Heimskringla - 20.04.1911, Blaðsíða 4

Bts 4 WlNNTPEG, 20. ATRlU 1911.
BBIUSE&IKOC A
Heimskringla
Poblishod eTery Thnrsday by The
flMmskringla N'ews 4 Pnblisbing Co. Ltd
V.r* blaCsÍDa f Cansda o«r Haodar
41.40 om AriB (f jrir f(am borcafi).
B«Dt til lelaoda $2 08 (fjrir fram
borsafij.
B. L. BALDWINSON
Editor k Managar
Offica:
729 Sherbroeke SWeet, Winaipeg
BOX 3083. Talafml Qarry 41 10.
Leiðrétting.
í athugiasemda greinitmi C'Jám-
ihrautarmál’ ’) í siðasta blaði hcfir
d va»gá ein lina íallið úr stílnum
uæsta lína að o£an tvísett. —
Jfál^redn sú, sem týnda línan átti
að vera í, er þanaig
"Eg bedd því fram, að brautdn
-norður v>aeri þá algerlega trygð
Ný-íslendinigum, og að það sé þeim
tinum að kenna og engum öðrum,
*ð hún er ekki komin norður að
fljótínu’’.
B.L.B.
Mentun.
(Niðurlag).
á þörfum og kröfum þjóðfélag«itts,
sem þeár urðu aðnjótaudi, með því
að verða því svo innilega sam-
vaxnir á æskuárunum ; svo þar af
leiðandi þektu þeir öðrum tremur
beztu vegina til þess að sneiða hjá
hinum pólitisku boðum og blind-
skerjum, og leiða þjóðirnar og
stjórnmálamennina yfir ólgusjó
freistinga og fjánglaefra, inn á fagra
og farsa-la höín. Auðvitað eru þeir
menn, sem þannig skara íram úr
að menningu og mannkostum, inst
í eðtí sínu sönn mikilmenni, sem
fjöldimv getur ekki undir neinum
kringnmstœðum jafnast við. En
hinsvegar er það áreiðanlegt, að
hver meðalmaður, með heilbrigða
s&l i heflbrigðum líkama, getur
haft ómetanlegt gagn af því, að
taka sér sl-k mikilmeam til fyrir-
myadar ; því þótt menn verði
þeim ekki jafn-snjallir, er ætíð gott
að setja markið hátt — með skyn-
samlegri fyrirhyggju —, keppa.st
við að komast sem lengst, reyna
að ná fyrirmyndinni, að því er
menning og mannkosti snertir.. —
Reynslan er óefa.ð bez>ti kennari
raentaskólans, sá sem er of latur
cða værugjarn til að 1-eggja á sig
]>á erfiðleika, sem reynslnnni eru
i samfara, kemst aldrei langt í
j menningaráttina.
í menningar og mentalegu til-
jliti, mun íslenzka þjóðin ekki hafa
jkitt fratn á sjónarsviðið nokkurt
niikilmenni, sem jafnast við suma
í afburðamenn stórþjóðanna. Kn
! varla muit það vera vegna þess,
að ekki hafi fæðst meðal íslend-
Ég hefi nú reynt að gera grein aö plíu,nL °/
fyrir því, að verkleg mentun byrj- eðlisfari voru g-æddir betm h*fi-
aði löngu áður en nokkrar bók- ^k«m> ’,n<hr '‘agfddum krmg
mentir voru til ; og meira að nmsta>ö«m heföi levtt þa i ondvegt
seg.ja, hún viröist vera undirstaða
bókmentanna. Fyrsti vísirinn til
þeirra eru myndir og rúnir, sem
höggnar voru á berg og steín-
spjöld, til þess að tákna með þeim
orð og hugmyndir. Framför í let-
urgerð fór mjög ha>gt. og tiltölu-
lega er skamt síðan að byrjað var
að prenta bœkur ; en þegar svo
langt var komið, urðu frainfarirn-
ar miklu greiðgengari og víðtæk-
ari, þvi mi var auðgert að f.rra í
letur sögu og revnslu fortíðarinn-
ar ; og því auðvelt a.ð læra það á
stuttum tíma, sem áður tók
íjolda ára, eða jnínvel heilar aldir;
og eins og þegar hefir verið tekið
fram, sýnir það greinikga, hversu
áríðandi það er., að bókleg og
vtrkleg menttm haldist í hendur,
og séu í réttum hlutföllum.
■það eru ekki aðallega hálærðu
háskólamennimir, setn mest áhrif
tíaia haft, «ð:i mestu koltiið til
leiðar í framfaraáttina. llargir
hinna sjálímentnðu manna hafa
mest unnið að því, að mvnda og
uppfcyggja sjáltsfcaðar þjóðir og
þjóðfélög. Vil ég í því samfcandi
leyfa4mér að•minna á : G. Wash-
ittgton, 'Benjamin Franklin, Abra-
ham Iáncoln, Oliver Crom\ve!l og
Karl mikla (Karla-magnus). Og
fleiri mætti tilnefna, ef þörf gerð-
ist, sem ljós dæmi bess, að há-
skólamentun er ekki aðalskilyrðiö
Jyrir sannri mentun.
J>að mtm óhætt að fullyrða, að
euginn af nefndutn mönntim hafi
lært á hinum hærri skólum, þeir
voru sjálíinentaðir, — mentuðu
sig sjálfir. — Til dæmis : Karl
fcinn rnikli, hið heimsfræga mikil-
menni, sem stjórnaði Frökkum og
fleiri þjóðum á áttundu og níundu
<fld, lærði ekki skrift fyrri enn á
fullorðins-árunum, því hann hafði
ekki verið settur til bóknlenta í
ðeskti. Hann var einstakur iðjtt-
maður, og jafnvígur á alt, sem
hann tók fyrir hendur, og einn af
þeám fáu, sem virðast geta snúist
við öllu í einu. Hann var ágætur
herforingi og mjög sigursæll. Átti
þó oft í höggd við marga þjóð-
flokka á sama tima ; en hann varð
þeim öllum yfirsterkari. Hann var
vitur og ágætur stjórnmálamaður,
eúdi vísindi og mentun, og út-
•breiddi kristna trú í ríki sínu(.
Ivinni’g lét hann sér mjög ant um,
að efla allskonar iðnað, verzlun og i
landlmnað, og hafði sjálfur eftirldt '
með ölln á bugörðum sínum. því
þessi djúpsæi þjóðhöfðingi þekti
svo nákvæmlega allar stéttir og
atvinnugreinar, i simt vtðlenda
riki, — þarfir þeirra og kringum- j
stæður, og sá manna bezt, hvað
lagfæringar þurfti við, og hvað til
timbóta horfði.
Kg vona ég hafi nú leitt rök að
þvi, að það eru sjálfmentuðu
mennirnir, sem vanalega. hafa unn-
ið, og mest vinna, að framförum
þjóðanna, og þá einkanlega þeir, [
sem vaxiö hafa upp af hjartarót-
um ]>eirra, og þrátt fvrir erfiðar
kringumstæður unnið sig áfram j
K
meöal fremstu mikilmenna stór
þjóðanna, heldur :tf því, að fátækt
o afstaða landsins hefir staðið
efnstaklingunum <>g þjóöinni yfir-
lt'itt svo ti’liinnanlega í vcgi á •
I>rant invniiingar og framfara ; j
þiótt nú áVyfirstamlandi tíma stór- |
mikil breyting í framfaraáttina
tigi sér stað. Kuda eru íslending- j
ar farnir að vekjaj'eftjirtckt og að- j
dátin annara }>.jóða : f andlegtt '
verklegit <>»• .bróttalogu tilliti.
þau tiltölulega fátt íslenzku ung-
tnenni, scm geng.ið ltafa háskóla- j urdaginn
veiginn hér vestan hafs, hafa hlotið
verðugia viðtirkenning, og yfirleitt
skarað fram úr annara þjóða
kep]>inautum sínutn. Og því til
1 sönirunar levfi ég mér að benda á,
að tveir íslenzkir námsmenn — |
I Sktili fohnson o.g Joseph Thorson
' — haia hlotið R h o d e s há-
skóla verðlaunin, — þau hæstu, 1
sem Manitoba háskólinn hafði um- j
ráð yfir. Stunda þeir nú báðir j
nám við Oxf<$rd háskólann á Eng- |
landi. Kr ]>essi viðttrkenning hér- j
lendra háskólamanna mjög eftir-
tektaverð og ánœgjuleg frir þjóð
vora. Kn ennþá er óvíst, hvort j
þcssir ágætu námsme:in vorir eru j
gæddir þeim hæfileikum, viljakraftd
og starfsþrekd, sem setur þá á
lækk meö mikilmennmn heimsins. ,
Að sjilfsögðu er það mjög lofs-
vert og áríðandi, að ganga ge.gn- j
um skólalærdóminrt með heiðri og
' bezta vitnisfcnrði. En það er engu
að síður áríðandi að aflokntt skóla
náminit, að beitai þekking sinrti og
hæfil-ikttm í rétta átt. Ekki leggja ;
þá upp á hilluna, — heldtir æfa þá j
og efla með naiiðsynlegni starf-
semi. því vinnan og reynslan fttll-
komnar og ávaxtar lærdóminn og !
hæfileikana, og
margföld.
Hver maður ætti
ve>rið þar á réttri hillu, og lær-
dómur þeirra of þröngur og eia-
hliða. það mun sannreynd, að íar-
sælast sé að stunda verkfræði og
handvinmi jafnframt bóknáminu,
að svo mikl t leyti, sem kringum-
stæður framast levfa ; svo mentun-
in verði nota-drjúg og víðtæk.
því þá þurfa menn síður í fram-
sóknarharáttunni og samkepninml
við fjöldann, að vera bnndnir við
vissar atvinnugreinar, eða standa
attðum höndum, ef þær bregðast.
það er eftirtektavert hjá vorri fá-
mennu op fátæku þjóð, að flestir
þeir, sem prýða eftirlaunalistann
með nöfnum sínum, eru háskóla-
gengnir menn, sem þ.jóðin hefir að
ýmsu leyti styrkt til mentttnar, og
að því búnu veitt all-vel launuð
embætti ; svo þeir haia að sjálf-
sögðu meðtekið laun fyrir störf
sín í þarfir þjóðfélagsins. En þrátt
fvrir alt, virðast þeir ekki sjálf-
bjarga, svo stjórnin verður að
hlaupa undir bagga með þeim, og
veita þedm eftirfaun úr landssjóði.
j>etta viröist benda til þess : að
háskólamentun sé ekki einhlít til
að undtrbúa menn og fullkomna,
svo að þeir verði færir til að mæta
samkepni í framsóknarharáttu nú-
jtímans. — því varla mundu þess-
i ir efti.rlauna-men:i þigg.ja stvrk úr
l indssjóði, ef þeir værtt sjálfstæðir
| og fæ.rir um af eigin rnmleik að
i sjá .sóma.wiml.‘ga fvrir sér og s>n-
j um. ]>að sannarlega hefir en.ga
sa lutilfinning eða ána'gjit í för með
j sér, að ]>ttrfa að lifa að nokkrn
, lcyti á almannafté. — T>að er þvi
j umfram alt mjög áríðandi, að
I stunda víðta ka og almenna me:it-
j iiu, því í ratin réttri muti hún sá
j gruttdvölltir, sem <>11 sénnentim
J a>tti að hvíla á, og skilyrði fvrir
því : að hæfileikar og mentun
netnemlanna verði fceim að fulluin
notum, þegar út í lífsbnráttuna
kemur. I.
væri (tíl alþ.) tíl 3 ára, í stað 6.
Var felt meö 15:5.
Somi, að alþ. komi saman ár-
lega. Fdt með 16:4.
J-ón þorkelsson og Bjarni frá
Vogi fengu samþykta svohljóðandi
grein með 16 : 8.
“Sérréttindi, er bundin séu viö
nafnfcætur og lögtign, má cigi lög-
ltiða. Svo og má enginn maður
hér á landi bera neinar orður né
titla, er konungur og landsstjórnin
veita mönnum’’.
J>essir voru greininni andvigir :
Eggert Pálsson, Hannes Hafstein,
Jóh. Jóhannesson, Jón frá Múla,
Jón Maignússon, Jón Öfafsson,
Ölafur Briem og Pétur Tónsson.
Bþtrni og Jón vildu einnig, að
dómendur í æðsta dómi landsins
væru ekki kjörgengir til alþingis.
Var felt tneö 15:9.
þá bárti þeir fram tíllögu sera
var samþykt með 15:9 :
Nú samþykkir alþingi, að gera
breyttegar á samlxindinu á milli
íslands og] Danmerkur, og skal þá
legg.ja það mál undir atkvæði allra
kosnittgafcærra manna i landinu,
og skal a tk væðagrei ðsl an vera
leynileg”.
Að svo búmi var frumvarpinu í
heild sinnf vísað til 3. umræðu.
— Frttmvarp um frímerkja-
hreytittgu liggur fyrir þinginu. —
Kiga sum hinna nýju frímerkja aö
vera með mynd Jóns Sigurðssonar
— sum íneð myndum af tnerkis-
stöðum á Islandi og nMiginþorrinn
tn.ð tn vnd Friðriks konungs. —
Flutningsmettn frumvarpsns eru
Bjarni frá Vogd og Benedíkt
Svednsson. Talið víst, að frttmv.
verði samþykt.
íslands fréttir.
FRÁ AT.þlNGI.
lhúsdagur þin
>. marz.
Stjómarskrárnefnd neðri deildar
i heilr nú komið með álit sitt. Kru
i 6 nefndarnianna m jög samniála
j (Sig. Guanafsson, Jé>n Olafsson,
Jól. Briem, II. Hafstein, Jóh. Jó-
; hannesson og J<>n í Mtila), en þrír
Bjarnd frá Vogi, Skúli fhorodd-
sen, og Dr. Jón þorkelsson) fara
' aðara vegi.
1 frumvarpinu er þetta u m
stjórnina:
Ráðhierrar skulu vera þrir ; kon-
tingtir skipar þá og leysir frá em-
bætti. Hann skiftir störfutium mtð
þeim. Kinn þeirra kveöur hann til
forsætis og stýrir sá ráðherra-
stefnum. Starísvið ráðherrastefnu
skal nánar ákveðið með iögum. —
Hver ráðherra skrifar undir með
koimngi álvktanir um þau málefni,
er ttndir hann liggja sérstaklega,
og ber ábyrgð á stjórnarathöfn-
inni. Sá ráðherra, sem konungur
hefir,til forsætis kvartt, ber að jafn-
aði málin undir konung, einnig
fyrir hönd hinna ráðgjafanna. þeg-
ar hann ber fram fyrir ko:mng
mál, sem annar ráðlterra hefir
nafnsett, ber liann að eins ábyrgð
á þvi, að málið sé rétt flutt, nema
Aflafcrögð hin beztti fyrir Stiðtir-
landi. Ilafa botnvörpungarnir ís-
lenzku aflað ágiætlega f marzmán-
uði <>g sömnleiðis fiskiskúturnar.—
Sildaraui á Akureyrarpoili dágóð-
ttr.
hann taki sérstaklega að sér
tipps eran 'er( ur j sjórnskipulega ábyrgð á efni máls-
i ins með því að setja einnig naín
að leggja sitt uiidir það. Ráðherra sá, er
stund á þær námsgreánar,
honum eru hugmæmastar, og
er mest hneigöur til, því þar nýt- j
tir hann sín >bezt ; og ]>á ver'ða
hans bóklegu og verklegti hæfileik-
ar nota-drjúgir, sjálfum honum og
manníélaginu til góðs. það er því
m j<>g áríðandi, að nemendurnir j
■þegar frá byrjun, velji þær náms-
greinar, sem bezt eiga viö hæfi- |
leika þetrra ; og utnfram alt, ætti ræðu i neðri deild mánudaginn 27.
ekki að þrengja neintim til að niarz, og stóðú umræður alltn
læra það, sem hann hefir enga [ J>ann dag og fram á nótt. IIm há-
löttgttn eða hæfileika til. þeir, sem óegi næsta dag var afttir tckið til
sem mál skal flytja fyrir konungi, fer,
hann ; þá er naniðsyn krefur, á konungs
ftind, til þess að bera upp fyrir
honum lög og mikilvægar stjórnar
ráðstafanir. ITndirskrift konungs
undir ályktanir tim löggjöf og
stjórn, veitir þcim gildi, þegar
ráðherra ritar undir þær með hon-
um.
Frumvarpið var tekjð til t.m-
— Ilæstaréttarstefna var ráð-
herra Kr. J. birt 20. marz frá
sms var latig- j fcankastjórum Kmdsbankans út úr
Var tíðindaíár. launamáli hans sem gæslustjóra.
— '‘Sjálfstæðisfélag’’ heitir nýtt
félag, sem stoínað var nýverið í
Reyk javík. I.ögin segja :
“Stefna félagsins er, að vinna að
fullu sjálfstæði íslands, bæði inn á
viö og út 4 við, og varna því, að
nokkrir samningar verði gerðir við
Danmörk né önnur ríki, í smáu
eða stóru, er skert geti rétt Is-
lands tíl fullveldis.
“Fclagið vill leitasj. viö, að ná.
þessu með því, að efla atvinnuvegi
landsmanna og losa viðskifti úr er-
lendum böndum, en koma þeim í
hendur Islendingra sjálfra, aiika
þjóðlega meniiingu og greiða jafn-
framt hollum menmngarstraumum
frá öndvegisþjóðnm heimsins götil
inn í þjóðlíf Islendittga”. .
í félagið gengu hátt á annað
hundrað manns, og var kosin
stjórn : Séra Ólafur Ólafsson frí-
kirkjuprestur (formaður), Sveinn
Björnsson lögfr., M. Blöndahl alþ.;
PétufT G'. Guðmundsson bæjarfull-
trúi og 5. maður á að koma úr
miðstjóra Sjálfstæöisflokksins á
þingi.
— Iyandsyfirrétturinn : ]>-ar ertt
nú settir — dómstjóri Jón Jens-
son og 1. dómari Eggert Briem,
skrifstofustjóri.
•— Frakkneskir verkfræðingar
eru væntaiilogir til íslands í apríl.
Eiga þeir að mæla upp þorláks-
höfn og g«ra áætlun um kostnað
við skipakví. (‘Vísir’).
eru gæddir gáfum og htefileikum
til bókmenta, stundi ]>ær : en hin-
ir, sem hneigjast til verkfræði og
handvinnu, leggi þar fram kraíta
sína ; bezt að hver taki sér þar
stöðu í mannfélaiginu, sem hann
stendur bezt að vígi, til að beita
öllum kröftum sínum. — það er
sorelegt, að sjá og íhuga, hve
skólamentun verðttr sumum gáf-
uðtim mönntim að litlum notunt.
— já, það svo litlum, að þeár
verða stundum varla sjálfbjarga,
þótt þeir séti með heilsu og ftilltt
fjöri, og manni kemur oft ósjálf-
rátt í hug : Skvldi þeim ekki hafa
vegnað betur, ef þeir hefðu ekki
trettgið skólaveginn, að minsta
gegnum allar stéttir þjóðfélagsins. k'osti virðist hann ekki hafa haft
Mér er nær að halda, að n-efnd j mentandi áhrif á þá. En ekki mnn
mikilmenni hefðn varla orðið full-! sanngjarnt að áfella skólana,— þó
komnari ágætismetin, sjálfum sér , |>eitn í vmstt kunni að vera áfcóta-
og mannkyninti til gagns og sóma; j vera ábótavant —, því
þótt ]>eir hefðtt lært á hinum fer, verður skólanámið
j óspiltra málanna og rætt allan
i daginn og langt fram 4 nótt. l.oks
| var hægt að ganga til atkvæöa
hinn þriðja daginn. Sextíu og þr jár
breytingar og viðaukatillögur
jvoru 'fcornar fram, auk hinna 23.
! breytinigaritíllaga, sem nefndin
, sjálf kom fram með. Stóð at-
kvæðagreiðslan yfir í 1 kl.tima og
43 minútur. Hér eru nokkur atri'öi
úr atkvæðagreiðslunni :
Ólafur Briem vildi, að bingmenn
væru að eins 36 (12 í efri og 23 í
neðri deild), í stað 40. Var felt
með 15:9.
Sami vildi, að lögum frá aiþingi
mætti skjóta til alþýðuatkvæöis
tíl satnþykkis eða synjnnar. þegar
4 þústmd kjósenda æsktu þess. Var
felt með 16:8.
Jó:t Ólafsson og J,ón í Múla vflja
sem betur I a8 leyfilefft sé, að binda kosningar-
fiöldamim r«tt til alþingis með lögum við
þekkingarskilyrði, og var það sam-
Andlátsfregnir
lifandi manns.
eru all-tíðar bæði meðal íslend-
inga og annara þjóða. Eru þær
vanalega sjxrotnar af óvandvirkni
fréttardtara. Fjallkonan flutti and-
látsfregn Frímanns Andersonar
fyrir nokkrtun árum, ásamt æfi-
lýsingu hans. Frítnann er bráðlif-
andi enn. Baldur flutti andláts-
fregn kontt einnar í Nýja íslandi
fyrir fáum árum ; sú kona lifir enn
góðu lífi. — Mark Twain var einu-
sinni sagður lá/tinn ; hann las það
i blöðunum og lýsmgu á sjálfum
sér, honum þóttí garnan að. Hann
lifði mörg — mörg, ár eftir það.
Gunnl. Tr. Jónsson ritar nýlega
í Hkr. andlátsfregn Hagyrðinga-
félagsins. En ég get fullvissað
hann um, að það lifir enn góðu
lífi, og er lífseigara en svo að
þessi andlátsfregn verði því að
bana, þótt til þess hafi rnáske ver-
ið ætlast, og Gunnl. Tr. Jónsson
mun áður en langt líður komast
að raun um, að félagið er. ekki
bærri skólnm, því þá er hætt við, tíl mikillar fclessunar. Sökin mun j ÞeKKtngarsKilyröi, og var þaö sam- dautt.
að þeir hefðu farið á mis við þá þvf fremtir vera lijá hinum mis- i Þyk^ trteð 13:11. íslenzk blöð hér vestra hafa ný.
þá dj'ipsæu og víðtxku þekkingu lukkuðu mönnum ; þeir hafa ekki | Skúli Thoroddsen vildi að kosið .lega vítt þá fynr oflof, sem æíi-
minttingar skrifa. Gunnl. (Tr. Jóns-
son ætlar sér víst að verða höf-
undtir gagnöfugrar stefnu, eftir
því að dætna, sem hann ritar um
Hajgj-rðingiaiélagið í sambandi við
þessa andlátsfregn.' Jfvað vissi
hann annars um IIagxTrðiugaJél-aig-
ið? Var það ekki gagn-ókunnugt
houum og hann því ? “þeir tala
stundum mest um Ólaf konung,
sem hvorki hafa heyrt hann né
séð”, segir máltækið.
Bjöm og þórður áttu tal sam-
an : — “Að þú skutír vera svo ó-
guðlegur að lesa Hedmskringlu”,
segir 1?j jrn ; “hún er reglule>gt
saurblað ; það ætti belzt að banna
póstflutning á henni”. — “Nú, nú.
Hvað er það sérstaklega, setn þú
hefir orðið var við í Heimskringlu,
sem þér þykir avo ljótt eða sví-
virðilegt ?” — “Heklurðu kannske
ég geri svo lítið úr mér að lesa
það btítð? Nei, ég hefi aldnei lesið
eitt einasta orð í því ; svo er þó
guði fyrir þakkandi, að ég lið það
ekki 4 mínu heimili”.
Mér finst þetta eitthvað í ætt
við klausuna hans Gunnl. Tr.
Jónssonar um Hagyrðingiaíélagið.
Hann lýsir því, án þess að hafa
leitað sér nokkurra áreiðanlegra
upplvsinga tim það, — án þess að
vita nokkuð vexulega um það. —
■Blindur maður ætti nldrei að
dæima um lit, né neyrnarlaus mað-
ur um tóategundir.
Eitt er undarlegt : Gunnl. Tr.
Jónsson, ritar 4 móti leirbulli, en
sé hann virkilega á m ó t i stefnu
Hagyrðittgaféiagsins, þá er haan
eind.regið m e ð leirbulT.nu, —
mcð því, að jxið fái að halda á-
fram óhindrað og óbætt. Stefna
og tilgangur félagsins var, er og
verður, að reyna að útrýma leir-
bulli i bundnu máli og fá í þess
stað lagleg kvæði og lvtalitlar
vísur, ef hægit' væri ; og að þessu
vaiiu félagið ine-ð góðum árangri.
Kg lickl, flð hvoí'ki (itinnl. Tr.
iié nokktir aiittar getí bent á sér-
lega mikið af sannncfndum leir-
burði frá þeiin rtönnum, sem í
Haigyröiugafélaiginu eru eða hafa
verið. þíið voru, eru og verða ein-
tingis þeir menn, sem við Ijóða-
gcrö fást og v i 1 j a vanda verk
sin — vilja lesa >g læra og þola
gagnrýni, í því skyni að fullkomna
og ]iroska gáfti sílla. það er smíð-
að uákvæmlcga eítir samskonar fé-
lagi, sem nokkrir stúdentar í lat-
íiiuskólaatim í Revkjavík stofnuðu.
1 því voru : Guðm. Guðmundsson,
Jóhann Sigtirjónsson, Ólafur Valdi
marsson Briem, l.ártis Sigurjóns-
son, Páll Jónsson, Stefán Jljtirns-
son (ritstj. Ivögbergs, hann orti
]a.g]ega í skóla, það er skaði, að
hanu hætti því), Bjarni Jónsson,
Björn I.indal, sá er þcssar línur
riUir o.fl. — Við lærðtim mikið í
■þessu IT-tgi, þótt það sé nú liðið
undir lok. En við lærðum ennþá
meira í Hagyröingafélaiginu fiér
vestra, og það er vel lifandi enn.
Gnnnl. Tr. Jónsson á þakklæti
skilið f}Trir eitt, og það er 1>að, að
hann Uiefnir þá blátt áfram, scm
hatui kallíir leirskáld : þaö er
drengjlegn að verki gcttgið, hversu
ósanngjairn, sem han:i kann að
vera. Honum ferst ekki eins og
stimum grímuklæddum stigamönn-
tmt', sem ritað hafa um sama t-fni,
og lamdð sleggjtinni á höfttð öllum
og öllu undantekiiingarlaust ; —
slikt er bókmentalegur glæpur,
sprottinn af’ hoigulskap þeirra
maaita, sem langar til þess að rita
og finna að, en hafa of litla sál til
þess, að Itoma hreint fram, —
þora ekki að scgja, við hvern eða
hverja ]KÍr. eiga með sleggjudóm-
um sínum. Við eigum of mikið af
þess háttar lítilmennum hér
vestra.
líg rita ekki ]>essar línur í þeim
tilgangi, að hefja blaðadeilur, —
og ég ætla mér ekki, að skrifa
rneira um þetta mál — ég rita þær
að eins til þess, að mótmæla þeim
ósannindum, sem Gunnl. Tr.. Jóns-
son bar á Hagyrðingafélagið ; ég
þvkist vita . betur um stefnu þess
op> starf, en hann gerir. Einstakir
menn, sem Tryggvi skipar að
liegja, geta fullkomlega svarð fyrir
sig sjálfir. En eitt er það, sem ég
vildi spyrja hann að, og það er
þetta i: Á hverju byggist það, ef
þeir bullarar, sem rita f óbundmt
máli, hafa medri rétt til margfalt
fleiri dálka í blöðunum, en hinir,
sem birta hugsanir sínar í ljóðutn ?
]>að væri frólegt að vita.
Ritst jórarnir e i n i r haía leyfi
til, að neita um upptöku óhæfra
greina o.g l.jóða, og til þess eru
þedr skyldtigir, Að öðru leyti hefir
©niofna fremur öðrum heimild til
]>ess, að skípa nednum að þegja.
Og trauðla mttnu Ilagyrðingar
láta stinga upp í sig liér eítir
fremur en hiugað til. Enginn hefir
orðið mikill maður, án þess að
vera barn fyrst ; cttginn safhað
miklttm kröftum, án bess að byrja
með iþá litla ; enginn komist langa
leið, án þess að fara fyrst stuttan
spöl ; enginn feert að lesa, án þess
að byrja með að stafia ; engints
kert að ganga, án þess að skríða
fyrst enginn orðið skáld, án þess
að vera fyrst hagyrðingur, —
munið það, bagyrðingar, og látið
ekki hugfaliast.
Sig. Júl. Jóhannesson.
Gaðmundur F. Sigurðsson.
frá Tjörn í Skagafirði.
Guðmundur er genginn heim>
Gildum lífs af vegi.
Karlmannlega kvaddi heim
Á köldum vetrardegi.
íslandssona yfirlit J
Erfði í dýrum þáttum.
]>ingeyskur á vöxt og vit,
Vatnsdælskur í háttum.
Gegnum storma, kul og krap
Knerri stýrði á bylgju.
I l'únvetninga hetjuskap
Hlaut í ættarfylgju. i1
Víking.ssona valið blóð
Valt með fjöri nýju.
Vertíðir liann vaskur, stóð
Vetur þrenna tíu.
Skoli lífs ei skeytti grand,
Skortí ei hreysti forðaJin.
Sótti hetjan sjó og land,
Sunnan bæði og norðan.
llagyrðiiigtir lieldur snar,>
Hróðrar gnúði strengi,
Bögur söng um bólm og mar,.
Baugaslóð og drettgi.
Gagnorður á gleðistund,
Gætinn ávralt, glaður.
Ifans var einkt>nu : íturluná,
Öllum góðviljaður.
Eg þó reki aldarhríng
>Oð á Braga steðja
Alsannari íslettding
Aldrei mundi kveðja.
K. Ásg. Benediktsson.
• * *
ATIIS. — Guðmundur sál. bjó
að Tjörn við Sauðárkrók í Skaga-
firði. Móðurætt hatts úr þingeyjar-
sýslu, en föðurætt úr Húnavatns-
sýslu, eins og vísurnar benda á.
II ö f.
Fréttabréf.
LKSLIE, SASK.
?0. aipríl 1911.
Ilerra B. L. Baldwinson, M.P.P.
Kæri vinur. — Fáar fréttir. I.es-
lie er alt af að smávaxa og
prýkka. Bank of iíamilton er ttk-
inn hér til starfa, og er það þaif>e
legt stofnun og nytsöm íyrir bæ-
inn. Rjómabúið tekur til starfa 1-
n;esta mánaðar. ]>að starfaði að
eins um tveggja nánaða tíma í
fyrra, en bjó þó til 14,000 rttncl a£
smjöri. ]>að er eina smjörgcrðar-
húsið i bygðinni, og er ágæt.lega.
sett.
Upjxlráttur hefir verið sendur
bæjarstjórninni af stórri og vand-
aðri stöð, sem. C.P.R. félagtð a;tl-
ar að byggja hér í sumar. þriðjai
kornhlaöan verður einnig bygö 1
hefir þegar verið mælt út s. æði
fyrir hana. — Hannes ]. T.ijnlal
hefir selt viðarverzlun sín,t viðar-
sölufélagi.
Tvö lítil íbúðarhús brunttu hér
til kaldra kola nýlega, bæði óvá-
trygð ; húsmunum varð t’ergað
úr öðrti, en engu úr himt. 1 báð-
um húsunum bjuggu Irlendingar.
Með framförum má telja það,>
að ekki færri en 4—5 LrúÖhj-5*
verða gefin saman í bænurn i Jtss-
um mánuði.
Skuggasveiim var leikinn liér
fyrir hönd Goodtemplara félagsins
tvö kvöld nýlega, og var aðsókni
góð. Flokkurinn fór einnig til
AVynyard, og var ’xar húsíyilir. —>
Flfcstir léku hlutverk sín vcl, sum-
ir ágætlega. — W. H. Paulson
æfði flokkinn og gerði það með
mikilli Hpurð. Hornleikaraflokkur-
inn er að æfa sig til tindirbúnings
undir 24. maí. þá er haldin árshá-*
tíð bæjíirins, og verðtir vandað til
hennar að venju. — Knattleikafé-
lag hala ungir menn bœjarins
myndað, og ætla að keppa við
sams konar félög í öðrum bœjum.
Bœjarlóðir hækka hér óðum í
verði ; þær hafa verið seldar ný-
leua f}rrir helmiingi hærra verð, en.
]>ær voru fyrir tveimur árum.
Með beztu kveðjtt.
Sig. Jfil. Jóhannesson.
ISLENZKAR BÆKUR
Eg itndirritaður hefiitil sölu ná-
lega allar íslenzkar bæknr, setn til
eru á markaðinum, og verð að
hitta að Kundar P.O., Man.
Sendið pantanir eðaifinnið.
Niels E. Hallson.