Heimskringla - 06.04.1911, Blaðsíða 4

k )> 4 UlNNIPEG, 6. APRÍL 1911.
HEIMSKRINGLA
Heímskríngla
Pnblished every Thursday by The
ðeimskringla News & Pnblisbing Go. Ltd
Verö blaOsics 1 Canada off Bandar
12.00 om áriö (fyrlr f^am borgaö).
Sent til islands $2.14) (fyrir fram
borgaö af kaopendum biaösins hér$1.50.)
B. L. BALDWINSON
Editor A Mana*?er
Otiice:
729 Sherbrooke Skeet, Winnipeg
BOX 3083. Talxirol Qarry 41 10.
Innanríkisráðherran og
Manitoba.
Viö því var að búast, að ein-
íhver yröi sá, sem yrði til þess
íengimi, að íogra gerðdr Laurier-
stjómarinnar i lamlame r k jam ál-
inu, cn aö það yrði Frank Olivcr,
innanríkisráðherrann og Vtstur-
fylkja þingmaður, kom mörgum á
óvart.
Mr. Oliver hefir ritað flestöllum
Möðum Liberala í fylkánu, og lát-
ið þau flytja lítngar skýrslur og
skýringar, sem eiga að sýna ai-
stöðti sambanósstjórnarinnar að
■því er snertir landamerkjamálið, í
alt öðru Ijósi en áður var.
það er samt auðséð, að Mr.
Odiver forðast seim hedtan eld, að
koma fram með þeer skoðanir
sjálfur, sem hann vill láta flokks-
Uöð sín flytja. Hann hefir ekki
djörfung til að setja sitt eigið
nafn ttndir álit það, er honum finst
skylda að liberal blöðin ftislega
feðri. Mcð öðrum orðtnn : Innan-
ríkisráðherrann rxðst á réttindi
Manitobafylkis ekki sem opinber
andstœðingnr, heldtir sem skugga-
valdur, — að 'baki.
■þannig lögnð aðferð er að engu
Mr. Ofiver sæmdarauki, — siður
en svo, cn hún er fyllilega verðug
málefnintt, sem hentii er varið til,
og að öllu í samræmi vift sannanir
þær, sem hann tilfærir til stuðn-
ángs því svívirðingar-tilboði, sem
fylkinu var gert, og sem hann vill
að það taki.
1 þessu bréfi sínu til flokksblaða
sánna í fyíkinn, fjölyrðir Mr. Oli-
ver meðal annars um tekjur þær,
sem Manitoba fylki hafi af flóa-
oj; háskóla-löndunum. Klóalanda-
sanyningarnir voru gerðir 1885.
Tutttigu og sex ár eru liðin síðan.
Á þessu timabili hafa tvær milión-
ir ekra af flóalö.ndum verið af-
hentar fylkinti. Með svipuðu á-
IramhaJdi framvegis, hvenær verð-
•ur fylkið búið að fá hinair 6 milíón-
ir ekra, sem eítir eru ? Itngin ekra
af flóalandi var afhent fvlkinu ár-
iC Sem leið. En þrátt fyrir það
sýftdi Mr. Oliver af sér þá óskam-
feálni, að taka frá fylkýnn 6“0 þús-
undir dollars og segja æð sú upp-
hseð væri í sambandi við flóalönd-
rn.
Hon. Frank Oliver ætti að vera
sá síðasti maður, að minnast á
"flóaJöndin, því þttð er honum til
tit stórrar vanvirðu, hveniig þeítn
hefir verið varið, því gogn um Mr.
Oliver hefir tnikið af löndum þess-
um veriö þröngvað upp á útlenda
jnnftytjemlttr, sem alveg voru öll-
nm landsháttum ók'nnnugir, sem
heimiJisréttarlön<i. Margir Galicíu-
xnenst og aðrir útlendingar, sem
sem settir voru niöur fyrir tilstilli
Mr. Olivers á löndum þessum,
urðu íjð bjarga sér ssm bert þeir
jfátu innan um flóa og foræði.
Að cins J>eir, sem reynt hafa,
geta, gert sér í hugarlund allar þær
hörmungar og óþægitidi, sem þess-
ir vesalingar áttu við að striða,
sem oftlega urðu að vaða i gegn
um 5 eða 6 mílur af endalausum
flóttm og fenum til að ná löndum
•þeim, sem innanríkisráðgjafin-n
hafði látið pranga í þá.
Vitanlega hafði Mr. Oliver viss-
an tilgang og hann ákveðinn í
þessum efnum. Ilann vissi sem
var, að hver sá, sem hann gæti
snuðað til að taka sér flóa-heimil-
isréttarJand, gaf honum fyrirslátt
til að halda til baka frá fylkinu
löndum, sem því bar með réttu..
það skífti Mr. Oliver engtt, hvað
landnenihrhir urðu að líða,— það
eitt vaf hans marktniö, að geta
pret’tað Manitoba, svikið löndin út
úr tylkinu, og ekkert saimvizkubit
virðist ' innanrikisráðgjafi Oliver
hafía af því, þó hinn hafi komið
illvilja sinum s-egn fylkinu í fram-
kvættnl með því að nota sér fá-
fræði og ne/yð annara. Alt, sem
íyrir honum vakti, var undir ein-
hvcrju yfirskyni að geta svo lengi
sem kostur var, haldið til baka
því, sem Mnnitobafylki bar.
þessi ómótmælanlegu sannindi
giat Mr. Oliver ekkert um í bréfi
sínu tii flokksblaða sinna.— önei,
því hefir hann efalaust gleymt. En
þess í stað lagði hann fyrir blöðin
firnin öll af ónákvæmum skýrslum
og getgátum. Og það er í fylsta
máta efasamt, að jafnvel strang-
asta flokksblað innanríkisráðgjaf-
ams i þessu fylki yrði til þess að
lýsa. opittberlega samhygð sinni
við ráðgjiafatin og berjast fyrir því
að tna-lt smánartilboðinu bót eða
ljá Laiurierstjórninni liðsyrði i
þessum sökttm. Bréf Mr. Olivers
var ritað 21. marz, tveim dögum
áður en fylkisþingiö hafði sam-
hljóða samþykt að hafna landa-
merkjatilboðinu. Jafnvel I.iberal
þingflokkuirinn hað um að fá að
styðja þingsályktunartillöguna, er
fór íraim á neitun tilboðsins. Og
aðafmálgagn Lt'lteríiLi, Winnipeg
Free Press — knúð af einróma al-
menningsáliti — andmælti sömtt-
leiðis kröftuglega.
Og það er engum efa bundið, að
þó bréf Mr. Olivers hefði borist
fyrri, hefði þaið ettgin áhrif haft á
Ltberal flokkdnn. — ÍMl Manitoba
er samhuga í þessu máli. Fylkis-
búar kveða einum rómi, þegar
þeir segja, að Manitoba satrtþykki
aldrei neitt það, setn gefi því ekki
fyllilega áifnrétti við systurfylkin.
Mr. Óliver getur haldið áfram að
rita og rita flokksblöðtim sínum,
en alt verður árangurslaust, —
netna það eitt, aö bjóða fylkinu
fult jafnrétti við systurfylkin að
austan eða vestan, — bá fyrst
verða skrif hans tekin til greina.
Líandamerkjamálið er Manitoba
svo mikið áhu'gaefni, að þó öll
sambandsstjórnin settist niður að
skrifa og mæla tilboöimt bót, eða
kæmi hingað vestur og mælti með
því frá ræðupöllunum, — þá yrði
árangurinn enginn að heldur.*
Jafnréttis er krafist, og jafnrétti
verður Mi'jiitobá að fá.
Hókafregn.
Herra N. Ottenson í River l’ark
hefir sent Ilkr. eftirtaldar bækur
til umgetningax :
1. “Eldrauni n 11 eftir Cltas.
Re;id, prentuð í Reykjavík 1911, á
kostnað Jóh. Jóhanti/essonar. Bók
þessi er nær 250 bls. að stærð, í 8
hlaða broti. Saigan, er aðalloga um
h jónalxtndsvansælu konu einnar,
sem uignaðist drykkfeldan og glaip-
síimlega kærulausan eiginmann, cn
hafnaði kvohbón' manns,sem v«rði
öllu lífi sínu — ai einskærri ást til
hennar — til þess að bæta sem
mest úr böli hennar og gera honni
lífið sem léttast og unaðsríkast,
og sem á endauum fékk hewnar,
eftir lát eiginmanns henrutr. Sagan
er góð og hefir fengið mikla út-
breiðslu :i Islandi. Verö 50c.
2. “V a 1 e y g lögreglu-
s p æ j a r i ”. Sú bók er 5 spæj-
arasög,ur í einni heild, alls rtimar
220 bls. Einnag gefnar út á kostn-
að Jóh. Jóhannessonar árið 1912,
— að talið er. Útgefandi þessi hef-
ir tekið upp reglu, þeirra, setn gefa
út hin miklu mánaðarrit í Bamla-
ríkjunum, að elaigsetja útgáfuna
Langt jaftur t tíma ; þó regla sú
virðist alls ónauösynleg og flla. við
eigandi. Söguntar eru skemtilegar,
4. Sagan af Starkaði
Stórvirkssyni, gefin út hér
i Winnipeg af Ottenson sjálfutn. —
Sagan er spennandi og skemtileg
aflestrar, sem flestar riddarasögur
eru. Prentun og frágangur hinn
bezti. Verð 50 cents í bandi, en 35
cents í kápu.
•eins og ílestar spæjarasögur eru,
°íT vér efutn ekk i, að bókin seljist
v-el hér vestra. Verð 55 cents.
3. “ R í m u r a f R ö b 1 a h i n-
u m s t e r k a ”, kveönár af Öss-
u ri Össurssyni, en géfnar út af
Þjóðmál íslands.
Höíum vér Vestmenn þjóðlegan
eða siðferðislegan rétt til að taka
þátt í málum hinnar íslenzku'þjóð-
ar ?
Frá þegnskyldu sjónarmiði höf-
um vér enga heimild til þess.—
Flestir- Vestmenn munu nú svarnir
Jiegnar hinna vestrænu ríkja, bún-
ir að sverja af sér öll bönd, höft
og venjur hins danska — marg-
hataða — ríkis. Með þegnréttin-
um höfum vér fcngið þá skyldu,
að vinna að hflg og heiðri þeirrar
þjóðar, er veitti oss réttinn, og
tnu:t það flestum full byrði : —
Fyrst verðum vér, sem réttir
þegnar, að virða og meta, hvernig
vér eigum að koma fram í sveita-
málum vorum, svo hap.padrýgst
verði oss og öðrum samþegnum
vorum. Jiíir noest, hvernig vér eig-
um að snúa oss við alþjóðarmál-
tinum, máhim þeim, er alt þjóðfé-
laigið varða, — sem sé : skatta-
málum, meðferð alþjóðaffjársins,
endurhótamáltnn, s. e. ruðning
vegá, lands og vatna ; verzlunar-
málum, þegnréttindamálum, að
enginn þegn ganigi á annars rétt
og frelsi ; samningamálum innávið
til þjóðfi’lagsins sjálís og útávið,
þ.e. samninga við aðrar þjóðir.
Um hvernig getum vér þetta ? —
Með því að kynna oss undirstöðu-
atriði í löggjöf þjóðarinnar ; —
senda ]tá menn á þing og enga
aðra, er vér, sajnkvæmt ]x-irra
eigin orðuin og. framkomu, höfum
sannanir fyrir að vinni samkvæmt
lands og þjóðar lögum að hcill og
hagsæld þjóðarinnar ; og vér cig-
um að taka svo á skammrifjum
þeirra, að þeim gleymist aldrei f
Itingsætinu, að þeir séu og eigi að
vera sendiboðar og málsvarar
fjöldons. Ef vér tvískiftum huga
vormn í þjóðmálúnum, er hætt
yið að vér vanrækjum þegnskyldu
þessa lalids.
F'rá siðferðislegu sjónarmiði
höfum vér fullan rétt til að ræða
mál hinnar íslenzku þjógar ; vér
crurn hér í málfrelsislandi og höf-
um óskárðan rétt í ræðu og riti.
Frá mannfræöilegu sjónarmiði, er
]>að ómótstæðileg livöt vor, að
taka þátt í málum hinnar íslenzku
]>jóðar, ]tví “Römm er sú taug,
er rekka dregur föðurtúna til".—
Vér erum fæddir í íslands skrúð-
grænu dölmn, ]>ar sem “fossinn
drynur og lækurinn buldrar, sjáf-
aröldiitmar skella að hömrttm upp,
svo bein Mímis gnötra fyrir", —
fæddir á eldfjalla-landinu, þar sem
gttð og náttúran, skóp "bergkast-
ala frjálsri þjóð”, sem nú er í»eyði
lagður ;— á landintt, sem hann
Jónas kvað um, “Fífilbrekka, gró-
syni hans Nikulási Ottenson. Rím-
ur þessar standa fyllilegii á sporöi
öðrum rímum kveðnum á rímna-
öldimni, og ættu því að hljóta vin~
saldir meðaJ rímna-unnandi fólks,
heima sean hér vestra- — Össur
VestfirðingaskáJd, sem hann að
| jafnaði var kaJlaður, orti fjöldann
j allan af kvæöum og kveðhttgum,
sem náðu almennu hylli. Meðal
annars ex eítirfcirandi staika, sem
næstum allir íslendingar kunna, af
honurn kveðin :
“HjaJIa fyllir, Lnna dý, —
faJla vill ei Káiri.
Varla grillir Ennið í,
allfl hryllir menn við því".
Meginþorri vísna í þessutnSörla-
rímum eru engir eftirbátar stöku
þessarar, og aettí það eitt að vera
aJmen-nin/gi næg trygging þess, að
I þær séu vtl kveðniar. Rímurnar
I eru ortar árið 1833, og hafa því
I legið aJl-Ietigi í salti, að vera fyrst
I gefnar út núna. En það spillir
kveðskapnum ekki. Af handa hófi
tek óg setn sýtnáshorn úr 5>rímttnni
tvær stökur, og eru þær þannig :
‘“Boðar springa boröin kring,
•bogar hringast niðttr ;
gustur þvingar huglar hring,
hjólin klingja viður”.
‘‘Á Eyrarsundi um álagrund
áðu stindadvrum. —
Morgunstundin banar blund
baugaJuhndum liýrum”.
Rímurnar kosta 40 oents
Jundnar, en 30 cents í kápu.
ínn-
sinn var sktjgi vaixið milli fjalls og
fjöru, en sem ibúarnir hafa eyði-
lagt söktttn kunnáttuleysis, ó-
mensktt og leti. — Jxiðan, þarna
erutn vér upprttnnir. Úr móður-
skatiti íslands höfum vér alt, sem
nýtilegt er við oss, — það er ekki
til nema eitt svar við spurningu
S. B.: “Móðurjörð, hvar maðúr
fæðist, mun hún ekki flestum kær ?
petta eru frumatriðin fyrir þátt-
töku vorri í málum og kjörum
þjóðar og lands. — Vér viljum
endurskapa þjóðina, beina huga
hennar inn á réttar brautir frclsis
og mamndáða, látfl hana resnna
heimdragamtm, koma henni í sam-
neyti við framfiaraþjóðimar,— vér
viljum, að hún kasti þeirri volg-
ttrs og bleyöi kápu, er Danir hafa
dregið á búk hennar. Vér viljum,
að hún yrkj landdð, svo ean verði
“glaðværð í grænttm dölum, þar
gæftt-sæl sér leikur hjörð”. — Vér
viljnm, að hún' auki farsæld sfna
með því, að íramleiða úr skattti
jarðarinnar nlt hvað framleiöst
getur, — endurbæti búskap lifandi
og dauðan.
All-oft höfum vér. Vestmenn
minst á í ræðtt og riti, hvað bezt
mundi haga til viðreisnar Islands
Jandi og lýð. Skoðanirnar eru
mangar og mairgvislegar, setn við
er að búast ; en vegttrinn til að
komast að réttum grtinni, er að
virða og meta hverja skoðun,
brjóta hvert orð til mengjar, sam-
laga skoðanix og nota )xtð bez.ta.
Viðvíkjandi endurreisti í landbún-
aði, er það tvímælalaust, að fyrir-
mvndarbú, reist af landsstjórn og
rekin á hennar kostnað, væri hið
æs,i1e<rasta, og mtindi heppilegast
til þrifa að fá mann eða menn hér
að vestan þeim til forstöðu. Hin
fyrsta tilraun ætti að eins að vera
eitt bú á Suðurlandi ; hepnaðist
það, þá að setja eitt í fjórðungi
liverjum, unddr yfirumsjón þess
mjanns, —ef kostur væri —, er hið
fyrsta bú leiddi til þriíia. Verkefni
tilraunastöðvarinnar yrði fyrst og
fremst að komast að raun um,
hvaða grastegundir gætu þrifist
þar til arös, því grasnytin er und-
irstaða búshagsælda Islands nú
þegar, er í Reykjavík fengin vissa
fyrir að erlendar grastegunJir
þrífást ]>ar, on það mun ei versi
sem ábyggi legas tu r mæliktarðt,
hvað afraksturinin snertir, j vi sitt
er hvað, að yrkja gras á ræktaðri
jörð, m/ykjuborittiu, — eða gera til-
raunir með óræktar fúa-móa. En
þar til liggja ein af fyrstu sporum
að sanjntæra bændnr ttm þ.ift, að
móana tná gera að arðberandi
eng.jum ; aðferðin er sú, að plægja
þá upp að vori til í gróanJanum,
svo rætur og. önnur jarðeíni hafi
sumarið fyrir sér til efnabreV'ittga
Svo á næsta hausti skal plægja á
ný, þaö er plæ/gt var um vorið ; . . ,. , , , ,
um að gera, að plægingin verði ur binilssjo01 “ E>',Ös1;1
VESTAN FRÆ FYRIR VESTDR BÚA
FYRIR
VESTRID
McKENZIE ’S
FRŒ
fast hjít hverjum dug-
andi kaupmauni.
LITIÐ eftir frækassa
vorum f hverri búð.
Ef kanpmufiur þinn hefir þaö
ekki þé pantifi þafi BEINT
fié okkur.
Bréfspjald fœrir ykkur okk-
ar nakla o« fallega frœ-
bækling.
A.E.McKenzie Co Ltð
BraudoÐ,Man[]|[Cal('ary,All8
VFSTUR CANADA STŒRSTA FRŒflÚSj
sem lausust undir veturinn, því
þá gengur frostinu hægiar aö losa
moldarefnin sundur. Að vorinu til
skal herfa þessa plx-gingu, þar til
hún er rennislétt og köglalaus, —
þá, en ekki £yr, er hún hæfileg til
sáðningar. Jwag/ar grasfræinu er
sáð, er bezt að sá höfrum tneð
því. Grasfræ piantan er litil og
veikluldg og þarfnast skýlis og
stuðnings af annari sterkari ; en
ltafrar gróða á íslandi og gróa vel
og sú eina hætta, sem þeim er bú-
in þar, eru næturfrostin, sem
hamla þeim að tnóðnast, en fyrir
hey mtindu ]>eir gefa mikið af sér.
— ‘Broom' gras, sem er puntur,
hefir ísland gnæigö af, bæði rækt-
aðan túnpunt og óræktaðan harð-
vellispunt ; svo ]>ær teguntíir þarf
eigi að sækja til annara la.nda, etv
brúka heitnalda fræife, það er Is-
landi l>ezt.
það þarf að kenna öll vinnu-
brö'gð, kenna, hvernig fara skuli
að því að afkasta stórvirki á
stuttum tíma ; kenna að meta
tímaiMi, að hattn sé peningar ; og
samkvæmt orðum séra Ölafs próf-
asts Olafssonar, er þess ftfll þörf ;
haltn kvartar uffl, að þjóðin sé
1 ö t, — og — þaö ér sannleikur.
Ilún er alt af að rífast óið Ilani
og innbyrðis við sjálfa sig, en van-
rækir he.nnastörfin.
Kvikfjárstofninn hefir ísland svo
góð&n, sem fratnast er hægt aö fá
hann, samkvæmt lamdsháttum, aö
skif.ta um hatin, væri fásinna. Og
kýrnaf íslenzku eru eins góðar
sem þser beztu, er til eru i heirni,
að eins að vandvirkni sé viðhöfð.
Utn sauðféð þarf ei orðum að
eyða, hvergi til annað eins slíkt.—
Hcstarnir,
ertt tnotfé
hvað um
allra kosta
— þeir
ísland'
samboðnir, íslandi ómissandi ; —
]>arf b;tra að læra að virða þá
meta þá, nota ]>á, endurbæta þá
með úrvals-aöferöi.nni. Sá, setn
sogir, Jiver svo helzt setu er, að
hestakraftur Istands sé lamdinn ó'
nógur, veit annaðhvort ekki, hvað
hann er að fara með, eða hann af
ásettu ráðt er að leitast við að
leiða hugi þj(>ðarinnar á glapstigu
•Tilraunastöðin' á að þroskast
al-íslenzkutn stofni ; hún á að sýna
með hvaöa aðferð jörð og kvikfé
sé arðvænlegast. Auðvitað verður
að íá fxtð að, sem landið hefir ekki
— þ. e. trjáplöntur og því um
líkt. Skógrækt þarf að kenna
haufl kunna )>eir ekki enn, eftir því
er sögur segj.i. Og umfratn alt
þyrfti að kenna þjóðinni að
h 1 ý ð a , — hlýða verkstjórn,
því það kann hún ekki I — þetta
kemitr heim við orð séra Ö.Ö., —
því letingjum er verst að stýra.
Margt er það, sem knýr oss
Vestmeinm til tnáls, því ástandið í
stjómmálunum er nú svo, að ald-
rei hefir ánnað verra/ verið síðan á
dögum Sturlunga. Hatur, úlfúð
o<t flokkadráttur drepur og eyðir
starfsþróttinum. Siðleysi, eyðslu
semi og úirúð eru nú orðin hinnar
íslemzku þjóðar kenniitnerki,
Björn Jónsson ráðberra, sá sein
ntt er lamgsæastur, skarpskvgnast-
ur og ]>jóðhollastur, er nú ofsótt-
ur af fjölda, varmenna. Að hverju
stefnir þjóðin ? Til — glötunar, —
nema þvi að eins, að núríkjasdi
hugsmuarháttur þjóðarinnar breyt-
ist til batnaðar og ]>að innan
skatnms, — mtin hún hverfa úr
tölu þjóðanna. — þetta er ekkert
gamanmál eða hugsunarlaust
fleii}>ur. Ilver sá, or veitt hefir eft-
irtekt gangi mála og hugsunar-
hætti ]>jóðarinnar nú í seinni síð,
hlýtur að játa, að þjóðin sé á fall-
andi fæti. — Fyrir fáum ármn var
hún sú eina í tölu þjóðanna, sem
hafði íullar ltendur fjár í hirzlu
sinni. En bvað er nú? Milíóna-
mark komið við skuldadálkana. —
Flestir þykjast ómegnugir til allra
fyamkvæmda, nema að fá lán úr
landssjóði eða bönkum. Einn bað
albingj ii'tn styrk til að læra tir-
smíði í Kaiipmannahöfný! I ) Rjt-
höfundar nenna ekki að koma
hugsunum sínum á pappirinn, án
og óhóf er mi svo, að allur fjöldi
bændabýla standa í ábyrgð fyrir
bankaskiildum. I.flndbiinaður í ó-
rækt og eyðilagður ; fjöldinn að
verða að þurrabúðar — sveltandi
— sjávarfólki, hnakkrífandi um
hreppa yg, klíkti-pólitik, styðja sig
upp við veggina (eins og séra Ö.
O. sogir), nen.ua ckki að standa
einir ; þeytandi þjóðmála þyrilinn
utn alt og ekkert.
þannig hefir þjóðmálaskúmumim
tekist að trylla lmgsunarháttinn.
Hinir vitrustu og beztu menn hafa
a-tíð rejnt aö 1-iða athygli þjóð-
arinnar að gæöum landsins, hvern-
ig þau ’skyldu aukin og notuð
bezt.
Búast tnegmn vér Vestmenn við
því, að ýmsir á Islandi segi, að á
oröum okkar sé ekki mark tak-
íindi, því vestur ,um hiaf hafi ekkl
farið annaö eu úrhrak þjóðarinnar
— En þetta úrhrak hefir getiö sét
góöan oröstír itér vestra, og við
vitum það sjálfir, að við erum
aö eöli og iippruna jafnokar hinna,
sem heima sitja. Við vorum s<)tnu
letingjarnir, sem þeir, en kringum-
stæöttr hér vestra hafá kent okkur
aö neyta kosta okkar. Af marg-
víslegri reynslu sjáum við nú,
hvað vanra'kt er og endurbœtast
þarf á íslandi, og við höftim einn-
i - kuntiáttu til aö snúa ýmstt til
bóta. — I.ærið að vinna meir og
betur, en gaspra minna.
* * *
-ATIIS. — Vegna rúmleysis hefir
grein þessi orðið að bíðfl nokkrar
\ikur; en þó nokkuð sé breytt í
stjómmálum Islands síðan hún
var rituð, þá álitum við samt rétt
að 'bdrta hana, en bdöjum um leið
höfundinn velvirðingar á drættin-
mn. R i t s t j.
Ómennskubragur
álít ég sé á ritgerð Dr. Rig. Júl.
Jóhannessonar í Iieimskringlu 30.
marz sl.; hlýtur Iiann þó að hafa
verið búinn að hugsa um efnið,
því nálega tíu mánuöir eru síðan
hantt kvaðst ætla að svara því,
s-etn við hr. A. J. Johnson höfðum
þá skrifað um “Skylduverkið"
hans, scm hann í fyrra vetur og
vor var að smá-milgra úr sér i
Heimskringlu. Og, hámark ómensk
unnar tr að bykjast eftir allan
)x-nnan tíma hafa leyst "Skyldu-
verk” það svo af hcndi, að viðun-
andi væri, sem þar er sagt, hyað
snertir sannanir og rökfærslur,
þegar engin setning, eða sára-fáar,
stóðu þar eftir óhraktar. Hann
sjánniega reiðdr sig á, að lcsendur
vestur-íslenzku þlaðanna séu í
meira lagi gleymnir,
Ekki, er það nýtt af Rig. Júl., að
taka engar röksetndafærslur and-
stæðinga si:ina til gjreina. Frá því
fyrst hann sýndd sig opinberlega á
ritveJiinum, hcfir hann álitið sdg
meginugan, cf ekki sjálfkjörinn, til
að dætna mn alt og tim alla. En
sérstaklega hefir hann þó vanaleg-
ast beitt tilraunum sinum til að
rífa niður hugsjónir og, verk þeirra
sem haia verið bitnir að ávitma
sér álit og traust samborgara
sinna. Einn þeirra rnanna er herra
Björn Jónsson, og ennþá er Sig.
Júl. að reyna að klína á hann
bakslettu sem bindindismanti, end~
urtekur nú til þess sama óþverr-
■ nn og hann notaði í Heims-
kringlu 12. maí f.á., og sem ég i
Lögibergi, í grein, SCm ég skrifaði
4. júní sl„ benti honum á, hvatr
hann skyldi fá sönnunargögn, ef
nokkur slík sönnunargögn værtt
til, en sem hann hiefir ekki getað
framkvæmt ennþá. Eg jfat þess þá
og endurtek það nú, að þar til
Sig. JÚI. auglýsir slík) sönnunar-
gögn frá G.T. stúkunm Vérðamdi
No. 9 í Reykjavík, þar sem Björn
er búinn að vera meölimur nær
)ví 25 ár, — lít ég á það sem
frumhlaup hans, sem persónulega
illkvitnd or' staðlaust bvaður, og
við það álit ste.nd ég enn. Annars
hefi ég sterkan grun á, að Sig.
Júl. hafi alið hatur í huga til
Björns síðan þedr voru saman í
framkvæmdarnefud stórstúku Is-
lands af I. Ó. G. T. Björn mun
hafa stutt að því, að Sig. Júl. vajr
rekinti úr þeirri nefnd fyrir vanskil
á peningum, sem Stórstúkan átti,
og óreglu í embættisfærslu. Björn
hefir aldrei unað slíku framferði,
og ekki gert neina undantekning,,
þó Sig. Júl. œtti í hlut.
Annars gegnir furðu, hvað Sig.
Júl. virðist langa til að hengja sig
hátt á dómarasnagia fyrir Good-
tem}>lara, og sýna þar sína dýr-
legu mynd! Maður, sem fyrir ut-
att )>;ið, setrt hér er áöur talið og
vmislagt lleira, setn ég veit umy
var rekintt úr í.lagsskap Good-
templara íyrir .siðferðislega ó-
knytti í tvígflttg. í fyrra skiftið'
að eins ])ó um stundarsakir. þá
vorutn við báöir, Sig. Júl. og ég,.
meölimir í sömu stúkunni í Rvík.
því, setn til tnin var stílað í áð-
ur áminstri ómensku-ritgerð, sem;
l Sig. Júl. aefnir “Amen”, er “stutt
gaman og skemtilcgt" fyrir mig
að svara, — ef það er þá svara-
' vert ? Hann er að yltipra 4 að>
1 heima” hafi ég verið kallaður
“stúkukjaftur’’. Eg skal ekkert
segja uin,, hvort það er satt eða
ekki, því ég veit ekki um það Oigf
læt mig þaö engu skifta. En ekkí
var ])að fátítt, að margir af okk-
ur Goodtemplurum yrðum fyrst
framanaf fyrir ýtnsum árásum og
illvrðum frá óvinum bindindis,-
málsins, en alt af liefi é.g átt hægt
tneð, að standa uppréttur fyrir
því. Annars er Sig. Júl. velkomið
ii ö svala skemtifýsn allra,. sem fsl'.
hlöð lesa, með þvi að skýra frá
öllum raínum athöfmim og fram--
ferði frá því fyrsta, ef hann getur'
pflssað si(> að segja að eins þaðr
sem er satt. 'Vdll hann gera mér
samslags tilboð ?
lCkki tel ég Sig. Júl. það neitt
I til lýtfl, þó liann trtéðan ég sói
hann oftast, bœöi í Reykjavík og
hér í Winnipeg, væri ööruvísi íi
framgangi, hvað klæöaburð og
fleira snerti en aðrir menn ; og
ekki heJdur þó hann í gomla daga
þvktist a£ naíninu “stúkuskalli”.
Hann átti stundum svo annríkt
vtð ritstörf og fleira, að honum
hefir að líkindum verið um megn
að 'bæta úr því.
A'ð svo mæltu kveð ég fom>
kunningja' minn og, félagsbróður,
Dr. Sig. Júl. Jóhannesson, með
þeirri ósk, að honum gangi betur
hér eftir enn hingað til, að halda
sér svo í stilli, að hann verði sér
sjaJAnar til minkunar fyrir orð -og
athafnir,
Bjarni Magnússon.
...Winnipeg, 3. apríl 1911.
Vonarvísur.
Von er hylling hugsjónanna,
hálf í kafi marar þó,
veöur-bati’ á bungmn fanna,
bylja-hlé um æst/an sjó.
Von er bloti’ í vetrar-ríki,
vermi-jurt und köldum snjó ;
hún er kvæði, ljóss í líki ;
líknarrödd í eyðiskóg.
Von er bjarmi austuráttar
yfir fjíiJlsins megintind.
Vonim þaggar sorg til sáttar,
sælla lífs uppsprettu-linid.
Von er hélu-hrun af glugga
hans, er skörtir nægan yl.
Hún er týra’ í táraskugga ;
tötramannsins hörpuspdl.
JðN J<'>NATANSSON
ISLENZKAR RÆKUR
Eg undirritaður hefi til sölu ná-
lega allar íslenzkar bæktir, sera til
eru á markaðinmn. og verð að
hitta að Mary ITfll P.O., Man. —
Sendið pantanir eða finnið.
Niels E. H illson.