Heimskringla - 13.02.1913, Blaðsíða 1

SENDIÐ
KORN
Tl li
ALEX. JOHNSON & COMPANY,
242 QRAIN EXCHANOE WINNIPEG, MAN.
ALEX. JOHNSON & COMPANY,
Kl».4
ISLENZKA
KOItM'.IILAtii I líA
LICENSED OG BONDEU MEMIiERS
(Vinnip*lg Graiu Exchanf;e
XXVII. ÁR.
WINNIPEG, MANITOBA, FIMTUDAGINN, 13. FEBRÚAR 1913.
Nr. 20
frá pólntim. Fyrir hana er sigur- frevnin helfregn. í næsta blaði ntun nánar sagt írá Seott förinni. Manitobaþingið. fcHnræöurnar um fjárlögin hafa staöiö síðan í byrjun mánaðarins, én lítið markvert skeð undir j>eim, nema hvaö andstæðingarnir finna aö ýmsu eiltsog andstæðiivgum er títt. Ytns sntærri frumvörp ha£a náð framgöngu <>g veriö afgreidd sem lög frá þingi.
Jón Tryggvi Bergman. • hveitimylminni áðurneíndu, og ]>eg- ar hann lenti í Dawson bae í Yuk- on héraöinu átti hann alls $22.06
Capt. Scott nær suður-
heimsskautinu og deyr
Sú sorgarlregn hefir borist til
mannabygöa, að pólarfarinn Capt.
Robert F. Scott og 4 iörunautar
hans haíi farist í óveðri á heim-
kdð, eítir að haía fundið suður-
heimsskautið.
Ilinn hugdjarfi Englendingur
náði skautinu 18. janúar 1&12, —
einum mánuði og 4 dögum síðar
en Norðmaðurinn kaptednn Roald
Amundsen. En gaefumunurinn var
sá, að Amundsen náði skijií sínu i
tíma og hélt til mannheima ; en
Scott lét skip sitt Terra Nova frá
sér fara, og ákvað að hafa vetrar-
dvöl við suðurheimsskautið til
frekari rannsókna.
Scott lagði frá mannhöimum á
Terra Nova 29. nóv. 1910, frá höfn
þeirri á Nýja Sjálandi, er Port
Chalmers lieitir. En til matin-
heima kom Terra Nova aftur 31.
marz 1912, og haiði þá skilið Scott
og 66 menn með honum eftir í
suðurhöfum, samkvæmt skipun
hans.
þann 31. des. sl. lagði svo Terra
Nova að nýju af stað frá mann-
herinum til að sækja pólarfarana ;
en 8. þ.m. na-r lnin aftur Suöur-
hafseyjum, og ht-fir þá aö flytja áð-
ur greinda harnrafregn.
Af Scott kiðangrinum fórnst að
vísu aðeins 5 menn af 66, sem eft-
ir voru skildir í lieimsskautalönd-
unum til rannsókna ; en Jiessir 5
menn voru þeir, sem suðurskaut-
inu náðu, og voru úrval leiðang-
ursitis. þeir voru : Capt. Scott,
Cr. E. A. Wilson, H. R. Bowers
sjóliðsforingi, Capt. I,. E. G. Oat-
es og Edgar Ivvans undirforingi.—
Suðurskautinu náði ílokkurinn
heilu og höldnu, og fundu þer hin
greinilegustu jnerki um fund Roald
Amundsens. A pólnum var litil
viðdvöl höfð, og bakaleiðin hafin ;
en hún gekk ógreitt ; stórhríðar
O" hörkur ollu* töfum og kyrsetum
og ágerðist því meir, sem á leið.
Matvælin tóku að þverra, og það
að flokkurinn var hundlaus og
hafði einnig mist siberisku hestana
— gerði það að verkum, að pól-
fararnir sjálfir urðu að draga mat-
vælasleðana og l>era byrðar, og
gerði það bakfciðina ennþá örð-
ugri. Og brátt fór þeim að þverra
máttur, og 17. febrúar — mánuði
eftir fund pólsins — deyr Evans
undirforingi úr heilabólgu. Ilann
var langsterkasti maður fararinn-
ar, fullkomlega tveggja manna
maki, og á hann haíði Scott
trej*st öllum mönnum fremur, en
hann varð fyrstur til að gefast
upp og deyja. En veikindi hans
höföu ollað mikilli töf og örðtvg-
leikum. þann 16. marz ferst Capt.
Oates í stórhríð. En Capt. Scott
I)r. Wilson og Bower liéldu áfram,
unz óveðurs vegna þeir urðu nauö
beygðir að láta berast h’rir þann
21. marz á 79. br.gr. 40 tnín. suð-
ur og 169 fcngdargr. 23 mín. aust-
ur, — að eins 11 mílur suður af
hinu stóra forðabúri l‘One Ton
Camj)”. Jjví náðu ]>eir aldrei. —
Óveðrið stóð í 9 daga, og þegar
því slotaði, voru Scott og fclagar
hans dánir ; dauða þeirra líkfcga
borið upp á 29. marz 1912. l.íkin
og dagbók Scotts fundust 12. nóv.
sl. af öðrum flokki leiðangursins,
er sendur liafði verið til að leita
jjólfaranna ; og ]>eim leitannöjin-
um stjórnaði Canadamaðuriun C.
S. Wright efnafræðingur.
í dagbók Scotts var hörmunga-
sagan sögð : liversu ltin óbliöa
veðurátta lieföi borið þá ofurliöi.
J>ar segir hann meðal annars :
“Eg liield ekki að nokkrar mann-
legar verur hafi lifað slíkan mán-
uð se.m v*ið ; eu samt hefðutn við
klofið það, þrátt fyrir óveörið, ef
félagi okkar Capt. Oates hefði ekki
veikst og eldsnieyti okkar ekki
reitgiö til þuröar ; og síöast lteföi
ekki þessi voöalega stórhríö skoll-
iö yfir, þegar viö vorum aðeins 11
mílur frá hinu stóra forðabúri,
sem viö liöföum bvgt vonir okk-
jar á”.
Ilinn visindalegi ár;utgur af.]æss-
j ttm pólarleiöangri er álitiun nð
vera mjög mikill. En dýru verði
! er hann keyjítur — meö lífi lietj-
; tinnar Robert T. Scotts og hinnja
: hraustu fylgdarmenn lians.
En það sorglegasta af ölht er
að kona Scotts lagöi frá Englandi
| fyrir fimm viktim síðan til Nýja
Sjálands til að fagna manni sín-
tim, cr hann kæmi sigri hrósandi
KS9
Borgfirðingamótið
verður haldið í Oddfellows Hail á
Kennedy St., rétt fyrir norðan
Portage Ave.
Fimtudaginn 13. þ.m.
Prógramið byrjar stundvíslega kl. 8
þannig:
1. AV^tRP FORSP^TA............ Árni Eggertsson
2. PIANO SOfcO ........ Miss S. F. Frederickson.
3. R43ÐA ; Minui tslands .Séra Rögiiv. Péitursson.
4. KVÆÐI : Minni íslands ...... ... þorskabítur.
5. SÖ'NGUR ................. Söngfélagiö Geysir.
(Stjórnað af hr. Ifc Thorolfson).
6. BORÐIIALD.
7. vStNDAR ÍSLENZKAR MYNDIR.
8. PIANO SOLO ........... Miss Ethel F. Miðdal.
9. R EÐA : Minni Borgarfjarðar .Ásm. Guðmundsson
cand theol.
10. I<V.EDI : Minni Borgarfjarðar Dr.Sig.Júl.Jóhannesson
11. VOCAL SÓI/Ó ................ Gísli Johnson
12. RÆ)ÐA : Minni Viestur-íslendinga .. Dr. B. J. Brandson
13. KVÆ)DI : Minni Vestur-íslendinga. Kr. Stefánsson
14. VOCAL SÓI,Ó ................ II. Tliorolfson
15. KVEÐNAR RÍMUR.
16. SÖNGUR ............... Söngílokkurinn Geysir
17. FÍÓLIN SÓI/Ó ............ Miss Clara Oddson
18. l’IANO SÓLÓ .......... Miss S. F. Frederickson
19. íslenzkur TVÍSÖNGUR.
20. FRUMORKTAR GAMANVÍSUR.
21. ÍSLENZKUR DANS.

'4^

]>að hefir á liönum árum vertö
vani Ileimskringla, að llytja and-
litsmyndir af ýmsiun jxim Vestur-
tslvndingiim, sem á einn eöa ;uin-
an liátt hafa mtö starfsemi sinná
skaraö fratn úr þvi, sent alment
gerist. En eins sl kr.i maulia. sem
fvrir löngu heföl átt aö eiga sæli
í mvndahópimm, hefir af íhugunar-
levsi ekkj veriö getiö. Sá maður
er Jón Tryggvi Bcrginann. bygg-
ingameistari.
Jón Trvggvi Bergtnann er J-vdd-
ur aö Almenningi á Vatnsnesi i
Húnavatnssýslu þaiin 14. júní 1875.
Forvldrar hans voru þan Jón St.í-
ánsson bóndi og kona hans lltfca
Guðmundsdóttir, s ni þar bjuggtt
um 36 ára skeiö. lfcrgmaun ólst
uj)j> í foreldra húsum, þar til h*ann
var 8 ára gamall. Var hann þá
í vasamun. J>aö var aleigan og
entisU þaö fé til tveggja sólar-
hringa lífskostnaöar þar vestra.—
í Yukon héraðinu var Bergmann
utri tveggja ára tíma og græddi
þar nær 2 þúsund dollars á nárna-
vinnn. J>áðan íór hann beiria fcið
til íslands, og var á því fer&alagi
um 8 mánaða Jítna.
T:1 b.tka kom Bexgmann aftur
frá íslandi árið 1904, þá með
$15.00 í vasanum. þaö var pen-
ingafcga afcigan að því sinni. þá
var útLt íyrir hækkandi landverð
hé.r í borg, og þvi gróðavænlegt
aö ná . sér í lóö. Bergmann fékk þá
$46.06 lánaöa hjá eimtm landa
vorum. ]>á jreninga ásamt þeim
$15.60, sean bann átti afgnngs frá
íslaiidsförinni, notaöi hann til að
festa kauj) t byggtngarlóð á Tor-
onto St. Hann vann þá daglauna-
vjnnu hér nokkurn tíma ttm sum-
arið, en bvgöi um haustið yhús á
lóðinni og ssldi þaö rrueö nokkrum
hagnaöi.
Síöan hefir ltann eingöngu
stundað byggingavinnu á eigin
reiknitig og gra'tt vel á því. Hann
lieiir >á sl. 9 árum bygt hér í borg
á aiinað hundraö íbúöarhúsa, þar
meö tal'n þrjú íbúða-stórhýsi.
Kitt jieirra hefir hann selt Jyrir
t;ep 50 þús. dollars. Hin tvö eru
nú til sölu, annað fyrir nær 70
þús., en hitt fyrir 100 þús. dollars.
Auk jressa hefir liann síðaii' í sl.
tióv.mber verið aö skemta sér viö
að byggja stórhýsi mikiö á eigin
reikning vestur í Medicine Ilat í
Alb.rta f.lki. Mynd af því liúsi,
setn er langt til fullgert aö utan,
er hér með fyl jandi, og sýnir,
hvernig j>aö fc-it út um sl. nýár.
Hr. lfcrgmann hefir og haft alla
BIÐJIÐ MATSALA YÐAR ÆÐÍÐ UM
Ogilvie’s
Royal Household
Flour
það er bezta hveitimjölið
til brauðgerðar, og gæðin
altaf hin sömu.
Ogilvie Flour Mills Co.1^
Winnipeg, - Manitoba.
Conservative Smoker
verður haldinn f efri Goodtemplara-salnnm að
Kveldi Fimtudags 20. þ. m.
K1 8. undir umsjón ísl. Conservativo Klubsins og
Skandinaviska Conservative félagsins.
Þar tala tneðal annara j>eir
Sir Rodmond P. Roblin,
A. J.Andrews og aðrir.
Gott tnnsieal program veiður og á þessari samkomu.
MUNIÐ STUND OG STAÐ.
sendur til Jóns Skúlasonar sööla-
smiðs, aö Söndum í Miöfirfti, til
að gegna þar smalastörfum og
|>eirri annari vinnu, er hann fcngi
orkað, og hjá honum var hann um
10 ára bil, j>ar til hann v«r 18 ára
gamall. Síöari árin, s«m hann
dvaldi þar, lærði hann söðlasinxiði
hjá húsbónda sínnm og tók síöar
sveinsbréf í þeirri iön hjá Páli
I/eví á Ileggstööum i Ifymavatns-
sj'slu, sem var viöurkendtir bezti
söðlasmiður þar i sýslunni og [xj'tt
t’íðar væri leitað. læví jx-ssi er
bróðir herra Jóns Sandt-rs, bónda
að Candahar í Saskatchewan.
Eftir það lærfti Bergrnann skó-
stníði hjá Birni KrisitóJerss'yni í
Holti á Ásum í Húnavatnssýslu,
Qg tók sveinsbréf i þeirri iön, jjeg-
ar hann var 23. ára gamiall. jieér
munu vera mjög fáir, svri-tajnlt-
arnir á íslandi, seilt á svo ungum
aldri hafa Lert til fullniistu tvö
handverk, og bendir þetta óneitan-
lega á námJýsi og dugnaö Berg-
inanns.
jx'gar hann var 25 ára gamall,
flut’tá hann vestur nm haf, áriö
1900, og hefir dvaliö hér síöan. —
Fyrsta verkið, sem hann stundaði
hér ves'tra, var algeng daglauna-
vinna á Ogilvies mölunanmylnunni
hér í borg. J>ar vann hann nær 18
mánaða tírna fvrir 15 centa kattpi
á klukkustund. Af þezsu litla
kaupi sparaði ltann aö jafnaði 5
dali á viku.
Um l>essar mundir hnedgðist hug-
ur æfintýrainanna mjög aö gull-
landinu mikla í Yukon, og þangað
fór Bergmann til að le.ita gjills og
gæfu. Fargjaldiö þangað kostaöi
um þær mundir nálægt $150.06. en
l>á upphæö var hann þá búinn .iö
draga saman fyrir vinnu sína á
yfirumsjón á smíði hinnar nýjtt
Tjaldbúðarkirkju liér í borg, stm
byrjað var á sl. haust, og veröur
væntanfcga fullgerð tímanlega á
næsta sumri. Ilr. Ifcrgmann hefir
sent söfmiöinum skriflega tilkynn-
in-p'u um það, aö hann a-tli sér aö
gefa ekki minna en t i u þ ú s -
u n d d o 1 1 a r s af veröi jxíirrar
bygiingar, og nttut það vera
mesta gjöí, sem nokkur ísfcnding-
ur hefir nokkru sinni gefið til
nokkurs fyrirtækis. jx'ssi höföing-
b“Kn pjöf bendir jöfnum höntlum á
efnafcgar ástæður mannsins og á
stórhug hans og dæmafátt örlætí.
Hr. Bergmann kvongaðist í' aj>rí!
mánuði 1906 ungfrú Önnu Egils-
son, dóttur Jó|hannesar Egtlsson-
ar, ættuðum frá Bakkaselií Ötxna-
dal í Eyjafjarðarsýslu ; en misti
hana í nóvemlx'r árið 1910. Jxtu
hjón eignuðust 2 börn, jyilt og
stúlku. Piltinn mistu þau hjón }>á
er hanu var 10 vikna gamall, og
tnun dauöi hans hafa verið V jxtrti
orsök J>ess sjúkdóms, sem síðar
hremdi móöurina og dró hana til
dauöa. Dóttir j>eirra, Guöný, sem
bú er 5 ára, er til dvalar lijá hr.
John Henderson og konu hans, 648
Maryland öt. hér í borg, og sem
bæði ertt samhent í því að ganga
henni í beztu foreldra staö.
Ilr. Bergmann er rúmfcga með-
almaður á hæö en þrekinn og
karlmannlegur, iljós á brún og brá,
lundfastur, og fer aö öllu gætilega,
en svo mikilli hygni og framsýni
lieitir hatin viö öll sín fyrirtæki,
aö svo má heita, aö hvað sem
hann leggtir sína gjörvu hönd á,
verði að gulli.
Frctt hefir Ileimskringla, að
hann mtmi hafa i hyggju, að ferö-
ast til íslands á koinandi sumri,
að finna móöur sína og systkini.
BALKANSTRÍÐIÐ.
Stríðinu hefir veriö haldiö á-
fratn af grimd mikilli frá }>ví það
hófst aö nvju, en engan stórsigur
hafa bandamenn unniö á Tyrkjnm
siöan. Umsátrið um Adríanójx'l
stendur ennþá, og Skútari hvldur
ennþá vörn upjii mö‘i Svarté lling-
utn, j>ó þeim hafi tekist að vinna
sum útvígin ; en þ. ir sigrar kost-
uöu Svartfellinga ri.imlega 3 þús.
mannslíf.
Uppihaldslausir bardagar ha£a
o<<■ staöið yuyhverfis Konstantínó-
j>el, en 1 tiö ltefir baiidamönmun
áunnist til þéssa.
Ný uppreist í Mexicc.
I Mögnuö og óvænt upprei t var
liafin í Mexico á laugardaginn
nndir handarjiiðriiium á sjálfri
stjórninni, og sem hefir sk'. iö tals-
verðiun ótta vfir stjórnarsinna.
I Uppreistin liófst með því, að*her- 1
deild ein réðist öllum aö óvörnm
ít her.mannafangelsiö í Mexican
| City, og lcvsti þaðan út Felix l)i- j
uz hershöföingja og aðra herfor-
j ingja, er uppreistina gerðu i Vera
| Cruz í liaust, og setn biðu dauða
sins fyrir þær sakir.
Strax og l)iaz var frjáls, tók
liann við stjórn uppgeistarinnar,
og margar herdeildir, sem áður
höfött reynst stjórninni trúar,
gengu honum til hánda ; og áður
en kveld var kotmö, haföi IViaz
náö miklum liluta Mexico Crty á
sitt vald.
Madero forseti liefst þó enn viö í
stjórnarbústaðnum, ásamt ráð-
gjöfum sínum ; en flestar hersveit-
irnar, sem hann getur rcitt sig á,
eru norður í landi, og getur því
oröið nokktir biö á, að.þær geti
komið hontnn til hjálpar. Einsog
mi er ástatt, lítur helzt út fyrir,
að Madero veröi að flýja ltöfuö-
borgina og löng og blóöug styrj-
öld sé fyrir dyrum.
Leiðrétting.
í erfiljóðum eftir Magdafcnu
Helgu Lind;d, swn prentnö voru í
síöasta blaöi, helir 1. lína kvæðis-
iits verið jireatuö efst á seinni
'dálki, <>g ]>annig fc'iit í 3. versinu.
Vér setjuin hér fyrsta versiö í
heild siniii eins og/ ]>aö átti aö
vera ;
(I. hvaö s< ég ? Asýnd þína
Klsktiríka barniö mitt.
•K, nt'i, það er aö eins skuggi,
Augnaljós er sloknað ] itt.
Sii hreimsæta rödd ei rótnar,
Rödd, sem vakti elsku]xl —,
i -r alt horfið, er alt tapaö ?
Kr hér datiöans — sanna — hel ?
VEGGLIM
— Látin er 28. des. frú Karen,
kona Georgs læknis Georgssonar í
Fáskrúðsfirði. Hún var dóttir
Friöriks Watline, og hin mesta
myndarkona. Varö aöeins rúinlega
hálfþrítug aö aldrf.
1’aU‘nt hanlwali
vcgglím (Kmj)ire
tegundin) j*ert úr
Cíijis, gerir bclrn
vegglírn cn nokk
urt annað vepg-
líms efni cða svo
nefnt vegglínis-
ígildi. : :
PLASTER liOARD
ELDVARKAR-
VEGOLtMS
RIMLAR oq
11L.JÓDDEYF1R.
Manitoba Gypsum
Company, Limited
WLXXIPEG