Heimskringla - 19.10.1911, Blaðsíða 3

Heimskringla - 19.10.1911, Blaðsíða 3
HEIMSKRIN GLA WINNIPEG, 19. OKT. 1911. 3. BLS. EF ÞER HAFIÐ ENNÞA EKKI GJORT ÞAB--ÞA GJORIÐ ÞAB NU Aldrei áður hefir annað eins tækifæri hoðist manni eða konu, til að vera með að leggja undirstöðuna, undir iðnaðar-fyrirtæki, sem bæði yrði hluthafanum til stórhagn- aðar, og jafnframt hænum sem það væri starfrækt í. Að hjálpa bæjunum í Manitoba til betri og ódýrarí bygginga er markmiði Manitoha White Granite Pressed Brick Company. Nú er tíminn kominn að hægt sé að búa til ódýrari, betri og sterkari sandstein en áður, til almennings nota bæði í Manitobafylki og utan þess. Vér rekum vora starfsemi þar sem þér getið séð peninga yður ávaxtast Yér ætlum að byrja á fyrirtæki voru hér í borginni í nánustu framtíð. Sérliver vill heldur hjálpa sínu eigin fylki ef maður heíir trú á framfara skilyrðum þess. BETRI BYGGINGAEFNI MED LÆGRA YERDI EN NU ER. * Það er það sem Stefar System SiliciT múrsteinn er. Kaupið hlutabréíin nú. og skiftið með okknr í hin im komandi ágóða. SKRIFIÐ OKKUR 1 DAG EFTIR NAKVÆMUM UPPLÝSINGUM. Hlutabréf í Manitoba White Granite Ptessed Briek Company Limited, sem nýeeiið voru boðin til söln, ltafa selst mjög vel, og innan skammstíma verða þau nppseld, þið er ekki ofc sem ahn •nningar fœr annað eias tækifæri og þetta, þö fin á fyrirtæki sem þess i er, brýn í jafnstón i borgog Wmnipeg Þar sem svogríðar mikið er bygt ög efdrspurnin eftir byggingarefni, yíirstígur stórlega ft amleiðsluna. Munið eftir, að þó að hlutabréfin hafi aðeins skamma stund verið á markaðinum, þá er meiri hluti þeirra seld- ur. Það er hygginn maður sem kaupir fyrst, aðeins sá efasami hikar. I THE MANÍT08A WHITE GRANITE PRESSEO BRÍCK COMPANY, LiMITEö f WINNIPEG, Room 10 Edmonton Block, 385 Portage Avenue i - r/Af c' N ,N „t> $N MANITOBA Duglegir umboðsmenn óskast. Jóhannesi svarað. Herra Jóhannes Jósefsson hefir skrifaö tvœr greinar um mig í Heimskringlu, báðar frámunalega heimskandi, eins og að líkindum lætur, því að höfundurinn er 'meir reyndr at ákafa enn vitsmunum’, eins og Snorri goði sagði um þor- gils Hölluson. Jóhannes hefir gert sér mikiö far um að tefja lesendum Heims- kringlu trú um, að hann hafi saett árásum, ærumeiðingum og lygum af minni hendi ; hann kemur til þeirra eins og lítilsigldur óartar- krakki, til að “klaga” og “segja eftir”, og vill láta heita svo, 4em hann sé eins konar píslarvottur í- þróttar sinnar, og er undarlegt, um svo hraustan mann, að hann skuli leita þeirra ráða til að sníkja sér meðaumkun manna og hylli. Kveinstafir hans eru átyllu- lausir. Ég hefi til þessa sýnt hon- um óverðskuldaða kurteisi og vægð í rithætti, eins og ég ætti orðastað við siðaðan mann, — ekki fólskan þræl. Tilefni þessarar deilu er það, að Jóliannes skrifaði grein í Strand Magazine í vetur, sem hét.‘Glima’ og fylgdu henni inngangsorð frá ritstjóranum. Mér sýndist margt mishermt, bæði í grein Jóliaunesar og orðum ritstjórans, og lét þá skoðun í ljós í stuttri grein og hógværri í Lögbergi. Grein þeirri svaraði Jóhannes í Heimskringlu í sumar. — Um líkt leyti barst hingað grein um sama málefni, eft- ir einhvern “von Sv.”, sem aldrei hefir látið til sín heyra áður né síðan. Ilann ritaði í blaðið ‘Vísi’ í Reykjavík, beindist að mér og tók málstað Jóhannesar, sagði grein hans væri ekki um glímur, heldur “sjálfsvörn” Jóhannesar, og margt skrifaöi hann fleira spaklegt. Ég svaraði þeim manni fám orðum og varð mér að kalla hann “snudda”, og sé ég, að Jóhannesi hefir þótt orðið nógu gott, því aö hann tek- ur það til láns hjá mér í Heims- kringlu-grein sinni, og er það eina hjálpin, sem hann veitir þessum nauðstadda bókmentabróður sin- um. En svo að ég víki aftur að Jó- hannesi, þá prentaði ég megnið af Hkr.-grein hans i Lögbergi, með athugasemdum og svörum (sbr. Lögberg 17. ágúst 1911). í sein- asta blaðj Heimpkringlu reynir Jó- liannes að hagga við sumum svör- um mínum, og skal ég athuga, hversu vel það tekst. J>að var ein kenning Jóhannesar, að Islendingar hefðu leynt glímum fyrir útlendingum, og vildi hann sanna það með því, að þeir hefði aldrei sýnt þær útlendingum fyr en 1874. Ég neitaði þessari “leyndar- dóms kenningu” hans, sagði ís- lendinga' engar íþróttir hafa sýnt útlendingum, fyr en á allra síð- ustu árum. Hitt vita allir, að þeir iðkuðu íþróttir af miklu kappi í fornöld, en ég man ekki, að þeir færi nokkru sinni til annara landa til að “sýna íþróttir”, það er að segja : hafa ofan af fyrir sér með íþróttasýningum, eins og nú ger- ist. það var hending ein, að Kjartan Ólafsson þreytti sund við ólaf konung, eins og sjá tná af sögunni. Hann fór ekki til Nor- egs í þeim erindagerðum að “sýna sund”. J>að er tvent ólíkt, a ð bregða einhverriíþrótt fyrir sig, þegar svo ber undir, eða að “sýna” íþrótt. J>að eru jafnvel sögusagnir um, að íslend- ingar g 1 í m d u erlendis, og hef- ir Jóhannes þó þvertekið fyrir, að þcir hafi sýnt þær (þ.e. haldið sýn- ing á þeim). í öðru lagi erum við Jóhannes ekki sammála um aldur gl mna. Hann sagði í ensku ritgerðinni, að íslendingar hefði iðkað þær síðan árið 1100, og í Heimskringlu komst hann svo að orði um sama efni í sumar : “v.H. veður algerlega í villu, er hann segir glímuna miklu eldri en frá 1100, og flutta til íslands með Norðmönnum. Enginn veit með vissu, hvenær glima þessi hefst, en sögur höfum við ekki af henni fyr en EFTIR 1100 (er engin prent, villa). Hvar glímtinnar er getið miklu fyr í fornsögunum, er mér ókunnugt um, hefi hvergi getað fundið það, þó leitað þess all-ítar- lega fyrir nokkrum árum, er ég var að grenslast um upphaf glím- unnar.— Sanngjarnt væri að v.H. benti á, hvar hann hefir rekist á glímu fvrir þennan tíma. — Ekki má þó blanda saman fangbrögðum og glímu, því að það er tvent ó- líkt. Fangbragða er vitanlega get- ið miklu fyr og það strax og sög- ur hefjast, en það er ekki íslenzk elíma. Fangbrögð til forna voru Jík fangbrögðum nútímans, sem sé “catch-as-catch-can” og grísk-róm- versk, þótt vera megi að talin hafi verið byl.ta .öðru vísi en nú er”. Svar mitt við þessum kafla var þetta : “Eg hefi ekkert um það lullyrt, að Norðmenn (c: landnámsmenn) hafi flutt glímuna til íslands. Ég gat þess að eins til. Ilitt fullyrði ég, að glímna sé getið á íslandi löngu fyr en 1100.. J>að sannar ekk- ert, þó Jóhannes hafi ekki fundið það. Ilann hefir ekki leitað af sér allan grun. Ég bið hann nú að lesa vandlega, það sem hér fer á eftir : Orðabokar höfundarnir Cleasby og Guðbrandur Vigfússon, telja það elztu frásögn um glímu, er segir af viðureign J>órs og Elli í' Snorra Eddu (“The earliest match recorded is that of Thor and the giantess Klli”—Cleasby’s onðabók, bls. 20 við orðið glíma). Sögnin er æfagömul. Snorri kallar það ekki berttm orðum glímu, scgir að Elli leitaði bragða og kom J ór á kné. i þá er að athuga sögurnar : Glímna er svo víða getið i forn- sögum, að ég nenni ekki að tina til allar tilvitnanir. Ég ætla ,að eins að nefna þrent : I. í Iígils sögu SkallagrÍ!itssot>ar segir, að “Egill var m j ö k a t g 1 i tn u m ” (Egils saga 40. kap.) J>etta er sagt txm Egil, er hann ,var sex vetra, eða árið 907. ■ II- í 10. kapítula Gunnlaugs I sögu Ormstungu, er frásögn sú, ! er hér fer á eftir ; “J>órðr hét maðr. Hann var ibóildason þar á Sléttunni. Ilann 'gekk i glímur við þá kaup- mennina, ok gekk þeim illa við hann. J>á varð komit saman fangi með þeim Gunnlaugi. Ok um nótt- ina áðr hét þórðr á þór til sigrs sér, ok ttm daginn.er þeir fundust, tóku þeir g 1 í m u. J>á laust Gunnlaugr báða fætrna undan J>órði ok feldi hann mikit fall ; enn fótrinn Gunnlaugs stökk ór liði, sá er hann stóð á, ok féll Gunn- latxgr þá með þórði”. (Gunnlaugs saga, bls. 31, útgáfa Sig. Kr.). J>etta gerðist haustið 1005. III. Oft er getið um gltmur í Grettis sögu. Um Auðunn frá Auð- unnarstöðum og Gretti segir svo ; “tókust þeir á fangbrögðum ok glímdtt”. það var á Miðfjarðar- vatni árið 1010. ! Ég vona að öllum skiljist það af þessum fáu tilvitnunum, að glímur 1 hafa tíðkast á íslandi löngu fyrir árið 1100, og það gengur yfir mig, að Jóhannes skyldi hvergi rekast á þetta. það hlýtur að vera mis- minni hans, að hann leitaði þess “all-ítarlega”. Ég get ekki að því gert, mér þykir Jóhannes hreykja sér nokkuð hátt, þegar hann ætlar að skafa glímu-nafnið úr öllum Islendinga- sögum og setja í þess stað ‘‘catch- at-catch-can” (!!!), og neita svo með ósvifnislegri frekju, að glímur sé Tiefndar í fornsögum, fyr en ár- ið 1100. Ég gæti tilfært fjölda- mörg dæmi önnur, þar sem glímur eru nefndar í fornsögunum, en það er að bera í bakkafullan lækinn. En ég ætla að tilgreina orð Dr. Björns Bjarnasonar um þetta efni> Hann hlaut doctors-nafnbót fyrir ritgerð um íþróttir fornmanna á Norðurlöndum, og hefir samið is- lenzka bók um þær. Ég vænti þess að lesendur Heimskringlu beri ekki minna traust til hans en “vísinda- mannsins” Jóhannesar Jósefsson- ar. — Dr. Björn segist ekki geta sagt, livenær glímur hefjist, en bætir þesstt við nokkru síðar : % “En hvað sem líðtir þögn eða sögn fornritanna, þá er víst um það, að eftir þeim kjörum, sem líkams þróttirnar gátu átt að fagna á hinum ýmsu þroskaskeið- um þjóðfélagslífsins, eru meiri lík- ur til, að glímulistin eigi upptök sín í lveiðni, á sögu-öldinni, þá er fimleiksástin og rækt manna við i l'kamsmentir stóð sem hæst, held- xir en síðar, á fyrstu öldum kristn- innar, er íþróttunum fór óðum að hnigna. Ég þykist jafnvel mega hafa það fyrir satt, að glímu- íþróttin sé afspringur þjóðlegustu skemtana Islendinga á sögu-öld- inni, knattleikanna, eins og síðar mun drepið á nokkru nánar”. (Dr. Björn Bjarnason : Iþróttir forn- manna, bls. 190 til 191). Hin sögulegu ágreiningsefni okk- ar Jóhannesar eru ekki orðin önn- ur en þessi. En svo hefir Jóhannes farið í “aðra sálma”, og stráð grein sína nokkrttm skamma-orð- nm um mig, sem ég kippi mér ekki upp við. þeim er svo “meist- aralega” fvrir komið hjá honum, að sum tákna lítið og önnur alls ekki neitt. | J>ess þarf varla að geta, að all- ar tilvitnanir Jóhannesar í grein mína, eru slitnar úr samhengi og ruglað á margan hátt. Ég gat l ekki búist við öðru af honum. En hins hafði ég vænzt, að hann gæti lesið rétt það, sem» hann hafði prentað fyrir framan sig, “en sú von brást líka algerlega”, eins og karlinn sagði, og skal ég nú færa sönnur á þetta hvort- tveggja. En þegar þær koma frá hoDum, gerist þess ekki þörf. Mér kemur ekki í hug hæfari lýsing á þeim en þessi orð Goldwin Smith’s : “Your expressions can touch no man’s honor — they are the stingless insults of a coward”. Jóhannes segir í Heimskringlu : 1 “Énn bætir ‘v.H.’ þvi við, að ég leggi niður “skottið” fyrir út- lendingunum, með fullri meðvitund þess, að það eru níðingsleg ó- merkisorð, sem enginn heiðvirður maxður myndi láta sér um munn fara, eftir að ég er búinn að S A N N A það bæði í ORDI og VERKI, að ég held mínum hlut geiglaust fyrir hvaða útlendingi sem er”. — Éir hefi aldrei sagt, að Jóhxtnnes “leggi niður skottið fyrir útlend- ing u n u m ”, eins og Jóhannes kemst að orði. Jóhannes hefir sjálfur gefið sér þann vitnisburð ; en hitt hefi ég sagt, að hann “leggi niðtxr skottið frammi fyrir útlending i n tt m ” (það er að segja : einum tilgreindum út- lendingi), og tók ég svo til | orða fyrir þá sök, að rit- stjóri Strand Magazine kallaði Jó- hannes ranglega “heimsmeistara” í glímu, og fiutti margar fjarstæð- ur um glímurnar, án þess Jóhann- es teldi sér skylt að leiðrétta. i J>ess vegna sagði ég um J óhann- ' es : “Hann rís upp á afturfæt- urna við ummælum mínum, en leggur niður skottið frammi fyrir ‘útlendinginum’.” Jóhannes liefði getað sparað sér þenna greinar- kafla sinn, alla stóru stafina og hreystiyrðin um sjálfan sig, ef hefði gefið sér tóm til að stafa sig fram úr orðum mínum, úr því að j hann gat ekki lesið þaðt Jóhannes ætlast liklegast til, aö það sé lesið út úr seinustu línun- ! um í grein hans, að það sé lífs- ) stefna min og atvinnuvegur að skrifa ærumeiðandi lygaskammir um meðbræður mína, og áðttr í greininni spyr hann, hvort það geti verið, að ég hafi einhvern bak- hjall, sem borgi mér fyrir að ^sverta sig og svívirða í augttm , landa sinna með ómerkilegum ó- , sannindaklausum. Ef aðdróttanir þessar og spurn- ingar kæmi frá málsmetandi manni, eða jafnvel einverjum öðr- um en þessum Jóhannesi, þá væri ástæða til að mótmæla og svara. 'v H” VFRZUJN m SÖLU að Antler, Sask. Vörubj-rgðir 7— 8000 dollars virði ; þar af þarf ekki að borga meira en aJ- sláttur 6 prósent. Ef meira et borgað, þá 5 prósent afsláttur á því. Verzlunarbúðin er 26x60 og vöruskúr 26x40 ft. — Samkomu- salur bæjarins uppi á lofti, sem gefur góða inntekt ; ank þessa ero 5 íbúðar-herbergi. Bygginguna má leigja fyrir 50 dollars um inánnð- inn, eða kaupa með ágætisverði og með góðum kjörum. — Eiuka- sölubúð fyrir Ogilvies mjöl og fóS- ur. Umsetning er ttpp á 20 til 25 þúsundir árlega. Ágætt tækifæri. NáiÖ í haust- verzlunina. Hr. Bogi Evford á nú og starf- rækir Antler hótel, og þætti hon- um vænt tim, að islenzkur verzL unarmaður væri í bæntim. Skrifið fllótlega eftir frekarí upplýsingum til MAGNUS TAIT Box 145 ANTIÆR. SASK. Giftingaleyfisbréf SELUR Kr. Ásg. Benediktsson 424 Corydon Ave. FortRouge Winnipeg Renovating Company H. Schwartz, Custom Tailor Sauma föt eftir niíiii mjög vel °8 fljótt. Einnig lireinsa, pressa og gera við gömul föt. 557 SARGENT AVENUE Phone Garry 2774

x

Heimskringla

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Heimskringla
https://timarit.is/publication/129

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.