Heimskringla - 19.09.1912, Blaðsíða 6

6. BLS.
WINNIPEG, 19. SEPT. 1912.
HEIMSKRIN GLA
MARKET HOTEL
146 Princess St.
á móti markaOnnm
P. O'CONNELL, elgandl, WINNIPEÖ
Beztu vlnföng vindlar og aöhlynning
góö. Islenzkur veitingamaöur N.
Halldórsson, leiöbeinir lslendingum.
JIMMY’S HOTEL
BEZTU VÍN OG VINDLAR.
VÍNVEITARI T.H.FRA8ER,
18LENDINGUR. : : : : :
James Thorpe, Elgandl
Woodbine Hotel
466 JTAIN ST.
Stmrsta Billiard Hall í Noröeesturlaodit n
Tln Pool-borö.—Alskonar vfnog vindlar
Qlstlng og fœfíl: $1.00 á dag og þar yfir
Lennon «&. Iliobb.
Eigendnr.
I
Hafið þér hósgögn til sölu ?
The Starlight Furniture Co.
borgar hæsta verð.
593—595 Notre Dame Ave.
Sími (larry 3884
A. H. NOYES
KJÖTSALI
Cor, Sargent & tíeverley
Nýjar og tilreiddar kjöt tegundir
fiskur, fuglar og^pylsur o.fl.
SIMl SHERB. 2272
IS-12-12
DOMINÍON
HOTEL
523M AHiST.’WíM] 1G
Björn B. Halldórsson,
eigandi.
P. S. Anderson,
veitingamaöur.
TALSÍMI 1131
BIFREIÐ FYRIR GESTI.
Dagsfœði $1.5o
EF YÐURiVANTAR
k; j ö ir:jk: atjp
pá hef t'g:
Nýtt Roast Beef pnndið....12^c
Nýbóin til sausage’2 pd....25c
Hamborgarsteik 2 pd.........25c
Heykt svínakjötjpd..........16c
Vér fáum nýjan fisk í verzl-
anina tvisvar á dag.
Ljót saga.
i
Allskonar jardepli,
Gleymið ekki staðnnm;
ALEX- BRUNSKILL,
717 Sarfcent Ave.
Ljót saga varö hevrinkunn fyrir
dómstólum borgarinnar nýverið,
Op- mun slík naumast hafa átt sér
sinn líka hér áöur.
Stúlka, .19 ára gömul, er um há-
bjartan dag tekin af tveimur prí-
vat leynilögreglumönnum á aöal-
stræti borgarinnar, rétt fyrir fram
an borgarráðhúsið, látin í hifreið
og. keyrö síðan til pútnahverfis
borgarinnar, og þar lokuð inni í
skækjuhúsi, án þess að hafa nokk-
uð unnið til saka annað en fella
ástarhug til pilts eins af höfðingja
ættum, og þá dirfsku, að heimta,
að hann héldi loforð við sig um
eiginorð, er hann hafði afvegaleitt
hana.
En stúlkunni var bjargað sam-
dægurs. Maður sá, sem keyrði bif-
reiðina, sá að hér var ekki alt
með leldu, þar eð stúlkan streytt-
ist á móti og var því sýnilega
nauðugur fangi. Hann sagði því
lögreglunni frá málavöxtum, og
var stúlkan þá strax frelsuð það-
an sem hún var í haldi, og leyni-
lögreglumennirnir, er selt höfðu
hana í þessa smánar-ánauð, hand-
teknir.
þ>á urðu málavextir kunnir : —
Stúlkan hafði verið þjónustumær
hjá efnuðu fólki hér í borginni, og
sonur þeirra hjónanna hafði verið
henni einkar kær, en er hún varð
þunguð af hans völdum, var hún
rekin úr húsinu og reynt aö fá
hana til að fara úr borginni. En
stúlkan neitaði, og kvað piltinn
hafa heitið sér eiginorði og það
yrði hann að uppfylla.
þetta fanst móður piltisns vera
auma ósvífnin, og fór nú að
hugsa um, hvernig bez.t væri hægt
að koma stúlkunni úr vegi, svo að
sonurinn yrði fyrir engri hneysu
af “því kvendi’’ ; og hún komst að
þeirri niðurstöðu, að væri hægt að
koma stúlkunni inn á skækjuhús,
væri hún (stúlkan) gersamlega
glötuð, og sonur sinn laus allra
mála við slíka drós.
Hún sagði syni sínum ráðagerð
sina, og honutn fanst slíkt þjóð-
ráð, og fengu nú mæðginin þessa
tvo levnilögreglumenn til að vinna
þetta þokkaverk. Gg gerðu þeir
það með þeim hætti, sem áður er
sagt.
En nú kemur það merkilegasta:
dómurinn. Fyrir tilraunina að
selja stúlkuna sem “hvíta am-
bátt”, eins og hér er kallað, voru
þessir tveir menn dæmdir til fim-
tán daga fangelsis, — segi og
skrifa fimtán daga, — þó hér lægi
fyrir glæpur, sem varðar alt að
fimm ára hegningarhússþrælkun.
Raunar höfðu mennirnir setið 40
daga í gæsluvarðhaldi. — jþeir
höfðu enga aðra vörn fyrir sig að
bera, en að mæðginin hefðu keypt
sig til að taka stúlkuna og flytja
á nefndan stað.
J>essir menn voru því að eins
verkfæri í höndum mæðgkianna.
En hvað fá þau ? Ekkert. Piltur-
inn afvegaleiðir stúlknna fyrst og
er síðan í ráðum með að þrýsta
henni í hyldýpi spillingarinnar. Og
móðirin, sem rekur stúlkuna af
heimilinu, vegna þess að sonurinn
er faðir barns þess, sem stúlkan
gengur með, og síðan bruggar
henni vélráðin, er eiga að eyði-
leSK.ja hana gersamlega og gera
að úrþvætti mannkynsins. — þ>essi
lijú sleppa bæði gersamlega.
Hér er engum blöðum um það
að íletta, að einn sá djöfullegasti
glæpur, sem hægt er að fremja,
hefir v.erið framinn, þó fórnar-
lambið væri frelsað áður gjörtap-
að væri. Engu að síður fá menn
þeir, sem verknaðinn fremja, svo
væga hegningu, að hlægileg er; og
þau, sem ráðin lögðu, og örsök
voru í öllum hörmungum stúlk-
unnar, sleppa með öllu. Má kalla
slikt dæmalausa framkvæmd á
landslögunum.
J>ó pilturinn og móðir hans
væru efnuð, — hvað um það ? —
Lögin eiga að ganga jafnt yfir
alla.
Og stúlkan, — í stað þess að fá
einhverja uppbót á rangindum
þeim, sem hún varð að líða, þá er
hún send á björgunarheimili, sem
eins og allir vita, er hegningar-
stofnun, þó Hjálpræðisherinn hafi
yfirstjórn hentiar.
Nú á tímum er í öllum menning-
arlöndum heimsins hafin hörð bar-
átta gegn “hvíta mansalinu” svo-
nefnda, og hafa. löggjafarþing
fiestra þjóða samþykt lög, er fyr-
irskipa afarharða hegninau gegn
þeim glæp. Glæpur þessi er fram-
inn hér í borg um hádag, og hysk-
ið, sem fremur hann, sleppur að
mestu, eða alveg. Ekki er því um
að kenna, að fljótfærni og tima-
skortur lösrregludómarans eigi hér
sök að máltim ; hann dæmdi alls
ekki í málinu. J>að var Myers yf-
irdómari sem dæmdi, og hafði
hann haft 40 daga til að kynna
sér málavexti. Likurnar eru, að
hann hafi séð glæpinn í öðru ljósi,
en almenningur ov hérlendu blöðin,
sem telja dóminn hneyksli.
— Og það er hann í sannleika,
eftir þeim málavöxtum að dætna,
sem almenningi eru kunnir gcgn-
um blöðin.
Æviminning.
J>ann 1. sept. 1912 dó húsfrú
J>orgeröur Erlendsdóttir, kona
Friðriks Jónssonar 810 Rosser ave.
í Fort Rouge, í Winnipeg. Hún var
jarðsungin 3. sama mánaðar, og
héldu séra Rúnólfur Marteinsson
og séra F. J. Bergmann ræður. —
Banamein J>orgerðar sál. var inn-
vortis krabbameín.
Jjorgerður sál. var fædd þann 17.
júní 1851, í Ansturgörðum í Keldu-
hverfi í Norður-Jnngeyjarsýslu. —
Foreldrar hennar voru þau Erlend-
ur alþingism. Gottskálksson, Páls-
sonar, og Sigríðttr Finnbogadóttir
Finnbogasonar á Laugavatni í
Reykjahverfi í Suður-J>ingeyjar-
sýslu, og konu hans Signýar J>ór-
arinsdóttur.
J>orgerður var því af góðu berp-i
brotin í sumar ættkvíslir. Erlend-
ur faðir hennar var hinn mesti
mentamaJSur samtiðar sinnar mið-
að við leikmannastéttina. Hann
var vara-þingmaður Norður-J>ing-
eyinga 1871—1873.
þorgerður ólst upp hjá foreldr-
um stntim, fyrst í Austurgörðum
og síðar í Garði í Kelduhverfi.
TJm tvítugt misti htin móður sína
mjög sk)cndilega. Tók hún þá tið
ráðskonustörfum hjá föður sínum,
unz hann kvongaðist í annað sinn
Guðbjörgu Guðmundsdóttur á
Grásíðu. Fór þá J>orgerður frá
föður sínum aö Fjöllum 1 ár, en
síöan gerðist hún vinnukona hjá
beim hjónum Sigtirjóni og Snæ-
laugu á Laxamýri. Var hún þar
nokkur ár. Fór þaðan austur að
Víðihóli á Holsfjöllum til hinna
góðkunnu hjóna Jóns Árnasonar
og Kristínar Eiríksdóttur. Friðrik
Júlíus, bróðir hennar, ltafði verið
vinnumaður hjá þeim síðan faðir
hans kvongaðist í síðara skiftið,
og var þá kvæntur síðari konu
sinni, Guðmundu Friðbjörgu, dótt-
ur þeirra Jóns og Kristínar. Eftir
nokkura ára dvöl þar, giftist þor-
gerður Friðriki Jónssyni, syni áð-
urnefndra hjóna (árið 1887).
Næsta haust fór hún inn á Ak-
ureyri og lærði yfirsetukvenna-
íræði hjá Jtorgrími iækni Johnsen,
op var veitt vfirsetukonu embætti
í Fjallaþingum næsta vor.
Friðrik og þorgerður hjuggu á
Víðihóli, Nýhóli og Nýabæ, þar til
bau fiuttu til Kanada 1893. Vorti
í stóra hópnttm, sem fór beina
leið frá Seyðisfirði til Quebec. —
þau settust að í Winnipeg, og
hafa búið þar síðan.
þau eignuðust 3 börn, og fædd-
ust öll á íslandi. Miðbarnið mistu
þau heima, Unni að nafni. Tvö
lifa og eru þau hjá föður sínum
nú : Bára, lærði hjúkrunarfræði
og ljósmóðurstörf; Eiður, hefir
stundað nám við Wesley College
ásamt trésmíði.
þorgeröur var fríð sýnum og í
hærra lagi á vöxt og velvaxin, og
svipaði að því leyti til föður síns.
Hún var glaðleg í viðmóti og ræð-
in yel. Hafði til að vera nokkuð
kýmin, sem hún átti ætt til að
rekja. Hún var vöndug í oröum og
verkum, viðkvæm og hjartagóÖ.
það, sem hún fékst við ljósmóÖur-
störf heinta og hér, hepnaðist
henni mætavel.
þau hjón voru efnalítil heima og
komu hingað, sem flestir Islend-
inyar, efnalaus að kalla. þeim leið
samt strax þolanlega. Nú um
nokkur ár hefir Friðrib verið verk-
hafi og verkveitandi, og voru þau
komin í góð efni, þegar samveru-
tími þeirra endaði.
þessi voru systkini þorgerðar :
Friðrik Júlíus (heima).
Tón Eldon (dáinn hér).
Stefán ólafur (dáinn heima).
Baldur Elnon (dáinn hér).
Lára Eldon (vestur í landi),
Karl (dáinn heima).
Anna (dáin heima).
Baldur (eldri, dó ungur).
Og hálfsystkin þessi :
Benedikt (dáinn).
Guömundur (dáinn).
Sigriöur (dáin).
og Valdimar stúdent.
þorgerður sál. er því tíunda
barn Erlendar, sem dáið er, eins
langt Ofr vitneskja er um.
Hlýjar endurminningar hvíla yfir
minningu hinnar látnu, frá Vanda-
fólki og vinum.
Kr. Asg. Benediktsson
I TÓMSTUNDUNUM
f>AÐ ER SAGT, AÐ MARGT
megi gera sér og sínum til gdðs
og nytsemds, í tómstundunum. Og
það er rétt. Sumir eyða öllum
sínum fómstundum til að skemta
sér; en aftur aðrir til hins betra;
að læra ýmislegt sjálfum sér til
gagns í lffinu. Með þvf að eyða
fáum mínútum, í tómstundum, til
að skrifa til HEIMSKRINGLU
og gerast kaupandi hennar, gerið
þér ómetanlegt gagn, — þess fleiri
sem kaupa þess lengur lifir ís-
lenzkan Vestanhafs. .

xsoeoccoj
0KEYPIS B0K UM
MANIT0BA
AKURYRKJU og innflutninga deildin mælist til
samvinnu allra íbúa fylkisins til þess að
tryggja aðsetur 1 þessu fylki, nokkurs hluta
þeirra mörgu innflytjenda sem nú koma til
Vestur-Canada.
Þetta fylki veitiUduglegum rmönnum óviðjafnanleg
tækifæri. Hér eru þúsundir ekra af ágætu landi til
heimilisrettartöku ásamt með stórum land svæðum sem
fást keypt á lágu verði.
Mtfegar ágætar bættar bújarðir eru fáanlegar til kaups
með sanngjörnu^verði, og aðrar bújarðir fást leigðar gegn
peninga borgun eða árlegum hluta uppskerunnar.
Gróða mðguleikinn f Manitoba er nákvæmlega lýst í
nýju bókinni, sem akuryrkju og innflutninga deildin befir
gefið út og sem verður send ókeypis hverjum sem um
hana biður.
Allir þeir sem láta sér annt um framfarir^ Manitoba
ættu að senda eintak af bók þessari til vina sinna og ætt-
ingja f heimalandsius, ásamt með bréfi nm líðan þeirra og
framför hér. Slík bréf ásamt með bókinni um “Prosper-
ous Manitoba” mun suglýsa þúsundum komandi inn-
flytjenda kosti þessa fylkis.
Skrifið í dag eftir bókinni til undirritaðra sem svo
senda yður hana tafarlaust,
J. J. GOLDEN, Deputy Minister of Agrículture, Winnipeg Manitoba,
JOS. BUllKE, 178 Logan Aeern/e. Winnipeg, Manitoba.
JAS. IIARTNEY, 77 York Street, Toronto, Ontario
J. F. TENNANT. Gretna, Maniíoba,
W. W. UNS WORTH. Emerton, Manitoba; og allra umbodtmanna
Dominion atjórnarinnar utanrxkia.
Meö þvl aö biöja æflnlega om
‘T.L. CIQAR,” þá erto viss aö
fá ágætao vindil.
TL.
fUNIQN MADte)
Wentern (ligar Factory
Thomas Lee, eiizandi WincnipeK
éé*é-é*i*****é**é******!é ééé****+******éééééé4+
V
ITUR MAÐUR er varkár með að drekka ein-
göngu hreint öl. þér getið jafna reitt yður á.
DREWRY’S REDWQOD LAGER
það er léttur, treyðandi bjór, gerður eingöngu
úr Malt og Hop*f Biðjið ætíö um hann.
i
E. L. DREWRY, Manufacturer, WINNIPEG.I
**************************************#+****
Sigrún M. Baldwinson
^teÁcííer of piano[|
727 Sherbrooke St. Phone G. 2414
Það er að það borg-
1 arsigaðaug-
, V Cg lýsa f Heim-
YlSt skringlu;!
92 Sögusafn Heimskringlu
þunglyndislegt bros lék um varir hennar, er hann
hæðnislega samþykti orð hennar, — ‘en þó að hún í
raun Og- verðu hefði verið svo, mjmdi hún hafa orðið
neydd til að leggja slíkt niður, er hún kom hingað,
Ég vil ekki meita þvi, að fyrst datt henni í hug, að
llaupa sína leið frá skyldum sínum. það skal mik-
ið til fyrir stiilku um tvítugt, að takast annað eins
á hendur ; — samt gerði hún það ekki’. — Nú þagn-
aði hún um stund. það var sem einasta umhugsun-
iu um hið liðna og sem hún sjálf liafði orðið að bera
sinn hluta af, setti hana hljóöa. — Svo mælti hún
glaðari ; ‘Nú £er alt vel, nú vexður séð fyrir góðu,
gömlu hjónunum, eins lengi og þau þurfa þess með.
Nú getur kenslukonan farið, en auðvitað mun hún
dvelja á heeragarðir*im eins lengi og gamla konan
þarf hennar með’.
Guð minn góðurl Eins og mér standi það ekki
á sama ; ég fer þaðan innan fárra daga. Hún má
vera þar eins fengi og hún vill fyrir mér, e n þ ti.
‘JÉg ? Hún lagði höndurnar á bfijóstið og leit
niður. Ilonum gramdist falfega gletnisbrosiö, er flaug
um andlit henni ; að geta brosað einmitt nú, hún
var eins léttúðug og húsmóðir hennar. ‘Jæja, — ég
verð þá líka’, bætti htin við ; ‘ef þú vilt hafa aðra,
verður þú að hafa báðar’.
‘Ha! Hvað segirðu ? Nú ferðu rangt, því ég
vil ekki hafa — nema —’ og næstum með angist leit
hann framan í hana —, ‘nema þú lofir því, að stíga
íkki þínum fæti hér inn oftar’.
‘því get ég ekki lofað’, mœlti hún alvarlega og
með áherslu.
Hann gekk í burtu. ‘Far þú þína leið, ég skal
ekki evða einu einasta orði við þig meira ; en eitt
skaltu vita, — hann beygöi sig áfram og málrómur
ians var þrunginn hatri og harmi —, ‘þú skalt víta,
að ég fyrirlít þig af öllu hjarta’.
Bróðurdóttir amt mia nnsins 93
Hún rétti drembifega úr sér ; edna mínútu eða
svo stóðu þau og horfðu reið hvort í annars augu.
En hefði hann ímyndað sér,. að tárin, er læddust
fram í augu hennar, bæru vott um kvenlegt ístöðu-
leysi gat hann rangt til ; drembilega sneri hún baki
við honum og tók upp fötuna.
‘Geturðu engu svarað?’ spurði hann gremjulega.
‘Engu. Hvað gerir það til, hvort þú fyrirlítur
fátæku amtmannsstúlkuna eöa ekki ? Henni stendur
á sama um alt, nema fáeinar manneskjur. Ilenni
fellur bara ifla, ef ókunnugir veita henni nokkurt
athygli’.
AS svo mæltu gekk hún beina feið heim að skóg-
varðarhúsinu.
‘Skilaðu kveðju minni til kunningja þinna þarna
inni’, kallaði hann ertandi á eftir henní.
það var sem vindsvalinn feykti orðunum í burtn.
í það minsta var sem heyrði hún þau ekki ; heldur
hraðaði hún sér og var í einni svipan horfin fyrir
húshornið.
12. KAFLI.
Sama kveldið undirbjó hr. Markús alt undir ferð
sína. Honum var ómögufegt að dvelja fengur. Hann
þurfti sannarfefra ekki að kvelja sig þannig þarna í
Thurmgen : allur heimurinn stóð honum opinn, og
þegar hann var einu sinni kominn í burtu Og tekinn
að njóta lífsins, þá skyldi þessi þoka, er nú fylti höf-
uð hans, hvérfa ; — þetta mistur, er þvingaði hann
til að láta allan hugann snúast í eina átt, þó það
væri móti hans skapi ; síðar meir skyldi hann sann-
arlega hlæja að sjálfum sér fyrir heimsVu sína, er
94 Sögusafn Heimskringlu
kom honum til að sitja um skógvarðarhúsið líkt og
rándýr um dúfnahreiður. þessi líka dúfnahola!
Veitingahús í skógi var það og annað ekki, fult af
illa siðuðum druknum náungum. Eigi var því að
neita, að þar ílaug dúfa út og inn, — falleg hvit
dúfa, saklaus ásvip. Hvað kærði hún sig um, þó
fjaðrirnar hennar fögru sp iltust í andrúmsloftinu
þar, eí hún að eins gat dregið dul á kontur sínar
þangað. Svik og lýgi láu þar í levni, — og því ekki
það ? Refir og herská skógardýr röltu um runnana,
og höggormurinn lá við rætur falfegu trjánna.
Hanti skrifaði bókara stnum ttm alt, er gera
þytfti í fjarveru hans, og bætti við, að leið hans
mundi liggja lengra en til Nurnberg og Munich; hann
ætlaöi fengra, lengra, alla leið til Róm og Neapel.
Hann hló hörkulega, er hann taldi sjálfum sér trú
um, að á listasöfnunum í Róm og undir trjánum í
Neapel myndi hann tæpast nokkru sinni hugsa til
vinnustúlkunnar og litla , dalverpisins í Thuringen
skóginum, — þá yrði honum þessi vitleysa hans ó-
skiljanleg.
En næsta morgnn, er hann dró tjölúin írá glugg-
anttm og andaði að sér ilmandi loftinu, og hann sá
kornakrana í fjarska blas«i við sér og hávöxnu eikar-
trén beygja blómkrónurnar yfir veginn, þá fann hann
sárt til þess, að þurfa að skilja við það alt saman,
og marmaralíkneski og skógur suðttrlanda mistu að-
dráttarafl sitt.
Hann klæddi sig í snatri og gekk eins og hann
\Tar vanur út í garðhúsið ; út fyrir garðinn ætlaði
hann sér ekki, en hann langaði að setjast í skttggann
undir elmtré, er stóð þar í garðinum. Svo eftir að
hafa lesið og skrifað, dró hann tjöldin fyrir. gluggana
og lokaði hurðinni, er lá út á svalirnar, eins vand-
lega eins og engin lifandi vera ætti að stiga fæti sín-
um þar inn framar.
Bróöurdóttir amtmannsins 95
Hann var heima við allan daginn og hlustaði í
góðu skapi’ á frú Griebel, er hún kom meö eftirmiö-
dagskaffið, og sagði honum, að hún hefði ráðið dug-
lega stúlku til amtmannsins ; hún kvaöst sjálf hafa
farið yfir að hjáleigunni til að skýra frá því, og
gamla konan, er ár út og ár inn varð að liggja í
rúminu, var, svo blíð og þakklát, að hún kvaðst bíða
með óþreyju þess, að hún gæti tekið hana úr vagn-
inum og borið hana inn til síni; því það þóttist hún
ftillviss um, að sjálf myndi hún að öllu feyti annast
hana. Amtmaðurinn og kona hans höfðu verið ein
heima } gamli maðurinn, er varla gat staulast um
gólfið, hafði orðið að opna dvrnar fyrir henni. Eng-
inn eldur var sjáanfegur í eldhúsinu, og þá var það
á þeim tíma, er hinn fátækasti verkamaður hitaði
sér einhverja hressingu. Alt var svo eyðilegt þar.
Kenslukonan hafði víst tekið sér miðdagslúr, og lwn
— nú allir vissu, hvar ,gæta skyldi að henni ; en mi
skyldi hún samt koma niður af sínum háa hesti og
flytja til' skógvarðarins, því nýkomna stúlkan var
dtigleg og gat auðveldlega unnið útivið og líka gert
heimaverkin. Hún var klædd í flannelskjól og hafði
jáTnsólaða skó á fótum eins og sæmdi vinnukonu í
sveit. í stuttu máli sagt, það var tími til kominn,
að einhver breyting yrði þar á og hneyksflð í Graf-
enholz. endaði.
Á meðan Ifún var að skýra frá þessu, horfði
íeita, litla konan "fkarpt í augti húsbónda síns, því
frá því í gær að hún fann kaffið kalt og ósnert á
skrifborðinu og hlöðin út um alt, þá hafði vaknað
hjá henni grnnsemd til hans, er hafði brugöið svo-
við, sem ætlaði hann að rífa í gráa hárið hennar.
Að vísu var henni ekki/svo varið, að hún tæki eftir
neinu af því tagi; hún sagði að eins sína meiningu,
og gekk svo sína leið, að hún sagöi, til að líta eítir
Iierbergi handa nýju vinnukonunni á efsta loftinu.