Heimskringla - 13.06.1912, Síða 2

N.
/
8. BLS. WINNIPEG, 13. JÚNÍ 1912j
HEIMSKRINGLA
HANNES MARINO HANNESSON
'Hubbard & Hannesson)
LÖGFRÆÐIKtí AR
10 Bank of Hamillon Bldtf. WINNIPEO
P.O, Box 731 Plionc Main 378
“ “ 3142
GARLAND & ANDERSON
Árni Anderson E. P. Garlaod
LÖGFRÆÐINGAR
85 Merchahts Bank Buildiug
PHONE: main 1561.
Bonnar & Trueman
LÖGFRÆÐINGAR.
Sulte 5-7 Nonton Block
Phone Maln 766 P. O. Box 234
WINNIPEG, : : MANITOBA
John G Johison
ÍSLENZKUR LÖOFRŒÐINGUR OG
M.ÍLAFŒ RSLCMApUR
Skr;fstofa í C. A Joln.son Block
P. O. Box töO MINOT, N 1)
J. J. BILDFELL
FASTBIGNASALl.
(Jnlon Bank 5th Ploor No. 520
Selar háa og lóöir, og atinaö þar aö lát-
andi. Utvoicar penintcalAn o. 8.
Phone Maln 2685
S. A.SICUROSON & CO.
Húsum skift fyrir lönd og lönd fyrir hás.
og eldsábyr*cö.
Room : 510 McIntyre Block
Slmi Sherb. 2786
ac-11-12
WEST WINMIPEG REALTY CO.
Talsími G. 4968 653 5argent Ave.
Selja hás og lóöir, átveífa penin«a
lAn.sjáum nldsAbygrðir.ieiirja og sjA
um lei«:u A hásum og stórby«srin«:um
T. J. CLEMENS
G.ARNAbON
B, SlG"rRt>5SON
P. J. THOMSON
R. TH. NEWLAND
Verzlar meö Fastgingir. fiáVýn <iwrr»^'r
5krifstofa: 310 Mclntyre Block
Talsfmi Maln 4700
Helmili Roblln Hotel. Tals, Garry 572
Sveinbjörn Árnason
P»Mtei$rn»Mali.
Selnr hás o<r lóðir, eld=»Abyr«öir, lAnar
peninga. Skrifatofa: 310 Mclntyre Blk.
offlce
TAL. M. 4700.
hÚ9
Tal. Sherb. 2018
Kolaeinokunin.
NEW Y0RK TAIL0RING C0. 639 SARQEVT AVE. SIMI tíARRY 504 Föt gerð^eftir máii. Hreinsan,pressun og aögerðVorð sanngjarnt Fðtin sótt og afhent.

SEVERN TH0RNE Selur o" gerir við reiðhjól, mótorhjól og mótorvagna. VERK VANDAD OG ÓDÝRT. 651 Sargent AveJ (Phone G. 5155

Gísli Goodman TINSMIÐUR. VKRKSTŒÐI; Cor. Toronto <fe Notre Dame. Phone • • HelmlMs Garry 2988 *'* Garry 899

TH. J0HNS0N
1 i JEWELER I I
286 Malníst., • • Sfml M. 6606
1
Vó-lt-íZ W, M. Church Aktygja smiöar og verzlari. SVÍPUR, kambar, bustar, ofl. i Allar aðgeröir vandaðar. 692 Notre Dame Aoe. WINNTPEG

Sölumenn Óskast Sarrn?‘0lfasíe'gn”; félag. Monn sem tala ntlend tungumAl hafa forgaugsrétt. HA sðlulaun borguð. Komiðogtahð við J. W. Walker, sölnrAðs- mann. F. .1. CJHinpbell iV €o. 624 Main Street - Winnipeg, Man.

A. S. ItARDAL Selnr líkkistar og annast nm ntfarir. AlJnr átbáuaðar sA bezti. Eufremur selar haan allskooar minnisvarða og legsteina. 121 Nena St. Phone Garry 2152

A. S. TORBERT’S I PAKARASTOFA | Er I Jimmy's Hótel, » Besta verk, Agæt B verkfæri; Rakstur 15c en rHArskurðar |g 25c. — óskur viöskifta íslendiaga. — E
Um ekkert er mönnum tíSrædd-
ara heima á ættjöröinni nú um
þessar mundir, aö ‘bræöingnum’
undanskildum, heldur en tillögur
þær, er milliþinganefndin, er rann-
saka átti, hvernig heppilegast
væri aö auka landssjóöstekjurnar,
hefir komið f^am með, og sem eru
þess efnis, að vegurinn sé, aö gera
einokun á kolum o,g steinolíu :
Landsstjórnin taki aö sér siilurétt-
inn, en selji síöan einhverjum fé-
lögum í hendur fyrir vissa fúlgu,
er í jandssjóð gawgi.
Alönnum þar heima geðjast und-
antekningarlaust illa- að þessum
I tillögum nefndarinnar, og mótmæli
gegn þeim hafa komið úr öllum
áttum. Alenn af öllum flokkum
I hafa sameinað sig um., að mót-
mæla, svo ekki eru líkurnar mikl-
ar, að þetta fóstur nefndarinnar
verði nokkru sinni að lögurn.
í nefnd Jæssari áttu sæti : Klem
ens Tónsson landritari, Ilannes
Hafstein, Sigurður Hjörleifsson,
Agúst Flvgenring og Alagnús Th.
Blöndahl ; allir voru þeir sam-
mála.
Til þess að lesendur Ilkr. geti
kynst þessu einokunar-fargani bet-
ur, birtum vér hér grein upp tir
fngólfi, eftir E.ggert Briem í Við-
ey, sem prýðisvel skýrir málið, og
sýnir, hversu fáránlegar tillögurn-
ar eru.
Greinin er svona :
Alilliþinganefndinni var meðal
[ annars faliö, að “rannsaka, hvort
! tiltækilegt sé, að attka tekjur
landssjóðs með einkarétti á kolum
| og steinolíu”.
J>essa einokunarhugmynd munu
I menn alment haia skoðað sem ann-
I að fljótræði og fæstum komið til
hugar, að nefndin mundi a'ðhyllast
; hana. Flestir munu hafa gengið að
j því vísu, að nefndin mundi vísa
| henni á bug og kveða hana alger-
lega niður. En raunin hefir orðið
önnur á.
Milliþinganefndin ræður til þess,
að einoka alla kolaverzlun i land-
! inu, selja einkarétt til kolasölu hér
i á landi á leigu og feggja aSfiutn-
i ingbann á önmtr kol en þau, er
j einoktmarhafi fiytur til landsins,
n e m a hvað flotamáladeildinni
dönsku veitist undanþága á kolum
þeiim, er dönsk herskip og varð-
skip kunni að þurfa hér við land.
Samkvæmt samningi jteim, er
nefndin ætlast til að gerðtir verði
um þetta mál, skal einokiiaarhafi
skyldttr til
að hafa nægar byrgðir af svoköfl-
uðum almennum kolum til sölu
á 33 höfnum á landinu og þar
sem hafnir eða hafnarbryggjtir
kunna að verða gerðar, ásamt
smíðakolum, er hlujaðeigendur
hafi tilkjmt homim, hve mikil
muni þurfa á hverjttm sölu-
stað, á skrifstofu hans í Rvík
eigi síðar en 1. júlí ár hvert.
að láta mönniun í té hverja þá
kolategund, sem menn kunna
að fala hjá honum á skrifstofu
hans í Keykjavík eigi síðar en
1. júlí ár hvert.
að selja kolin viö fast ákveðnu
verði til manna, sem búsettir
ertt í landinu sjálfu, til inn-
lendra, skrásettra fiskiskipa,
póst- og mantifiutningaskipa,
sem sigla eftir föstum ferða-
áætlunum.
að sanna fyrir stjórnarráðinu inn-
kattpsverð almennra kola og
hækkun eða lækkun á flutn-
ingsgjöldum.
að greiða í landssjóð til endur-
gjalds fvrir einkaleyftð 1 kr. 50
au. af hverju tonni af kolum,
sem hann selur til innlendrar
notkunar, og 2 kr. 50 au. af
hverju tonni af kolum, sem
selt er til útlendra skipa.
að senda landsstjórninni í lok
hvers . ársfjórðungs yfirlits-
reikning yfir seld kol, og
greiða þá jafnframt í lands-
sjóð gjöld þau, er honum ber.
Ennfremur semja og senda
landsstjórninni ársreikning á-
samt fullnægjandi sönnunar-
gögnum, og greiða þá jafn-
framt gjaldið í landssjóð fyrir
umliðið ár að fullu, eftir því
sem athugasemdir viðurkend-
ar af honum sjálfum, segi til,
sé gjaldið eigi greitt áður að
fullu.
að leyfa stjórnarráðinu, hvenær
sem vera skal, aðgaug að því,
að skoða verzlunarbækur sínar
hér á landi.
að hafa jafnan til geymslu í banka
hér í Reykjavík £ 2,000 til
tryggingar þvi, að hann full-
nægi skuldbinding sinni sam-
kvæmt samningnum, og megi
landssjóður taka af fé þessu,
án frekari umsvifa, þær skaða-
bætur og gjöld, sem leyfishafa
kann að vera gert að skyldu
að greiða af gerðardómi eða
dómstólum.
að hlýða í ágreiningsmálum milli
sín og landssjóðs úrskurði
gerðardóms, sv'o framarlega,
sem upphæð sú, er eftir honum
ber að greiða, fer ekki fram
úr £ 100, en ella dómstólum
-hér á landi eða hæstarétti.
Ennfremur er svo ákveðið, að
brjóti einokunarhafi samningana í
verulegttm atriðum, skuli hann
ltafa fyrirgert einkaleyfi sínu. —
þetta er alt og sumt, sem ákveð-
ið er um skyldur eihokunarhafa.
Önnur ákvæði ' samningsins en
þau, sem nú hafa verið talin, fjalla
ttm réttindi einokunarhafa og
skyldur, er landsstjórnin hefir við
hann. Landsstjórninni er t. d. með'-
al annars skvlt að sjá um, að eng-
in sérstök hlunnindi verði gefin
ttokkrum manni eða firma, hvort
heldur mnlendum eða útlendum,
sem ntttndi stríða á móti bókstaf
eða a n d a þessara laga (c:
samningsins).
Um afstöðu kolakaupenda eða
kolanotenda eru engin ákvæði í
samning.niitn. Um tómlæti við af-
greiðslu eða annað, er vúð kaup-
endum horfir, er ekkert ákveðið.
Engin ákvæöi til um, að þeir eigi
nokkurn minsta rétt til skaðabóta
fyrir tjón, er þeir kyrrnu að bíða
við tómlæti og slælega afgreiðslu
eða samningsrof af hálftt einokun-
arhafa. Ef þeir kynnu þó alt að
eintt að vilja freista þess, að gera
kröftt til skaðabóta, þá verða þeif
að reka réttar síns sjálfir.
Almenningur hefir átt hálfbágt
með að átta sig á þessu og tæp-
lega skilið þetta enn til hlítar.
Menn hafa staðið i þeim mis-
skilning, að þau £ 2,000, sem ein-
okttnarhafa er gert að skyldu að
hafa jafnan til gev'mslu á banka
hér í Reykjavík, væri einskonar
allsherjar trygging, er menn gætu
gengið að, er út af bæri. því var
það, að á umræðufundi þeim um
málið, er haldinn var hér í bænum
fvrra laugardag, þá var verið að
álasa nefndinni, fyrir það, hve
tryggingarfjárhæðin v'ærr lítil, er
gengið var að því visu, að samn-
ingnum væri ætíað að trygg.ja
réttindi almennings. En þessi mis-
skílningur var þegar lerðréttur á
fundinum af hálfu nefndarmanna
og lýst yfir því, að trj'ggingarféð
væri að eins ætlað til trv'ggingar
á fullnæging samningsins gagnvart
Iartdssjóði og skaðlausri greiðsfu á
afgjaldinti í landssjóð. Veröi botn-
vörpung-um flciri eða færri ekki
haldið úti tim lengri eða skemmri
tíma fvrir vanrækslu eða samnings
rof af hálftt einokunarhafa, gerir
samningurinn ltvorki ráð fyrir né
áskilur aðrar skaðabætur en þær,
er landssjóður geti átt heimtingu
á. En alt það marga fólk, er tjóu
biði, verður að eiga það undir
högg að sækja fvrir dómstólum,
hvort það vfir höfttð geti fengið
nokkrar skaðabætur eða ekki.
Kolin, sem einokunarhafi hefir á
boðstólum, geta verið svikin; ein-
fjkunarhafi getur orðið gjaldþrota,
og margt getur að höndtum borið,
er gert geti það að verkum, að
andiö sé kolalaust, þegar verst
gegnir, svo að t. d. botnvörpung-
ttm yrði ekki haldið úti um lengri
eða skemmri tíma. Ef þetta bæri
að höndum, þá er það eina, sem
viö liggur, að einokunarhafi missir
einkarétt sinn og landssjóður get-
ttr látið dætna sér tryggingarfjár-
hæðina, eins og hún er. En skips-
hafnirnar, er ganga yrðu iðjulaus-
ar í landi og öll þan hundruð
tnanna, er vinnu hafa við botn-
vörpuútveginn, og sitja yrðu auð-
um höndum, og útgerðarmenn og
bankar, sem biðtt tjón, m. m.,
gætu engar skaðabætur fengið, ef
einokunarhafi væri gjaldþrota. En
að svo miklu leyti, sem hann ætti
eitthvað til, þá er ttndir högg að
sækja, hvort nokkrar frekari skaða
bætur fengjust eða ekki.
Ráð þau, sem milliþinganefndin
leggur þjóðinni, miða þannig að
því að hefta atvinnufrelsið og á
þeim grundvelli skapa möguleika
fyrir því, að þúsundum manna í
landinu geti skyndilega orðið
meinað bótalaust, að hafa ofan af
fyrir sér vegna ráðstafana, er
gerðar hafi verið með valdboði
þings og stjórnar.
þessar tillögur eru alveg óskilj-
anlegar.
það er ein af hinum helgu skyld-
um löggjafarvaldsins, að bera það
fyrir brjósti, að öllum, sem vilja
starfa, sé frjálst að neyta allra
krafta til þess að vinna að fram-
leiðslunni í landinu og afia lífs-
nauðsynjar til framfærslu sér og
sínum, á hvern þann heiðarlegan
hátt, er þeir bezt geta. Jafnaðar-
menn meira að segja krefjast þess,
að þjóðfélagið sjái fyrir því, að
allir hafi jafnan vísa atvinnu.
paS á ekki a6 þurfa neinar mála-
lengjur um þaS, hverjar þær skyld-
ur eru, sem löggjafarvaldinu beri
að fullnægja, ef það selur einhverj-
j um í hendur vald, er leitt geti til
þess, að menn þá og þegar geti
orðið hindraðir frá þvi, að hafa
| ofan af fyrir sér af völdutn þess,
er slíkt vald fengi í hendur. Lög-
gjafarvajdinu bæri ekki að eins
skylda til þess að sjá um, að full-
| ar skaðabætur geti komið fyrir alt
I það tjón, sem hugsanlegt er, að af
því geti leitt fyrir menn,— heldur
beri því og skylda til þess, að sjá
öllum þeim, er tjón bíða, fyrir at-
vinnu, eða þá gera nauðsvnlegar
ráðstafanir til þess, að þeir gætu
fengið lán út á skaðabótaféð jafn-
óðum og skaðinn félli á þá, svo
ekki þtirfi að bíða þess nær Öóm-
ur félli um bæturnar. þær þyrftu
því að vera svo vísar, að engar
málafiækjur gætu komist að, sem
ónýtt gætu skaðabótakröfur fyrir
beðið tjón.
Tillögum nefndarmanna befði
því þurft að fylgja mat á öllu því
tjóni, er af því gæti leitt fyrir al-
menning, ef kolaeinokun sú, er þeir
ráða til, yrði að lögum.
Tryggingarfjárhæðin. og trygg-
ingarákvæðin hefðu svo átt að
byggjast á þessu mati.
En hver treystist til, að gera
slíkt mat ?
Dagleg reynsla sýnir, hversu
mönnum eru mislagðar höndur
með að ganga svo frá samningum
að dugi. það segir sig ekki að
eins sjálft, heldur er og full
revnsla fengin fyrir þvi, að þing
og stjórnir setja mörg þatt lög og
gera marga þá samninga,. er bet-
ur væru ógerðir.
Fjarhagslegt tjón það, er þing
og stjórnir oft baka ríkissjóðun-
um, kndir á þjóðfélögunum í heild
! sinrti, ekki einum fremur en öðr-
um, og hefir þær afl.ei5ingar, að
i [æir, scm skattana borga, verða
j að fétta á pyngjunni. En öllntn er
j frjáíst, að hafa þá útvegi, er þeir
j bezt geta, til þess heiðarlega að
afla þess fjár, er þeir þurfa til
þess að standast þann kostnað og
annan, scm lífið fiefir í för með
sér.
]>á sjuldan það kemur fyrir, að
stjórnir landanna hendir eitthvað
það, er heftir frjálsræöi manna iil
að hafa ofan af fyrir sér, 'eða stríð
ber að höndtim og menn verða að
þoEa þá skerðing á atvinnufrels-
inu, er af því leiðir, er þaö jafnan
talið ilt og kappkostað að bæta
úr því svo fljótt sem unt er.
það ætti ekki að þurfa að taka
það fram, að lagaákvæði um skerð
ingar þær, er stundum feru gerðar
á atvinnufrelsimr, miða altírei að
því, að gera neitt það, er stofnað
j geti atvinnu manna í voða, og
bvggjast þá einatt á þeim skyld-
trm, er þjóðfél'agiS hefir til þess aS
j vernd;l einhver þatt réttmdi manna
sem eiga ekki síður en atvinnu-
frelsiö að hafá mikla helgi á sér,
eins oSr t. d. persónufrelsið, trú-
frelsið, skoðanafrelsið eða þá KF
og heilsa m-anna.
]>að vaJJ vitnað í það á nm-
ræðufundinum fyrra laugardag, að
í einokunarfrumvarpinu væri tekið
fram, að ef ís táltnar skipagöngu
eöa altnent verkfall kemur upp á
Skotlandi, eða annað slikt, sem
kalla niá “vis major”, þá sé ein-
okunarhafi því að eins vítalatts,
að hann geri það, sem í hans
valdi stendur, tif þess aö fullnægja
samningnum eftir almennnm venj-
um og grnndvallarreglum um
skaöabótaskyldu í samntngsmál-
ttm.
En hvað stoða svona pappírs-
ákvæði, ef leyfishafi gerir ekki
það, sem í hans valdi stendur ?
Hugsutn oss, að líkt bæri að
höndum og í vetur, alment kola-
verkfall á öllu Bretlandi, og ger-
um ráð fyrir, að leyfishafi van-
ræki skyldtt sína, og engin kol séu
til, þegar til á að taka, og botn-
vörpuútvegurinn sé stöðvaður um
lengri eða skemri tíma.
Hvað stoðaf?i það þá, þótt
stjórnin lendi í því, að eiga að
sanna vanrækslu mannsins, sem er
mjög vafasamt, hvort nokkru sinni
yrði sönnuð ? Og hvaö stoðaði
það, þótt svo stjórninni tækist að
sanna sitt mál og samningurinn
yrði hafinn, er að engri tryggingu
væri að ganga til þess að bæta
þann mikla skaða, sem af þessari
vanræksfu mundi leiða?
]>etta dæmi sýnir ljósle’ga, að
það er allsendis óhæfilegt að sam-
þvkkja samninginn, nema því að
eins að trvggingarféS sé svo mik-
ið og í svo vísum stað að gang>a,
að allar þær þúsundir manna, er
atvinnu færu á mis, sakir vöntun-
ar á afgreiðslu, eða þess, að ekki
væru til næg kol eða nýtileg,
gætu fengiö fé eða atvinnu, til
þess að forða sér viö bjargar-
skorti, þar til dómur væri fallinn
og skaðbæturnar borgaðar út.
En þó svo að samningurinn yrði
bættur að þessu leyti, þá eru
margar og miklar umbætur aðrar,
er gera þarf á samningnum, og
seint mundu fullgerðar. Ég tek til
dæmis, að leyfishafi setji svo ó-
guðlegt verð á kolin til útlend-
itiga, á öllum höfnutn í landinu,
nema einhverri þeirri höfn eða
höfnum, er hann gerði handa sér,
og áskildi jafnframt sér eða sín-
um mönnum, öll önnur viðskifti
við útlendingana.
Hvílíkan skaða gæti hann þá
ekki gert öllum þeiim, sem nú
skifta við útlendinga á þeim stöð-
um, er njóta góðs af því, að út-
lendir botnvörpungar sækja þang-
að ?
Leyfishafi gæti fyrst og fremst
sjálfur ginið yfir öflutn fiskikaup-
um af útlendum botnvörpungum,
um leið og hann útilokaöi t. d.
Reykjavík frá allri þeirri vinnu,
sem hér er nú eða í nágrenninu
við afgreiðslu útlendra botnvörp-
unga, og jafnfrmat svift Reykja-
vík öllum þeim tekjum, er hún
annars gæti haft af þeim.
Að svo miklu leyti sem menn
ekki vilja, að þessar eða þvílíkar
geti orðið afleiðingarnar, þá verð-
ur að gera satttninginn þannig, að
I hann komi i >veg fyrir þær, i stað
j>ess að eins og hann er nú, skap-
ar hann einmitt skilyrðin fyrir
þeim.
öaínningur eins og sá, sem
nefndin fer fram á, fjallar um mál,
scm er svo margþætt og yfirgrips-
mikið, að óhætt má fullyröa, að
enginn er sá, að hann geti gert sér
grein fyrir öllu því marga, er
gera þyrfti ráð fyrir og fyrir gæti
j komið, svo að óhugsandi er, að
slíkttr samningnr yrði nokkru sinni
geröur svo, að hann væri ekki
stórgallaður og gæti orðið all-
sendis óhæínr og ó.þolandi, er
minst varix.
Um steinotíuna má segja alt hið
sa-ma og um kolin, sé hún á ann-
að biorð frjáls v.erzlunarvara. En
að svo rniklu! leyti, sem steinotíu-
hringrrnir hafa einokun á henni,
má búast viö því, að landið geti
skytldile,<ra orðið steinolíulaust, ef
| landseinokun er samþykt án
satnninga við hringina. En lítil
voit trrun vera til þess, að þeir
gerðu samniugana á þeim grund-
velli, áð láta sér nægja minní á-
góða eftir ,en áður, eða að þeir
skiftu við oss betnr að voru skapi
en áður.
Utn einoktm á vinföngum og tó-
j baki og öðrum slíkum vörutegund-
um er öðru máli að gegna Tn ein-
okun á kolnm og steinolíu, því
hvernig svo sem vandræðast yrði
með verzlnn á áfengi eða tóbaki,
þá má segja, að vöntun á þeim
vörutegtrndnm geti ekki gert
mönnttm ómögulegt að reka at-
vi'nmt sina eða valdið almennu at-
vinnuleysi. En því aS eins er vit í,
; að fara að buröast með, einokun á
j þessimt vörutegundum, að veruleg
' von sé tmt, að landssjóði græðist
meira á þann hátt, en tollaðferðin
gefttr nú eða gæti gefið.
]>að sama og hér hefir verið
1 sagt tim kolin, gildir vfir höfuð
! trtn allar vörutegundir, sem natið-
, svnlegar ertt til atvinnureksturs.
J>að ætti að verða eitt af boð-
orðum löggjafarvaldsins, að ein-
okun á slíkum' vörntegnndum
tnegi aldrei afsala í hendnr nein-
um einstökum manni eða einstök-
um mönnum.
SonarskylJan.
(Rödd úr vestrinu)
jON JÖNSSON, járnsmiður, aC
790 Notre Dame Ave. (horni Tor-
onto St.) gerir við alls koaai
katla, könnur, potta og pö.anur
fyrir konur, og brýnir hnífa og
skerpir sagir fyrir karlmenn. —
Alt vel af hendi fevst fvrir litla
Ég sé í anda feðrafrón-
í fögrttm sttmarklafeðum.
Sú hugann fangar háleit sjón
og herðir slög í æðuffi.
Með' spegilfögur ldxa-lón
og ljúflings-daggarslæðum,
og hlusta á sætan söngva-tón
frá svönum, yfir gæðttm.
Ég sé í anda íslándsfjöfl
með alla hátign sína ;
hóla, lægðir, hraunin öll,
þars hallir dverga skína ;
hlíöar, dali, hamratröll,
hvars hengiílug und gína ;
árnar, læki, fossafölt,
er fegurð aldrei týtta.
Ég sé í anda grætta grund,
þars glóa blómin fögur ;
móa, gilin, mýrasttnd,
múla og hölta-gjögur, —
hvars ég fyr með' létta Iund
lék og þuldi sögur,
þar nætursól um sumarstund
æ sendir geisla-kögur.
0, ættarland!’ J>ín forna frægð
ei fyrnist heims um tíðir ;
und hjártarót átt gullsins gnægð
er gefast mtm ttm síðir
þeim börnum, sem ei biðja um
yægð,
þó bölsins sortni hríöir,
né óvinanna óttast slægð,
en ávalt hreystin prýðir.
J>ín sagnablik og bragarglóð
æ berast mttn um löndin
um þína fornu, fræknu þjóð,
er firtust þrælaböndin ;
þeim ólgaði í æðiim blóð
og yfirstigu gröndin ;
ei skorti helgan hetjumóð,
því hreysti þráði öndin.
En nti ert fjötruö feðragrund
og frelsiö burtu tekið
með náð(! ! ) af danskri níðings->
mund
og niðurbrotiö þrekið.
Hvort mun horfin hetjuhmd
og hugrekkið brott rekið?
íslándsniðjar! bregðið blund
og brottu skrímslíð hrekiðll
J>eir, sem vilja ei leggja lið
til lausnar sinni móður,
en kaupa sér með frelsi frið
og fjötra eigitt bróður, —
eru þjóðar afhrakið
og ættlands sffiánar gróður, —
þeiet'a er eiiia tnark og mið
að maura fvllíst sjóðttr.
Uppvaxandi unga þjóðll
Nú eflið hreysti sanna,
sýnið enn þér eigið móð
og orktt forfeðranna ;
látið ólga eldheitt blóð
í æðuim víkinganna
o<r frelsið ykkar feðra slóð
af fjötrum kttgaranna.
Ei fjandmanna fælist slægð,
en fiæmið þungan dróma •
ei þeirra nýtið vöfd né vægö,
þá varist hl’eypidórna.
Endurreisið forna frægð
i frelsis dýrðarljotna, —
þá öðlast munið attðsins gnægð
með ód'auðlegnm sóma.
Jóhannes ITl Hnnfjörð.
Ég undirritaður hefi,til sölu ná-
lega allar íslenzkar bækur, sem til
eru á markaðinum, og verð að
hitta að Ltmdar P.O., Man.
j Sendiö pantanir eöa finnið.
Neils E. Hallson.
I T0MSTUNDUNUM
X>AÐ ER SAGT, AÐ MARGT
megi gera sér og sfnum ,til góðs
og nytsemds, f tómstundunum. Og
I>að er rétt. Sumir eyða öllum
sínum tómstundum til að skemta
sér; en aftur aðrir til hins betra;
að læra ýmislegt sjálfum sér til
gagns í lffinu. Með J>vf að eyða
fáum mfnútum, í tómstundum, til
að skrifa til HEIMSKRINGLU
og gerast kaupandi hennar, gerið
þcr ómetanlegt gagn, — þess fleiri
sem kaupa þess lengur lifir fs-
lenzkan Yestanhafs.