Heimskringla - 01.12.1910, Page 5

BU '
mr-nT'TTf íH,ri
HEIMSKRINGLA
<J 'H ; WINNIPEG, 1. ÐEs! 19iO.
Leo Tolstoi.
’ Eins og fjetiÖ var um í siðasta
biaöi, andaðist stórskáldiö Leó
Tolstoi á sunnudagsmorguninn 'JO.
nóv. sl., í þorpinu Astapova. —
Hann haföi flúiÖ frá heimili sinu
fyrir rúmurn mánuði, en ástæöur
fyrir flótta þeim eru ekkd fyllilega
kunnjar. Að sönnu skildi hann eftir
bréf til konu sinnar og gat þess
þar, að hann vildi ekki lengur öúa kirkjukreddur
við auð og allsnægtir, og ætlaöi
sem eftir væri æfinnar að lifa í ciu-
veru og fiátœkt. Flótta hans var
haldið leyndum af ættmönnum
hans í nærfelt mánuð. þá gat
kona hans ekki lengur setið á sét
og tilkynti hvarf hans. VTar þá
gerð gangskör að leita hans með
þeim árangri, að hann fanst á
herragaröi skamt frá þorpinuAsta- at'
pova. Lá hann þar sjúkur, hafði c>t "n'H
ferðalag }>etta orðið hinu 82. ái'-i
gamalmenni um megn. Samt var
ráðgert, að fara með hann heini- |>eírar fór að líöa á elliárin, óx
leiðis, en þegar til þorpsins kom, þtmglvndi Tolstois með Aegi hver ,-
var svo af honum dregdð,að lengra um 'pók futnn þá upp vmsa kvn
varð ekki haldið, og þar andaðist jelra siðj, sem ættmönnum hans
hann á sunnudagsmorguninn, eft'.r jreðjaðist miður aö. Vildi nann
að hafa verið rænulaus í nærte’t svipa sir sem mest eftir hinum
tvo sólarhringa. Banameinið vat nndirokaða landbónda, bæði í bú t-
talið lungna.bólga. ;ngj og viðurværi. llafðist nann
í fráfalli Leo Tolstoi á rúss- því við í kofa, cn ekki í höll þeirrt,
neska þjóðin að baH að sjá sínu stm hann hafði ,en^t af buið í, og
skoðanir sínar fyrir alhvðunni. --
Margir héldu aú, að hann hefði lát
ið af að setnj i skáldsögur með
öllu, en svo varð ekki. Árið 1890
kemur skáldsagan ‘-Kreutzer Son-
ata", sem þruma úr helöskím
lofti, og setur Rússland gersam-
lega á annau endann. Fjöldinn
skildi ekki söguna, en megmþorr-
inn hataði hatia, en allir lásu, sem
lesið gártu. — 1 sögu }>essari ræðst
hann á hjónabandið og ýmsat
og þar með hefsí
fúllttr fjandskapur milli hans og
‘Helgu sýnódunnar’’, og setn var-
aði til æfil'ka. — Skömmu síðat
birtist skáldsagan "Drottinn og
níaður” (Master and man), og
vakti hún hina mestu eftirtekt. En
eftir þá sögu þegir Tolstoi að
mestu, þangaö t.il fvrir tveimur ár-
um síðan, aö skáldsagan "ITppris-
kom út. |>á þótti “Helgu svi- ]
svo úr hófi keyra, að hún j
hannfærði Tolstoi, cg í þvi banni
dó hann.
þótt hamarsskallinn sé lagðuc
hægt á hann, en sé hamrinum sleg-
ið, rekst hann inn og því dýpra,
sem hamrinum er hraðara sveiflað. j
metra hæð, í stað þúss áð ’yfta
því í 1 m. hæð. það verður í báð-
.um tilfellum 10 kgm. lín ég. drýgi
líka 10 kgm. erfiði, ef ég lyfti 2
kg. í 5 m. hæð, eða 5 kg. í 2 m.
hæð. Af þessu erljóst, að erfiði má
mæla með þvi, að margfalda sam-
a„ viðnámið, sem sigrast er á, og j ^ ()rkan er mar skonar.
vegaltngchna, sem það flvtur ataks
jíúiikt sinn. Verkamaöoritm, sem
flutti kassana mína upp á loftið,
hefir því drýgt 4x50x10—2000 kgm
erfiði.
Vér breytum cinni orku i aðra, ! Mrs. Samson, 50c livorí ;Og nát uv-
kaupum eina fyrir aðra, en fáum lega afhenti séra Guðm. Arnas'm
! mér $78, sem var arður af s.. m-
. komu, er hann og han$ söinuður
hana aldrei ókeypis.
Eins og hitdnn getur brev/.t í er
Vér höfum nú sé'ð, að orka getur ! iöi, ems getur erfiði breyzt - hita. j
hélt.
brey7-t í eríiði og erfiðt. í orku, og
að ein orkan getur breyzt í aðra.
Hvernig sem hann nú færi að þi i
að koma kössunum upp á loftáð,
þá kostar það sama erfiði. Ef til
vill keniur einhverjum í hug, aö
meö hagsvni mætti komast af með
minna erfiðd en ella, t. d. með því
að nota eiitfalda vél. En svo er
það kostar erfiði að draga upp
fjöðrina í klukkunni, því eins og
allir fastir hlutir veitir hún við-
nám, þegar reynt er að breyta
formi hennar. En erfiðið hefir
hrevzt í orku, sem sést af því, að
fjöðrin getur mi hreyft klukku-
hjólin. þegar fjöðrin hefir aftur
náð sínu up'phaílega formi, er orka.
hennar — fotm-orkan eða
þorrin, og klukk-
Á sama hátt kostar
það kostar erfiði, að núa trespýt- | Svo skal getíð hefðu'rsfijóu nnii,
um satnan, og svo má núa þeictt Mr, og Mr's. H. Thorgéirsson. sern
fast, að í þeim kvikni. Sagarplað- | T;. var hjá i 12 viknr, og Joiu ba i
ið' hitnar, þegar ákaft er sagað ; ■ n eð mig hverfnm degin m öðrum
nokkuð af crfiðinu breytist í hit'a. ‘| betur, — og tókp: satná sein ekk-
Ef hlutur á hraðri ferð rekst á, ert fyrir.
svo hann stöðvast, kemur fram '
f jaðurmagnið
an stöðvast.
ekki. Gerttm ráð fyrír, að verka- i ,)aö erficii) aö []raga upp bosa“
maðurinn geti dregið upp einn j form-orkan, sem hann fær vtö það,
hreyfi-orku
kassa (50 kg.) í reipi, ef hann stæði j brevtist i
á loftskörinm. Festi hann nú ann- j j-,e£rar strengnum er slept.
an reipisendann í krók á loftskör- ,
inni og 'bregði repimt nndir skoru- ! h-ins °- fastir hlutir veita við-
sem kassinn væn fest | nam' ^cgar revnt cr að brevt >
formi þetrra, veita allir hlutir.
orvartnnar,
að bali að
lang-mesta skáldi og andans fröm-
uði, er uppi heftr verið með henn:.
Hann, öllum fremttr, lyfti henni af
dvalannm, sem hiin hafði legið i
um fleirj aJdir, og haun var manna
fyrstnr að koma þjóðinni til með-
vitmular um, að hún var annað
jtrælar.
Leo Níkolayvich Tolstoi var
ikona hans og börn biuggU. ltœði
}>etta og annað í fari hans varð til j
þess, að sumir halda því fram, að |
hamn hafi ekki veriö með óllutn |
: mjalla hin síðari árin. — En h /að j
! sem þvi líÖur, þá mun nafn ltaus
I engtt að síður uppi verða að eilííu, 1
hjól í blökk
ur nieðan í, þá gæti hann að vísu
dregið ttpp tvo kassa (100 kg.)
eitis auðveldlega og hann áðttr dró
einn, því að krökurinn her nú háll-
an þungann, en hann vrði að draga
atð sér helmingi len.gra reipi, og erf-
iðið yrði þvi hið sama, hvort setn t
lutnn drægi hvern kassa fvrir sig,
eða notaði skoruhjóli ð og drægt
tvo i eintt.
sem mesta srtdllinigs ltimtar rttss-
nesku þjóðar, en jafuframt eius
hins óhamingjnsamasta maitns,
sem hinn slafneski ,-j tðflokkttr mcð
fæddur 28. ágúst árið 1828 í þorp-
inu Yasnaya Polyana. Var hann ,llu ~i~~ þimRlyndi heftr borið.
af gömlum og merkum aðalsætt-
um, og fékk því uppeldi, sem titt
var að veita aðalsmanna sonttm
um þær mtindr. Hann var unguf
sendur í skóla og útskrifaðist af
háskólanum í Kazan 25 ára gam-
alL Á skólaárum sínum þótti
Af ritverkum Tolstois eru að
edns fátinar smásögur þvddar á is-
lenzktt, >— neðanmáls í blöðum, cg
svo hieftr Gttðmundur læknt- Hann-
esson þýtt “Endurreisn Iidvitts’’
og “Gpið bréf til klerka og kentti-
hann fremttr slarkfenginn og ódæll, mnnna", og það er alt, sem til er
611 próf sfn tók hann með lofi engn
að síður. Að skólanámi lokat
dvaldi hann í föðurhúsum um árs-
tíma og gerðist bá hermaður. \Tar
hann sendttr til Kákasus og gerð-
"r að unddrforingja, í herdeild
þeirri, sem bróðir hans át-ti vfirað
ráða. þar lifði hann í sttkki og
svalli, spilaði pcmngaspil og gerði
sér vingott við Kákastts iteim.-t-
sæturnar. — En svo fór um síðir,
að hon.um tók að leðast þetta lií-
ernú enda kreftu skuldir að hon-
un’ Eékk hann þá lausn frá störf-
"m uni túna og bélt tdl Tdflis, höi-
nr^arinn<ir í Kákastts. þar
etg< i hann sér herbergi í útjað. i
arinriar og hugðist að lifa þat
rosomu Jif, m,egan ta.kif;eri gæfist.
- er til afþreyingar fór hann að
as ritstörf, og þar samdi
u nn sóÍC’itia “Bernskan” CChild
io<K ), og hlaut hún strax lof mÍK-
íð.
þcssu næst tok Tolstoi þátt ;
Krimarstnðinu, en Alexander Ií ,
sem lesið hafði bók hans, skipaði
svo fynr, að setja h,ið unga skáld
á vorri tungu eftir Tolstoi. — .En
sæmra hefði verið, að þýðv sumar
af sögttm hans, en eldhússi ómana-
ruslið, sem nú er vrerið að pranga
j ú,t í þjóðina, og sem er bæði illa
þýtt og vitlaust. þýðinga,- af sög-
nm Tolstow eru bóknientttm
hverrar þjóðar til sóma.
Gunnl. Tr. .Tónsson
hvort heldur cru fastir, fljátandi
eða loftkendir viðnám, ef reynt er
að færa satnan rúmtak þeirra eða
rými. Lofttegtindum má þrýsta
nokkuð saman í lokuðu íláti. þeitn
eykst þá rýmis-orka, og þær
i gieta því drv-gt erfiði, er þœr þenjt
j tir sér aftur það er rýmts-ork.,
j vatnsgnfunnar, sem hrevfir bull-
j ttna í gufuvélinni.
þegar vér nefnum gufuvéliua,
mdnnumst vér hitans. það et
j liitdnn, sem brevtir vatnimi i gufti
I o,r eykur rýmis-orku hennar. \ Eu
f f hverju kemur hitinn í gufukatl
| inutn ? Han.n kemur þegar kolm i
| eldastónni bn nna, en þati brenna,
er kolaefnið sarrtieinast súrefni
I loftvÍTis, og mvndar með þvf koi -
J svrtt. þrgar efnin sameinast, kem-
| ttr fram hiti. En um leið mis.t.t
þetta, að‘erfið7fæ“st fwu, orknn<l’ seU1 1 Þe*m lneð'
eða að orka getm fn >KU1 ern aðskll,n' Ukt o? steinn-
tntt, sem fellttr til jarðar, missir
stp.ðorktina, sem hann hafði áðnr
en hann féll, o« hann hafði fehgið,
er honum var lvft. Og til þess að
skilja efnin að aftur, verður nv
orka að koma til. alveg eins og
nvrrar orku þarf t l þess að lyfta
steininum á nv.
SfTfrtVT/t
Orkunýting og menning.
Effir (riiðm. Finribo(/(isoii.
Ekki er unt að liugsa sér prett
lausari viðskiftavin en náttúruna.
Hún heíir fasta ver'ðlagsskrá og
víknr hvergi frá. Um aldir alda
selttr hún sömu gæði satnii verði
Gæ-ði hennar eru viðskiítaleg, eitt
má fá fyrir annað, en fyrir sama
| Til þess að drvgja crfiðið, sem í
j því var fólgið að koma kössunum
ttpp á loftið, hefir vcrkiamaðttrinn
! orðdð að neyta o r k u stnna'.
I Ilann liefir breytt vöðvaorku sinut
| í eriiði. Og allir vita, að orka
: manns dvínar því meir soitt hanu
1 erfiðar lengur. Hann vcrður þrcytt
ur og svangttr. Nýja orktt fær hann
| aftur meö Eæðunni, því “maturmn
1 er mannsins megin”, en að bv<
komttm vér síðar. Hér skal að
■ eins bent á
fvrir crku,
: brevztt í erfiöi. Ett hvað vrerður tmt
j erfiðið ? Vcrður það að engu eða
j kemur jafnan eitthvað í staðinn ?
Revnslan virðist sanna, að erfiði
verðtir aldrci að engu, það breyt
ist í annað. Svo er t.d. ttm erfiðið,
sem gekk til þess að koma köss
unum upp á loftið. }>að er að vísu
horfið, en þcgar betttr er að gáð,
kctttur það fram, að erfiðið hefir
bneyzt í orku, sem kassarnir hafa
öðlast við það að lyftast 10 m.
vfir jörð. það má kalla s t a ð -
o r k ti þeirra, og hcnni má brevta
í erfiði, sem þá reynist jafnt þv'.
seim gekk til þess að lyfta þetm 10
mjfcitra hátt. FCf \rér t.d. tækjum
einn kassana, festum hann í reipi,
lcgðum reipið vfir shoruhjól i loft-
skörinnd, en hengdum iafnþttngan
kass<t í hinn reipisendanti og létutr.
S'ro kassann falla, }>á mtt tái hann.
ef engin væri núnings-fvnrstaðan,
lvfta hinum í sömu hæð og ham
Lellur úr, þ.e. drýgja sama erfið:
og þurfti til bess að lyfta honunt
sjálfum í þessa hæð.
En vér gctum eins vel látið kass
ann falla þannig, aö hann lyftist
aftur sjálfur. Gerum lykkju á retp-
i-senda og bregöum henni í krók
loítskörinni, bindum kassann
1 skamt af eiiihverjum tilteknum
í etiga ha-ttu, þvf hann vildi, að I*tur hún ætíð úti ákveð- j 0g færttm hann ttl hliðar
Rússland mætti njóta hans se’n | in:i skamti vegdnn og mældan, aí svo ,atlgt sfc>tn reipið nær og látum
lengst. | öðrum gæðum. Og svo er hún j ha,lm svo ía„a, Hann fellur þá t
reikningsglögg, aö hvcrgi skeikar
Aö stríðinu loknu fékk Tolst >i
lausn út herþjónustu 0g hélt til
St- Pétursborgar, og hugðist hann
að Rcfa sig cinvörðtragu Vtð rit-
störfum sem eftir væri æftnnar.
m l>essar mundir kvongaðist
hann Soffíu Berg, sem enn er á lifi
og v arð hjótvaband }>eirra hið ham
íngjusaJnasta.
Nit var komin a](rer breyting yfir
C 01 ’ SVa,l og ólifnaðttr úr sög-
ttnni, en starfsionKunjn komdn :
þess stað. - vm ungdómsár stn
íarast honum þannÍ£r £rð .
Ilún svíkur
svikið hana.
engan og enginn fær
miður ekki
daga m?ð
er ekki til.
Sama verður því
sagt um mennina.
Gerttm ráð fyrir, að ég þvrfti að
láta flytja 4 kassa, er hver vegut
50 kg., ncðan af götunni og upp á
loft, 10 metra yfir. jörð. 'Ég sem
um það við verkamann að bera
ttpp kassaaa, og greiði honum það
kaup, setn hann setur upp. Síðatt
fæ ég að.vita, að hanu heftr tekið
j af mér hálftt ltærra kaup, en aðrir
mttndu hafa gert, og hann var van-
j ur að' taka af öðrum fyrir sömu
j vinnu. Ilann hefir þá prettað mig.
boga með vaxandi hra'ða, ttnz reip-
ið hangir beint niðttr, ett hann nem
ur ekki staðar, heldtir lyftist í
boga til hinnar handar með þverr-
andi hraða, og væri ekkj vtðnátn
loftsins og núningsfyrirstaða á
Vér mintuni.st á kolsvruna. Hútt
kemur ekk; rini sittni úr ö’ltim
i revkháfum veraldar, heldur og úr
| hverjum barka, sem lífsanda dre <-
i ur. Vér öndum stöðngt frá oss
I kolsvru, sem myndast þegar kol-
rfni líkamans “brenna”, þ.e. snm-
einast sttrefninu, scm vér höfutn
j atidað að oss og borist hefir með
blóðinn frá litngunum út utn all.tn
líkiamann. Frá bessttm ernttm, *u
sameinast líkamamim, fær hann
alla bá orku, setrt hann nevtir td
að drógr'a hvers komr erfiði, en
tfnin fær hann með fæðunni. Menn-
irrir fá fæðu sina úr líkömum
iitrta og dv'ra, eu dvrin n.erast á
öðrttm dv'rum, eða á iurtum, sv»
í raundnni ertt jurtirnir orkubrunu
ttr tnanna o« dv'ra. Gr.entt iurtirn-
ar gæta hngnvtt sér kolsvruna, >n
j þess er dvrunum varnað. Plað-
- I græn.'t iurtanna er einst’onar
; j smið-a til þcss að «era úr kolsýt -
ttnni lífræn efni, oy bau geta s'im-
einast súrefni loftsdns, er þatt
mæta bví í lifandi líkama. það er
þvf hægkvæm verzlun, er menn cg
dvr © tTa við jurtirnar. þær fá, ef
svo má að orði ^veða, ílát orktmn
ar tóm og skila þeim svo afttir
ftillum af orktt. Auðsætt er, að
jurtirnar vrðu brátt gjaldþioCa
hiti ; þegar járn er kaldhamrað,
hitmir bæði það og hamartnn. Og
rafmagnsstraumiir hitar þráð’mt,
sem hann fer um. —
öll þau dæmi, sem nú hala veri'i
nefnd, áttu að sýna það, að em
orkan breytist í aðra, og aö erfiði
breytist t orku og orka í erfiði, að
hvcnær sem ein orkan liverfur,
kemur önnur í staðtnn. En ná-
kv-æmar rannsóknir hafa sýnt, að
bcssar breytingar, þessi orktiskifti, j
fvlgja fösttim lögum. Náttúran ]
hefir, eins og vér áður sögðttm, j
fasta vcrðlagsskrá. Fvrir ákveðintt i
tnæli einnar orku fæst ákve^inn
mæli annarar. En orkan er mælatt- )
. leg, því hverri orku má brevta í I
erfiði, og erfiðið tná mæla, eins ,og j
vér höfum séð.
Orkan er sem gullið, hver teg- i
und hennar er sem mótuð mvnt.
Fyrir tiltekna tölu króna fást svi ,
o« s\ro mörg mörk, eða franka', i
J eða skillingar, og sama krónutal- í
! an fsast fvrir ákveðna tölit matka, ’j
hvort scm beitn cr vixlað beint í ,
krónttr, eða fvrst í fran’-ra eða
skillinga, og þá í krónur. En eitts |
og víxla má tiltcknum krónttftclda
svo, að fyrir nokkrar krón>rr konii j
mörk. en fvrir hirtar frankar eða ; trísla.son.
skillinvar. eins má bret'ta einni
tcgund orku samtímis í fletri c-n
eina aðra crkutegund, en hve
margiar, sem tegundirnar verða,
þá iafngdlda hær samanlagoar ork-
j ttnni, -sem þær komu fyrir. Orkart
vex hvorki né þverrar í heild sinni,
hún brevtir að eins mynd.
An orku skifta engdn breyting !
j T»að er að v'erða orðtak výsindatwta
! Án orku-skifta stæði alt í stað,
stirt og kalt og andvana. Orku-
forða náttúrunnar verður að vtstt
J ekki breytt, en mvndbrevting ork-
! untiar er margvíslcg, og þar með
hagnýting hennar. En hagtivttr..?
ninhverrar orku er i því fól in. að
brevta henni í bá orJcvai, sem
nevta barf til bess að ö>' l ist "að,
setn hugurintt bráir. Fvrir orkuna,
sem bvr í vöðvum mtntun, «et é«
feíttoið hvaða orku setn é'r v'l, et
é« hefi næ«i!errar tilfæringar til að
brevta henri í aðra orku. E« «ct
t. d, dregið sleð'n upp á f’allsbrtiu.
Hattn fær bá stað-orku, og henttt
«i-t é« snúið { o« I revfl-orku
nieð því að látt sleðaitn l'Ta —
renra ui'ður bre’'tr,rna. Errfiðið
gertgur til bess að virrna bu« á
r ú n i n« sf v r >' r s t ö ð t > nui mi’It bíarns-
þetta ofangreittjda sýnir, að sam-
j úðartilfinning er xtkj.ttJ.dr nteðal ís-
j lendinga, Jtegar þcirý sjá nauð-
staddan bróðir. .t.‘ •
r Af hjartans einlægni þakka ég
þcim öllttm, setrt ltafa rett mér
líkn-arhendi í mínu véikindastriði,
sem er nú búið að standa yfir full
fiögur ár. Hamingjtn hlúi þeim
: öilum, sem mé-r hafa hhtð við kær-
; leiksarninn.
Y'kkar innilegít þakklátur,
S. GtSI/ASON.
Winnipeg, 23 nóv. 1910.
Dánarfregn.
Ilér með tilkvnnist i'ttttm og-
v í'itdamönnttm, að lau aidaginn
29. okt. sl. andaðist að hcimih
svstur sinnar, Mrs. Th. Gíslison,
t.álægt Tantallon, Sask., ekkþtn
; G u ð 1 e i f Stcf iti.s iotti'
jEinarsson, eftir laagv arandt
j veikiadd. — Hún attd 4'böin á lífi,
, og ertt þati nú til lieimil s hjá Mrs.
þáú bakka tn.táega ö'l
j um þedm, sem vcittu tpó ar }>eirra
I og beim hjálp og aðstoð í hinu
langa stríði hennar, er - ' viaði at
heilsulevsi og ástvina Ynt.s-i.
- : K. S.
“KVI8TIR”
kva'ði cftir Sit; .1 r.l. Jc'iþiitm-
esson. til s'">lu hjá ðlltint fs
lenzkuinb<'ks<ilntii vesttit Inifs
Verð: $1.
bre" 'tvt >' h ti,
r sl n.n m á
er ltr-m'ivi nið-
'("«>"• [1 bevs
"";u« fvmstöð-
f’i 1 't. -» getað
með V
o« v;
__________________ . a
króknum, .mttndi hann ekki stööv- , hp’m viðskiftnm, ef }kit ættu sér
ast fyr en hann væri kominn i ' ekki l>ann vininn, sem er eins ör-
sömu hæð og hann féll úr, • falla
ins og meiða'.tna. o-i
en hr“v<T- r’ an s' il
fram ef.*ir að hanp
itr á t 'fnsItH'tu og
að v’’nna h"« á t’
t>nni br. E« h
’iott-.i tilfírr'n p’an.st, m -N b f «’>
m-'n«"' t'".n á 1r'>iii,r'i o« »°r:>st á >|
! hjartviö <»■' r-enna tttér. A N ér ka”s
slr rann, kotn af þvi að «« \ il’i
heidttr lába hann taka við nún
in«nnttl c p- Itöa.gtiin á ribb' ui or
hrjónum, o« svo irennur Ivi-n bet-
iir en bttvtiaset»u. Og a* crr v*r
ort'ii tninni t;l bess arna ketmtr ,tí
því, að" ég hefi g-anian af að renna
j mér.
(Me-ira).
Shnnriii-Williais PíiKT I'
fyrir ftlskonnr ItfiemAlitingn.
Pryðingnr tfn i nálgsst nú.
Dáittið af Sþetvvin Willint, s
húsmáli pt'tnr p-ýtt b>'»s,d \ ,1
nr utan og iuunu, JV t n k i ð
el.ker nnnað n,A! en þotfa,
S. VY. liísmAlið iii- 1 r ti fc-t.
('iulist. I>‘iip»r. r>u ór Aft-r<b r-
b'jrtti r;t <•>! i,ok I nrt i>ithO I)' s
ti>Ai soin bí idprtil Ki),ii ,
itm ojj skoðið litnrspjnhbð.
Cíi meron <f>-1
Carscatkien
01!AI.ITV IIAKDWARE
“Eg minnist þeirra
viðbjóði. Sá glæpur
sem cgt,raP menn ! það gat hann. En náttúrnna getur
1 orUStnm: sm.ant? k°nur, aptlaði ---- - ------------
peningasptl, drakk Cjr svalla5l
stal, lattg og myrti. Ejr litci
sveita landseta föðttr míns, 0g ,ét
hegna þeim í launaskyni. — Un<r.
dómsár mín verða bví alt af svar+-
asti bletturinn á IVsleið minnl”.
Eftir að Tolstoi var sczttir á
Dggi'rnar í St. Pétursborg, bvrjtr
hattn fyrir alvörtt sem skáld. --
pvrst birtist eftir hann sagan
Etríð cg friður”, nr hlaut sú bók
lof mikið otr farði höftndintitn auð
fjár. Fn sú af sögttm Tolstois, sem
hann hcimsfrægan, var ‘Antta
Kareninn’, sem án efa er htð
mcsta anildarverk, sem ritað hefir
v-crið á rússneska ttmgti. Saga
l>es.si lýsir heimilislíft rússncskra
aönlstnanna svo snildarlcga, að
Pagntekur hvern sem lcs.
En eftir þetta mcistaraverk
, ,1{rnr ToJstois meír og meir
afi trumaltmj’ 0£, semur hann bá :
Endurreisn helvítds”, **,Trú mín”
“JáUjimgin” o.fl. i _ TafnJ
framt þesst, ferðaðist hann viðæ
vegnr um landið, og prédi’-afit
hann ekki prettað. ]>æö' sjáuni vér,
er vér athugum, hvað til þess harf
að koma kössunum ttpp á loftið.
Kassarnir fara ekki þversfótar af
sjálfum sér. það kostar e r f t ð >,
að koma kössunum upp á loftið,
og erfiðið var það, sem ég bor«nði
ttfcíi.andnum. En hvað er þá erfiði ?
Lé til vill þvkir þetta ófróðlcga
spurt og letimaimlega, því allir,
sem einhverntfma hafa tekið hand-
artak, tnunu þykj ist vita, að erfiði
er fólgið i því. <ag vinna bug á við-
natrn og að ti, ^ þarf afi) jafn-
maktð q« vjpfuámig er Kassarntr
veata vtfin atn, þegar rcynt er að
l>fta [X^irn fra jör6u, og þttta viÖ-
nam er jafnt þunga þeirra. þyngd
mælttm vér í kílógrömmum. En
erfiðið, scm f því er fólgið aðlyfta
1 kg. í 1 metra hæð, köllum vér
kílógrammctra erfiði. Ef ég í staft
þcss að lvfta 1 kg. í 1 tnetra hæð
lyfti 10 kg. í sömu hæð,þá tífald-
ast erfiðið, hvort sem ég lyfti
hverjn kílógrammi út a< fyiir stg
■eða öllum í senn. En erfiðið tífald-
ast lika, ef ég ly<tí 1 kg. í 16
svro aftur sömu leið með vaxandi
hraða, unz reipið hangdr beint nið-
ttr, lyftast á nv iafnhátt og fyr,
og þannig koll af koJli. í revnvl-
inni lyftist kassinn í hverri nýrri
umferð lægra en áður, sem kemuí
af því, að nokkuð af erfiðinn, se"n
hatm hefir drýgt, gengur til þevs
aö vinna bug á viðnámi lofrsins og
ntiningsfyrirstöðunni, þar setn
krókur og reipi koma saman. Með-
an kassmi vrar að falla svo langt
niður, sem hann komst, jókst hon
ttm ný orka, sem fólgin var í hrað-
amtm, og þessi orka, hrevft-
o r k a , breytxist aftt.r í crfiði,
scm gekk til þess að lyfta honttm
aftur og signast þannig á viðná,nt
þvngdarintvir. Hreyfi-orkan dvin-
ar því mcir, sem erfiðið vcx, b. e.
kassinn lyftist. og þegar hann nem
ttr staðar, hcfir hann fengið slað-
orku, sem aftur brcyt-ist á fallinu t
hreyfi-orku, — koll af kolli.
Ef til v ll þykir þetta undarlega
að orði komist, en þó vita allir,
>“■ hlutir á hreyfingu geva dtygt
erfiði unnið bug á viðnámi, að
streymandi vatn getur hrcyft
vinnuvélar og stundum flutt stór
hjörg úr stað, að streymandi loft,
stormurinn, hrærir skip yfir höfin
og rífur sttmdum hús af grttnni og
eikur up<p með rótum. Jafnkunn-
ugt er hitt, að því hraðara, sertt
hlutur fer, því mcira erfiði getur
hann drýgt, ef liann mætir við
námi. Ka'gli gienjur ekki inn í tré,
láttir og hann er hlýr og b'artii'
vfirlitum, en það er sólin. í sólar-
ecislttnum, ei jtirtirnar sjúga í si«,
bvr orkan sem l»ær ncvta, er þær
vinna lífræn efni úr kolsýrunni.
En jurtirnar eru ekki að eins
orkubrttnnar manna og dvra á
bann hátt, er nú var greittt. Koli
lögin. sem flestar vinnuvélar heims
hafa hitanu tir, eru ekk-i nnttað e*>
jurtaleifar frá fvrri jarðöldum, ««
orka }>eirra er bví a'ttuð sem bezt,
því hana má rekjj til sólarinnar.
1 ér sögðum áður, að orku
þyr.fti til að skilja að efm, sem
sameinast hafa, og vér höfum séð,
hvcrnig geugur með kolsvruna. —
Annað darmi skulum vér netna :
Vatnið er samsett af tveim I< ft
tcgundum, vatnsefni og súxrefni.
Jtcgar þœr samednast, myndast
vatn og hiti. En með fulltingi raf-
ma>g nsstraums má skilja þessx
fruniefni vatnsins að aftur, og
v-eita þeim þanniv á ný orkuna,
sem þau mistu vrið sameininguna.
Rafmagnsstraumur kemur fram
við efnasameiningar, er verða í
rafmagnsvirkinu, svo að um leið
og frumefni vratnsin« £á aftur orkn
sína, gcngur orka annara efna til
þurðar í rafmaynsvxrkinu. Nu má
að vfsu framlciða rafroagnsstraum
með öðrum tilfœringum, t.d. með
rafsegtilvtl (dynamo), En orku
barf til að snúa þeirri vél sem öðr-
um, og hvort sem hún g«ngur fyr-
ir handafli, vatnsafti cða gufuafli,
verður BÍðtxrstaðaja tum wmu ;
Wynyard, ■ Sasfí.
a k k a r o v ?)
BKtBTff.VfeT
J>uifamanninn þar og hcr
þrautir margar ltrvgg’a.
Saimmæli þ;ið s.'gjum vér :
“Sælla er að gcfa en pigg.ja”.
það er g&mall og sannttr máls-
háttur. Ií«x svo tekur mtður feg
5 inshugar rxð gjöfum, þegar þdr
er stór og ncyðin þrcttgir að. Eg
er orðinn þvi vel kiinnur, því mín-
ir hefcðruðu Og góðu meöbræður
i »t systur iiafa ckki látið '■itt eíl't
liggja, að veita mér hjálp hvað
tétir annað, í mínum langv irardi
j veikindum. Og gat ég þess t T.óg-
bergi og Ileimskringlu >1. apríl. —
j En þá, setu hafa rétt mér hjálpar-
! hönd f járhagslega síðan, linn ég
i skyldu míima að ncfna, og eru það
þessxr :
Mr. þotl. Nelson, $14. Gor'd
tempíar«stúka« Fræko •>. Tantal-
lon, Sask., $16. Wrt. V. S' t tnsson
j og Mr. S. Thorson $5 hvi.vt.
Dtáktta»e/»>d Tjaílbáðtr safr.aðar
$5. Mrs. S. V. Hólm, $1. Mr «
Iljáltnarssott (S. Mrs. T. Stephan-
fon. I>eslie, Sask., 8. Miss \
Thorgeirssott, $2. önefnd, $2. Mrs.
G. Jofansott, $1.50. Mr. S. Arn.i-
sou, Mr. Kr. Kristjénsson, Mrs.
G. Haálsoti, Mise *G. G-nIason, Mrs
M. Sv«n*««n og tvær únefndnr,
; $1 hvcrt. Urs. 0gtmm.l-.son og
A. 8EGALL
(áður hjá Eatcn félag nu).
Besti kvennfata
Skraddari
I.oðskinna fötum veitt
sérstakt athygli.

Hreinsar,
Pressar,
Gerir við.
Fjórir (4) alfatnaðir hreins-
aðir og pressaðir, samkvæmt
samningum, hvort heldur er
karlmanna eða kveníatnaður,
fyrir aðcins $2.00 á mánuði.
Morni Sargent og
Sherbrooke