Heimskringla - 13.08.1914, Blaðsíða 5

WINNIPEG, 13. ÁGÚST 1914.
HEIMSKRINGLA
Bls. 5

2BX
I M B U R
SPÁNNÝR VÖRUFORÐI
Vér afgreiöum yöur fljótt og greiölega og
gjörum yöur í fylsta máta ánægöa. Spyrjiö
þá sem verzla viö oss.
THE EMPIRE SASH AND DOOR CO., LIMITED...
Phone Main 2511 Henry Ave. East Winnipeg
aði honunr frá sér till ráðsmanns
Allan línu félagsins, Mr. Thomas,
hér i bæ. Tók Mr. Thomas honum
vel, og lofaðist til að leita fyrir sér á
skrifstofum félagsins í Boston, New
York og Philadelphiu. Hefir hann
nú alls sent þrjú skeyti, en ekkert
svar fengið.
Nú á föstudagskveldið var (7. þ.
'm.) fóru þeir austur til New York
síra Friðrik J. Bergmann og próf.
Jón Helgason, — prófessor Jón áleið
is til íslands. Kom þá þeim öllum
saman um, að síra Friðrik og síra
Jón skyldu leita fyrir .^pr i New
York viðvíkjandi þessari fyrir-
spurn ráðherra, og fór sira Friðrik
með símskeytið með sér. Sendi Mr.
Baldwinson þá annað skeyti til
Reykjavíkur:
“Winnipeg, Aug. 7. 1914.
Eggerz, Rcykjavik.
Rev. Bergmann and Helgason,
leaving for Atlantic coast, make en-
quiries. Advise you later. *)
Raldwinson”.
Á sunnudaginn var, þann 9. þ.m.,
var skeyti þessu snúið aftur til Mr.
Baldwinsonar, og honum tilkynt, að
brezka stjórnin hafi aftekið nú um
stundarsakir að senda “deferred”
skeyti,*) eða nokkuð það, sem henni
sé ekki að fullu skiljanlegt.
Meira hefir þá ekki gjörst í þessu
■iáli síðan, og engin ný orðsending
borist að heiman.
~Hefir Mr. Baldwinson gjört það,
sem hann hefir getað í þessu efni,
bver sem árangurinn kann að
verða.
Enginn vafi er á þvi, að haldi ó-
friðurinn áfram lengi, er Island í
bættu statt fyrir áður taldar ástæð-
«r. En hve mikil þörfin er nú, vita
menn ekki; um það eru engar
greinilegar sagnir. En sé landið nú
þegar í nauðum statt, hefði það að
líkindum flýtt fyrir hjálpinni, að
ráðherra hefði gengið hina réttu
embættisleið, að því að fá bætt úr
▼ista- og samgöngu-skortinum, með
þvi að leita til eritidsreka danska
rikisins i Bandaríkjunum. Hefði
því næst mátt setja einhvern her,
meðal íslendinga vestra, ef þeim er
betur trúað heima en' óviðkomandi
mönnum og erlendum, að standa
fyrir kaupum á nauðsynjavörum
fyrir landsins hönd.
Á tímum einsog þessum yfir-
standandi, er lítið tillit tekið til ein-
staklingsins, er um svona lagað mál
á að fara að semja upp á eigið oin-
decmi sitt. Embættisleiðin verður
þ* ávalt tryggasta leiðin.
En þegar höf. talar um utanheims-
orsök alls þess, sem ekki verður sett
í samband við efnið með orsaka-
lögmálinu, þá er ómögulegt að
fylgja honum. Samkvæmt skoðun
höf. er guð fyrir utan heiminn og
alt annað en allar innanheims-
orsakir; um það er ekki að villast.
Náttúrlega kemur hér til greina
sá erviðleiki, frá heimsspekislegu
sjónarmiði talað, að gjöra grein
fyrir, hvernig guð stöðugt hafi áhrif
á þann heim, sem hann sjálfur er
fyrir utan. En að honum fráskild-
■■ ■ — ■ j um er þessi skoðun höfundarins
l gagn-ólík ('mnin/ience-kenningunni,
uðu og væntu. Hugmyndir þær, sem sem einkennir svo mjög ensku ný-
fyndust í biblíunni um uppruna ! guðfræðingana; og sem oss Vestur-
heimsins o. fl., sem er vísindaleg j íslendingum hefir verið sagt, að ný-
rannsóknarefni, kvað hann algjör-j guðfræðingar ættu einir.
lega ósamrýmanlegar við visinda-
þekkingu nútímans, og óhjákvæmi-
legt, að þeir, sem liéldu þeim fram,
rækju sig á sannindi, sem væru við-
tekin af öllum vísindamönnum.
Áreksturinn, eða ósamræmið,
sem oft hefir átt sér stað milli vís-
inda og trúar, stafar af tvtfnnu, hélt
fyrirlesarinn fram: í fyrsta lagi af
því, að fylgjendur trúarinnar hafa
haldið fast við gamlar og úreltar
skoðanir á heiminum, sem visindin
hafa sýnt og sannað, að hafa verið
rangar; og í öðru lagi af því, að
vísindamennirnir hafa viljað út-
skýra með sömu aðferð og gildir í
hinum efnislega heimi þá hluti, sem
ekki eru efnislegir í eðli sínu, svo
sem sálarlif mannsins. Á báðar hlið-
ar hefir oft verið allmikið þröng-
sýni, og hvorir um sig hafa þózt
hafa allan sannleikann sín megin;
aðrir með tilstyrk guðlegrar opin-
berunar, en hinir með tilstyrk vís-
indalegrar rannsóknar.
Út úr þessum vandræðum liggur
opinn vegur fyrir þá, sem aðhyll-
ast afstöðu nýju guðfræðinnar, að
áliti höfundarins. Ný-guðfræðingur
sleppir allri trú á bókstaflegan inn-
blástur, og þess vegna er alt, sem
biblían segir um þau efnin, sem
heima eiga á starfssviði vísind-
anna, ekkert annað en gamlar og úr
gildi numdar hugmyndir fyrir
hann; þær hafa ekkert sannleiks-
gildi, og þess vegna er þeim alveg
slept, einsog hverju öðru, sem er
orðið úrelt og til einskis nýtt. En
ný-guðfræðingurinn trúir á inn-
blástur i sumu af þvi, sem i biblí-
unni stendur, — sennilega í öllu þvi
sem ekki kemur í bága við nein
vísindi, þó að höf. tæki það ekki
sérstaklega fram. Sá innblástur er
auðsær, menn verða hans varir við
að lesa hin innblásnu rit, má gjöra
ráð fyrir. En fréíðlegt hefði verið
að fá að heyra, livar höf. vill draga
merkjalínuna milli þess innblásna
og þess óinnblásna. Má vera, að
hann álíti enga þörf á, að nokkur
merkjalína sé dregin þar á milli. —
En hvað er þá þvi til fyrirstöðu, að
einn ný-guðfræðingur telji það inn-
blásið, sem annar telur óinnblásið?
Varla mun þeirra innra hugboð
(intuition) verða svo óskeikult, að
ekkert geti á milli borið í því efni.
En ef óvissan getur átt'sér stað um
það, hvað er innblásið, hvernig
fær j)á nokkur innblásturs-kenning
staðist? Og það er ekki aðeins sköp-
unarsagan og kraftaverkasögurnar
f raun og veru kemur það undar-
lega fyrir sjónir, að maður, 1 sem
viðurkennir vísindaskoðanir, eins
og til dæmis breytiþróunarkenn-
inguna, skuli ekki, 'að þvi er virð-
ist, hafa ákveðna immanence skoð-
un, þ. e. ákveðna skoðun um guð,
sem starfandi kraft i alheiminum.
En hvað sem segja má um ein-
stakar skoðanir, sem komu fram í
fyrirlestrinum, var hann i heild
sinni mjög efnisrikur og hugsanirn-
ar ljósar og skýrar. Munu allir á-
heyrendur vera höf. þakklátir fyrir
hann, hvort sem þeir geta fallist á
alt, sem hann sagði, eða ekki.
G. Á.
láta lífið til þess að varðveita önn-
ur eins heimili og ánægju, sem þær
eiga við að búa.
Það eru alls ekki full 800 Serbar,
sem flutt hafa úr landi burt, eða frá
sjúlfu Serba landinu. En þeir flytja
í þúsundum á úri hverju úr lönd-
um þeim, sem Austurríki ræður yf-
ir. Og þeir allir, Serbarnir, vildu
svo gjarnan sjá serbnesku Iöndin
Bozníu, Herzegovínu og Croatiu
laus undan ánauaroki Austurrikis
og frjáls einu sinni ennþá. Og kon-
urnar myndu áreiðanlega fylgja
þeim og berjast með þeim og hefna
þeirra, ef þeir féllu. Skyldi mig
ekki undra, þó að fjöldi þeirra væri
nú að hvessa rýtingana og sveðjurn-
ar, sem þær báru frá bernsku til
að frelsa sig frá hermönnum Aust-
urrikismanna og Tyrkja.
Svo farast prinsessu þessari orð,
og er hún búin að þekkja Serbana i
15 ár.
KENNARA VANTAR
fyrir Lowland Sehool No. 1684 frá 1.
sept. til 15. des. 1914. Umsækjend-
ur tilgreini kaup og mentastig. Til-
boðum verður veitt móttaka af
undirrituðum til 22. ágúst.
Vidir P. O., 1. águst, 1914.
S- FTNNSON, Sec.-Treas
48
KVENFÓLK GENGUR
BERJAST
tít að
(Framhald frá 1. síðu)
að konurnar hafa barist og dáið við
hlið manna sinna, að þær hafa ekki
fundið til þarfarinnar, að fá rétt til
þess, að greiða atkvæði um opinber
mál. Og það var löngu áður en
Magna Charta fæddist hugum manna
að drottning Serba sat á þingi
þeirra við hlið bónda sins, og þeg-
ar konungur þeirra gaf út opinbert
skjal, þá byrjaði hann það æfinlega
á þessa leið:
“Eftir að hafa ráðgast um við hina
ástkæru konu mina, við ríklsráðið
og þing þjóðarinnar, þá gjöri eg nú
þá tilskipun -------’.
“Serbar skifta sér i hópa á landi
úti og eru svo og svo margar fjöl-
skyldur i hverjum og stýrir hver
hópur sér sem eitt sveitarfélag og
kalla þeir það Zadrucas. En sé nú
kona einhver mjög framúrskarandi
i hópnum, þá er hún umsvifalaust
kosin til þess að stýra honum. Hef-
ir hún þá umsjón alla á ökrum fé-
lags þessa og allri vinnu á þeim,
sáning og uppskeru, og svo hefir
hún stjorn á öllum heimilisverkum
öðrum. Karlmennirnir hlýða henni
og gjöra tafarlaust skipanir henn-
ar.
Og þó að maðurinn sé höfuð fjöl-
skyldunnar eða hafi yfirstjórn á
hendi, þá litur konan eftir öllu starfi
á heimilinu. Þaað deyr aldrei eldur
á arni í aðalstofunni, og þar eru oft
sauðir og uxar steiktir heilir yfir
eikarkubbunum, en svínslæri og
sauðarföil reykt i hinum mikla reyk-
háf uppi yfir eldstæðinu.
o. fl. þess háttar, sem er óvísinda- j Er það mikið, sem sjóða þarf og
legt í biblíunni, heldur og sálar- steikja, fyrir syni og dætur, sona-
fræði Páls postula, óg margt annað, I konur og bræðra og skyldulið
sem að minsta kosti stendur í nánuj ])eirra alt, þá gjöra konur það alt
sambandi við það, sem ný-guðfræð- og skiftast í hópa og starfar hver
ingar vildu líklega álíta innblásið. hópurinn að þessu aðra vikuna, en
Fyrirlestur
Jóns prófessors Helgasonar
um trú og vísindi.
Fyrirlestur þessi var haldinn i
Tjaldbúðarkyrkju þriðjudagskveld-
ið 4. þ. m., og var hann um það,
hvernig samrýma megi kristna trú
og vísindi frá sjónarmiði nýju guð-
fræðinnar.
“Fyrirlesturinn var einkar ljós, og
voru báðar hliðar málsins, nefni-
lega trúarinnar og visindanna, vel
og greinilega fram settar. Höf. talaði
mjög frjálsmannlega i garð vísind-
anna, lýsti starfssviði þeirra og lög-
mn þeim, sem ráðandi væru í allri
visindategri rannsókn. Um breyti-
þróunarkenningúna .sagði hann, að
engin líkindi væru til, að yrði lögð
niður, sem bezta útskýring á þeim
fyrirbrigðum náttúrunnar, sem lif-
fc-æðin fjallar um, einsog ýmsir for-
mælendur orþódoxrar trúar þó ósk-
Sannleikurinn er. að innblásturs1
kenping ný-guðfræðinga er óverjan-
leg. Þegar eitt sinn gömlu innblást-
urs-kenningunni, sem er sjálfri sér
samkvæm, er slept, kemst biblían i
flokk með öllum öðrum heimsins
ritum. Uppruninn er einn og hinn
sami. En vitaskuld er afarmikill
munur á ritum biblíunnar, og það
sézt bezt, þegar allri innblásturs-
kenningu er slept. Það bezta í
henni verður ávalt talið með því
fegursta og háleitasta, sem manns-
aðra á akri úti.
En þegar störfum er lokið og
kveldverður búinn, þá setjast menn
og konur um eldana og einn eður
annar fer að stilla hörpu eða fiðlu
sina, en hinir fara að syngja hin
fornu sigurljóð Serbanna; en unga
fólkið stigur serbneska dansa um
eldana. En til hressingar hafa þeir
þá stundum stóra katla, fulla aaf
grænu korni, að gripa til milli dans-
anna.
Það eru söngvarnir og daans-
andinn hefir framleitt. En að það j arnir, hið góða fjallaloft og útivistin
eitt eigi sérstakan guðlegan upp-
runa, þar sem alt annað fagurt og
háleitt sé aðeins mannaverk, er með
öllu óaðgengileg skoðun. Samt sem
áður virðist það vera skoðun ný-
guðfræðinganna.
*) Síra Bergmann og Helgason á
förum aiistur að Atlantshafi. Gjöra
fyrirspurríir. Tilkynni yffur árangur
síðar.
*) Skeyti, er sendast mega ein-
hverntíma innan sólarhrings; er
krgra gjald fyrir þau cn
skeyti.
Athuganir fyrirlesarans um or-
saka-sambandið og þær sannreynd-
ir mannlegs lífs, sem liggja fyrir
utan verksvið vísindanna, voru eft-
irtektarverðar. Orsaka-sambandið
gildir allstaðar i náttúrunni. En nú
er sálarlif mannsins óútskýranlegt,
ef það er talið afleiðing líkamlegra
orsaka.
Hér, auðvitað, er það, sem efnis-
hyggjumönnum og natúralistum og
öðrum, sem eru þeirra skoðunum
fráhverfir, ber á milli. Hinir fýr-
nefndu segja, að sálarlífið sé afleið-
ing líkamlegra orsaka.
Skoðun sú, sem höf. hélt fram á
þessu efni, verður að álitast rétt af
öllum, sem ekki gjöra sig ánægða
með efnishyggjuna sem heimsskoð-
un. Og stærstu gallarnir á lienni eru
þeir, að hún er ónóg; það er ekki
‘‘hraff- rúm í henni fyrir neitt annað en
efnislega tilveru.
og vinnan, sem gjöra Serba eins
hrausta og hugrakka. eins og þeir
eru, og svo sögurnar nm forna
og hetjuskap.
Og þarna er eiginlega engin ör-
byrgð til, því að öll sveitin er ein
heild og hver hennar meðlimur á
sinn hluta af ökrunum, gripunum,
sauðfénu, svínunum, alifuglunum,
sem livert sveitarfélag eða Zadruca
á. Siðgóðir eru þeir og aldrei heyr-
ist talað um lausung og mjög sjald-
an um ofdrykkju. Landið er frjó-
samt, og enn er ekki komin sú tíð,
að þeir hafi áburð á akra sina.
Þeir drekka vatn i stað vins. Ein-
staka sinnum fá þeir sér sopa af
brennivini, gjörðu af blómuin eða
sveskjum; en það er ekki oft. Börn-
in eru syngjandi, hlægjandi, dans-
andi á hinum stóru Zadruca-skól-
um, eða úti á víðavangi, undir
þlómutrjánum, og með söng og
gleði er þeim heilsað ungu börnun-
um, sein i hciminn fæðast. — Þetta
er ástæðan til þess, að þéir hafa í
svo margar aldir getað staðið á
móti Tyrkjum. Og það er ekki að
undra, þó að hinar serbnesku kon-
ur og stúlkur séu fúsar að berjast og
Agætt
tækifæri
að kaupa
EITTHVAÐ AF ÞESSTJM:
KJÓLUM
YFIRHÖFNUM
ALBÚNAÐI
VINNUKJ ÓLUM
KYRTLUM.
Dásamlegur afsláttur
á verði, nýjasta snið
og tízka.
Fyrirtaks sumarkjólar stuttir
og langir tunies (treyjur) af öll-
um litum.
Vanaverð $9.50 til $18.75
Nú.........$5-75 til $12.50
Léttar og dökkar sumar yfir-
hafnir úr golphine og Valeur
klæði, ágætt á svölum kvöldum.
Vanaverð ð.30.00 til ð50.00.
Nú...............$9.75 til $14.50
Vinnukjólar (dusters) úr silki
eður lérepti, sem áður voru $7.50
til $10.50.
N ú.......................$175
Faney eloth fatnaður úr léttri
ull, fínu serge og cords, eftir sein-
ustu og nýjustu tízku.
Vanverð upp að $6g.00
Nú........................$12.50
Einhver smekkbesti og fegursti
silkifatnaður sem vér nokkurn
tíma höfum haft.
Verð upp að $65 00. Nú $18.75
Verð upp að $100.00. Nú $25.75
Klæðiskjólar úr Serge. Checks
og fancy dúkum, skreyttir með
taffeta og með fancy organdie
vestum og krögum.
Vanaverð upp að $45.00
Nú.......................$17.50
Faney treyjur úr Chiffon, Crep-
es, Silki—allar stærðir og litir.
Vanaverð upp að $12.50
Nú........................$4.75
. Hver sem er í deild þessari eru
vörurnar alt að einu laðandi og
verðmætar.
297-299
Toronto
I s
PORTAGE AVENUE
WINNIPEG Montreal
Góðar vörur og
Fljót afgreiðsla.
Hikið þér eigi við a*
senda oss pöntun og heit-
um vér því að láta yður fá
hinar bestu vörur og besta
viðurgjörning, sem þér
nokkru sinni hafið þekt.
Þcgar þér pantið. eða þegar þér skrifið oss um eitt-
hvað þá skuluð þér skrifa oss á yðar eigin tungumáli,
því vér höfum hóp manna er getur svarað yður á yðar
eigin tungu.
Ef að þér skiljið ekki ensku, þá skuluð þér fara
með listann til einhvers nágranna yðar, sem skilur
hana. Og ef að þér hafið ekki eintak af lista vorum
þá skrifið eftir honum, og skulum vér senda yður hann
með næsta pósti-
Munið eftir því, að prísinn sem getið cr f listanum
er verðið á hverjum einstaka hlut, afhentum á næsta
express-stöðvar eða pósthús yðar.
Ef ykkur vantar einhvern hlut, sem þér getið ekki
fundið á lista vorum, þá skrifið oss, og segið oss ná-
kvæmlega hvað yður vantar, og, standi það í voru
valdi, þá skulum vér útvega yður það fyrir Iægsta verð
sem hægt er.
Vér viljum að þér gjörið þetta af því, að vér vitum
að vér getum hjálpað yður, það er ein af ástæðum til
þess, að vér höfum tekið að oss þetta starf.
Reynið oss og sendið oss pöntun, og sjáið hvað vér
getum gjört fyrir yður.
ChRISTIE GrANT Co. Limited
WlNNIPEG
Canada

UMMÆU UM
MAGNET
99
Rjómaskilvinda er ekki.hlutur sem er keyptur daglega, hún
kostar mikla peninga, og ef liún ekki vinnur vel kemur að »jög
litlum notum.
Það scm aðallega mælir »ueð
“Magnet” er það hvað vel hún skUur
lojólkina—fullnægingin sem nún getwr
—peningainii sem hún sparar «g
* rinnan sem hún sparar.
Engin skilvinda
heldur en "Magnet”.
skilur betur
Engin skilvinda gefur jafngóðan
rjoma.
Vér ætlum ekki að orðlengja um
það. Ef þér reynið “Magnet" þá sjáið
þið fyrir ykkur sjálf. *
Vér vilduin mælast til að þér Iæs-
■ð það sem háttstandandi Canada
■ijólkurmenn segja um vélina. Þeir
höfðu reynt hana á allar lundir áður
þeir skrifuðu það sem hér segir.
“Bg hefi reynt “Mag»et" mjög alvarlega og ver* a15 segja atS hún er
sú bezta rjómaakilvinda sem ég hefi þekkt. HeD góóri samvizku get
ég ráUlegt mönnum aö kaupa hana, og get fullvissaö þá um bezta á-
rangur.
H. A. SHAVt',
Smjörgeröar kennari hjá stjóm Saskatchewan
“Aöal ágætiö liggur í þessu:—hve lítinn kraft þarf til snúnings—
hve jafnvel hún skilur—hve stööug hún er, hve hæglega hún er hretns-
uð og þvegin.
PROF. H. H. DEAN,
Smjörgeröar sérfræöingur Ontario Pylkisstjórnar.
Vér meinum það sem vér vér segjum:— Engin rjóma skilvtoda
hvort sem hún kostar $20 eða $200 borgar sig á jafnstuttum tínia
sem “Magnet”
Ef þér notið “Magnet” þá vitið þér ástæðuna.
Ef þér aldrei hafið notað “Magnet” viljum vér vinsamlegast
biðja yður að gefa oss leyfi til að útlista vélina og sýna yður hvað
hún getur gert. Þér munuð ekki verða fyrir vonbrigðum. Vér
munum með ánægju útskýra þetta ef þér skrifið eftir upplýsing
um.
'Fhe Petric Mfe. Co„ Ltd.
Verksmiöja og aðalskrifstola Harnihon, Ont.
Vancouver, Calgary, Regina, Winnipeg, Hamilton, Montreal, St. John
White & Manahan Limited
500 MAIN STREET OG 137 ALBERT STREET
Klæðnaður og karlmanna búningur. Hattar og húfur.
Gleymið eigi meginatriði þvf, að vér höfum verið í slagnum
árum saman ámóti billegu, ónýtu vörunum scm karlmannaföt
eru gjörð úr.—Haust hattar vorir og fatnaður kcmur nú á degi
hverjum. Eins og ætíð eru prísar vorir hóflegir og sanngjarnir.
WHITE & MANAHAN, LTD., 500 Main Street