Heimskringla - 18.04.1912, Side 2

2. BLS.
WINNIPEG, 18. APRÍL' 1912
HEIMSKRINGLA
Útbreiðsla járnbrauta um
sléttur hins mikla
Canada veldis.
Hvaðan penin^arnir koma til að
by^L'ja járnbrautir.
BlaöiS “Monetary Times’’ hefir fylstu löngun til
a®. aöstoSa allar áframhaldandi framfarir í Vestur-
CSiíáda, og byggja upp þann volduga hluta ríkisins.
i—• Skuldbindingarbréf fyrir byggingafé járnhrauta er
þýSingarmikil yfirvegun, aS sjálfsö.gSu. Fylkisstjórn-
ÖTíaX munu uppgötva þetta, þegar þær leita til auS-
manna á Bretlandi um peningalán, án hinnar mestu
ifi'ald.sskoðunar um framtíS og byrSi þá, sem þær
tjtka. up^> á sig. Vér verSum aS muna eftir því, aS
í«ýtnsum úthéruSum, sem allareiSu hafa járnbrautir,
atí lánsamningum er engan veginn lokiS og í öðrum
aS. eins aS byrja. þaS mælir margt meS þeirri rök-
samílaleiSslu, aS þau héruS, sem þegar hafa fengiS
j.í’.nbrautafæri, ættu aS sitja fvrir áframhaldandi um-
hótum, frekar en brautalaus héruS, spm kostar ifriS
féTaS koma upp brautum L
þaS er nógu gott aS tala um, að meira af braut-
um og útbúnaSi þurfi til aS fiytja búsafurSir, og aS
auknar járnbrautir auki búsframleiSslu. MeSal upp-
zksxa. bér vestra, frá því nú og framvegis, verSur
ekki undir 180 milíónum “bushela”. AS flytja upp-
skníúna til sjóhafna, er ekki hægt aS inna af hönd-
,unr á fáum vikum, hversu margar mílur af járn-
hrautum, sem bygSar væru.
Vér verSum samt aS vera á undan tímanum.
,Vár.,megum búast viS talsverSum framförum, og
afturköstum surna tíma. Vér verSum aS muna þaS,
aft úíbyrgS skuldabréfa í járnbrautum er eitt, og afla
vÆxLá af þeim er enn atinaS. þess verSur einnig aS
gaeta, aS byggingar járnbrauta með atorku, skapa
ovláSar stigbreytingar á velgengni. þaS er áætlað
tiL.dæmis, aS 40,000 starfsmenn þurfi þetta ár, í fjór-
urrr yestustu fylkjunttm, viS byggingar járnbrauta.
jþj^er lika sagt, aS 35,000 af þessum starfsmönnum
fjúrfi aS sækja til Bretlands og annara landa í Ev-
róþu. Eins lengi og akuryrkja og aSrar framleiSslu-
uppsTþrettur haldast í hendur viS byggingu járn-
bráuta, þá getur fjöldinn af þessum starfsmönnum
leitað þaugað, þegar farið er aS leggja stálteinana á
brautirnar og þeirra verki er þar lokiS. Á hinn bóg-
inn' keppast fvlkisstjórnirnar hverjar viS aSra í fram-
lengtng járnbrauta, er kallast “járnbrauta-Ijygginga
vef^engni”. Skuldbindingar vaxa stórum og vaxta-
greiSslan hækkar, og það aSallega á þau héruS, sem
erti~tneS eldri og fleiri brautum, en nýbrauta héruð-
inihafa litiS eSa ekkert fram aS bjóSa aS sinni.
þetta eru alt hlutir, sem þarf aS hafa í huga,
fjegar áformaSar eru járnbrautalagningar í fylkjunum.
rJán.irdrottinn rannsakar {xetta oft betur en lánþiggj-
ahöibn, nefnilega tryggingu og nauSsyn lánsins.
FvlkisráSherra Sifton í Alberta metur þessa
puifkta auSsæilega. í ræSu sinni í þinginu talaði
hánn tvm hina bráðnauðsynlegu þörf á fljótt bygSum
járnbrautum, — “eins fljótt og e ns langt og láns-
traUát Alberta fvlkisins fær staSiS”. þar er hætta
aS iara á bak viS leiksviðiS. þaö tekur góSa sam-
steyþu hinna vestrænu, góSsýnis lántakenda, Og hinna
íhálössöniu bre/.ku i>eningamangara, aS hittast rétt
í miCjum eggjttm.
Álit Siftons á kringumstæðum.
'Vér höfum járnbrautalínur nú”, mælti forsætis-
ráSherra Sifton, — “og þær kngjast mánuS ,eftir mán-
uS. og ár frá ári, og stjórnmálastefna mín er sú, aS
halda áfram að fá fleiri járnbrautir, mánuS eftir mán-
tiS, og ár frá ári, þar til aS þaS er ekki eftir blettur
í fyfkinu, sem ekki hefir g>óS og sanngjörn járn-
bra'uta þægindi, fyrir eitt og sérhvaS, sem framleitt
er' í fylkinu”.
“þegar vér gerttm {>etta, megum vér taka vara á
því, að sprengja ekki lánstraust fylkisins, Og sprengja
ekki fánstraust ýmsra járnbrautafélaga fram yfir það,
sem hagfræSingarnir á Bretlandi og hagfræðingar
heimsins geta staðist. Ég segi, ef vér getum komiS
þessu til ldftíar, þá ættu aS vera bygSar 500 mílur af
járnbrautum í fylkinu árlega, í tíu ár næstkomandi,
sotn ekki er innan takmarka möguleikanna, og sem
er tii stórra hagstmitia fyrir fý-lkisbúa, og gæti verið
réttlætt á peningamarkaði heimsins, aS vér værum
aS. ^era það sem er gott og réttmætt, og til hlunn-
mda þjóSinni, og vér ættum að halda uppi gjald-
trausti voru aS því hámarki sem það á aS vera, og
fylkið Alberta mun verSa í sjálfstæSum kringum-
sfieSum”.
Vér stólum eingöngu á brezka peningamarkaðinn
tfl að veita lán til járnbrautabygginga. þess vegna
höíum vér þá skyldu, að vér biSjum ekki um lán,
natrta Tirkilega nauðsynlegrar brautabyggingar við-
[♦orfi. það er auSséö ranglæti, aS skuldaábyrgSum
fyftifistjói narinnar sé sóaS af handahóíi, og kastaS
netn leiksopp fyrir {>etta eSa hitt héraSiS, eöa ívrir
í*&,stakar pólitiskar &stæSur. Canada þarfnast íleiri
þíeunda mílna af járnbrautum, en þær eiga aS byggj-
þar, sem starfrækslu ástæSur heimta þær, og þar
tetn þær borga vexti, og bygðir stvSja þær, og þær
IiygSirnar. Ef ofsi vor fer í gönur, með óefaS góS-
ar framtíSarhorfur sambandsríkisins, og er leyft að
Iietri hluta heilbrigBrar skynsemi, og afleiSingin verS-
itr sprengingar eSa lítilsvirSingar fyrir lánstraust
Canada í London, þá hefir canadiskum framförum
og velgengni v.eriS unninn óútreiknanlegur skaöi, sem
varir um fjölda ára, í komandi iramtíS.
Skýring eins hins leiðandi fjármála blaðs í Canada
Ilin stórmiklu lán, sem Canada tekur til járn-
brautabygginga, og hið framlengjandi “prógram” af
nýjum brautabyggingjum, gefur tækilæri til að sund-
urgreina ástandið. í efri rnálstofunni var nýlega
skýrt frá, að þaS væru 4,200 mílur af járnbrautum,
bygSar og í byggingu, vestan við Lake Superior. Vér
höfum lánaS vfir 72 mil. pund sterling á síSústu 7 ár-
um. þessi lántöku-upphæS liefir þýSingarmikla vaxta-
byrði í íör meS sér, sem hvílir á {jjóðinni. ÁriS 1836
voru til 16 milur af járnhraut i notu.m ; * árið 3867
— sameiningarár fvlkjanna — voru 2,278 mílur í not-
um. ÁriS 1884 fara starfræktar brautir í fyrsta skifti
yfir ,10,000 mílur, eSa nákvæmlega 10,273 mílur. Árið
1911 var mílnatalið vaxiS upp í 25,399. Eftirfvlgj-
andi skýrsla sýnir nákvæmlega útdreifslu járnbraut-
anna í fylkjunum ;
Milur.
Ontario ............................... 8,321.72
Quebee ............................. 3,881.65
Manitoba .......................i...... 3,466.18
Saskatchewan ........................ 3,120.72
Alherta ........................... 1,494.24
British Columbia ...................... 1,841.89
New Brunswick ......................... 1,548.60
Nova Scotia ........................... 1,353.82
Prince Edward Island ................... 269.33
Yukon ................................... 101.71
Samtals ............................ 25,399.86
Mílur í byggingu.
í viöbót viS þessa skýrslu er töluverS mílnatala
i byggingu. þann 30. júní 1911 voru um 1,600 viS-
auka milur í starfs-ásigkomulagi í ríkinu, en sem frá
stjórnarinnar hálfu voru skoSaSar sem í bvggingu.
llér er skýrsla, er sýnir mílnatal járnbrauta í bvgg-
ingu í öllu ríkinti :
Vetrstflpfti búin eða óbúin. Teinar laaröir 'r'nrir eða ólagðir. starfrækslu
Alberta .. 1,120.50 460.20 107.34
Saskatchewan .. 1,734.00 1,328.65 600.00
Manitoba ... 459.09 385.74 302.00
Ontario .. 1,592.22 792.17 466.56
Quebec . 655Í70 402.38
British Columbia . .. 380.17 198.10 101.60
Nova Scotia 14.89 5.50
New Brunswiek .. ,, 266.06 256.60
Samtals .. 6,222.63 3,833.34 1,577.50
Framtakssemi Vesturfylkjanna.
1 viðbót við sýnda mílnatölu, má áréiðanlega
gera ráð fyrir 2,500 mílum af járnbrautum, sem þeg-
ar liafa verið veglagðar og útmældar 30. júlí 1911.
það er auSséS, að stærri og meiri framkvæmdir erú
í Vesturfylkjunum til járnbrauta bvggfnga enn austur-
frá.
Af þeim 6,222 mílum vegstæða, sem búnar voru,
eru 3,234 í Alberta, Saskatchewan og British Colum-
bia, opr af {x;im 3,833 mílum, sem teinar voru komnir
á, ög að, eru 1986 i nefndum fylkjum.
FjdkLsstjórnirnar í Saskatchewan, Alberta og
British Columbia hafa ákvarSaS að’ verja peningum
til framlengingar “prógrammsins”. þær eru áhyrð-
ugar fyrir 2,972 mílum af nýjurp brautum, er skiftast
þannig á milli þeirra :
Fylki. Milur.
Saskatchewan ............................ 850
Alberta ............................... 1,255
British Columbia ........................ 867
Samtals ......................... 2,972
Samanlagðar láns skuldbindingar og vextir.
þessar þrjár stjórnir ætla aS ábyrgjast vexti af
skuldabréfum, er nema — 64 mil. 580 þús. dala. Árs-
vextir af þessari upphæS verSa 2 mil. 783 þús. 280
dalir. Fylg.jandi skýrsla sýnir þaS :
* Upphæ^ Upphíeö
Fylki ábyrffst vaxta
Saskatchewan ............ $12,750,000 $ 710,000
Alberta ................... 25,755,000 1,030,200
British Columbia ........... 16,075,000 1,043,000
Ath.—KostnaSur á miluna áætlaSur $15,000, stjórn-
aráætlun ekki við hendina.
í viðbót ætlar British Columbia aS veita peninga
styrk, er nemur $800,000, og aSra peningaútborgun
nálægt 1 mil. 268 þús. 852 dölum. A hinn bóginn á
C. P. R. aS endurborga fj'lkinu $387,000 er borgaS-
ar voru út á Shuswap og Okanagan skuldbindinguna
Ofr borga $25,000 fyrir Kaslo og Slocan brautina, og
borga árlega $18,000 í Esquimalt og Nanaimo lönd-
unum.
Hér er skýrsla Albcrta fylkisins : Canadian
Northern (20,000 á míluna) fær 5 mil. dala fyrir Ono-
way spottann og Peace River brautina, sem er 250
tnílur. Á þessum stúfum borgar fylkiS 15,000 dali á
míluna : Athabaska Landing til Fort McMurray,
175 mílur ; borgun 2 mil. 625 þús. dalir. Athabasca
Landing til Lesser Slave Lake, 100 mílur, mil.
dali. Lac la Biche spottann, 40 mílur, $600,000. St.
Paul de Metes spottann, 100 mílur, ll/í mil. dala.
Skýrslur um brautlinur og viðauka.
þrettán hundruS á miluna frá Bruderheim til
austur landamerkja, 200 milur, styrkur $2,600,000.
Framlenging Goose Lake línunnar, 130 mílur, styrk-
ur $1,690,000. Fratnlenging Camrose línunnar, 80 mil-
ur, styrkur $1,040,000. Línan vestur frá C. & E., 100
mílur, styrkur $1,300,000. Brazeau línan til Goose
Lake fínunnar, 130 mílur, styrkur $1,690,000. Samtals
til Canadian Northern félagsins fyrir 1,405 mílur,
$19,545,000. Af þessu eru 150 mílur rýrSar í $1,255
mílan. Ilinn alls taldi nýi skuldaábyrgSar-styrkur
nemur því : $17,595,000.
Grand Trunk brautin fær $20,000 á míluna frá
Bickerdike til Pembiba River, 58 mílur, eSa alls :
$1,060,000. ' “
Edmonton, Dunvegan og British Columbia braut-
in fær $20,000 á míluna. Edmonton og Dunvegan,
350 mílur, fær $7,000,000. Samtals 1813 mílur; styrk-
tir $27,605,000. þar af er á 150 mílur rýrSur styrkur
í $15,000 á tníluna, sem sé $1,950,000, þá eftir $25,-
755,000.
Járnbrautarstefna British Columbia stjórnarinnar.
lliin pólitiska járnbrautarstefna British Colttmbia
stjórnarimiar er þannig : 1. SkuldaábyrgS upp á
$15,750,000 til G. T. P., á spottann frá Fort George
til Vancouver, sem starfræktur er af félaginu, og
kallast l'he Pacific Great Eastern ; vaxtaqpphæS á
ári er : $635,000.
2. SkuldaábyrgS upp á $10,325,000 til C. N. P.,
til tvesrgja stúfa, 150 mílur á Vancouver eynni, og
145 mílur á meginlandi. Árlegir vextir verða 413
þúsund dalir.
3. Fimm hundruS þúsund dalir í peningum til
Kettle Valley brautarinnar, 50 mílur, gegnum Hope
Mountains, meS $200.000 fyrir brú yfir Frazer River
hjá Hope.
4. í peningum $100,000 til C. P. R., sem viSur-
kenning til Kaslo og Slocan álmanna.
5. Borgun til C. P.. R. félagsins $1,016,939, fyrir
B. C. “southern land grant” • $605,933 fyrir Colum-
bia og vesturhlutann, og eftirgjöf á óborguSum
sköttum á British Columbia Southern Lands, nem-
andi $251,913.
6. C. P. R. á aS endurborga fylkinu $387,000, út-
borgaS á Shuswap og Okanagan skuldabréfin, og
$25,000 fyrir Kaslo og Slocan brautina, og árlegar
borganir $18,000 fyrir Esquimalt og Nanatmo löndin.
þetta járnbrauta-bygginga “prógram” er svo yfir-
gripsmikiS og innibindtir feikna fjárupphæðir, að vér
megum vel rannsaka afstöðuna. Á árinu 1911 var
bætt viS skuldabréfa-útgáíuna til járnbrauta $61,650,-
300, sem starfræktar eru í Canada, og $56,741,214 til
annara skuldalúkninga, gerandi samtals $118,391,514.
þessi viSauki færSi samansafnaSar kapital ábyrgSir
upp í $1,528,689,201.
SamanburSur á k'apítal ábyrgS 1911 viS 1910
sýnir eftirfylgjandi afleiSing :
1910.
.............. $687,557,387
.............. 722,740,300
............... $1,410,207,687
1911.
................ $749,207,687
.................. 779,481,514
$1,528,680,201
Stofnfé ....
Fastaskuld ..
Samtals
Stofnfé ....
Fastaskuld ...
Samtals
A u k n i n g.
Stofnfé .............................. $61,650,200
Fastaskuld ........................... 56,741,214
Samtals ....................... $118,391,514
Fasta skuldir 1910 og 1911.
Fastaskuldir árin 1910 og 1911 voru settar undir
eítirfarandi fyrirsagnir :
Skuldabréf .......... $696,677,305
Ýinisleg skuldabréf .. 8,365,077
Inntekta skuldabréf 5,035,546
Starfstækja ábyrgðir 12,661,372
$732,693,760
13,079,015
20,036,546
13,672,193
Samtals ...... $722,740,300 $779,481,514
þaS er venja í öllum löndum, aS deila samanlögS-
um höfuSstól í járnbrautum meS mílnatalinu. Væri
{>etta gert í Canada, yrði afleiðiiigin $60,184 á mílu.
það væri samt ekki réttlátt. Sérstakar lagfæringar
yrSu aS gerast bæði í tiiliti viS höfuSstóls ábyrgðir
og mílnatal járnbrautanna, áður en hinn rétti og var-
anlegi útreikningur yrSi gerSur. 1 ofangefnum staS-
hæfingum um höfuSstól eru bæSi stofnfé og skulda-
ábyrjrSir G. T. brautarinnar t. d., nemandi $120,-
599,500. Frá þessari upphæS þarf aS dragast, fvrir
þá nægilegu ástæSu, aS mílnatal brautarinnar, sem
er enn í byggingu, er ekki innibundiS í þær 25,400
milur brautarinnar, sem eru í starfrækslu. Ennfrem-
ur er mílnatal stjórnarinnar, er hún á og starfrækir,
er nemur 2072 mílum, og milnatal Sydney og Louis-
burg og Nova Scotia stál félagsins, nálega 77 mílur,
sem ekki er bundiS við höfuSstól, og hlýtur að drag-
ast frá, og nemur þáS alls 2,149 mílum.
Stofnfés ábyrgðir á mílum.
þaS er ennfremur annara atriða að gæta. t staS-
hæfingunum hér er tvöföldun, sem stafar frá éitrensli
stofnfés og skyldaábyrgSa hjá félögum sem kaupa og
ná yfirráðum á stofnfé og skuldaábyrgðum, á eftir-
þráSum brautalínum. þessi upphæS, ,er liggur í tvö-
földuninni, hefir aldrei verið með vissu ákveðin, en
þaS eitt er víst, aS htin er ekki undir $210,000,000.
Með þeesum afslætti sýnast höfuSstóls ábyrgSir
járnbrauta í Canada aS standa nálægt $1,398,089,701,
og sé mílnatölunni 23,251 deilt þar i, og reiknaö á-
fram á þeim grundvelli, sést aS höfuSstóls ábyrgðir
nema $55,829 á míluna. SkuldaábyrgSir fylkisstjórn-
anna renna frá $13,000 til $20,000 á hverja mílu.
Vér höfum lánað peninga í Lundúnum, síSustu 7
ár, er nema yfir 72 mil. punda sterling, eða 360 mil.
dollara, alt til járnbrauta. Með 4 prósent vöxtum
á þessum skuldabréfum, nemur vaxtagreiSslan $14,-
400,000. Grand Trunk félagiS hefir lánaS á síöustu 7
árum, frá 1905 til 1911, $17,900,000 pund sterling, og
á aukabrautir sinar $19,170,500 pund sterling. C. N.
R. hefir lánað atistan um haf 21,181,140 pund sterl-
in<r, b<r þá bætt er viS Ontario aukastúfum, hefir fé-
lap-iS lánaS samtals á tímabilinu 22,774,708 pund
sterline- þessi tvö félög hafa lánaS á {>essu tímabili
til samans 41,845,209 pund sterling frá Bretlandi.
-r
10 prósent vextir trygðir
og máske tvisvar eða þrisvar sinnum þessi upphæð verður borgað á innlegg í
SHELL PETROLEUM COMPANY
FORRETTINDA HLUTABRÉF Á 15c HVER HLUTUR
með 100 prósent þóknun í almennum hlutabréfum.
FÉLAGIÐ er nú að pumpa og selja olíu úr þremur brunnum. Verið er að grafa einn brunn
sem er langt til fullger. Landið er 200 ekrur. Félags höfuðstóll $500,000 og um 85
forrettinda hluta enn óseldir eftir að búið er að borga eignina. Stjórnendur eru æfðir
háttstæðir olíumenn og starfræktarmenn.
Kaupa má hluti með hægum skilmálum og sama verði án algengra hluta þóknunar.
Eftir fullkomnum upplýsingum, ritið beint til og sendið borgun fyrir hluti.
KARL K. ALBERT
WINNIPEG
708 McARTHUR BUILDING
MANITOBA