Heimskringla - 10.11.1910, Blaðsíða 5

K H.EÍ M g KllSGLA
WINNIPEG, 10. NOvr. 1910. Bto.
. . .. i. .■■■. - ■ -m*
4 * &&*m0**i*^^***l**0^*t
SKÖNKOPP
OQ
VALBRÁ.
íslenzk þjóðsaga frá
ofanverðri 19.
öld.
Sagja sú, sem hér fer á eftir, tr
eins ótrúlefj og mest má verSa, en
þó var benni alment trríaS á Aust-
fjörðum, eða þar sem ég ólst upp.
Móðir min, sem var mesta
greindarkona, jafnvel trúði henni,
eða að minsta kosti að sumu
leyti. Hún talaða oft við Byjólf
»m ,þau atriði, er sagan getur um.
En hann var ætíð dimibur. Hann
vildi það sízt af öllu nefna slíkt á
nafn. Eg er viss um, að sagnir
þessar hafa aldrei verið skrásett-
°K óg er í efa um, að nokkur nú-
lifandi maður kunni þaer jafnvel og
ég, nema ef vera skyldi systir min
á íslandi. Eg kann íleiri sögur,
sem óg lærði í ungdæmi mínu, og
sem mig langar til að skrifa upp.
lin ég befi aldrei tima til neins,
því ég á marga munna smá, sem
matinn allir vilja fá, og verð þvi
að vinna alla daga vikunnar, og
þegar komið er heim að kveldi, er
sálin alveg eins þreytt og líkam-
inn. Maðurinn er allur dofinn.
Rétt nýlega hefi ég talað við há-
aldraða konu hér í Winnipeg, Sig-
urleif-, ekkju Erlendar Erlendsson-
ar kafteins, og segist hún hafa séð
Eyjólf, sem var stór og karlmanu-
legur. Söguna hafði hfin líka
beyrt e'ns og ég. En mér sagði
móðir mín Ingigerður, dóttir
“Sö'gu”-Bessa Jónsscnar á Krossi
við Berufjörð.
Skrifað 11. maí 1910.
S. J. AUSTMANN
W'innipeg, Man.
,Á Ánastöðum í Breiðdal bjó sá
bóndi, er Jón hét og var Eyjólfs-
son(?). Ekki er þess getið, svo
ég muni, hvað kona hans hét. En
son áttu þau Eyjólf að nafni.
Eyj«Mur var með allra efnileg
nstu ungum mönnum í sveitinni,
°K var þó að eins 19 ára, þegar
Sa,Ka þessí gerðist.
Jón Eyjólfsson á Ánastöðum
v ar fremur vel efnaður, og átti all
margt sauða, sem fleiri Bredðdæl-
iiigar, því þag tná svo heita, að
sveitin styðjist algerlega við sauð-
fjárrækt.
það var á jólaföstu árið 1811
eða 1815, að líyjólfur stóð yfir íé
?^ur s,'ns einu sinni sem oftar í
fjillshlíð ekki lamgt frá bænum
(Anastöðutn), sem er sunnan-
verðu Breiðdalsár, en insti bær í
dalnum þeim megin árinnar, og
skamt frá heiðinni, — Breiðdals-
hedði.
Eyjólfi var létt í skapi. Veðrið
var svo blítt og sauðirnir beittu
^ór svo vel. þeir kröfsuðu snjódnn
J^fuóðum og hann festi sig við
völlinn eða lyngið, og var eins og
s 'tfrenningur myndaðist við það.
þeir bruddu fjalldrapann, grávíðir-
ínn Og reynirinn, ásamt smágres-
iuu, sem þar var á milli. En
þussaskeg.ginu sneiddu þedr hjá og
vildu ekkert við það eiga. það
'ar eins og hver blessuð skepnan
_ eptist við aðra, að fá sem fyrst
y ^ sína. En Eyjólfur var að
ka til jólanna, þvf þá ætlaði
ann. bl kjrkju út að Eydölum, og
lim Á 'n Var ætíð eitthvað af ungu
“K ?KrtI kvenfólhi við kirkju. Og
V‘U er það, sem lmgir menn girn-
as eins að Hta 0g, vera } félags-
skapvtð? Ekkertá guðs grænni
jorð!
En þessar hugleiðingar og þessir
draumorar Eyjolfs voru trufiaðir,
þegar þeir stoðu sem hæst. þaö
brast í kjarrinu, «ns og hýðbjörn
eða villigöltur væri á ferð, og Évj-
ólfur hrökk viS og litaðist urn.
S>ér hann þá, að kona miki-1 vexti
c>g ekki sem fríðust sýnum sk-álm-
ar fratn úr runuanum og stefnir til
bans. Ilonum verður ekki um sel,
en bíður þó og vill verða vísari,
bverju þetta ge>gni. Konan nálgast
Hann nú fljótt og sér Eyjólfur þá,
aö hún er engum menskum kon-
ntn lik. Hún var skessa að vexti,
ínmbeinin há, hakan mjó að neð-
ne^ö hátt og vantaði “miðs-
nesið þ e negg hafði eina nasa-
íolu, — þag var “hryggju”-laust.
Iun var girt í brækur, en var þó
’ ®^uttu pilsi utan yfir, sem skall
í knésbótum. Leðurskó hafði hún
á fotum, sem bundnir voru með
þveUig.jum utaaiyfir hosurnar. Ilún
var glófalaus og hettulaus, og var
harið styít um eyru. 11úy g,ekk
með hraðá miklúm þangáð sem
Eyjóifur stóð agndofa og ávarpaði
hann á þessa leið: ' '
Ékki véit ég nafn þitt, ungi
ma-ður, en ég ,veit ég dska þíg.
það er langt síðan, að ég fékk ást
á 'þér, óg ég hefi séð þig og vakt-
að þig án þess þú vissir af þvi.
Ég er þinn verndarengill, reiðubú-
in að láta lífið fyrir þig, ekki einu
sinni heldur hundrað sinnurn, — já
þúsund sinnum. þú ert mér alt.
þú ert það eina, sem ég þrái. Með
•þér er ég alsæl. Án þín er mér líf-
ið kvöl, beiskur, glóandi eldur,
sem brennir sálu mína! Ef ég
græt, er eins og hvert tár glæði
eldinn. Hvað segir þú, ,ungi mað-
j ur ? Viltu bjarga mér ? Viltu elska
nvg ? Viltu eiga mig ? Ö, ég vona
þú segir já! Lát mig ekki brenna
lengur, lát mig ekki tortimast !
Eyjólfur var eins og í leiðslu
eftir þetta ávarp skessunnar. —
Hann vissi ekki, hvað hann átti
að segja. Ilonum fanst hann
standa á glæðum. Ilann var ger-
samlega ráðþrota. Ilann herti
samt upp hugann og spurði :
— Hvar áttu heima og hvað
hei tir þú ?
En skessan var flj.ót til svars :
— Ég heiti Valbrá, en faðir minn
Skötikopp, og eigum við heima í
helli miklum inst í hamars-
bótum*). Móðir mín er dáin fyrir
nokkrum árum og öll mín syst-
kdni. Ég kom yfir öræfin fyrir
sunnan Lágubrún og þvert yfir
Oxi. (Fjallvegur þessi er nú al-
ment nefndur Öxi, en er í fornsög-
um vorum nefndur Öxarheiöi, og
er gömul þingmannaleið). — það
eru nú að eins fjórar persónur á
lífi á öllu landinu af kynflokki
þeim, sem nefndur er tröll : tvær
stúlkur og íeður þeirra. Hin feðg-
inin eiga heima vestur á landi.
Svo þú sérð, að okkur er vorkunn,
þó við leitumst við, að fá menska
m-enn fyrir maka, þar eð karlkyn-
ið er útdautt nema feður otkar,
sem nú eru orðnir gamlir. Eg er
nvkomin vestan af landi, og kom
okkur saman nm það, Huldit —
svo ttiefndd hún risadóitturina á
Vesturlandi) — og mér, að við
skyldum sem fyrst fá okkur
menska maka. Hún 'hefir augastað
á ungum og gervilegum mannt þor
vesturfrá. En ég hefi haft attgun
á þér meiia en ár, og fékk ég ást
á bér við fyrstu sýn, þó aldroi halt
ég verið eins djörf og nu, að ganga
að þér og tjá þér alt um hagi
mína. það er engin hœtta fyrir
þig, að fara með mér. þú skalt
verða bcrinn á höndunum, og ég
skal sýna þér öll þau elskuatlot,
sem ein kona getur mannd veitt
Eg er svo tmg, aðeins 16 ára.
Ástm töfrar mig. Hvað segirðu *
Hverjit svararðu ?
Eyjólfur virti nú skessuna fyrir
sér, og fanst honum hún ekki eins
Ijót og í fyrstu,. Honum fanst góð
menskan skína út úr henni, og
hann var á báðum áttum. En þá
fmst honttm frekar en heyrðist,
að vera hvtslað í evra sér : Farft'u
hvergi, sál þin er í veði. . Og Evj-
ólfur kiptist við. þetta var sagn-
arandi sendur af guði, sem hvís'.
aði í eyra hans til að vara Iiatitt
við hættuund, — sálarhæt/tumii. —
Nei, með henni mátti hann ekki
fara, það var sálartjón, því liann
heyrði eða fann sagt við sig : Sál
þín er í veði.
Eyjólfi óx nú kjarkttr og mælti :
Eg get ekki með þér farið, þvi sál
mín er í veði.
~ það er ekki satt, mælti Val-
brá, sál þfn er ekki í veði. þú get-
ur farið til kirkju og hlýtt á helg-
ar tiðir, þó ég verði konan þin.
Ekkert er til fyrirstöðu, — engiu
sál í veði.
En ég á föður og móður, sem
ég þarf að ráðfæra mig við. Gefðu
mér vikufrest, sagði Eyjólfur.
þoð skaltu fá, mælti Valbrá. En
mundu það : Engin brögð í tafii,
því þess skal þig iðra svo lengi
sem þú lifir. Vertu nú sæll, ég
finn þig að viku liðdnnd.
Eyjólfitr fór nú heim og sagði
föður sínum og móður, hvað fyrir
sig hefði komið, og kom þeim
saman um, að bezt væri að finna
séra Snorra Brynjólfsson, sem þá
var nýbúinn að fá léydali. * *).
Voru nú söðlaðir tveir hestar
handa þeim feðgunum, sem riðu
nú á fund prests að segja honurn
sín vandræði.
þemr þeir komu til séra Snorra
Var þeim vel tekið og hoðið í
stofu, 0g sögðu heir presti erindi
sitt og báðu hann nú sér góð ráð
gefa í þessum vandræðum.
-1-------------
1
* ) 1 Bætur” kalla Austfirðingar
instu dalbotna. þar af leiðandi
sauðfé bótótt, þ. e. botniótt.
S.J.A.
* *) Sr. Snorri Brynjólfsson ' var
vigður árið 1814, og fékk Eydali
1815. 'S.J.A.
Séra Snorri hugsaði nú málið
vandlega, og sá að hér þurftu góð
ráð og fljót. Hann sagði sér litist
bezt á, að fá Eyjólfi kvcnfang og
giúta hann undir eins og lýsittgar
gatu farið fram. Næsta sunnudag
mætti messa tvisvar og lýsa við
báðar messurnar. Kvað hann
tvær lýsingar duga samkvœmt
landsins lögum, þó þrjár lýsingar
væru tíðari. Spurði þá prestur þá
feðga, hvort þeir hefðu ekki hugs-
að um, hvar niður skyldi þera um
kvonbœnir, og kváðu þedr nei við,
og báðu hami þar til ráð leggja
sem annars.
T>að var hjá séra Snorra ung
ekkja, sem Sunnefa hét, og var
hún fyrir framan hjá presti. Simn-
efa var frið sýnum og kvenskör-
utigur mik-ill, og hinn bezti kven-
kostur. þessarar konu biður séra
Snorri handa Eyjolfi, með sam-
þykki þeirra ifeðga, og þar eð Evj-
ól'fur var einhver hinn eínilegasti
ungur maður í sveitinni, leizt
Sunnefu ráðaihagur þessi hinn
sœmilegasti .og var hún því föstn-
uð Eyjólfi, og skýldi brúðkaupið
fara óram næsta sun.nudag eftir
messu. En varast var að lát.a
Sunnefu vita nckkuð um Valbrá
og kunningsskap Eyjólfs við hana.
Næsta sunnudag á eftir var
messað tvisvar — fyrir hádegi og
eftir hádegi — og var Eyjólfur og
Sunnefa gefin saman í hjónaband.
það var mikið talað um þáð
meðai fólksins, hvernig á því stæði
að brúðkaupi þeirra Eyjólfs og
Sunnefu hefði verið flýtt eins og
gert var, og komst það alt í ljós
skömmu síðar.
Að afstaðinni veizlunni, sem
haldin var á Eydölum á sunnu-
dagskveldið sama og þau voru gef-
in saman, fóru hin ungu hjón
heim til sín að Ánastöðum. En
áður en þeir feðgar fóru, tók séra
Snorri þeiirt vara fyrir því, að
láta ekki Eyjólf verða á vegum
skessunnar, ef mögulegt væri því
við að koma.
Brátt tókust beztu ástir með
hinum ttngu hjónum, og ástarsólin
skein í heiði friðarins, vonarinnar
og kærleikans.
En brátt dró ský ifyrir sólina, og
það svo snögglega og hraparlega,
að það má með sanni segja, að
það hörmunganna ský gengi aldrei
undir. það skygöi ávalt á gleðisól
þedrra Eyjólfs og Sunnefu svo
lengi sem þau lifðu. því á þriðja
degi, eða réttri viku frá fundi
þeirra Eyjólfs og Valbrár, var
Ey.jólfur knúður til að standa yfir
fé föður síns, því engum öðrum
var á að skipa. Veðrið var frost-
lítdð, en þoka huldi mest af daln-
um, oj var það ekki talinn góðs
viti um það leyti árs. Eyjólfi var
því umhugað um, að fara sem
Í3rrst heim. Ilonum leizt ekki á
veðrið, og þó var annað ísk\rggi-
legra, — koma Valbráar í annað
sinn. það var vika f dag frá því
að þau höfðu fundist, og hví
skyldi hún ekki efna loforð sín ?
Eyjólfur mátti ekki um þetta
hugsa. Honum fanst það trufla
sig. það fór um hantt hrollur og
hann skalf á beinttnum.
Hann baö til guðs, að húu kæmi
aldrei aftur. En Eyjólfur var ekki
bænbeyrður, því áður en hann
varði, var Valbrá komin fast að
honum, og var nú íaðir hennar
með henni. þau höfðu rataS, þó
þokan værí.
Skönkopp var orðinn gamall og
sköllóttur. Hann var jötun aS
vexti og hinn harSfenglegasti aS
öllu levti.
Valbrá varS fyrst til þess aS
mæla. Hún kastaSi kveSju á Eyj-
ólf og virtist vera í glööu bragði,
og betur var hún nú búin en áSur.
— Nú erum viS komin að sækja
þig, sagði hún, og er nú ekkert
undanfœri. Ég hefi tjáð föður mín-
um frá því, hve mjög ég elska þig
og fullvissað hann um, að ég
mundi springa af harmá, ef ég ekki
næðd samvistum við þig. Hann
kom því með mér, svo mér gengi
betur. þú kemur með okkur, og
það verður ledkið við þig eins og
konungssoninin í jötunheimum, sem
móðir mín sagði mér frá.
Eyjólfur var nú ekki lengi að
hugsa sig um. Hann sagði þeim,
að nú hefði hann scr konu festa,
sem hami elskaöi af öllu hjarta, og
væri ekki til neins að fara fram á
þaS við sig, aS hann yfirgæfi
hana.
ViS orS Eyjólfs re’ddist jötuninn
ákaflega. Hann þreif í skottiS a
hundt þeim, er fylgdi E\rjólfi og
sló honum viS stedn, svo heila-
sletturnstr lituðu grjótiS, og kvaS
hann Eyjólf skyldi fara sömu ferð-
ina, ef hann ekki kæmi theð þeim.
Valhrá hljóp þá á milli |>eirra og
bað föSur sinn stilla ,sig sín vegna.
— SömuleiSis lagði hún nú fast að
Eyjólfi að koma með sér og taldi
I heimili sínu alt til gildis. Hún
i gerði sig svo blíða, að Eyjólfi
fanst hann mundi hafa getað átt
hana. Og honurn jafnvel dátt í
hug, ,að ásaka sjálfan sig fyrir að
háfa verið svo fljótur að gifta sig.
En þá kom sami saignarandinn og
áður og hvíslaði í ejrra houum :
Sál þín er í veði.
Já, sál hans var í veSi. Hann
mátti ekki með þeim fara. það
var einn hlutur vís. Hann varð að
hafa kjark í sér til að afneita
þessu flagði og fööur he*nar. En
hverjar urSu þá afleiöingarnar af
því ? þetta alt flaug sem leiftur
jí gegitium huga Ejrjólfs. En Valbrá
ýmist starSi á hann glampandi
! ástaraugum eða talaSi um fyrir
i ltonum með aS koma meS þeim
! suSur í hatnarsbæitur. Hann gat
far'S til kirkju út aS Hofi, þegar
j honum sýndist, ekkert var því til
, fvrirstöSu. Ilún vildi gera honutn
■ alt tdl geðs, ef ske kynni hún næði
I elsku hans, þó ekki væri nema of-
urlitlum yl, sem með tímanum
máske vkist smátt og smátt og
j vrði, þegar stundir liðu fram, aö
j fölskvalausri ást.
Eyjólfur sá nú, að þetta þattf
var þýðingarlaust. Ilér varð eitt-
; hvað að skríða til skarar. Hattn
herti nú upp httgann og sagSi
j þeim, að þaö væri þýðinigarlaust
i fyrir þiau, að bíSa hér lengur. MeS
þeim færi hann aldrei, þatt væru
i ekkert annað en tröll, — heiðin
j tröll, sem ekki þektu skapara
j sinn né frelsara. F,n hann væri
kristinn og þekti báða, um það
! heíði hann lesið í biblíunni.
þegar Skönkopp hafði hlustað á
j Kyjálf, reiddist hann ákaflega Og
I veður að Evjólfi og grípur hattn
j fanigbrögöum, og tirðu bar harðar
stimpingar, því Eyjólfur var með
stærstu mönnum og ramur að afli.
lín krafta hafSi hann enga á við
jÖtundnn, og urðu hér bráð um-
skifti. Skönkopp færði Eyjólf til
jarðar og hygst nú aS láta kné
fylgja kviði og ganga af honum
dauðum. En þá kom Valbrá til
bjargar Eyjólfi. Hún gat ekki séð
föður sinn v:;tna á manni, sem
hún unni hugástum.
En annarhvor varS að deyja, —
um það var ekkert spursmál. Og
í huga hennar kom ttpp hlutur
| gamla mannsins. það var hann,
sem hlaut að deyja, jiegar svona
stóð á. Og í fáum orðum sagt, —
I þau hjálpuðust að þvi, Valbrá cg
( Eyjólfur, að sálga karli, sem þau
dysiuðu þar í urð.
i ■ ■
En þegar því var lokíð, hóf Val-
i brá að nýju ástargœlur sínar til
í Eyjólfs. Henni fanst nti sjálfsagt,
j að hann færi með sér, þar sem
hún hafði unnið þetta níSingsverk,
! aö vinna á föður sínum Ej'jólfi til
j lífs. Líf hans mat hún meira en
i alt annaS. En Eyjólfur sat fastur
I við sitm keip. Hann sagðist hvergi
fara, sér væri það ómögulegt. F-
skyldi hann deyja. Með hennd giæti
hann ekki búið, því hún væri heið-
in skessa, og sál hans væri i
j veði.
| Valbrá reiddist ntt áikaflega og
veður að Eyjólfi, þrífur hanu í
loft upp og rekur-niður fall rniVið.
i Hann var rétt sem skinnsokkur í
j höndutn hennar.
þegar hún nú hafði komið hon-
j um undir, þreif hún um vinstra
læyið á Eyjólfi og kramdi alt hold
að beini, og hóf svo ræðu sína á
þessa leið :
— þú vanjxikkláti heimskingi,
sem ég hefði aldrei átt að elska,
en elskaði svo hedtt, að ég drap
í föður mi<n,n, svo hann ekki dræpi
] þ'g. — þér skal verða fundur ckk-
I ar minnisstæður. þú skalt íyrir
j álögum verða : Legg ég á og mæli
j um, að þú hóðan í írá sjáir aldrei
glaSan dag. þú skalt verSa ör-
kumsla maður alla þína æfi. Hold
það, sem ég hefi nú kramið á lík-
ama þínum, skal aldrei heilt
! verða,. Ef þér og konu þinni verð-
' ur barna auðið, skulu þau verða
jrkkur til scrgar og armæðu en
ekki til gleöi. þau skulu verða
brjáluð eSa flogaveik, og að öllu
leyti hinir mestu aumingjar. En
j ef þ:.ð skylduð eignast barn, sem
j er vankalaust, skal það erfa sýk-
j itta af systkini sínu, þá er það
| devr, svo verða alt til armæðu og
' sorgar, þó í fyrstu virðist benda
! til hins gagnstæða. Og þín ætt
skal tcrtímast alveg eins og min.
| þetta er minn síðasti dagur, — ég
j get nú ekki horið það, að lifa
lengur. Eg hefi drepið föður minn
, og ekki náð þér til mín, — þér,
| sem ég unni svo heitt og vildi
j heldur að lifði en faðir minn. Mín-
ar hörmttngar eru nú þegar á
enda, en þínar að eins að byrja. —
Vertu sæll.
Og Valbrá stefndi á Breiðdals-
heiði, og hefir aldrei orðið vart
j við hana síSan.
En Eyjólfur lá þarna, sem Val-
brá skihli við hattn. Hann var svo
stiröur, að hann gat hvorki hrej’ft
legg eða lið. Hann gat jafnvel
ekki hrópað. Hanú var allur lam-
, aður, á sálu jafnt og líkama.
Nú var komið fram j-fir þann
tLma, sem Eyjólfnr -var vanur að
koma heim, og fór nú foreldrum
haus og Sunneíu konu bans ekki
að verSa um sel. En eftgian var að
senda, því Eyjólfur var eini karl-
maSurinn hjá Jóni bónda á Ana-
stöSum. það var beðtð fram eftlr
öllu kvöldi, en Eyjólfur kom ekki
beim, og fór Jón bá að leita að
svni sinum, og fann hann þar setn
Valbrá skildi við hann.
Eyjólíur gat talað, og sagt föð-
ur sínum alt, sem fram hafði kom-
ið við hann um daginn. En hreyft
sig gat hann ekVi. Jón, varð því
að fara vfir að Höskuldarstöðum
efrir mönnum, sem urðu að bera
Evjólf lieim í voðum, bví hantt gat
ekki hrevft legg eSa lið.
Jón bó'.tdi fékk nú mann að fara
út að Ej’dölum á fund séra
Snorra Brynjólfssonar, sem gift
hafði þau Eyjólf og Sunnefu fjrrir
að edns viku. Prestur kom, en gat
ekkert annað að gert en að hug-
hrevsta bæði hin eldri og yngri
hjón.
Af Eyjólfi er það að segja, að
hann lá í rúminu allan veturinn.
En næsta sumar á eftir komst
hann á ról, en varð aldrei heill
heilsu alla sína æfi, og varð þó
eitthvað 50 ára eða* vel það. —
Hann gat aldrei gengið að úti-
vinnu. Hann var oftast á sttmrum
við að riða sela og fiskinet, en á
vetrum við kembingar og reipa-
gerð.
þau Ej'jólfur og Sunnefa edgnuð-
ust fjögur börn, tvo drengi og
tvær stúlkur. Fvrsta barnið var
stúlka, sem dó fárra mánaða. En
sag.t var, að eittlivað befði verið
rang't við ltana. ITr.engnr, sem Jón
hé‘t, var annað barn þeirra hjóna,
og var hann alg.ert fífl að viti. —
Stúlka var það þriöja, sem Guð-
ný hét, og var hún flogaveik. —
Fjórða barnið var drengur, sem
j Eiríkur hét, og hann var óvankað-
ur. Té>n og Guöný lifðu bæSi fram-
undir tvítugt, og voru foreldrum
sínttm til stakrar armæðu. Guðný
lifði lengur enn Jón., og voru þau
foreldrar þeirra ftill af kvíða fyrir
því, aS nú mjrndi Eiríkur, sem var
vngstur og greindur cg eftiilegur
hnokki, erfa veikina, ef GuSný
dæi. Bara GuSný gæti lifaS sem
lengst, þó hú:t leiðiuleg væri, svo
Eiki litli mætti vera þeim til á-
nægju! BlessaSur litli stúfurinn!
Eina barniö, sem almennilerrt var!
Og þau báöu guS að vernda Kirík
frá því, að éá þessa óttalegn
veiki — flogavreikina, — sem kvraldi
vesalings G uönýju.
GttSnv dó, jyegar hún var 16 ára
og var þá Eiríkur 8—9, og hann
fékk ekki veikina. GuS hafði hevrt
i bænir þeirra, og hann var mátt-
ugrt en skessan, — skessan, sem
stevp-t hiiifði allri fiölskvldunni í
tímanlegt böl og glötun. — ölluin
nettta Eiríki. Hann vir'ist nú ætla
að verSa aumittigia 1 ng-mæddu
j foreldrunum til gleði og ánægju,
I og hann varð það.
Eirtkur þessi varð mesti fróð-
j loiksmaður, enda hafði hattn tæki-
I færi að verða það, því forcldrar
hans höfðti pirt af iörð afa míns
á Krossi, sem móðir mín fékk í
erfðir eftir hann (föðttr sinn).
þegar safnað var ti! hjóðsagtta
Jóns Árnasonar, skrifuðu þfir fað-
ir tninn og Eiríkur fjirskan allan
af allskonar sögntim upp eftir af i
mínum Bessa, og átti Guðbrandur
Gttnnarsson, s' nur Glímn-Gunnars
sejn eitt sinn bjó í Sköruvík á
I.anganesi, að koma handritunum
til skila. En Guðhrandur, setn
jafttan vrar kallaður “Bóka-Brand-
ur”, varð úti með öll Handritin
um vetrartítna, og fanst hann ekki
fyrr en næsta hanst á eftir fialf-
göngum, og voru þá öll handritin
ónýt, eins og nærri má geta.
Eiríkur kvrongaðist ekki c>g átti
engin börn. þannig dó ættiu út.
Séra Snorri, sem getið er hér að
framan, var faðir Rósu, konu Jóns
þorvarSarsoitar í Papey. Jón og
Rósa áttu mög börn, etv að eitts 4
dætur nú á lífi (?), og er yngst
þeirra Helga, kona Jósephs Jó
sepssonar “hins ríka” í Lincoln
County í Minnesota.
Jón þorvarSarson og kona hans
voru með allra merkilegustu hjóu
um á Austurlandi, og hefðu itt
það skilið, að þeirra hefði verið
getið, þegar þau létust fvrir láum
árum síðan, í Minnesota. Ég sá
lát þeirra eSa andlátsfregn í íf-
lenzktt blöðunum, og var ég alla
tíð að vonast eftir, að sjá eitt-
hvað meira um þau. En sú von
brást. Eg var þá kominn á
fremsta hlunn með, að geta þeirra
að einhverju leyti, en fann mig
tæpnst færan til þiess, þar sem ég
var drengur um fermingaraldur þá
er þau fluttu til Ameríku.
Lengi lifi nafn þeirra merku c-g
góðu hjóna, Jóns og Rósu úr
Papey I
Bókalisti.
N. 0TTEN50N'S,- Rlw W'p’g.
t.jóðmwli Páls JðDssoDar t baudi (« -♦ 85
Sama bók (aö eins 2eint. (8) 60
Jökulrósir 15
Dalarósir (8) 20
Kvœöi H Blöndal (8) 15
Hamlet (8) 45
LjóÖmæli JóaF Árnasenar á ViÖiioýri,1879 (4) 60
Tlöindi Prestafélagsins 1 hi»« forna (2) 15
Hóiaskifti
Áttungurinn (2) 45
Grant skipstjóri (2) 40
Leynisambandiö (2) 85
Börn óveöursins (8) 55
Umhverfis jöröina á áttatiu dégum (3) 60
Blindi maöurinn (8) 15
Fjórblaöaöi smárinn (8) 10
Kapitola (1 II. Bindnm) (3) 1.25
EgKort ólafsson (B, J.) 15
Jón Ólafssonar Ljóömæli 1 skrauöbandi (3) 60
Kristinfræði
KvaíÖi Hannesar Blöndal
Mannkynssaga (P. M.) 1 bandi
Mestur í heimi, 1 b.
(2)
(2)
(5)
45
15
85
H
90
25
15
1.50
(3) 4^
85
25
25
Prestkosningin, Leikrit, eftir 1>.E., i b. (3) 30
Ljóöabók M. Markássonar 50
Ritreglur (V. Á), 1 b. 20
Sundreglur, í b. lí>
Veröi ljós
Vestan hafs og anstac, Prjár sögur eftir
E. H., íb.
Vtkingarnir állálogandi eftir H. lbsen
Þorlákur helgi
Ofurefli, skálds. (E. H.) 1 b.
Ólöf í Ási
Smælingjar, 5 sögur (E. H.), í b-
Skemtisögnr eftir S. J. Jóharnesson 1907
Kvæði eftir sama frá 1905
Ljóömæli eftir sama. (Mcö myud höfund-
arins) frá 1897 25
Safn til sðgu og ísl. bókmenta í b., III.
biudi og þaö sem út er komiö
af þvi fjóröa (53c) 9.45
íslendingasaga eftir B, Melsted I. bindi
í bandi, ogþað sem úl er komiö 2, b. (25c) 2.85
Lýsing íslands eftir P. ThoroddsOn í b.(16c) 1.90
Fernir forníslenzkir rímnaflokkar, er
^Finnur Jónsson gaf út, í bandi (5c) 85>
Alþingisstaður hinn forni eftir Sig. Guö-
mundson, í b. (4c) 90
Um kristnitökuna áriö 1000, eftir B. M.
Olsen (6c) 90
Sýslumannaæfir eftir Boga Benediktson
I. og II. b innbundiÖ (55) 8.10
íslenzk fornbréfasafn, 7. bindi innbund-
íö, 3 h. af 8 b. (1 70) 27.80
Biskupasögur, II. b. innbundið (42c) 5.15
Landfræöissaga íslands eftir Þ. Tb., 4.
b. innbundiö (55c). 7.75
Rithöfunda tal á íslandi 1400—1882, ef-
tir J. B., í bandi (7c) 1.00
Upphaf allsherjarríkis á íslandi eftir
K. Maurer, í b. (7c) 1.15
Auöfræöi, e. A. ól., i bandi (6c) 1.10
Presta og prófastatal á íslandi 1S69, i b.(9c 1.25
B. Thorarinsson ljóömœli, meömynd, í b. 1.50
Bókmentasaga íslendinga eftir F.J.,1 b.(12c)1.80
Noröurlaudasaga eftir P. Melsted, i b.(8o) 1.50
Nýþýdda biblían (35c) 2.65
Sama, 1 ódýrn bandi (33c) 1.60
Nýjatestamentiö, í vönduöu bandi (lOc) 65
Sama, íódýrubaudi (8c) gO
Nýkomnar bækur,
Kóralbók P. Gnðjónssonar 90
Sama bók í bandi 1,10
Svartfjallasynir (5) 60
Aldamót (Matt. Joch.) 20
Harpa (4) 60
Peröaminningar, i bandi (5) 90
Bóndinn “ 85
Minningaritt (Matt. Joch.) “ 35
Týudi faöirino “ 35
Nasreedin. f bandi 85
LjóÖmæli J. Þóröarsonar (3) 45
Ljóömæli Gestar Pálssou “ 75
Háldánar rínvur 30
Ljóömæli Jón» Xrnasonar á Viöimýri (6) 94»
Maximi Petrow (2) 45
Leyni-sambandiö (2) 45
Kajntola, I oglfb'ndi (3) 1.25
Hinn óttalegi leyndardómr (2) 50
Sverð og bagall (2) 30
Waldimer Níhilisti 75
Ljóymæli M. Joch I,-V. bd.fskrautb. (15) 4.00
nfmæli>dagar Gwöm Finnbogasouar 1.00
Rréf Tómarar SoBmundssou (4) 75
Sam a bók í skraotbandi (4) 1.15
íslenzk-ensk otöabók, G. T. Zoega (10) l.SO
Fornaldarsögnr Noröurlamla, I 3 bind-
nm. 1 vönduöu giltn batdi (15) 4.00
Gegnnm brim og boða 90
Piki.sréttindi íslands 50
Systunmr frá Grmní‘dal :15
Œfintýri hatida börrmm 30
Visnakvor Páls lögmans Vidalins 1 25
Ljóömæli Sig. Júl. Jói»anuæsson 1.(4)
Sögur frá \lhambra 30
Miuuingarrit Templara \ vönduöu bandi 1 85
Sama bók, 1 bnndi 1 5ö
Pétur blásturb dtrur io
Bækor söglnfélagsins 1 lleyWavík;
Moröbréfalíæklingur 1,85
Byskupasögur, 1—6, 1,95
Aldarfarsbók Páls lögmanns Vídalin 45
Ty rkjarániÖ.I—IV, 2,90
Guöfrœh ingatal frá 1707—*07 1.10
•lón Arason 80
Skipiösekkur 60
Jóh M. Bjarnason, Ljóöinieli 55
Maöur og Kona 1 25
Fjaröa mál 25
Betna mál 10
Oddur Lögmaöur 95
Grettis Ljóö. 65
Andrarlmur 50
Líkafrónsrimur 35
Jóhanni Black rlmur 25
Reimarsrímur 85
Álaflekksrímur 2s
Rímur af Gísla Súrsrlmi 85
Dular, Smásögur 5O
Hinrik Heilráöi, Saga 20
Svöld ár rlmur 3s
Þjóövinafél, Almanak 1911 20
Andvari 1911 7s
Œfisaga Benjamin Franklins 45
Sögusafn þjóöviljans I—II árg. 3sc; III árg. 20c
IV árg. 20c; V. árg. 10; VI. 45; VII.45: VIII.
árg. 55: IX.árg. 55; X. árg. 55; XI. árg. 55;
XII. árg. 45; XIII. árg, 45: XIV. árg, 55;
XV. árg. 30: XVi árg. 25; XVii, árg. 45; XViii
árg. 55; XiX, árg. 25.
Alt sögusafn þjóöviljan selt á $7.00
Bækur Sögufélagsins fá áskrifencur fyrir
nœrri hálfvirði,—$3.80.
Umboðsmenn minir i Selkirk eru Dalman
bræöur.
Þees skal getiö viövikjandi handinu ó Forn-
aldarsögunum NorÖurlanda, aö þaö er mjög
vandaö, handbundiö skrautband, vel frá gengiö
eins er meö Bréf Tómasar Saunundssonar.
Tölurnar I svigum tákna bnrðargjald,er send-
ist meö pöutunum.
— Eldur kom upp í Gilbert
Plains bæ í MauitQiba 4. þ. m., sem
g-erði talsvert eignatjóa. 'þar brann
pósthúss bj’gpingin og tvær aðrar
byggingar.
— Dominion stjórnin hefir borg-
að 675 þúsund dollara fyrir upp-
drætti af brú, sem fyrirhugað er
að byggja yfir St. Laurence ána
hjá Quebec.