Heimskringla - 28.04.1910, Blaðsíða 3

•eaiXSKKZHGCX
WíííN'rPKG, 28. APRÍI/ 1910 B»*. 3
n
" 1
Upprisuviðburðuiiun.
Prédikan, flutt í Tjaldbúðarkirkju, páska-
daginn, 27. marz 1910.
eftir F. J. Bergmann.
BKN. — Blessaði frelsari vor,
Jesús Kristur! ■ Vér þökkum þér
fórnarlífið dýrlega, er þú lifðir hér
á jörðu. Vér þökkum þér, að þú
gekst öruggur á hólm við hin illu
öfl hedmsins og lagðir alt í sölur.
Vér þökkum þér kvöl og dauða
og kœrleikann grunnlausa, er þú
bíirst til syndugra manna. Vér
þökkum þér upprisufögnuðinn, er
þú hefir veitt oss, — von og vissu
eilíís lífs. Og vér biðjum þig : I/át
fögnuð eilífs lifs verða meiri og
meiri í hjörtum vorum og sannfær-
inguna um, að sama eigi einnig
íram við oss að koma og kom
fram við þig, verða æ sterkari
með oss. Vér erum svo seinir að
skilja, og augu ,vor svo haldin, að
vér sjáum ckki né þekkjum. En,
frejsari vor, ver þolinmóður við
oss og leið oss áfram til meiri
skilnings og aukinnar þekkingar.
I/át bjarma eilífs lífs verða bjart-
ari í huga vorum með líandi ár-
um. Lyft skýlunni írá, svo vér sjá-
um þá dýrð, sem þú hefir kalfað
oss til, og byrjum að íklæðast
henni hér. Amen. í Jesú nafni! -
Ræðutexti:
Markús 16, 1—7.
I dag koma kristnir menn um
allan heim saman í kirkjum sínum
og guðshúsum til að minnast upp-
rrsu írelsarans. Engin stórhátíð
ætiti að vera mönnunum belgari en
páskahátíðin. Af öllum vonum,
sem lifað hafa í brjósti mannkvns-
ins, er vonin um eilíft líf helgust
og dýrlegust. Hennar vegna varð
kristindómurinn heiminum ný sól-
rás, ný og fögur dagrenning. Með
um mannanna og láta hana verða
því að vekja von eilífs lífs í hjört-
megindráttinn í trúarbrögðunum,
vann kristindómurinn sigur í huga
þess hluta mannkynsins, er lengst
var kominn í menningu. I Upprisa
frelsarans hefir verið nefnd þunga-
miðja kristinnar trúar. Hún gaf
hverjum, er trúa vildi, þessa von :
það, sem fram við hann kom, á
að koma fram við alla menn. Vér
oigum eilíft líf fyrir hendi, þegar
þetta er á enda runnið!
því er eins farið með trúna á ei-
líft líf eins og alt annað af andleg-
um óðulum mannanna. þeir hafa
eigi eignast þau alt í einu, heldur
með löngum tíma og fyrir lang-
vinna baráttu. Fjöldi manna held-
ur, að hún hafi verið jafn-sterk
með fyrstu mönnum, er andann
drógu hér á þessari jörð, og hún
er þann dag í dag. En það er
mjög miki'.l misskilningur. það at-
riði trúar vorrar hefir verið leng-
ur á leiðinni en flest önnuþ, það
á langa og merkilega þroskasögu.
Sá þroski er # enn eigi til lykta
leiddur. Hugmyndin um eilíift lif
verður gleggri og gleggri í hug-
skoti mannanna eftir því, sem and-
legur þroski þeirra vex í öðrum
efnum.
Fyrstu drög hennar virðast vera
manninum jafn-gömul. Einhverja
skímu af henni virðist hann hafa
fengið um leið og hann fór að
hugsa. En sú skíma var eigi meiri'
en fyrstu litaskiftin í herbergi
voru um hávetur, er dagurinn guð-
ar á gluggann. Á frumlegasta stigi
tilverunnar virðast mennirnir hafa
haft eitthvert óljóst hugboð um á-
framhald lífsins eftir dauðann. En
það er skugga-tilvera e-in, Sálin
ráfar um eins og vofa eða svipur.
Fyrstu triiarbrögð mannanna eru
því eins konar dýrkan framliðinna
anda. Síðar kemur fram hngmynd-
in um bústað framliðinna, dauðra-
ríkið, sem mertn ímynduðu sér í
undirhedmum. þ-aö nefndu Hebrear
Sheol, en Grikkir Iiades. þar er
lífið draumkent skuggalíf, von-
laust og gleðivana. Stöku sinnum
birtast andarnir framliðnu vinum
sínum, er enn lifa sælli tilv-eru hér,
en oftast gegn vilja sínum. Svona
virðist hugjnyndi-n v-era í elztu trú-
arbrogðum Grikkja. Svona er íiu-g-
myndin um e-ilíft líf, sem vér \ erð-
um mest X'arir í gamla testament-
inu. Svona er hugmyndin, scm er
enn ríkjandi með ósiðuðum þjóð-
flokkum, eftir frásögum flerða-
manna og kristniboða.
þiegar Hómer lætur Ódysseif
koma til undirheima, verður hann
hrifinn harm-i, er hann hedlsar J>ar
hinum aflvana látnu, er
liann hafði þekt í þessu lífi. Ag-a-
memnon kom og heilsaði Odys-
seifi. Hann þekti hánn þegar “og
hann æ-pti hátt og f-eldi höfug tár
og rétti fram hönd sína og æ-tlaði
m-eð ákafa að grípa um mig. Eu
ne-i, enginn máttur eða þxóttur
var ef-tir í honum, edns og eitt
sinn var í hraustum limum hans.
Eg gfét, er ég sá hann, og aumk-
aði hann af hjarta’’. — “Drag ekki
dár að dauðanum’’, segdr andi
Ak.llesar við Ódysseif. “Betra að
vera vinnumaður ókunnugs manns
°g þjóna kotbónda, sem lél-egt við-
urværi hefir, heldur en að vera
konun-gur yfir öllum þessum, sem
iiðn-ir eru og látnir”. Á þenn-a hátt
voru hugmyndir forn-Grikkja.
Meði Gyðin-gum voru þær líkar :
“Meðan m-aður er samei-naður öll-
um, sern lila, á með-an er von ;
því að liifandi hundur er -betri en
dautt ljón”, s-egir Prédikarinn (9,
4), svo sem 250 árum fyrir Krists
burð. Fyrsta hugmyndin um upp-
risu, er vart verður m-eð Gyðing-
um, kemur fram hjá spámanninum
Hósea, er hann segir : Hann —
Jahve — mun líf-ga oss eftir tvo
da-ga og. reisa oss upp á þriðja
degd, til þess, að vér lifutn fyrir
þjóðina (6, 2). En þar er spámað-
urinti me-ira að hugsa tun þjóðina
og viðroisn hennar, en einstakling-
ana og edlíft líf. Sama liugmynd
kemur fram í öðrum búnin-gi hjá
Esekíel í sögunni um dalinn með
dauðu beinunum (37, 1—14). það
er þjóðin, en ekk-i einstaklingurinn,
sem verið er unt að hugsa. Aftur
virð-ist bœn spámannsins hjá Es-
aja (26, 19) : Menn þínir, sem
dánir eru, skulu lifna, likin mín
rísa upp,— eiga v-ið einstaklingana,
en það er eigi fyrr en eft-ir herledð-
ingu. ]>ó var eng-in von um þetta
fyrir aðra en Israelsmenn. tíkýr-
astur er staðurinn í spádómsbók
Daníels (12,2) : Og margir þeirra,
sem sofa, munu ttpp vakn-a, sumir
til edlífs lífs, sumir til smánar og
eilífrar andstygðar. En þa-u orð
ertt að Jíkindttm eigi rituð fvrr en
seint á annari öld f. Kr. Hér er
eng-in von látin í ljós fyrir aðrar
þjóðir en tsrael. Og ei.gi fýrir aðra
með ísra-els-mönnum sjálf-um en
þá, sem taka öðrum fram í góðu
eða illu. Samt sem áður er það
augljóst, að þ-egar svo lan-gt er
liðnð á gamla testamentistíðina, er
eilífðar-vonin orðin töluv-ert skýr-
ari m-eð þjóðinni en áður.
Að trúán á eilíft líf verður svo
miklu ákveðnari með þjóðinni eft-
ir h-erieiðingu, álíta margdr að sé
fyrir- áhri-f frá Persum, sem höfðu
upprisutrú mjög einkennilega. Hún
þrosRast talsvert á öldin-ni síðustu
fyrir Krdsts burð, eins og sjá má
af ýmsttm apokrýfiskum ri-tum,
einkttm Enoks-bók og Opiij.beran
Barúks. Og þó er hún -enn ekki
nema óf-ullkomin skíma, edns og
sést bezt á því, að voldugur flokk-
ur á Gyðingalandi, ílokkur Sad-
úkeanna, nei-tar eilífu lífi á dögum
frelsarans sjálfs.
í ltuga rútt-trúaðra Farísea, sem
uppd voru með frelsaranum, voru
vistarv-erurnar hinum megin tvær:
Paradís handa góðum mönnum í
skauti Abrahams, en myrkraheim-
k-ynni og fjötrar han-da von-dum,
þar sem þeir bíða endilegs dóms.
Frelsardnn virð-ist eigd hafa breytt
þeim hugmyndum að nokkuru
verulegu meðan hann Mfði. Breyt-
in-g-in kemur f-yrst fram eftir dauða
hans á krossinum. Og sú breytiug
verður aðalatriöið í kenningu post-
ulanna.
Páskadagsguðspjallið er frásögn
Markúsar um upprisuviðburöinn.
Af ölliitn frásögnum guðspjilianna
er hún elz.t og. frumlegust. Til er
satnt í nýja testamenánu öntur
frásögn ttm upprisuna, sem er
nokkuð eldrí öllum hinum fjórum.
það er frásögn P-áls postula i
f-yrra Korintu-b-réfi (15). þar lætur
hann sér nægja að vitna Lil þess,
að Kristur hafi -birzt ef-tir dattða
sinn og greftran. Han-n segir Jes-
úm haía birzt Pétri og lærisvetn-
unttm tólf ; siðar hafi hann birz.t
meir en 500 bræðrum og sc flcstir
þeirra á lífi, er hann ritar, en
sttmir dán-i.r. S’íðan hafi hanti birzt
Jakohi, bróðttr sín-um, því næst
postulunum- öllum. Síðast allra
birtist h-ann -einn-ig mér -eins og ó-
tímabitrði, bætir hann vdð. þessi
frásaga P-áls postula er að líkind-
um fœrð í letur einum 25 árum
eft-ir krossfestingun-a (c. 55 e.Kr.),
frásaga Markúsar 15 tdl 20 -árttm
síðar, en frásögur hinna guðspjalla
mannanna tiiluvert löngtt síðar.
Frása-ga Páls postula er einföld
og óbrotin. Hann byggdr al-t á
þessu ei-na : H-ann bdrtist eftir
dauða sinn liiandi, fullu fjörvi, enn
dýrl-egri og máttugri en hann áður
var. Ilann birt-ist eigi að eins ein-
um eða tveim, heldur mörgttm,
hvað eftir annað, m-eð len-gra og
skemra milLi-bili. þ-e-ir, sem hann
birtist, ertt flestir enn á lífi, og
það ertt alt men-n, er þeir, sem
postulinn á orðastað við, eru lík-
1-egastir t-il að trúa. Og í tölu
þeirra er hann- sjálfur. Hann er
svo viss í þessari sök, að hann
by-ggir allan boðskap trúarinnar á
honum. Ef þetta ein-a atr-iði er eigi
satt, þá er alt h-itt, sem é-g er
með að t-ara, og flytja -bæði G-yð-
in-gum og Grikkjum, fánýtt og
engisv-ert hégómamál. Hann var
postulunum handg-eng-inn. Hafði
talað við Jakob, bróður Jesú.
Hann hefir eftaust h-evrt sögttna og
skilið með nákvæmn-i, -eins og htin
var upphaflega sögð. Olg -þe-tta er
það, sem eftdr hefir orðið í huga
hans, eins og e-iginlegur kjarni,
sem hafin-n v-æri yfir allan e£a.
Jesús reis upp í mæitti og d-ýrð, og
v-ér ei-gttm allir upp að rísa á
sama hátt. Hvílík dýrðli Hví-
líkur fögnuður!,
Frásaga guðspjallamannanna er
miklti nákv-æmar-i, þó þá sé liðin
tiærri hálf öld frá viðburðdnum.
þ-ar ertt tínd til mörg smáatvik.
En sá galli er á, að þedm smáat-
vikum ber ekki saman. það hefir
verið reynt, að samríma frásög-
urnar, en það hefir aldr-ei tekdst.
Sa-gan hefir verið sögð í tfyrstu
kristni með nokkuð ólikum hætti,
eftir því, sem sjá má á frásögum
guðspjallanua. Ef til vill hefir post-
ulinn Páll heyrt þær frásögur all-
ar, en fundið, að þeim bar ekki a-ð
öllu leyti saman. þ-ess vegna nær
han-n, sem s-t-ærstur var andi-nn,
kjarnanum úr þeim öllum-, sen
slepp-ir hinu. i
Ósjaldan er þetta ósamræmi
guðspjallanina um þetta mik-ilvæga
efni notað til að neita up-prisu-
atburðinum með öllu. En það
tekst ekk-i. Svo iföstum fótum
stendur þessi einstaki a-tburður i
meðvitund kristinna manna. Með
fleiri v-iðburði mannkynssögunnar
er því svo farið, að heimildttnum
her ekki saman. Samt sem áður
sta-nda v-iðburðirnir óhaggaðir sem
sögul-eg sannr-eynd. Mannkynssag-
an segir oss, að Hannibal hafi far-
ið yfir Mundíufjöll. Tv-eim elztu
söguri-turun-um, sem frá því seg.ja,
Liviusi og -Polybiusi,
ber ö-ldungis eigi saman um þann
merk-isatburð, he-ldur eru oft í
beinni mótsögh hvor við an-nan, — -
“þegar L-ivitts og Polybius og Dio-
nysius og Taci-tus segja frá #ná-
kvæmlega sama atburðinum — ná-
kvæmlega sömu orustunn-i til dæm-
is, eða sama umsátrinu — með
svo gersamlega ólíkum atvikum,
að atvikin hjá einum gera atvikin
hjá ltinum með öllu að ósan-nind-
um, hefir nokkur fyrir -þá sök
neitað sannsöguleik við-burðarins
sjá-lfs, sem þeirn kemttr öllttm sam-
an ttm ? En ef við nú sýnum þeim
Liviusi og Dio-nysiusi o-g Polybius!
og Tacitusi svo tnikla sann-girni og
velvild, að við setjum þá ekki á
píntibekk fyrir hv-ert orð, sem þeir
ltafa talað, hví skyldum vér sýna
þeim Matteusi og Markúsi og L-úk-
asi og J óhannesi meðóerð miklu
lakari ?í’ (-Lessing).
En-gin-n efast um för Hanni-bals
yfir Mundíufjöll, þó h-eimildunum
beri eigi saman í ýmsum aitriðum.
Og enginn þarf að -efast um upp-
risuna fyrir þær mótsagnir í edn-
stökum atriðum, -er edga scr st-að
í guöspjöllunum. Kjtrnann í þedm
frásögum hefir Páll postuli fundið
og gert að veglegum horns-tedni.
A þeim hornst-eini var kristin
kirkja r-oist, sem annari óv^^jandi
sög-ulegri | sannreynd. Kristn-in
stendur þar þann dag í dag og á
langa sögu. Hún stendur í mann-
kynssögunni og i heiminum þann
dag í dag, sem órækur vi-tnisburð-
ur um sögulega sannreynd páska-
viö-burðarins. Sé uppri-san v-úfengd,
er -eft-ir að -gera grein fyrir til-
orðning kirkjunnar. Álítum vér
u-pprisuna t-ál, hefir mannsandinn
þar dregið sig svo stórkostlega á
tálar, að vér færum ofur-eðlilega
að spyrja, hvort alt starf hans frá
upphafi vega og hver ednasta nið-
urstaða, sem hann þykist hafa
komist að, sé ekki stórkostlegasta
tál — tilveran öll og líf sjálfra vor
einni-g gífurlegur hugarburður.
En mannsandinn vill skygnast
lengra. Hann þráir að gera sér
grein fyrir, hvað það var, sem
fram kom við tfrelsarann, þar sem
sama e-igi fram við alla að koma.
Ilverndg var up-p-risu-l'ikama frels-
arans háttað ? Og með hv-er jum
hætti verða upprisulíkamar vor-
ir ?
Af guðspjöllunum sjáum vér, að
(Framhald á 4. bls )
THE 00MINI0N BANK
HORXI NOTRE DAME AVENUE OG SH'ERBROOKE STREET
Höfuðslóll uppborg’aðnr : $4,000,íX)0 o()
Varasjóður - - - &í»,400,000 00
SPARISJÓÐS DEILDIN;
Vér veitum sparisjóðs innleggjendum si-rstakt athygli, og borg-
um hæztu vexti á sparisjóðs innteggjum a£ $1.00 og ytir. —
Barna innlegg velkomin. — Seljuu peningaávtsanir á ÍSLAND.
H. A. KltlUIIT RÁÐdMAÐUR.
Með þvl að biöia œflnlega um
“T.L. CIGAR, þá ertu viss aö
fá ágætau viudil.
(tyiON MADE)
Western CigHr Factory
Thoma8 Lee, eigandi Winnnipeg
NÚ TIL SÖLU
DREWRY’S
BOCK BEER
Hann er betri á þessu vori en nokkru
sinni áður. — Biðjið um hann.—
E. L. DREWRY, Manufacturer, Winnipeg
(STF^AX
í DAG er bezt að GERAST KAUP- k
ANDI AÐ HEIMSKRINGLU. — I
ÞAÐ ER EIvKI SEINNA VÆNNA. f
*
t
t
t
t
t
t
t
t
t
í
t
\
Manitoba hefir víðáttumikla vatnsíleti til upp-gufunar og úr-
fellis. þetta, hið nauðsynlegasta frjógunarskilyrði, er því trygt.
Enn-þá eru 25 m-ilíón ekrur óbygðar.
íbnatal fylkisins árið 1901 var 225,211, en er nti orðið um
500,600, sem má teljast ánægjuleg aukning. Arið 1!>01 var hveiti
og hafra og bygg framleiðslan 90,367r0’85 bushela ; á 5 árum
hefir hún aukist upp í 129,475,943 bushel.
Winnipeg borg hafði árið 1901 42,240 íbúa, en hefir nú um
150,000 ; h^lir nálega fjórfaldast á 8 árum. Skattskildar eignir
Winnipegborgar árið 1901 voru $26,405,770, en árið 1908 voru
þær orðnar $116,106,390. Höfðu meir en þrefaldast á 7 árum.
Flutningstæki eru óviðjaf-nanleg,— í ednu orði sagt, eru í
fr-emst-a ílokki nútíðartækja : Fjórar þverlands-brautir liggja
um fylkið, fullgerðar og í smíðum, og með miðstöðvar í Win-
n-ipeg. 1 fylkinu eru nú nálega 4 þúsund mílur aé fullgerðum
járnbrautum.
Manitoba hefir tekið meiri land-búnaðarl-egum og efnalegum
f-ramförum en nokkurt an-nað land í heimi, og er þess vegna á-
kjósanlegasti aðsetursstaður fyrir alla, a-f því þett-a fylki býður
beztan arð af vinnu og fjáríleggi.
Skrifið eftir up-plýsingum til : —
JOS. HARTNEY, 77 York Street, Toron-to, Ont.
J OS. BURKE, 178 Logan Avenue, V/innipeg, Man.
A. A. C. LaRIVIERE, 22 Alliancc Bldg., Mon-treal, Quebec.
J. F. TENNANT, Gretna, Man-itoba.
j. j.
Deputy Minister af Agriculture and Immigration, Winnipeg.
|
!
t
t
t
f
f
t
t
t
t
t
t
t
t
>*•»■*■**» » >•?
234 SÖGUSAFN HEIMSICRINGLU
ttm réttlæti guðs af því, að ltann skiftir gjöfitm sín-
um m-isjaf-nt milli mann-anna ? Sé svo, líttu þá inn
í hug-a hinsi rík-a, iðrunarlausa manns, þar er ormur-
inn sem n-a-gar..... n-agar um alla eilífð,
“Gættu þín þess v-egna, sonur minn, að fella ekki
rangan dóm. þú veizt, að endir þessa lífs er ekki
cnd-ir alls. Á kveik lífsins verður aftur kveikt hið
eilífa Ijós. Hvers vegna ætti þá jarðlífsins mótlæti
að mynda hjá oss örvæn-ti-ngu ?
“Trúleysdð er syn-d, vara’stu það. þó að myrkr-
ið umkringi þig í þessum heimi, áttu að mttna eftir
því, að stjörnur ástarinnar bera næg-a bir-tu undir
ed-ns og- út úr myrkrinu k-emur. Varastu forlaga-
trúna og trú á tilviljandr, slik trú er -eyðileggjandi.
Hlustaðu á röddu móður þ-innar, sem lifði að eins
fyrir þi-g, sem elskaði þig áður en þú gazt -endurgold-
ið þá ást m-eð þin-ni. Lofaiðu mér því, að þú viljir
halda fast við dygðauðugt- framferði, ræk-ja þína
æskutrú og aldrci frá henni víkja, hata aldrei, hefna
þín aldrei”.
þessi bdinda, dey-jandi kon-a breiddi v'it f-aðm-inn
móti syni sínvim, sjónlavvsu aug-un virtvist -enn einu
sinni v-ilja sjá andlit sonarins í gegn um myrkrið.
“0, sonur minn, lof-aðu mér þessu, lotfaðu mér
]>ví, að þú viljir vera dygðtigur og trúrækinn. Ef
þvl vilt að ég g-eti dáið með frið .1 hjarta mínu, þá lof-
aðu mér þessu”.
'“Móðir mín, ég skal hlýða þér, ég skal g-era alt,
sem i mínu valdi stendvir”, sa-gði Móritz grátandi.
“Eg skal ekki gera þér minkun með min-ni hegðan,
því skal ég lofa þér”.
“þú lof-ar því, að vilja elska bræður þína, einnig
þ-á, sem ofsækja þig ? þú lof-ar því, að vera mildur
og sátt-g-jarn ?’’
“því lofa íp þér, móðir mín”.
“G-uði sé lof, þá get ég d-á ð róleg. Eg hefi gefið
FORLAGALEIKURlNN 235
þér þann bezta ar£. sem óg gat, barnið mitt. Astin
og trúi-n -eru akkeri lífsins, . án þeirra verður skip-
inu eikki bjargað”.
Hún var örmag-ná og þagnaði. Hryggur og þög-
ull horfði Móritz á föla andlitið hertttar.
'“þetta er kona”, sagði -Bergholm prestur við
sjálfan sig, um 1-eið og hann þerraði tár af augvtm
sér —“sem kann að líða, elska og. deyja. Hv'tn þarf
en-gan sálusorgara”.
“Móritz’’, hvisltði móðir hans með þverrandi
röddu, “ó, ég vildi é-g g-æti en-nþá einu sinni áður en
ég dey, íengið að sjá elskulega svipinn þinn. En það
er myrkvtr fyrir augum mínvim”.
“Eg er bœnheyrð”, sagði hvin alt í einvt, og sett-
ist up-p til hálís með mikilli áreynslu. “þökk sé þér,
eilífa forsjón. Guðdómlega ást, þú hefir h-eyrt bæn
m'ína. Eg sé þig ..... ég sé þig, barnið m-itt”.
Uttdrandi leit Mórítz í augu móður sinn-ar, sem
n-ú voru ekki lengttr myrk, en geislviðu með yfirnátt-
virleg-vtm b-jarma.
“Eg sé þig”, — endurtók móðir hans, og lagði
báðar h-endur sínar um h-áls honum — “guð hefir
gefið m-ér sjónina aftur um nokkur augnabilik, svo að
é-g geti tekið endurminninguna um minn elskaða son
tnieð mér til ltins ókitnna lands.' Dýrð sé honum.
Nú dey ég ánægð. Ver-tu sæll, sonur minn, ....... son-
ur minn”.
Sonur minn! ...... voru s'iðustu orðin, senv hin
deyjandi kona talaði, ..... handleggir li-ennar urðtt
máttvan-a, .... hún hnc af-tur á bak, hreyfingarlavts,
— dáin.
“Hvin sá”, tautaði Bergholm prestur. ‘Tá, það
; er kraf-taverk ástarinnar”.
En Móri-tz sá hvorki né heyrði neitt. Frá sér
numin af örveentingu, þrýsti hann hendi móðurinuar
að vörum sér. (Endir 1. deildar).
Önnur deild.
þRIDJI KAFLI.
I.
Fátækur stúdent.
Sa-ga. þessi byrjar af-tur fjórum árum síðar. pað,
m h-efir komið íyrir sögupersó-nurnar á þessvtm ár-
n, verður sagt seinna.
“Fram að þessu hefir alt gengið vel”, sagði Mol'-
i við sjálfan sig, um leið og hann gekk inn í íbúðar-
rb-ergi si-tt og kastaði nokkrum bókum á borðið,
■g hefi verið reyndur í grísku, heimspeki og sögu, og
nnararnir í þessum v'isindagreinum hafa lýst þvi
ir, að þeir væru ánægðir með mig. þá eru þessat
jár námsgr-eiuar búnar, og eftir eru að eins tíu .—
a, — ó — ég lýk þeim á einu ári, vona ég”.
það var komið fram í miðjan febrúar og orðið
mt, svo Móritz kveikti.
“það er all-mikill kuldi hérna”, sagöi unglingur-
FORLAGALEIKURINN
237
inn við sjálfan sig ennfremur, “og ég hefi hvorki eldi-
við né peninga eins o-g sten-dur. það er býsna -erfitt
fyrir námsmann, að vera eldiviðarlaus, og þó entv erf-
iðara fyrir rithöfund, eins og mig. Blekið frýs í
blekibyttunni og hugmyndirnar í heilanum. Jæja,
það verður nú að vera þannig, á morgun breytast
kringumstiæður mínar, ef til vill. A morgun er ég
fullra tuttugu ára að aldri, og þá eiga þessi skjöl,
sem ég hefi' geymt sem sjáaldur auga míns I meira
en fjögur ár, erfðaskrá hinnar framliðnu móður minn-
ar, ekki lengur að vera mér hulinn leyndardómur”.
Móritz tók nú böggulinn, setn móðir hans hafði
afhent honum á banasæng sittni, og skoðaði hann.
Innsiglið var ennþá heilt, því Móritz hafði ef-nt þann
eiö, sem hann sór, þe-g-ar hann veitti bögglinum mót-
töku.
“Eg skal hreinskilnislega viðvtrkenna þaö”, bœtti
hann við, “að ég er mjög forvitinn, en ég verð samt
að stjórna löngun minni ennþá nokkrar klukkustund-
ir. — 0, móðir mín, mín ástkæra, ógleymanlega
móðir, líttu niöur til sonar þíns á þessari stundvi,
láttu það gleðja þi-g, að hann liefir efnt það loforð,
sem hanti gaf þcr. Ennþá er meðvitund mín hrein,
engin óheiðarleg breytni, ekkert léttúðarfult svall loð-
ir við hana. Ég h-efi haf-t einlægan vilja, nám mitt
heíir verið alvarlegt, -eins og rannsóknir mínar um
uppspr-ettu sannleikans”.
Móritz settist og féll 'i djúpar hugsanir. Hann
hafði breyzt all-mikið síða-n við sáum hann frá sér
miminn af sorgarkvölum v-ið banabeð móður sin-nar.
Fallega, hörun-dsbjarta enn-ið, sem dökkir, hrokknir
hárlokkar umkringdu á þrjá vegu, andríku, hr-einu og
einbeittu svipdrættirnir voru kyrrir, en fjör þeirra
var rénað, rósirnar höfðu flvi-ið fvrir næturvökum og
áhygg-jum, drættirnir vit frá vörunum virtust -benda á
að hann væri ekki lengvtr btirn, ekki(einu sinni vtng-