Heimskringla - 28.07.1910, Blaðsíða 5

HEIMSKRINGLA
WINNIPOEG, 28. JÚlví 1910. !B|fc 5
1.
1.
2.
r ';
Skylduverk.
(Framhald).
XI.
Á k æ r a : Mintia greitt af af-
horgunum síöa.n árið 1907 en
áður.
S v a r : Alveg rétt. Fyrir
þv'í er sú góða og gilda á
stæða, að árið 1907 hófust pen-
ingavandræði á öllum Norður-
löndum og í Vesturbeimi. —
Bankar fóru þá víða á höfuð-
ið. |>að var að eins fyrir skyn-
samlega aðferð hankastjórnar-
innar, að I.andsb-ankanum varð
þá bjargað. Að ganga þá hart
að mönnum var sama sem að
gera þá gjaldþrota ; ráðlegra
að bíða með það þangað til
úr peningaeklunni greiddist. —
Sömu aðferð höfðu allir aðrir
bankar, sem skynsamlega var
stjórnað, og sem gátu staðist
að líða menn meðan vandræð-
in stóðu yfir.
XII.
A k æ r a : Mörg af reiknings-
lánum hankans trvgð eingöngu
með sjálfskuldarábyrgðum.
S v a r : Alveg rétt. Sú lán-
tegund, sprottin upp í Skot-
landi, viðgengst nú um allait
heim. þau eru venjulega trygð
með sjálfskuldarábyrgðum g
engu öðru. Sjá ritgerð eftir
Indriða Flinarsson í blaöinu
Skuld. þessi lán með þannig
löguðum trvggingum fullkom-
lega lögmæt og skynsamleg.
XIII.
1. Á k æ r a : Tryggingar fyrir
sumum þessara lána hafa verið
rýrðar síðan lánin voru veitt.
2. S v a r : Má vel vera að svo
sé, slíkt á sér stað um heim
i allan. þar með er það alls ekki
sannað, að tryggingin nægi
ekki fyrir skuldum. Eignir hafa
í einstöku tilfellum fallið í
1 verði, en allar líkur mæla með
því, að þœr hækki í verði aft-
I ur. Allar skynsamar banka-
stjórnir mundu hafa tekiö þá
leiðina, að ganga ekki hart að
mönnum meðan eignir voru í
lágu verði vegna harðæris,
heldur bíða þangað til áríerði
batnaði og þœr stigi a£tur í
verði.
XIV.
1. Á k æ r a : Bankinn haéði þá
r e g 1 u, að láta lán gjald-
þrotamanna. standa óhögguð,
þangað til skiftum á þrotabú-
um þeirra væri lokið að fullu.
2. S v a r : þessu er harðlega
neitað ; það er eitt með öðru,
sem nefndin hefir r a n g t bók
að. Hitt er rétt, að þegar mað-
ur befir orðið gjaldþrota og á-
byrgðarmenn hatis hafa b e ð -
i ð bankastjórnina að ganga
ekki að sér fyr en skiftum væri
lokið, svo að í ljós kæmi, hve
mikið af skuldinni'búið gæti
sjálft greitt, — þá hefir það
verið látið eftir, þegar
bankastjórnin sá 'ehira hættu
við það fvrir bankann. Til
þess var full heimild.
XV.
1. Á k æ r a : Bankinn hefir aldrei
haft það fyrir reglu, að lýsa á-
byrgðum á dánar eða þrota-
biium ábyrgöarmanna.
2. Svar: þetta eru tilhæfulaus
ósannindi. þeirri reglu hefir
einmitt verið fylgt.
þess er þó ekki alt af þörf.
það þarf ekki að lýsa kröfu ■ í
búi eins ábyrgðarmanns af
mörgum, ef bankinn álítur
næga tryggingu eftir í hinum
ábyrgðarmönnunum. þetta
hljóita. menn að skilja.
1. Á k æ r a : Ef einn ábyrgðar-
maður verður ónýtur, þá er
sjálfsagt, að útvega annan í
hans stað. þetta hefir banka-
stjórnin vanrækt.
2. S v ar : það er ekki sjálfsagt
nema því að eins, að banka-
stjórnin telji trygging þeirra,
sem eftir eru, ekki næga. Jietta
vita þeir Karl Kinarsson og
Magnús Sigurðsson. Meðan
þeir voru giæzlustjórar við
bankann framlengdi banka-
stjórnin lán með þeirra sam-
þykki, þar sem tveir af á-
byrgðarmönnunum voru dánir
og einn gjaldþrota, án þess að
nokkurra nvrra ábyrgðar-
mantiia væri krafist í staðinn.
Brutu beir lög með þessu sjálf-
ir ? Alls ekk,i.
XVII.
1. Á k æ r a : Heimildir til lán-
töku fylgja oft ekki lánsskjöl-
um.
1. S v a r : þetta. er ranpt, að
líkindum sprottið af því, að
nefndarmenn vita ekki, hvað
eru gildar lántökuheimildir. —
Meðan nefndarmennirnir voru
gæzlustjórar bankans, var þar
neitað um tryggilegasta lán,
sakir ímyndaðra formvalia, en
íslandsbanki veitti lánið við-
stöðulaust.
XVIII.
1. Á k æ r a : Smáir víxlar vfir-
leitt keyptir af mönnum, er
eingöngu gefa þá út til að
geta haldið lífinu í sér og sínu
fólki.
2. S v a r : Getur verið, að þau
tilfelli eigi sér stað. En hvað
er rangt í sambandi við bað ?■
þeir hafa verið öruoiTlega
trygðir með ábyrgðarmönnum.
XIX.
1. Á k æ r a : Bankast jórnin hefir
keypt víxla af efnalausum
mönnum, af því hú:i bekti ekki
neegilega efnahag þeirra.
2. S v a r : Tilbæfulaus pietsök.
Víxill aldrei kevptur nema því
að eins, að nægileg t’'”''r'-rin'-
væri í eiinum eða fieiri ábyrgð-
armanna. Gerir hvorki til né
fleiri nöfn væru á
1.
að neinu. það er með bankana
eins og aðrar verzlanir, nokkuð aí
skuldum h 1 ý t u r að tanast,
hversu varlega og skvnsamlega,
sem að er farið.
Bankinn átti að stvðja að fram-
förum atvinnuveganna (sjá 1. gr.
tankalaganna), og það hefir hann
gert.
Bankinn átti samkvæmt tilgangi
sínum að reyna að styðja og varð-
veita skiftavini sína og bjarga bví
í viðskiftalifinu, sem ekki var til
ólífis sjúkt, og það hefir hann
gert.
Me:in hafa verið að brjótast í,
að bæta iarðir sinar og auka sjáv-
arútveg sinn. þeim hefir bankinn
hjálpaö samkvæmt löguii) sinum
og tilgangi.
Bankinn átti að vera bjargar-
stofnun landsmanna, og það hefir
hann reynit að vera. En þess hefir
2. S v a r : þetta sýnir algjörða
vanþekkdngu nefndarinnar á
lögum hankans. þar segir svo
(sjá 7. gr. laga um stofnun
Landsbanka, 18. sept. 1885) :
“Bankinn má taka lán gegn
tryggingu í ii-jpum sjálfs sins'1.
— Ilvar er eitt einasta ákvæði
í lögum eða reglugjörð bank-
ans, ei; meini bankastjórninni,
að ráðstafa verðbréfaeign vara
sjóðs eins og hú:i hefir pijört ?
Svari rannsóknarnefndin bvi.
XXVIII.
1. A k æ r a : Bækur bankans
voru í ólagi.
2. S v a r : Allar bækur bankans
voru í góðu lagi. þær eru til
sýnis, og bankastjórr.in er ó-
hrædd að leggja þær fram fyr-
ir sanngjörnum rétti.
» * *
þá eru helz.tu ákærurnar taldar
ávalt verið geett, að fylg’a lögum og svörin við þeim birt. Sumum
frá, þótt
víxlinum.
XX.
Akara: Ban'astjórnin hsfir
vanið menn á. hirðuleysi i fjár-
málum og upprætt varkárni
með víxlum og vixilábyrgðum.
2. Svar: þetta er staMaus
sleggiudómur. Sanni nefndar-
mennirnir það, ef þeir gieta.
XXI.
1. A k æ r a : Viðskiftamenn
bankans hafa verið 1 étnir sjálf-
ir ákveða afborgun á víxlum
og til hve langs tíma nýju
víxlarndr skyldu vera.
2. S v a r : ]>etta eru hnein og
biein ósanndndi. Reyni nefndar-
mennirnir að sýna fram á, að
það sé rétt.
XXII.
1. A k æ r a : Bankastjórnin kvað
engar sérstakar tryggdngar
hafa verið heimtaðar fyrir
stærri víxillánum.
2. S v a r : þetta er skáldsakap-
ur nefndarinnar. E'ankastjórnin
hefir aldrei sagt neitt þesskon-
ar. Hi'tt er satt, að það eru til
þau félög, sem háir víxlar hafa
verið keyptir af, án þess að
heimta sérstaka trvggingu
aðra en þá, sem lá í félaginu
sjálfu. þetta er bæði lö.glegt
og trygt.
XXIII.
1. Á k æ r a : Bankast jórnin hefir
gert sig seka í þeirri óskiljan-
legu óvarkárni, að kaupa víxla
ai hlutafélögum, án þess að
nokkurt annað nafn sé á víxl-
inum en hlutafélagsins s'álfs.
2. S v a r : í einu tilfelli er þetta
rét't. Illutíifélagið á stóreignir,
er i uppgangi og ber auðvitað
ábyrgð sjálft á víxlinum. Telji
þeir þetta rangt sem vilja.
XXIV.
1. Á k æ r a : Bankinn tapar
(hefir tajiað, stendur sumstað-
ar) 400,000 kr. af útistandandi
l'ánum. Menn, sem engar eignir
eiga eða Jiá veðsettar fyrir
fullvirði og fyrirsjáan-
legt er um, að þeir
geti aldrei eignast
n e i t t , sem jieir geti látið
af hendi rakna, og þó sumir
hafi nokkurt fé undir höndum,
eiga þeir hvergi nærri fyrir
skuldum. þessi'r menn, 460 að
tölu, skulda bankanum 1,380,-
000 kr. í sjálfskuldarábyrgðum
og vixlum. Af þeim tapast
(eru tapaðar) 400,000 kr.
2. S v a r : Menn, sem eru öreig-
ar og fyrirsjáanlegt er um, að
þeir aldrei geta eignast neitt,
sem þeir geta látið af hendi
rakna, skulda 1,380,000 kr., og
af því tapast (eru tapaðar)
400,000 kr. þessir menn geta
þá borgað afganginn, sem
verða 980,000 kr. Er nokkurt
vit í þessu ?í Nær það nokkurri
átt ? Sýnir það ekki fliótfærni
eða ranghermi, eða vanbekking
nefndarinnar, svo ekki sé tekið
dýpra í árdnni ? Er hægt að
kalla þá menn öreiga, sem fyr-
irsjáanlegt sé um, að sldrei
geti eignast neitt, sem þó geta
borgað 980,000 kr. ? Ilvers
vegna ekki að segji, að þessar
1,380,000 kr. töpuðust eða
væru tapaðar ? þá hefði nefnd-
in þó verdð sjálfri sér sam-
kvæm.
Bankastjórnin neitar því, að
nokkur lán hafi vierið vedtt án
þess að hún áliti næga trwúngu
fyrir. Iíún ned'tar því, að hún sé
í nokkurri sök um það, þótt bank
inn kunni að tapa. það er alls
ekki borið á móti því, að bankinn
geti tapað einhverju, en því er
neitað, að það sé fvrir nokkra
vangá bankastjórnardninar. það
væri kraftaverk, ef hessi banki tap-
aði engu. Vafasamt, hvort nokkur
bankj hefir nokkumtíma verið til
í nokkru landi, sem ekki hafi tap-
hans og reglum, ekki einungds eftir
bókstafnum, heldur líka eftir and-
andanum, ef svo mætti segja.
Afelli þeir bíinkastjórnina fvrir
það sem vilja.
XXI.
1. A k æ r a : Verðbréf, sem til-
heyra varasjóði, þuitfa að vera
kauphallar pappírar, en banka-
stjóruin hefir ekki fylgt þeirri
reglu.
2. S v a r : í lögum bankans er
hvergi neitt ákvæði utn, að
svo skuli vera. Fyrir fé vara-
sjóðs skal kaupa konungleg
skuldabré'f eða önnur áredðan-
leg verðbréf, er á skömmum
tíma má Ttoma í peninga (sjá
24. gr. endurskoðaðrar reglu-
gjörðar landsbankans í Reykja
kann að þykja, að þetta atriði
hafi tekið upp of mikið, rúm og
of langan tíma, en ég er annarar
skoðunar. Bankamálið er b’"ðing-
armesta málið, sem til umræðu
er heima á ís’andi. ]iaö er mál,
! sem snertir hvert riiannsbarn í
landinu. það er frá mínu sjónar-
miðá tnesta hatursmálið, sem nokk
urntíma hefir átt sér stað síðan
ísland bygðist. Blöðin hér hafa
sagt frá því óglögt og hlutdrægt,
— að minsta kosti einhliða. Mean
hér vestra hafa yfirleitt engar
fréttir um það fengtö nema í mol-
um, að undanteknum þeim fáu,
sem séð hafa skýrslu rannsóknar-
nefndarinnar og svör btnkastjórn-
arinnar. Ég ber það ohræddur
undir dóm óblindra og sanngjarnra
manna, hvorir hafi réttara fyrir
UnFRAM ALT HREIN
AÐSKILNINQ.
STJORN SAöKATCHEWAN FYLKIS.
LANDBÚNAÐAR RÁÐANEYTIÐ.
MJÓLKURBUA
DEILDIN
Voítorð frá stjórnar-rjóma-
búinað Lloydminster,Sask.
18 maf 1910.
Eg hefi notað og reynt
MAGrNET skilvinduna f
Atta 4r og fundið hana góð-
an skiljara og trausta vél.
AÐAL KOSTIR HENN-
AR ERU:
Auðveld lireinsun
Breyting á framleiðslu
krafti f sömu umgjörð—úr
400 í 1100 pund á klukku-
tfmanum. En umfram alt
hrein aðskilning.
J. J. McDONALD
Sérfræöingur stjórnarinnar
THE PETRIE MFG. CO., LIMITED
WINNIPEG, MAN.
ÚTIBÚ : Calgary, Alta., St.John, N. B., Montreal, Que., Van-
couver, B.C., Regina, Sask., Victoria, B.C., Hamilton, Ont.
1.
sér, þeir sem halda aö Björn Jóns
vík, 8. apríl 1894). Kauphallar scn rannsóknarnefndin hafi far-
verðbréf er oft örðugra að 'jg a.g öuu levti eftir hez.tu sann-
selji en önnur verðbréf. 'feringu og samviz.ku og komið
XXII. fram í bankamálinu heppilega fyrir
Ákæra: Varasjóður má landis °K UÓSina, °g sanngjarn-
ekki vera í bankavaxtarbréfum gagnvart bankasQorninna, en
Landsbankans, af því að til aS bankastjormn
þessa tíma hefir verið mjög
erfitt að selja þau. þetta hef-
ir bankastjórnin brotið.
2. S v a r : þetta er algjörlega
• lega ranigt. Bankinn hefir sek
hafi veriö sek
um mörg og stórkflstleg lagabrot,
o,g jafnvel glæpi. Ég ber það ó-
hræddur undir óvilhallra manna
dóm, segi óg, hvort þeir hafi á
réttara máli að standa en vér hin-
ir, sem höldum því fram, að o£-
hankavaxtarbréf svo miljónum s^^narandi hafi ráðið mestu af
1.
króna skiftir, og aldrei verið
neitt erfitt að selja þau.
XXIII.
Á k æ r a : Skuldabréf vara-
sjóðs veðsett Landmandsbank-
anum. þetta er brot á banka-
lögunum.
2. S v a r : þetta er hreinn og
beinn uppspuni. Landmands-
bankinn hefir aldrei heimtað
neitt veð af Landsbankanum.
Hefðu skuldabréfin verið veð-
sett Landmandsbankanum, þá
hefðu honmn værið send veð-
setningarskírtein.i undirrituð af
framkvæmdarstjóra og öðrum
gæzlustjóra (sji 24. gr. laga
um stofnun Landsbanka, 18.
sept. 1885).
XXIV.
1. Á k æ r a : Bankastjórnin var
ekki reiðubúin að svara, í
hvaða pappírum
væri.
hálfu Björns og nefndarinMar ; að
ódrengilegtt — óforsv’aranlega ó-
löglega hafi verið farið að við
bankastjórnina, og óheprilega fvr-
ir landið og þjóðina. Ákærurnar
geta menn nú lesið og athugað og
svörin og rökin á móti, og sé
hvorttveggja vegið og metið hlut-
drægnislaust, þá finst mér að nið-
urstaðan hljóti að verða sú. að
ekki eitt einasta af ákæruatriðun-
um — öllum þessum fiölda — sé
þannig vaxið, að ekki mætti se";a
það sama um hverja einustu
bankastjórn í veröldinni með eins
miklum rökum og rannsóknar-
nefndiin hefir g.jört í skýrslu sitini.
Bankastjórnin hefir ekki vjört
sig seka um fjárdrátt, svo einum
•einasta eyri nemi, og hún heíir
sýnt það og sanuað með 1 "'giim o<r
re' lum Vankans sjáTs, að h’ nhefir
rækt störf sfn samkvæmt þeim.
varasjóður (;,lCri einhver Bjarnar-vinur svo vel,
1 að hrekja þetta, ef hann trevsir
ÍSLENZKUR ÞJÓÐMINNINGAR-DAGUR f
verður haldinn 2Ágúst 1910.
að Wynyard Sask., að tilhlutan
QUILL LAKE SAFNAÐAR, GOOD-TEMPLARA STÚKUNNAR BREIÐA-
BLIK OG KVENFéLAGSINS FRAMSÓKN.
Forseti dagsins
Dr. Sig. Júl. Jóhannesson
Byrjar ki. 11. f. h.
Til skemtana verður liaft.
RÆÐUR.
Minni íslands. Minni Vestur-íslendinga. Minni Vatna-byggðar.
Ræða á ensku er sfcýrir frá þjótiar kostum Islendinga.
SÖNGIJR.
Nokkur íslensk kvæði verða sungin. Helgi Helgason stýrir sðniínum
íslenzki lúðurþeytara flokkurinn Víkingur skemtir yfir daginn.
ÍÞRÓTTIR.
Hnattleikír, islenzkar glimur, ýmiskonar hlanp og stökk
Afiraen á kaðli milll giftra og ógiftra.
Handahlaup, sýnd og ýmsar hstir sýndar á strengdum vfr.
VERÐLAUN GEFIN FYRIR ALLAR ÍÞRÓTriRNAR.
Dans að kveldinu i nýja samko uu hú>in i. Nógar og gódar veitingar
til sölu a sraðunm.

2. S v a r : þetta erti bein ósann- sér til. það er ekki nó'g, að hropa
jnrii. Bankastjórnin svaraði hátt, að ednhver sé glæpa o.cr o-
viöstöðulaust, að varasjóður bótamaður.
væri fólginn í ríkisskuldabréf'
Réttvísi vörra t'ma,
þar sem ht’tn 7ær að njóta sin,
heimtar það, að sóknir osr varnir
séu jafnt hevrðar í hverju máli,
og dómttr feldur ertir þvi. Og rétt-
visi vorra daga mótmælir bví ein-
dretrið — sem betur fer — að ann-
ar málsaðili hafi val 1 til hess, að
diæma í sín.u eigin máli ; óháðir
dómstólar verða að giöra það, og
siðmenninyin krofst þess, að ekki
einungis þeir lágu hlvði dotnutn,
ov bað
(Frh.).
SlG. JúL. JÓHANNE8SON
nm og baiikavajxtabréfum.
XXV.
1. Ákæra: Víxla- og ávlsana-
eign bankans, eins og hún er í
raun og veru, kemur ekki heim
við bíi'kur bankans og reikn
inga hatis.'
2. S v a r : þetta er satt. T*ar er
skekkja, sem bankastjórnin
vissi af, en hafði ekki votað i heldur einnig þeir hau,
fundið út í hverju lægi, hvort jafnvel ráðherrar.
það væri fólgið í reikningsvillu
eða skrifvillu. En upphæðin er
helmingi minni en nefndin seg-
ir.
xXvi.
1. Á k æ r a : það er ekki hægt
að benda á, að framkvæmda-
stjóri eða gæz.lustjórar, sem
báðir eru þjn.gmienn, hafi giefið
þiaginu nokkrar upplýsingar
um það, að bankinn gæti ekki
lagt til tryggingarfé veðdeild-
arinnar, nema með þvi, að
taka til þess sjóð, sem aetlað-
ur var til.itryggingar tjóni því,
er Landsbankinn sjálfur kynni
að verða fyrir, en ekki veð-
deildán.
Íslendingadagurinn
2. Ágúst 1910.
BLAINE, WASHINGTON
ökrúðganga hefst frá I. 0. F. Temple kl. 8 árdegis út f
LINCOLN PARK.
Tafarlaust verður byrjað á hlaupum.stökki og ýmsum, öðrum
Iþróttum.
Matmálstimi frá kl. 12—1.
Kl. eitt efrir hádesri veiður bytjað á sem eftir fvlgrir
2. S v a r : Til þess að sanna, að
þessi ummæli eru hreinn og
beinn uppspuni, nægir að visa
í þingtíðindin 1902, C, bls. 64.
þar er skýrt frá þeim upplvs-
ingum, sem niankastjórnin gaf
þinginu um þetta atriði.
' XXVII.
1. Á k æ r a : Varasjóður má
ekki vera fólginn í tryggingar-
fé veðdedldanna, en það er
hann, og þetta er brot á lög-
um bankans.
þessi eiga bréf o*g blöö a skrif-
stofu Heimskringlu :
Miss V. Friðriksdóttir (íslands-
bréf).
Miss María K. Johnson (íslands-
bréf).
Miss R . J. Davíðsson (2 bréf).
Mr. Kr. Ásg. Benediktsson (tvo
blaðaböggla).
Til sölu.
eru 10 ekrur af landi á Point
Roberts, Wash., hér um bil helra-
ingur hreinsað, enn hinn helming-
urinn í skógx.
þeir, sem vildu sinna þessu, snúi
sér til
GISLA 0. GUDMUNDSONAR
4-8 Point Roberts, Wash.
1, Kæða Minni fslands
2. Kvæði “
3. Ræða
4. Kvæði
5. Ræða
fl. Kvæði
7. Ræða
8. Kvæði
9. Ræða
10. Kvæði
“ Vestur íslendinga
U tt
“ Blaine
(« tt
“ Vesturheims
tt tt
“ Kvenna
“ Íslendingaí Vanc.
Wm. Anderson
Þ Þ. Þorsteinsson
J. A. SlGURÐSON
Þ. Kr. KRISTJáNSON
Th. Ásmundson
Th. Ásmundson
E. Gillis
J. A. SlGURÐSON
J. P. ÍSDAL
S. JÓHANNSON

kl. 3,30 Base Ball. kl. 4.3C Islenzkar glfmur
kl, 5 hálfrar mflu hlaup fyrir alla
HORNLEIKARA FLOKKUR OG ÍSLENZKI SÖNO-
FLOKKURINN í BLAINE SKEMTA ALLAN DAGINN
Kl.9 að kvÐldinu byrjar dans í I.O.F. Hall fyrstu og önnur
verðlaun verða gefin fyrir Valz.
Tólf rnyndir af merkustu mönnum þjóðarinnar sem
nefndin hefur völ á verða sýndar á leikhúsi bæjarins.
FRIÐRIK SVEINSSON
tekur nú að sér allar tegundir of
húsmáling, betrekking, o.s.frv.
Eikarmálniing fljótt og vel af hendi
leyst. Heimili 443 Maryland St.
ÍSLENDINGADAGSNEFNDIN.
F. K. Sigfússon (forseti) J. J. Stranmfjúrn
A, Danlelson (sXrifari) J. O. Magnúson
Magnús Josepson (fjeOhirfiir) John Johnson
M. G. Johnson Slg. Bárharson
Jón S. Signrflson.