Heimskringla - 02.11.1911, Blaðsíða 5

IIEIMSKRINGLA
WINNIPEG, 2. NÓV. J911.. 5. BLS.
Til kaupenda Tróða’.
Nú er annaö heftiö af FRÓÐA
komið út og sent til allra áskrií-
enda. Séu vanskil á ritinu, vil ég
biðja menn að gera mér eða út-
sölumönnum aðvart.
I>riðja heftið er alprentað, en
kemst ef til vill ekki í póstkass-
ana nema með afarkostum. ]>að
er eins og póststjórnin hér trii
því ekki, að Fróði hafi fengið þessa
áskrifendur, eða að ritstjóri hans
hafi farið um nýlendur íslenriinga.
Ilann vill fullvissa sig um, að
þetta sé ekki alt eintóm mai k-
leysa og heimtar að sjá nöfn 400
áskrifenda, sem borgað hafi ritið,
áður en hann leyfi ritinu að fara í
póstkassana með vanalegu burð-
argjaldi blaða.
Sem stendur er burðargjald
meira en 30-falt við það, sem það
ætti að vera- Samt ætlar ‘Fróði’
að koma ut á reglulegum tíma,
eður um miðjan mánuð hvern, þó
að honum sárni um góma, að
telja fram þrítugfalda borgun fyr-
ir sig.
Ritstjóranum kom ekki til hug-
ar, að fara að kalla inn fyrir
Fróðá fyrri en við 3. eða 4. heftið.
þessi aðíerð hefir ekki verið sýnd
nokkru íslenzku riti áður. l5g vil
engum orðum fara um, hvað hún
sýnir, en hiin knýr mig til að
biðja menn, sem hægt eiga með að
borga ritið, að senda borgun hið
fyrsta, svo ég fái þessi 400 nöfn til
áð blíðká með blessáða póststjórn-
ina.
Winnipeg, 31. okt. 1911.
Magnús J. Skaplason
• 728 Simcoe St.
um 1802. þessari stöðu hélt Long
þar til Kyhn varð gjaldþrota
hvar við eignir hans sundruðust,
og verzlun sú, er Rong var fyrir,
hætti.
liftir það bjó hann um hríð á
Eskifirði, en var jafnframt utan-
búðarmaður í Eskifjarðarkaup-
stað. En er hann hætti þeim
starfa, flutti hann að Sellátrum í
sömu sveit og bjó þar nokkur ár.
Síðast æfi sinnar var hann í
Árnagerði í Fáskrúðsfirði, hjá
þórunni dóttur sinni og manni
hennar, þórólfi Jónssyni, og þar
dó hann í júnímánuði 1837.
Börn Richards Long voru : þór-
arinn og Kristján ; móðir þeirra
hét Kristín þórarinsdóttir. Börn
hans með konu sinni, ekkjunni
þórunni þorleifsdóttur, bónda í
Stærri-Breiðuvík, Bjarnarsonar,
Ingimundarsonar, voru þessi Jón,
llatthías, Georg, Maria Elisabet
og þórunn.
Richard Long var fullkominn
meðalmaður á hæð og gildleika og
sterkur vel ; frjálslegur í sjón að
sjá, heldur dökkleitur ; listaskrif-
ari, ágætur smiður og erfiðismað-
ur hinn mesti.
Af því ég hefi oröið þess áskynja
að mörgum afkomendum afa míns
Richards Longs sáluga, er ókunn-
ugt um uppruna hans eða tildrög
þess, að hann kom til Islands og
staðfestist þat, — hefi ég ritfært
þetta fáorða æfiágrip, sem cg bið
hlutaðeigendur virða á betra veg,
og taka viljarin fýrir verkið.'
W’peg, 20. október 1811.
tfigmunanr Multhinsson Lo"<j
“Remittance Men.,J
Richard Long.
Hann var fæddur á Englandi ár-
ið 1782. Foreldrar hans, sem voru
af heiðvirðri borgaraætt, hétu
Jolin Long og Sara Elisabeth.
þau vóru 7 systkinin. Ilann ólst
upp í foreldrahúsum, þar til hann
yar á 12. ári, að hann var settur
sem káetu-drengur á kaupskip,
sem átti að fara til Hamborgar.
Einn hásetanna á skipinu var
bróðir hans íullorðinn, Matthías
aö nafni. Á leiðinni var skipið tek-
ið af frönskum sjóræningjum. þeir
tókii það, er þeim leizt af skips-
farminum, en létu að því búnu
skipig fara leiðar sinnar með
mönnunum, nema drengnum Rich-
ard Long, sem hafði særst á fæti
og dregið sig í hlé og varð því ó-
vörum eftir. Skildi þar með þeim
bræðrunum og vissi hann aldrei
um Matthías eftir það. Nú er hann
var orðinn einn síns liðs, meðal
framandi manna, kom honum það
vel, að hann var hraustur og at-
gervismikill eftir aldri, og að sama
skapi þægur og verklaginn ; hafði
einnig tekið vel eftir ýmsu, er að
sjómensnu laut, þenna tima er
hann hafði verið á kaupskipinu.
Sá skipstjórinn það íljótlega, að
liann var oft skjótari til og úr-
ræðabetri, en flestir af skipverjum,
sem voru bæði latir og fákunn-
andi. þótti honum því sérstaklega
vænt um drenginn og faðmaði
hann og kysti á stundum, er hann
hafði einhverju því aflokið, sem
skipstjóranum fanst mikið um.
Er Long hafði verið um hríð á
rænin'i-iaskipinu, kom á þá ofveð-
ur ógurlegt, svo skipið rak í
svartnætti á grynningar við Jót-
land í Danmörku og strandaði þar
Um morguninn sást skipið úr
landi, og varð mönnum bjargað,
þó mörgunt mjög þrekuðum af
frosti og kulda ; en Richard Long
var óskemdur, sem þó mátti nærri
furðu kalla, þar sem hann var tmg-
lingur að aldri og orku.
Skipsliöfnin var send til Frakk-
lands, en R. Long var eftir á Jót-
landi, allslaus og einmana. þá
vildi honum það til, að héraðs-
dómari nokkur, Líndal aö nafni, er
bjó í Letnvig á Jótlandi, tók hann
að sér, þegar liann kom af skips-
brotinu og breytti við hann eins
og bezti faðir og ól hann upp í
húsi sínu. þar lærði liann skrift og
reikning, livorttveggja aíbragðsvel,
og þar fékk hann þá tilsögn í
handverkum, náttúrufræði og íl.
sem hann bjó að alla æfi sér til
gagns og sóma.
Hjá þessum heiöursmanni dvaldi
I/Oitg í 7 ár. þá var hann ráðinn
til að vera skrifstofustjóri hjá stór
kaupmanni Ándrés Kyhn ; hann
bjó þá í Kaupmannahöfn og var
álitinn stórauðugur maður, og
hafði meðal annars víðtæka og
mikla verzlun á íslandi. Hjá hon-
um var Long, fyrst á skrifstofu
hans í Kaupmannahöfn, en svo
var hann sendur af Kyhn, sem
verzlunarstjóri til Reyðarfjarðar á
Austfjörðum, því þar átti hann
verzlun ; tnun það liafa verið kring
Svo eru þeir menn nefndir á
ensku máli-, sem að heiman fara og
hafa frá ættinglum sínum eða v;n-
utn heima fyrir mánaðarlegar eða
árlegar inntektir, svo að þeir
þurfi ekki að erfiða fyrir lífinu. —
Flestir eru það rnenn, sem vegna
leti eða óreglu ekki hafa getað
haldist við heima fyrir, og ætt-
menn þeirra ltafa orðið þeirri
stundu fegnastir, er þeir sáu þá
hverfa sér sjónum á skipsfjöl, er
flytti þá til fjarlægra landa, — og
hafa talið sér það bæði happ og
gróða, að mega takast þá ábyrgð
á hendur, að veita þeim lífsupp-
eldi með mánaðarlegum peninga-
borgunum, frekar en að þurfa að
hafa þá fyrir augum sér og mega
sætta sig við, að ala þá með ærn-
um kostnaði heima. Margir þessir
menn eru það sem kallað er “vcl
gefnir’’, en hafa gert sig að ó-
mennum og landeyðum. Flinn gest-
gjafi lýsti þeim nýlega á þessa
leið :
“þeir eru allir 'remittance mcn’.
þeir hafa gert þetta hótel að
griðastað sínum. þeir skifta að
vísu við önttur 2 hótel hér í bæn-
um, en þó mest viS þetta. það
kemur tæpast sá dagur, að þeir
hópist ekki satpan hérna um borð-
in. Vér kærum oss ekkí mikið um
]iá, því verzlun þeirra er ekki mik-
il ; en þeir eru allir ‘gentlemen’ og
siðferðisgóðir, s\To að vér ömumst
ekki við þeim. Allir eru þeir af
góðum fjölskyldum komnir. þeir
hafa verið sendir hingað til latids
af enhverjutn ástæðutn. þessi
maður þarna var foringi yfir her-
deild á Indlandi. þér ættuð að sjá
hann ganga. Sá, sem næst honum
situr, er af lávarðaætt ; frændi
hans ber tignarnafnið og það-gcng-
ur næst til drengs eins lítils og
síðan til þessa manns, ef hinir
deyja báðir á undan honum. Allir
þessir menn, sem hér eru, hafa rétt
næga hjálp að heiman til þess aö
halda saman sál og líkama.
“Sumir þeirra lifa á $5.00 á
viku, en það er óv'analegt. Læg.sta
tipphæð, sem þeir fá að heitnan, er
jafnaðarlega $50.00 á mánuði. —
Vanalega værða þeir að fara til
þess að fá skildingana. Sumir
þessir menn fá miklu meira. Einn
maður, sem hingað kemur, fær 15
þúsund dollars á ári iir heimahög-
um. Hann fær það frá Rómaborg
og hefir aðalaðsetur í New York.
Hann fær þetta í vikuborgunum,
eins og verkamaður.
“ Mennirnir, sem þér sjáið vera
að \Teita hinum, er þeir,sem nýlega
hafa fengið peningasendingar cða
hafa grætt af einhverri hepni. All-
' ir þessir náungar þekkja hver ann-
| an, og þegar einhver þeirra hefir
! skildingaráð, þá er það vatn á
millu allra hinna. Hann lánar
þeim ekki mikið fé, heldur veitir
þeim á sinn kostnað það bezta,
sem hægt er að káupa, og það
kemur sér vel fyfir þá, sem ná-
lega aldrei hafa cent handa milli.
'“þeir, sem bezt eru kunnir þess-
ttm ‘remittance’ mönnum, segja
tölu þeirra í New York borg vcra
nær 300. Vera má þeir séu íleiri,
því sumir þeirra láta lítið á sér
bera, en halda sig sem mest þeir
mega frá öllum, sem líklegir eru til
að þekkja þá. ]>ó er ólíklegt að
svo sé, því það er eðli manna, að
vilja umgangast kunningja síua og
tnega njóta með þeim gæða lifsins.
“Aðal verustaöur ‘remittance’
manna er New Y'ork borg. okyld-
fólk þeirra lteima lætur sig litlu
skifta, hvar þeir ala aldur sinn,
svo lengi sem heilt haf er á milli
þess og þeirra. í New York hafa
þeir bezt tækifæri til að kynnast
ferðamönnum frá Englandi af höfð
ingjaaettum og Ameríkumönnum,
sem - hafa mætur á tignum Eng-
lendingum, og sem ekki ertt alt af
forvitnir um fortíð þessara ná-
ungau.
“Til þess að geta kornist i kynni
við þetta fólk, verða ‘remittance'
mennirnir að vera vel búnir, og
þeir ganga heldur hungraðir dög-
um saman, heldur en að vera ekki
í nýmóðins fötum af beztu tegund
og með hreint hálslín og fágaða
skó- — Einn af þessum mönnum
hér hefir að eins $1.00 á dag fyrir
allan lífskostnað sinn, eftir að hafa
borgað húsaleigu sina. Á hvcrjum
föstudegi fær hann $12.00 hjá lög-
mannafélagi hér í borg og undir
engum kringumstæðum getur hann
fengið nokkurt cent fyr en næsta
föstudag. Einn af smá-skröddur-
um borgarinnar og einn fatasölu-
maður hafa skipun til þess, að
láta hann hafa vörur fyrir ákveðna
upphæð á hverjum 3 mánuðum. —
BANFIELD’S
LAUGARDAGS OG LAUGARDAGSKVELDS KJÖRKAUP

Vér útstoppum CTjúr viljum vinsamlega vekja at- Vér útbúum 3
húsmuni ^ hygli yðar á laugardags kjör- herbergja
Kostnaðar- áætlun kaupssölu vorri, þessar afsláttarsöl- bústað fyrir $99.00
ókeypis. ur hafa gerst eiukar vinsælar. Ef Einnig 4 her-
Utanbæjar pönt- þér getið ekkí komið að deginum bergja
unum sérstakur komið að kvöldinu, því sömu vild- bústaÖ fyrír
gaumur gefinn. arkjörin verða þá, $175.00
Bfcy y i, 'i 'j
Pullman Davenports.
Hafið þér nokkru sinni séð Pullman svefn.
legu bekk. Ef ekki komið til vor, vér s/nurn
yðnr ]>á af öllum tegundum tir eik, mahóní og
birch-tnahonf með allkyns fóðri. Verð frá
$49.50 til $125.00
Ekta leður klæddur tyrknesknr swfn-ruggu-
stðll ágætlegu stoppaður. útbúinn með truustar
tyrkneskar fjaðrir sem ábyrgst er 4*4|“ AA
að endist í 5 ár. Verð...... . . . •
Vér seljum
húsgögn
gólfábreiður,
Linoleums
hengitjöld
og
lérept.
J. A. BÁNFIELD
Hinn áreiðanlegi húsgagnasali
492 MAIN STREET
WINNIPEG
Eilif glöiun og bókstafa-dýrkendur.
Ennþá við loðir hinn kaþólskj kúgunarandi
og kreddur, svo nútímans siðmenning stendur af vandi,
ógmmarvaldið, þó óðfluga sé nti að þrotna.
Ótrúlegt virðist, hve lengi það tekur að rotna.
Hræðslunnar uppspretta hjátrúar villandi kenning
um Helvítis-kvöí eftir dauðann er smán vorri menning
— ]>eim finst ekki maðurinn mæðast til hlýtar af
kvölum
á meöan hann dvelur í þessa heims jarðnesku dölum.
Ef vill ekki trúa í blindni á bókstafa kenning,
sem búið til ltafi, segja þeir, almáttug þrenning,
miskunar cngrar frá ulmætti þurfi 'ann að vona,
því alt hafi sjálfur í liaginn það bttið til svona.
En hiklaust þá verði ’ann Helvítis bölið að kanna,
hvars heyrist ei nema kveinið og gnístranir tanna,
og kolsvartir púkar að k\elja með glóandi teinum.
Ilver sá það og heyrði, ei prestarnir tjáð hafa neiitum
Hvílík þó hágöfug hugmynda- ginnandi -smíði
og huvcrun að mega losast frá þessa heims striði :
í blindni ef trúum ei bókstafa hræsninnar prjáli,
að brentta um eilífð í logandi Helvítis báli.
Hvílika ólyfjan ungdómnum hiklaust ]>eir bjóða !
Með ógnunar-valdinu fela ið háleita og góða.
Skyldu ]>eir aldrei efast um kenningu sína,
og opið sjá logandi Helvítið móti sér g na ?
Undarlegt virðist, á vorum þekkingartíma,
enn þurfi sannleikans ljós fvrir mvrkrinu rýma ;
en hjátrúar villandi luigsjóna-draumóra grýla,
hræsninnar bölvætt, i myrkr.inu þarf sér að skýla.
Ljósvakar kristninnar, kærleiks og sánnleikans eldur
kúga ei mennina, laða þá til sín að heldur ;
þeim kröftum mttn eintint auðnast að reka brott vælið
um eilifa glötun, — bókstafa dýrkenda hælið.
Jóhannr» H. Hvnfjörð.
Nokkrir ‘remittance’ menn fá á
þriggja máiiaða fresti ákveðnar
upphæðir, sendar beint að hetman.
En þessi siður er að leggjast nið-
j ur af því sú hefir orðið reynd á,
að þessir menn eru eyðslusamir,
jsvo að þó að þeir fái nokkur
|hundruð dollars í einu, þá gengur
j það úr greipum þeirra eins og
j vatn. í nálega öllum tiffellum er
| ‘remittance’ maðurinn fjárglæfra-
maður.
í einu hóteli hérna um dagiun
kom New York maður inn og sá
þar mann, sem hann þekti. Hann
fór út aftur strax og hann kom
atiga á hann. Viö kunningja sinn
sagði hann : “Mér fanst réttara,
að verða ekki á vegi hans ; móðir
hans og systkini }'fir í Lundúnum
eru persónulegir vinir mínir. Ég
heimsækí þau æfinlega, þegar ég er
þar í landi. Ef þau kæmu hingað,
þá færi cg út á skip til að mæta
þeim og myndi sýna þeim alla vel-
vild, sem í mínu valdi stæði. En
þessum bróður vil ég síður mæta.
Ilann vann sér frægð sem herfor-
ingi í Afríku og virtist eiga góða
framtið. En nú, — ja, ég býst við
að fjölskylda hans gefi honum $15
á viku til að halda í honutn líf-
inu. ]>að væri til einskis að gefa
honum meira, hann myndi bara
sóa því burt við spilaborðin. Og
hattn er botnlausum skuldum á
Englandi. — Ilann er ekki reglu-
legur bófi, en ltann er samvizku-
latis i peningasökum. Ilann ílækist
]>arna á liótelinu til þess að
sníkja og til þess að reyna að
sntiða út smálán. Ef hann hefði
komið auga á mig núna, þá hefði
haitn logið upp einhverri evmdar-
sögu og reynt til að íleka út úr
mér fé’’.
Eg hefi kynst nokkuð mörgum
af þessum ‘remittance’ mönnum.
þeir eru fremur ásjálegir, en bezt
er að varast þá eins og þeir væru
plága. Allir hafa þeir það sameig-
inlegt, að enginn þeirra hefir nokk-
tirntítna unnið dagsverk á æfi
sinni. Ett allir hafa þeir þá grillu
i höfðinu, að þeir séu fæddir mik-
ilmenni og gætu haft j’firstjórn á
þjóðlegtim stórvirkjum.
]>cir eru sífeldlega að upphugsa
einhver kænskubrögð til fjár, og
einn eða tveir ]>eirra ltafa komist
svo langtl að ná auðugttm fáráðl-
inguin á sitt vald og hafa haft fé
út úr þeim. En vinna er það, sem
þessir mcnn ekki vilja hafa neitt
með að gera. Af öllum þeim ensku
‘remittance’ útlögum, sem nú eru
í New York borg, eru að eins 2
sem gefið hafa sig við nokkrum
störfum. Annar þeirra stakk stolt-
intt í vasa sinn, þegar hanri hafði
verið hér tveggja ára tíma. Ilann
kyntist fríðri ameríkanskri stúlku
af miðlungs ættum, sem hann
vildi kvongast, og hann tók að
vinna fyrir sér. Ég mætti þeim
manni á Énglandi, þegar hann var
herdeildar foringi ; en nú er hann
þjónustumaður á einu bezta gisti-
húsi borgarinnar. Hann stendur
vel í stöðu sinni og hefir miklar
inntektir af því setn gestirnir gefa
hontim. ]>aö einkennilegasta v.ð
haitn er það, að hann fyrirverður
sig ekki fyrir að vinna, en talar
með ánægju um starf sitt. Hann
helir lækkað frá fyrri tign sinni,
en ég held hann sé ánægður. Ilinn
maðurinn lifir á því, að uppgötva
ný munstur á skrautmunu'm til
nota fyrir auðugasta fólkið í borg-
inni. Hann stundar þetta með trú-
mensku og hefir áunnið sér álit
borgarbúa. Kinhvernttma, ef nlt.
gengur vel, verður þessi maður
auðugur, því hann stendur til að
e.fa stórfé á Englandi. En nú hef-
ir hann ekkert nema það, sem
eldri bróðir hans gefur honum, og
er það ekki mikið, því hann hevr
mestu óbeit á honum. ]>egar faöir
þeirra dó. þá lét eldri bróðirinn
þess getið, að hann ætlaöi sér ekki
að annast um allar skuldir bróð-
ur síns ; en ef hann vildi fara úr
landi, skyldi liann leggja honuin
þúsund dollara á ári i löfnuln
mánaðarlegum afborgunum. Svo
! að Friðrik fór úr landi ; hann
; vissi, að liann gat ekki unnið fyrir
| sér, en þúsund dollars á ári var
betra en að svelta. Hann og kona
. hans áttu fyrst örðugt uppdrátt-
1 ar, en einhverjir kunningjar hans
komu honum til að byrja á þessu
j uppgötvunar-starfi. Hann gæti
! grætt vel á þessu, ef hanri væri
'gætinn. En livenær sem hann nær
: saman hundrað dölum mnfram
| brýnustu nauðsynjar, bá eyðir
' hann því öllu í veizlur og leikhús-
I in. — En þessir tveir menn vinna.
j Allir hinir eyða tímanum við
spilaborðin og öllum efnum sín-
um. Aðalregla ‘remittance’ rtjanna
í NewY'ork er að éta upp alt sem
þeir geta frá vinum sínum og
kunningjum. —- Sum góðu gisti-
húsin í New Y'ork hafa lierbergi á
efstu loftum, sem fást fyrir $1.00
á dag. þau eru handhæg fyrir ‘re-
mittance memiiná, _ þar eð þetr
þannig geta átt heima á hóteluni,
hafa gott orð á-'sér. — Einn þess-
ara náunga lifir á þvi, ^ð skriiá
kynnisbréf til tíginna tnanna a
Englandt, með riKum Amerikn-
mönnum, sem fara þangað. Bréiin
eru áreiöanleg, þyi hann Jiekkir
alla þá, sem liann skrifar til. Kn
harin heiir lag á þ\í, að ia mn
leið peningalan hjá þessum riku
Amer.kumönnum, utn leið og liaun
fær þeim kynnisbretm-. ]>au ian eru:
aldrei borguð. — iv'-rir; heíir þaö aö
atvinnu, að tæla atíðmenn ul að
verja íé sínu í ýms Ivrirtæki, sem
oll enda meö þy , að hanu nær
hluta af fcnu, en auðmenn tapa. %
Kitt 1 jgfræöingaJeíag helir um
langan tíma gert þaö að aðal at-
\ iinu aiuni; að sjá uin fé það, seni
þess r menn fá úr heiriiahögrim, e>g
jafnframt að hafa ' iinisjón með
eignum auðugra Knglendinga, sem
þeir eiga í Ameriku. Kinn þessara
lögfræðinga sagði nýlega um ‘re-
mittance’ mennina, að þeir værn
aumkunarverðasti tnaiinflokkurinn
þar i borgirini (New York). ]>e;r
væru yfirleitt ga'ddir góðum hæft-
leiktim og persónuleika, va-rtt vel
mentaðir og siðprúðir og gætu i
flestum tilfellum oröíð áhrifa-
menn, ef þeir beittu gáfuin sinum
rétt ; en að þeir < a'ru ófáanlegir
til aö gera nokktið nema slæpast.-
“Fyrir nokkrttm dögum gerði ég
tilraun með einn af .þessunt ná-
tingtim'', sagði lögmaðurinn, ‘ ég
fór til vinar míns og Jékk hann til
að veita > honum skrifstofustöðu
tneð $25.00 vikukaupi.' Maðurinn
var í alla staði hinn álitlegasti og
hann lofaði að vinna dvggilega, en
I eftir tvo daga hætti hann og fói
j aftur að slæpast. Hann vildi ekki
vinna.
•:•
Skrifi^ vAui' fyrir
H KI \I SKFj T X OLU
svo að fiér ooti<> æ-
tiT> fyljíst nu‘í> aðal
málrnn Is’óndir pra
hér oor heima.

wvwvvvv