú, frændi,
hrintu ekki, því þá hrindi égaftur’.
Ettarástin gerði nú vart við sig í
huga mínum, svo ég sagðd : ‘Hvað
svo meira?’ Hann horfði fast á
mig og sagði : ‘Ef þú ert afi minn,
þá verður þú að gefa mér sykur’.
“Nú, eins og óg sagði, hugur
minn mýktist, ég tók hann upp chg
bar hann hingað. Er hann ekki
myndarlegur ?”
‘' jú, snoturt barn”, sagði ég.
“Já, en auglýsingin má ekki
sjást, eru engin ráð til, að útiloka
hana úr blaðinu?”
“Með því oina móti, að eyði-
leggja upplagið og prenta annað
nýtt”.
Hann léll utn háls mér af fögn-
uði og sagði:
“Hvað kostar það ?”
Smávegis
Hér um bil 40 dali. Ég skal sjá
um, að það verði gert”.
“það má kosta, hvað sem vera
vill. Sendu mér svo reikninginn.
Ég má reiða mig á, að enginn sjái
auglýsinguna ?”
“Eins víst og sólin skín núna”.
“það er gott. það er gott. —
Vertu sæll”.
Síðan forðast hann að finna mig,
af því hann heldur að hann skuldi
mér 40 dali, og þó er það í raun
réttri ég, sem skulda honum lljá
dal.
EJ hann vissi það.
Það er alveg víst, að
Það borgar sig að aug-
lýsa í Heimskringlu.
♦-----------------------♦
þEGAR maður vinnttr úti í
heitu veðri, er miklu betra að
væta úlnliðina við og vdð með
köldu vatni, en að fylla magann
af því.
HVÍTMÁLAÐ TRÉ þvoist úr
hreinu vatni með Pearline í. —
Svartmálað tré nuggist með
tusku, gegnvættri i stoinolíu eða
terpentínu.
STANDI í manni er gott að
rétta upp vinstri handlegginn eins
hátt og unt er.
RAUÐIR borðdúkar missa ekki
litinn í þvotti, ef ögn af Borax er
blandað saman við síðasta vatnið
og þeir þurkaðir í skugga.
GO'TT er að bera línolíu á tréð
í vagnhjólum, þá losnar gjörðin
síður, en gera verðttr það oft, sé
gjörðin laus.
D ra u m u r.
Ilann Helgd magri birtist mér í blundi,
hinn burtsofnaði, farni höfðinginn.
Hann horfði til mín, hátt hann mælti og stundi :
Ég hata þennan falska nafna minn.
Hann drogur nafn mitt dýpra og dýpra niður
og dirfist fjár að nota fyrir plóg.
'Að véla út fé það var minn aldrei siðurl —
nú varla í haugnum finna má ég ró,
Mér maður þessi mun oi skyldur vera,
með mauralund og nirfilslegar brár.
Ég heimta að hann haetti nafn mitt bera
og halta þorleif leiki næsta ár.
SJÖF iV.
Engin veit hvað átt hefir fyr
en mist liefir.
” LfÐUR ÖNDUÐ ÁNÆGJAN
OFAN í HÖNDUR MÍNAR
B. J.
Ég ljóða mín stefin, sem einyrki oft
fyrir einn mann, og það er ég sjálfur,
og þá get ég haft þau svo liíandi-laus
við launsmjaðurs hræsndnnar gjálfur.
þau virðast mér einasta ununin þá,
nœr einveru köstin mig grípa,
því síðan að Backus ég brást þér svo mjög,
mig býsna oft ledðindin klípa.
því þú varst mitt yndið á æfinnar braut,
hið æðsta, sem heimur má bjóða :
Að sitja við borðið með brögnum í hóp,
sem brosandi kunna að ljóða.
þú skilur það ekki, sem ei hefir reynt
og ert því á Templara fundum,
hvað vin/irnir Backus og Bragi svo vel
búa til gleðina stundum.
Úg syrgi þig Backus, sem bróðir og vin,
ég bráðum mun aftur þér játast,
og skil þá við kreddufult Templara tal,
sem tvíhendir vopnið að látast.
G. J. G. (Good Templari).
R03LIN HOTEL -
115 Adelaide St. Winnipeg
Bezta $1.50 á-dag hús í Vestnr-
Canada. Keysla ÓKeypis tnilli
vagnstðúva o« hússins a uóttu og
degi. Aíihlynniuí(t hinsbez/a. Við-
sfeifti Islendiíiga ósfeast. Islenzkr
veitiugamaður afgreiðir yður —
2 O. ROY, eigandi. ^
JIMMY’S H0TEL
BEZTU VÍN OG VINDLAR.
VÍNVETTARI T.H.FRASER,
ÍSLENDINGUR. : : : : :
James Thorpe, Elgandl
A. S. TORBERT’S
RAKARASTOFA
Er i Jimmy’s Hótel. Besta verk, Agæt
verkfœri; Rakstur I5c en 'Hárskuröur
25c. — Öskar viöskifta íslendinga. —
MARKET H0TEL
146 PRINCESS ST.
á móti
markaöuum
P. O’CONNELL, eigandl, WINNIPEQ
Beztu tegundir af vínföngum og vindl
um, aðhlynning góð, húsið endurbætt
Woodbine Hotei
466 MAIN ST.
Stœisfca Billiard Hall 1 Norövestnrlandinu
Tíu Pool-borÖ.—Alskonar vlnog vindlar
Gistin^ og fæði: |$1.00 á dag og þar yfir
liCnnun & Hebb,
Eigendur.
| Omeinguð Hörlérept j
beint frá verksmiðjunni á Ir-
landi. Af því vér kaupum
beint þaðan, getum vér selt
írsk hörlérept ódýrar en aðr-
ir í borginni. 15 prósent af-
sláttnr næstu 2 vikur.
C. S.S. Malone
552 PORTAGE AVe. Phone Main 1478
16-12-9
Hvað er að ?
Þarftu að hafa eitthvað til
að lesa? Hver sá er vill
fá sér eitthvað nýtt að lesa
í hverri viku, ætti að gerast
kaupandi að Heimskringlu.
Hún færir lesendum sfn-
um ýmiskonar nýjan fróð-
leik 52 sinnum á ári fyrir
aðeins #2.00. Viltu ekki
vera með ?
^Dominioii Bank
NOTRE DAMEAve. RKANCH Cor. Nena Si
ÍSLENZKA TÖLUÐ.
VÉR GEFUM bÉRSTAK
AN GAUM AÐ SPARI-
SJÓÐS-DEILDINNI. —
VEXTIR BOKQAÐIR AF INNLÖGUM.
HÖFUÐSTOLL ... $3,983,392.38
SPAKISJÓÐUK . - $8,300,000.00
H. A. BRIGHT, MANAGER.
98 SÖGUSAFN HEIMSKRINGLU
tnig^ opnaði bróðir minn dyrnar við hliðina 4 glugg-
anum, þaut út og stökk á bak hesti sínum, sem stóð
úti.
“Ég sá bann ríða hart eftir þjóðveginum —
hefði ég haft hlaðna byssu í hendinni, þá hefði ég
skotið hann, en ég gat ekkert, hann fór óhindraður.
Ég var eyðilagður og óskaði mér dauða, en ég varð
að liifa til að h.ofna mín. Éíg fór inn, kona mín sat
agndofa við gluggann. þogar ég kom inn, stóð hún
upp,, fletti fötunum frá brjósti sínu, rétti mér hníf
°g sagði :
“Ég hefi svikið þig, Jakob, rektu hnífinn í hjarta
ttiitt.
“Nei, svaraði ég;, en farðu frá angunum á mér,
óræstið þitt.
‘‘Ég 'þreil í handLegg hennar og fleygði henni út.
Tár hiennar og bænir egndu reiði mína. Daginn eft-
ir seldi ég jörðdna mína og fltiði burtu. Hinn góði
asetndngur minn var aftur truflaður af forlögunum.
“Síðan heíi ég flækst um heiminn eins og Gyðing-
unnn gangandi, Mórits, fnðlaus og órólegur. Hvern-
’g ég hiefi lifað, tala ég ekki um, en ég hefi notað
hvert tœkifæri til hefnda, og ætla að gera það hér
eftir”.
“Hvað varð af bróður þínum?" spurði Mórits.
“Hann er dauður, hann var skotinn hér á þessum
stað", svaraði Jakob.
“Er það hann, sem var deyddur hér ? Og hver
deyddi hann?” spiirðd Mórits.
“Morðinginn hefir ekki fundist".
“Hvað hét bróðir þdnn?”
‘‘É'g hefi svarið, að nefna það nafn aldrei, spyrðu
*ttig þess vegna ekki um það”, sagði Jakob.
“Ivifir faðir þinn enn?”
'J'á, hann lifir, og er jafn-vondur og hann var”.
FORLAGALÉIKURINN 99
“Býr hann á Vestur-Gautlandii ?”
“Nei, hann er fluttur til Stokkhólms. Hann er
ríkur, á fallega konu og tvö börn, er í miklu áliti
og virtur af öðrum, en ég, sonur hans,------dauði
og' djöfuH ! ”
“Éfisaga þín er voðaleg", sagði Mórits, “ég skil
auðvdtað ekki alt, en svo mikið skil ég, að mennirnir
hafa fiarið ver með þíg heldur en hund”.
“Já, 'barnið mitt", sagði Jakob, “þú segir satt,
og af því skynsemi þín er óvanalega vel þroskuð á
þínum aldri, hefi ég sagt þér þetta. Ég held ég hafi
gert þér gagu mcð því. Meðan maður cr barn, á-
lítur maður heiminn góðau, og heldur að allir séu
eins hreinir og saklausir og tnaður er sjálfur, en þar
af leiðir, að .maður er svikinn og fótum troðinn, eins
og fram heiir komið vdð tnig. það er íallegt, að
vera góður, óeigingjarn og hjálpsamur, en ráði mað-
ur ekki yfir öðrum eiginlegleikum en þessum, þá er
maður verjulaus bráð fyrir grimd og eigingirni. Mað-
ur er lambið, sem úlfurinn helrífur. Vtlji maður
forðast þessi forlög, verður maður að bíta frá sér,
og það er þaið, sem ég vil innræta þér”.
“En helclurðu þá”,i sagði Mórits, “að allir ríkir
menn séu eins vondir og faðir þinn o.g bróðir, og
fjölskyldan, sem var svo vond við mig ? Heldurðu
ekki, að tdl séu eðallyndir og góðir tnenn meðal hinna
ríkn?”
“Jú, það' efast ég ekki um, því það er engin
regla undantekndngarlaus. En það fylgir auðnum,
að kveikja vondar fíknir, lesti og eigingirni. það er
ekkert til, sem er eins skemmandi og auðurinn. það
er líka eiðlil'e'gt og auðskilið. Httgsaðu þér barn,
uppalið á ríku heimili við þá vissu, að það, án
nokkurmr fyrirhafnar, samkvæmt hinum ósanngjörnu
erfðalögum, verði edgandi að miklum auð. Er nokk-
uð heimskulegra og skaðlegra en það, að ríkið lætur
100 SÖGUSAFN HEIMSKRINGLU
sum aí börnunum alast upp við þessa vissu, en segir
hinum : Starfaðu, starfaöu, þó þú fáir ekki svo
mikdð kaup, að þú getir verið viss um, að eignast
þak yfir höfuðið, né bita brauðs til að sefa hungur
þitt. Ég spyr : er þetta réttlæti?”
“það er það líklega ekki, en getum við gert við
þvi, að 'forsjónin skiftir svona ójafnt?”
“Getum við gert við því ?------þetta segja allir.
En ég segi, að við getum það".
“Á hvern hátt?”
;‘Ég vil ekki fullyrða, að við getum lagað það að
öllu leyti”, svaraði Jakob,------“nei, það verður
alt af stór munur milli ólíkra einstaklinga. Á aðra
hlið standa gáfurnar, snildin, starfsemin, dygðin, —
— en á hina beimskan, léttúðin, vonlevsið, glæpirnir.
Ég ætla að reyna að gera þér skiljanlegt, hvern g það
er og hvernig það gæti verið. Mismunurinn verður
ekki burt numinn. Mennirnir geta barist gegn for-
unum, en ekkd yfirunnið þau, en þau hafa skapað
þennan mismun. En það má jafna þennan mismun
að nokkru, byggja brú yfir þetta hyldýpi, þó ekki sé
hægt að fylla það. þú lítur efandi á tnig, skilur
mig ef tdl vill ekki, eða þér finst skoðun min ósann-
gjörn. Nú, jæja, ég skal reyna að tala ljósara.
“Ég sagðist ætla að sýna þér, hvernig það er
og hvernig það gæti verið. það er þannig, að yfir
þetta hyldýpi, setn ómögulegt er að fylla, liggur
engdn brú nú sem stendur, sem þeir geta notað, er
við d'immu hliðina stancla, til þessa að komast yfir
að björtu hliðinni, þegar þá langar til. Slík brú
verður að eins bygð á hinum ósýnilegu bogum mann-
kærleikans, sem reynir að bæta úr því, er forlögin
hafa brotið,-----setn hraðar sér að rétta hinum
fallna hencfi sína.
“Æ)tU cu5 slík ást sé ekki til ; vill ekkert af hvíitu
börnunum rétta hinum svarta bróður sinum hend-
FORLAGALEIKURINN 10i
ina ? Jú, ég vil ekki neita því, að slik ást sé til.
Dygðin, 'gáfurnar, ráðsnildin reyna óaflátanLega að
Þyggja slíkar brýr, til þess að koma þeim, sem í
myrkri eru staddir, þangað sem ljósið er, til þess að
hugga, mýkja, hjálpa. Ég neita því ekki. En þeim
tekst það ekki — og vegna hvers ? Af því að við
bjartari hlið liyldýpisins er til fjórða aflið — auður-
inn. Hann er það afl, sem eyðileggur brýrnar, er
mannkærleikurinn byggir. Og svo langt er spilling
tímans komin, að auðurinn er sterkari en öU hin öfl-
in. — þetta vald eyðileggur starf hinna, sagði ég.
Já, því það vald viU ríkja svo óháð, sem það getur.
það ótfcaðdst fátæktina meira en alt annað því það
hugsar sem svo : komi hún yfir á okkar hlið, þá
vdJ'l hún að við skiftum milli okkar, en ég vil engin
skiftd hafa. Vegna þessa verða hinir yfirgefnu, fá-
tæku gl'æpamenn að vera kyrrir í myrkrinu,---það
er engdn hendi til, sem leiðir þá yfirum hyldj'pdð, því
ætli mnnnkærleikurinn að rétta þedm liendi sína, gerir
eigdngirnin hana aflvana. — þannig er það, barnið
mitt, og þannig verður það að mestu leyti, við get-
um ©kki lagað J>að”.
“En þú sagðir áðan, að það mætti laga það”.
“Já, að nokkru leyti”, svaraði Jakob, “það
mynd-i eflaust lagast mikið, ef auðurinn v-æri sviftur
valdi sínu í mannfélaginu, þegar dygðdn, gáfurnar og
ráðsnildin hafa samtök til að steypa honum, í fám
orðum, þogar mannkyndð öðlast æðri skynsemdar og
mannúðorlög, sem takmarka vald eigingirninnar. Og
þó ekki væri hægt að fylgja þessum lögum í öllu,
þá v'jri það miliil bót, að þau væru til”.
“Ég skdl þdg ekki", sagði drengurfnn, “en mig
grunar, að þú hafir að mörgu leyti rétt fyrir þér".
“Ég sagði þér, að það sem þú ekki skdldir núna,
það myndir þú skilja síðar, þegar þú ert kominn
lengra í skóla lífsins. Ég talaði ekki til þín sem
v