Heimskringla - 02.11.1911, Blaðsíða 1

\ Ueimilis talúmi riittjórans: f
{ GARRY 2414 j
^ Talsimi Heimskringlu f
{ Gyf/wr 4//0 ;
XXVI. AR.
WINNIPEG, MANITOBA, FIMTUDAGINN, 2. NÓVEMBER 1911.
Nr. 5.
Winnipeg heiðrar
Hon, Robert Rogers
Hon. Robcrt Rógers, innanríkis-
ráðK.jafi Borden-stjórnarinnar, kom
til Winnipeg á föstudajjskveldið úr
Alberta-ferð sinni. J>ann dag hafði
hann verið kjörinn þingmaður Win-
nipeg borgar gagnsóknarlaust. —
Borgarbúum fanst það því sjálf-
sajjt, að fagna honum sem bezt,
Ofr má með sanni segja, að aldrei
hefir borjjin sjálf fagnað nokkrum
stjórnmálamanni með meiri við-
höfn og innilegar, en Ilon. Rogers
að þessu sinni.
Á C. P. R. stöðinni beið marj;-
menni komu ráðgjafans, ojj strax
er hann sýndi sig, glumdu við
fagnaðaróp, er aldrei ætlaði að
linna. Úti fyrir járnbrautarstÖð-
inni voru fleiri hundruð bifreiðar,
rnargar fapurlepa skreyttar fánum,
og mannfjöldi hafði skipað scr í
þéttar raðir meðfram strætum
þeim, sem ráðgjafinn átti leið um.
Borgarráðið alt var til staðar á
járnbrautarstöðinni til að bjóða
ráðgjafann formlega velkominn
fvrir borgarinnar hönd. Flokka-
skiftinpar jjætti að eneu. Borgar-
ráðið var alt sammála að fagna
sambandsþines fulltrúa borgarinn-
ar, sem alúðleeast og viðhafnar-
mest.
Frá járnbrautarstöðinni var svo
haldið í skrúðför áleiðis til bæjar-
r^ðhússins. Var bifreiðunum skip-
að í röð, og gekk hornleikara-
flokkur á undan oe eftir og léku
þjóðsöneva Canada. Mannprúi
mikill fyledi í skrúðeöneu á eftir
bifreiðunum.
þeear kom til borearráðhússins,
las borearstjórinn upp ávarp frá
boreinni til ráðejafans, þar sem
honum er þakkað fyrir ötulleea
unnið starf í fylkisins oe borear-
innar þarfir, oe minst þess heið-
urs að hafa hann fyrir fulltrúa
sinn á sambandsþineinu oe lýst
trausti sínu á gerðum hans á
komandi tímum, ásamt árnaðar-
óskum hinum beztu.
Ávarpið var undirskrifað fyrir
borgarinnar hönd af W. Sanford
Evans borgarstjóra og C. J.
Brown, borgarskrifara.
Hon. Robert Rogers flutti því
næst snjalla ræðu og þakkaði
borgarbúum fyrir heiður þann,
sem sér hefði sýndur verið, og
kvaðst tnundi vinna borginni, fylk-
inu og landinu.i heild sinni alt þaö
gagn, sem líf og kraftar leyfðu.
Frá bæjarráðhúsinu hélt svo
skrúðförin áfram til bústaðar
Hon. Robert Rogers, og léku horn-
leikaraflokkarnir fjöruga her-
söngva, eh fagnaðarópin gullu viö
frá manngrúanum' i sífellu.
' Fyrir framan bústað ráðgjafans
nátnu svO bifreiðarnar og mann-
fjöldinn staðar. En þá bauð hús-
ráðandinn öllum að gera sér að
góðu það sem hús sitt hefði að
bjóða, og var það þakksamlega
,þegið. ----
Að skilnaði stóð einn gamall
þttlur upp oe hrópaði : “Lengi lifi
Hon. Robert Rogers
I >>
og
tók
Kolanámaverk-fallimi
lokið.
Hon.Robsrl Rogers kemur sáitum á.
Kolanámaverkfallinu í British
Columbia oe Alberta er nú lokiö,
eftir að hafa staðið yfir fulla átta
mánuði og leitt af sér tjón mikið
fyrir alla hlutaðeigendur.
það er hinum nýja innanríkis-
ráðgjafa Borden-stjórnarinnar —
Hon. Robert Rogers — að þakka,
að sáttum hefir tekist að koma á.
Hafði hann fund með báðum máls-
aðilum í Lethbridge á fimtudaginn
var, og á þessum eina degi tókst
honum að jafna málunum, sem
sáttanefnd Laurier-stjórnarinnar
hafði ekki tekist á átta mánuðum.
Og það sem mest var í varið :
báðir málsaðilar voru ánægðir
með úrslitin.
J>að var í marzmánuði, sem
verkfallið hófst, Og frá því 1. apríl
fram á þennan dag hafa 25 kola-
námur verið lokaðar, — engin
vinna farið fram allan þennan
tíma og 7,500 manns verið at-
vinnulausir.
í námum þessum hefir verið var-
ið $40,000,000 höfuðstól, og launin,
sem starfsmenn námanna fá á
mánuði, nema rúmum $1,000,000.
Verzlun öll og iðnaður i námabæj-
unum hafa beðið stórhnekki af
verkfallinu og sama er með náma-
félögin ; en harðast hefir atvinnu-
levsið komið niður á verkfalls-
tnönnum. En það sem hélt þeim
við vortt verkamannafélögin, er
greiddtt þeim vikulegan styrk til
lífsviðurhalds.
Laurier-stjórnin skipaði þegar i
upphafi verkfallsins nefnd, sem
koma átti sættum á. Var formað-
ur þeirrar nefndar Rev. W. C.
Cordon (Ralph Connor), héðan úr
Winnipeg. Sýnilega var nefnd sú
meira hlynt verkveitendum, en
verkfallsmönnum, og komu sátta-
tilraunir hennar því að engu liði.
pvgar því Hon. Robert Rogers
kemur til sögunnar, er málinu
ekkert lengra á veg komið á veg-
inum til sátta, en var í upphafi.
En með sínum alkunna lipttrleik
og röiro-semi, tókst honum að
Jafna málunum. Hann hélt hvern
gefa öllum uppreistarmönnum upp
sakir að fttllu.
Ilvernig uppreistarmentt taka
þessum tilboðum stjórnarinnar, er
óséð enn.
mannfjöldinn undir það með fjór-
földtt húrraópi.
• * *
| Á þriðjudagskveldið var Hpn.
Rogers og Hon. Roche, Manitoba-
ráðgjöfunum í Bordenstjórninni,
haldið veglegt samsæti á Hotel
Royal Alexándra. Tóku þátt í því
fult þúsund manns.
fundinn eftir annan með báðum
málsaðilum, þann eina dag, sem
hann dvaidi í L«ffil>ridge, og á-
rangurinn varð, að samkomulag
náðist.
Raunar eiga verkamannafélögin
eftir að greiða atkvæði um sátta-
samningana, en engum efa er þaö
bundið, að þeir verða samþyktir
einróma, því að ílestar þærkröfur,
setn verkfallsmenn fóru fram á,
eru þeim veittar í samningunum.
Innan fárra daga verður því aft-
ur tekið að vinna í nátnunum, og
Vesturfylkin eru hólpin frá yfir-
vofandi hættu af kolaskorti, sem
lá fyrir dyrum. Viðskiftalífið
fjörgast á ný, iðnaðarverksmiðj-
urnar auka framleiðslu sína, og
verkalýðurinn á við betri kjör að
búa. Friður og eining ríkir, þar
sem áðttr var sundrung og óeirðir.
Að málunum er þannig komið,
er að þakka innanT’kisráðgjafan-
um, — Winnipeg þingmanninum
Hon. Robert Rogers.
Frá siríðinu.
Nú er stríðið fyrst bvrjað fyrir
alvöru. Eru orustur á landi næst-
um daglegar og veitir ýmsum bet-
ur. Sérstaklega hafa harðir bar-
dagar verið háðir í námunda við
borgina Tripolis. Halda Itaíir
borginni, en Tyrkir gera hverja at-
rennuna á fætur annari, að ná
henni úr höndum þeirra. En þó
þeir hafi orðið frá að hverfa, hafa
þeir gert Itölum mikinn skaða.
Hafa Italir mist um 500 menn í
þessum viðureignum og Tyrpir á-
líka marga.
I Á fimtudaginn yar réðist her-
fylking af Tvrkjum og Aröbum á
ítalska fótgönguliðs hersveit, er
var á ferð um 20 mtlur inn í land-
inu, og strádrápu gérsamlega.
Umhverfis borgina Benghazi eru
sífeldir bardagar, og hafa Itaiir,
sem halda borginni, þar að jafnaði
hærri hluta. En borgin er umsetin
af Tyrkjahernum á alla vegu, svo
að flutningur til borgarinnar er ó-
mögulegur, og sr því httngursneyð
fyrir dyrum. Ofan á það bætist
svo, að kólera hefir stungið sér
niður í ítalska hernum þar í borg-
infii, og eykur það ekki litið á
örðugleikana. En nú hefir all-mik-
ið hjálparlið verið sent til að
leysa borgina úr umsátrinu.
I Á sjónum eru Italis einvaldir
setn áðttr, og hleypa herskip þeirra
daglega nýjum hersveitum á land,
svo nú telst svo til, að ítalir hafi
20 þúsundir hermanna í Tripolis.
Eitt er það, sem ítölum er tii
stórmikils hagnaðar í stríðinti, og
það eru flugvélarnar. Eru italskir
ílugmenn á flugi viðsvegar um Tri-
polis og njósna um fyrirætlanir
og liðsafla óvinanna. Eiga ítalir
margan sigur sinn að þakka ]teim
upplýsingum, sem flugmenn hafa
gefið.
Liðsveitir T}rrkja og Araba ltafa
synt hngrekki mikið í orustunum,
og leikur á því enginn efi, að meg-
inþorri liðsins skoðar þetta sem
trúarbragðastríð, enda blása vfir-
mennirnir óspart að þeim kolun-
um, að auka trúarhatrið. — Falli
Tripolis borg aftur í hendur
Tyrkja, er það flestra álit, að hin-
ir kristnu íbúar borgarinnar verði
brvtjaöir niður sem hráviði. Svo
er trúaræsingin mikil hjá hinum
tyrknesku l ðsmönnum.
Stórveldin hafa nú sezt á rök-
stóla til að leitast við að koma
sáttum á.
STYRJÖLDIN I KÍNA.
Kosningaúrslitin.
Atkvæða fleirtala Cons. 40. þús.
Stjórnin lofar miklum
endurbóturo.
Kína uppreistin magnast með
degi hverjum, og er nú alt Kína-
veldi í gjörvöllu uppreistarbáli. Á
fimtudaginn unnu uppreistarmenn
stórborgina Canton eftir harða or-
ustu og mjög mikið mannfall á
báðar hliðar. Aðra borg unnu þeir
á laugardaginn, Cheng Ting. En
þá kom hik á sigurför þeirra, því
á mánudaginn vann stjórnarherinn
sigur mikinn ; náði aftur á sitt
vald borginni Hankow, er upp-
reistarmenn höfðu unnið fyrir
nokkrttm dögttm.
■þessi sigur gaf stjórninni vonir
um það, að enn mætti bjarga
keisaradæhiinu frá falli, ef rétti-
lega væri að farið, og lét keisarinn
tilkynna, að ltann gæfi þegnum
sínum gagngerða stjórnarbót, —
legði niðttr einveldið með öllu, en
þingbundin keisarastjórn kæmi í
staðinn. Er hin fyrirhugaða
stjórnarskipun hin frjálslegasta og
umbæturnar gríðarmiklar, sem
lofað er. Ennfremur er lofað, að
ein gaf Conservatívum 25 þúsund
atkvæða fleirtölu. — Aftur er það
Quebec fylki, sem flest Libíral at-
kvæði sýnir, sem að vanda, þó
fækkað þeim hafi til muna frá því
sem áður var.
Atkvæði féllu í ltinum ýmsu
fylkjutn þannig :
Nova Scotia: Conserva-
tivar 50,303, Liberalar 52,234. —
Úrslit vanta frá einu Conservative
kjördæmi.
New Brunswick: Con-
scrvatívar 34,164, Liberalar 52,284
atkv. Vantar úrslit frá tveimur
kjördæmum.
P r. E d w. I s 1 a n d : Con-
servatívar 14,638, Liberalar 13,998.
Qtiebec : Conservatívar 149,-
303, Liberalar 160,343. Vantar úr-
slit frá 4 kjördæmum.
Ontario: Conservatívar 245,-
142, Liberalar 190,288. Vantar úr-
slit frá fimm kjördæmum.
M a n i t o b a : Conservatívar
35,166, Liberalar 28,415. Úrslit
vanta frá Macdonald og Proven-
clter kjördæmunum.
Saskatchewan: Conser-
vatívar 25,683, Liberalar 38,045. —
Úrslit vanta frá Battleford, Mac-
kenzie og Saskatoon kjördæmun-
um.
A 1 b e r t a : þaðan vanta úr-
slitin frá öllum kjördæmunum,
nema Medieine Hat, og þar féllu
atkvæði þannig : Conservatívar
4,875, Liberals 6,340.
Britisli Columbia: Con-
onservatívar 23,812, Liberalar 14,-
728. Vantar úrslit frá einu kjör-
dæminu. — Allir fulltrúar fýlkisins
á sambandsþinginu eru Conserva-
tfvar.
Úrslit þessi svna ljóslega, að
Borden-stjórnin hefir þjóðina að
báki sér.
\t __________
Fregnsafn.
M trkverðnsrn viAluirAir
h vaAanæfa
Royal Household Fiour
Til Gcfur
brauð og æíinlega
rr O: full-
gerðar. ^§í|pF næging.
m- EINA MYLLAN í WINNIPEG.-LATIÐ HEIMA-
iðnað SITJA FYRIR viðskiftum YÐAP.
Einnig vilja félögin, að menn þeir,
sem berja konur sínar, verði húð-
1 strýktir.
— Svcitaíélögin í Alberta fylki
ltafa á formlegum fundi samþykt
að skora á fylkisstjórnina þar að
taka manntal þar í fylkinu tafar-
laust, með því að það var sann-
færing fundarins að manntal Laur-
ier stjórnarinnar hafi verið alger-
lega rangt og villandi. Fundurinn
lofaði, að hin ýmsu sveitafélög
þar í fylkinu skyldtt veita fylkis-
i stjórninni alla þá aðstoð, sem þau
gætu, til þess að tryggja það, að
' rétt og áreiðanlegt manntal feng-
ist.
Fttllnaðarskýrslur ltafa sam-
bandsstjórninni borist um kosn-
inga-úrslit frá öllum nema 24 kjör-
■ dæmum landsins, og týna þær, að
| atkvæða-fleirtala Conservatíva
nemur fullum 40 þúsundum. Við
kosningarnar 1908 hafði Laurier-
stjórnin 24,893 atkv. ttmfram.
J>au úrslit, sem fyrir liggja,
sýna Conservative atkvæði 574,419
talsins, tnót 531,896 liberal atkv.
Vera má, að atkvæða-yfirburðir
Conserv’ativa minki að nokkru,
þegar fullnaðarskýrslur koma frá
öllum kjördæmunum, því að með-
al þeirra kjördæma, er skýrslur
v>anta frá, ertt fimm í Alberta og
þrjú í Saskatchewan, sem öll gáfu
I/iberölpm mikla yfirburði. Hið
sjötta af Alberta kjördæmunum,
sem úrslitin vanta frá, Calgary,
I gaf aftur Conservativum 3,000
(fleirtölu atkvæða.
I Kosningar í fjórum kjördæmum
fóru fram gagnsóknarlaust. Voru
j Liberalar lýstir kosnir í þremur
og Conservative í eintt. Af þeim
24 kjördæmttm, sem úrslit vanthr
frá, kiisu 10 þeirra Conservatíva,
en 14 Liberala.
Af fylkjunum er það Ontario,
sem 'atkvæða agn Conservatíva er
mest í. J>ar vanta þó úrslit frá
fimm kjördæmum. Toronto borg
— Rússneska skáldið heimsfsæga
Maxim Gorky liggur fyrir dauðan-
um á eyjunni Capri, við suður
Italíu. Er það tæring, sem hann
þjáir. Gorky hefir verið útlagi frá
Rússlandi um nokkttr ár, vegna
afskifta sinna af stjórnmálum, en
nú þegar hann liggur fyrir dauð-
ans dyrum, hefir rússneska stjórn-
in afnumið útlegðardóminn.
— Einkadóttir Vilhjálms |>ýzka-
landskeisa»a, prinsessa Victoria
Lovisa, hefir verið föstnuð Ad-
olph Frederick, stórhertoga af
Mecklenburg-Strelitz. Prinsessan er
að eins 19 ára gömttl, en stórher-
toginn 29. Giftingarathöfnin á
fram að fara við keisarahirðina í
Potsdam í öndverðum janúar.
— Allir af ráðgjöfum Borden-
stjórnarinnar, að undanskildum
! tveimur, voru endurkosnir gagn-
' sóknarlaust á föstudaginn. Höfðu
I þeir vegna embætta sinna orðið
að leita kjördæma sinna að nýju.
Hinir tveir, sem ekki hafa enn
leitað kjósendanna, eru þeir Ilon.
W. T. Hhite, fjármálaráðgjafi, og
Hon. Frank Cochrane, járnbrauta-
ráðgjafi. Var hvorugur þeirra
sambandsþingmaður áður, og
varð því að finna þeim kjördæmij
■ Hefir nú George Taylor, sam-
bandsþino-maður fyrir Leeds kjör-
dæmið í Ontario, lagt niður þing-
mensku í þágu fjármálaráðgjafans,
og verður hann formlega útnefnd-
ur 6. nóvember. Annað Ontario
kjördæmi hefir og losnað handa
járnbrautaráðgjafanum, og fer út-
nefning þar fram 8. nóvember. Án
efa verða þeir báðir kosnir gagn-
sxknarlaust.
— Hertoginn af Connaught, hinn
nýi lahdsstjóri Canada, hefir lofað
að opna Toronto sýninguna næsta
sttmar.
— Ilin sameinuðu líknarfélög í
Toronto borg hafa sent áskoriin
til nýja dómsmálaráögjafans um
breyting á hegningarlögunum,
hvað þá menn áhrærir, er yfirjrefa
konur sínar. Vilja félögin, að hver
sá fjölskyldttfaðir, sem strýkur frá
konu sinni, skuli sektaður alt að
þúsund dollars, eða sæti tveggja
ára þrælkunarvinnu, og gangi
sektin eða arðurinn af vinnu ltans
til forsorgunar fjölskyldunnar. —
— Ottawa stjórnin hefir ákvcð-
ið, að láta herrétt rannsaka or-
sakirnar til þess, að herskipið Ni-
obe strandaði við Sabel höfða í
sl. júlímánuði.
— Canadian Northern járnbraut-
arfélagið hefir gert ráðstafanir til
þess, að bjóða ríkisstjórninni að
leigja af henni Intercolonial járn-
brautina um ákveðið árabil meö
ákvéðitini leigu. Takist þeir samn-
ingar, þá sparar það félaginu
kostnað við að leggja nýja járn-
braut frá Montreal austur að hafn-
stöðunum við Atlantshaf, og gef-
ur um leið félaginu óslitna járn-
braut þvert vfir Canada alt vest-
ur að Kyrrahafi.
— Fregn frá Lundúnum segir vel
ganga leitina eftir gulli því, sem
sökk með herákipinu Lutine við
strendur Hollands árið 1799. Auð-
æfin, sem á skipinu voru, voru að-
allega gitllstengur og metnar 6
milíón dollara virði. J>egar leit
var gerð eftir skipi þessu og það
fanst, þá var það þakið 36 feta
sandlagi, sem safnast hafði á það
á 110 árum. Nú er búið að ná
sandinum ofan af því, svo að köf-
ttnarmenn geta gengið um það.
En þegar skipið sökk, þá hafði
mikið af fallbvssukúlum fallið þar
ofan á, sem gullið var geymt, hg
hafa köfunarmenn átt erfitt með
að velta því frá, svo að þeir kom-
iet að gttllinu. En nú segir fregnin
að suo langt sé verki þessu kom-
ið, að við hverja köfun komi leit-
armenn upp með talsvert gull, en
þó aðallega í heningum. Stangirn-
ar eru enn ófundnar. Köfunar-
menn segja, að sjávarsaltið hafi
haft þau áhrif á fallbyssukúlurnar,
að þær séu sumstaðar eins og ein
járnhella gegn-ryðguð, sem sé
margra tonna þung. þessi hella
hefir verið sprengd með dvnamit,
og þegar búið er að koma henni
úr skipinu, þá gera þeir sér von
um, að komast að gullstengunum,
sem þeir segja að enn muni geym-
ast óskemdar þar tindir.
— Fylkiskosningarnar f Ontario
eiga að fara fram mánudaginn 11.
des. næstk. Útnefning þingmanna-
efna fer fram vikuna áður, svo
sem lög ákveða. Enginn vafi leik-
ur á því, að Whitney-stjórnin vinn-
ur kosningarnar með stórum yfir-
burðtim, því I/iberalar í Ontario
eru dauðir úr öllum æðum og
kváðtt ekki ætla að útnefna þing-
mannaefni í mörgum kjördæmum.
— C. N. R. félagið hefir pantað
30 nýja gufuvagna frá Canadian
Locomotive félagintt í Kingston,
Ont. Eiga þeir allir að vera full-
jgerðir á komandi ári.
— Kosningar til svissneska þjóð-
þingsins fóru fram á mánudaginn
var, og hlutu kosningu 110 fram-
sóknarmenn, 44 íhaldsmenn, 10
jafnaðarmenn og 7 flokkleysingjar.
— INeimastjórnarfrumvarp íra
nú í siníðum. Hefir Asquith-stjórn-
in ásamt leiðandi mönnum Ira
setið á rökstólum til að semja
uppkast að frumvarpinu. Fer upp-
kastið fram á, að þjóðþing Ira
sitji í Dublin og sé í tveimur
déildum ; í efri deild sitji hinir
írsku lávarðar, en í þeirri neðri
þjóökjörnir fulltrúar. þingið á að
eins að hafa meðgerð með þau
mál, er varða Irland, — innanrik-
ismálefni landsins, en hafa enga
meðgerð með utanríkismál. Fjár-
mál landsins skulu hins vegar
heyra undir írska þingið. Kon-
ungsfulltrúinn yfir Irlandi skal
hafa rétt til, að kveöja saman
þingiö, framlengja þingtimann,
rjúfa þingið og neita lögum stað-
festingar. En annars hefir neitun-
arvald konungsfulltrúans lítið að
segja, því sé fulltrúaþinginu al-
vara, að gera eitthvert það mál
að lögum, sem konungsfulltrúinn
neitar staöfestingar, leggur ráða-
neytið niður vöfdin og verður
konungsfulltrúanum ómögulegt að
fá annað í þess stað ; verður hann
því að láta undan vilja þingsins.
Eins verður vald lávaröanna í
efri málstofunni mjög takmarkað ;
,háð svipuðu fyrirkomulagi og
^brezka lávarðadeildin er nú. —
iBrezka þingið á að veita írlandi
I$50,000,000 til að koma hinu nýja
stjórnarfyrirkomnlagi á laggirnar.
— þetta er aðalklarni uppkasts-
ins ; en mikilli mótspyrnu mun
það sæta áður en það kemst gegn
j utn brezka þingið, og ertt forlög
þess harla tvísýn. Unionistar eru
sem einn maður harðsnúnir mót-
stöðumenn þess, og hafa jafnvel í
heitingum borgarastrið nái frum-
varpið fram að ganga. — Hver
hefir framsögu frumvarpsins af
hálfu stjórnarinnar, er óráðið enn,
nema hvað álitið er, að núverandi
írlands ráðgjafi Augustine Birrell
muni ekki verða til þess.
JÖN HÓLM, gullsmiður á Gimli
gerir við allskyns gullstáss og býr
til samkvæmt pöntunum. — Selur
einnig ágæt gigtarbelti fyrir $1.25.
VEGGLIM
/
I kaldar stiniar ojr
heitar vetrarbygg-
inyar, notið
og ‘Empire’ teg-
undir afveeelínd,
5 Oö
Vér höfum ánægju af að
senda yður verðlista og
fræðslu bæklinga vorra.
Company, Ltd.
Winnipeg, Manitoba