Heimskringla - 12.11.1914, Qupperneq 2

BLS. 2
HEIMSKRINGLA
WINNIPEG, 12. NÓV. 1914.
Blue Ribbon Kaffi '
og Baking Powder
QPURÐU um BLUE RIBBON vör-
^ urnar og vertu viss um að kaup-
maðurinn láti þig hafa þær. Vér áby'gj-
umst gæðiallra BLUE RIBBON vöru-
tegunda. Reynist þær ekki góðar, getið
þér skilað þeim aftur. Blue Ribbon
Kaffi og Baking Powder eru beztu teg-
undirnar á markaðinum. Annarsmundu
þær ekki seldar með svona ÁBYRGÐ.
“Sér ungur nemur,
gamali temur/’
Hr. ritstjóri M. J. Skaptason!
Hér með leyfi eg mér að biðja
yður'að gjöra svo vel að ljá eftir-
fylgjandi línum rúm í yðar heiðr-
aða blaði.
Samkvæmt því sem birzt hefir i
Heimskringlu og enskum blöðum
viðvikjandi strákapörum í Siglu-
nesbygð, Langruth og Gimli. Virð-
ist að nú ætli að fara að tiðkast “hin
breiðu spjótin” í heimi glæpanna á
meðal íslendinga í nefndum bygð-
um; og er mjög sorglegt að heyra
og lesa um slíkt. — Þvílík þrælapör
eru alveg ný í sögu Vestur-fslend-
inga, því á frumbýlingsárum sínum
áunnu íslenzku landneinarnir sér
virðing og tiltrú innlendra manna,
með dugnaði og ráðvendni. Það er
því sorglegt og undravert, að nokkr-
ir af afkomendum þeirra skuli hafa
leiðst út á braut glæpanna, bæði
sjálfra þeirra vegna, og svo íslend-
inga yfir höfuð að tala. — Það er
þvi mjög áriðandi, áður en verra
og lengra er komið á glæpaleiðinni,
að allir fslendingar taki nú saman
höndum, og gjöri alt, sem i þeirra
valdi stendur, til að köína í veg fyr-
ir glæpaverk meðal fslendinga i
framtíðinni, — með þvi að vanda
sem bezt uppeldi æskidýðsins: með
góðum og heilnæmum kenningum,
góðri fyrirmynd og hollum áhrif-
um. Því “hvað ungur nemur, sér
gamall temur”. Þótt eðli og upplag
barnanna sé máske mjög breytilegt,
og hneigist stundum i glæpaáttina,
ætti samt að vera hægt, að leiða þau
á rétta siðferðis- og dygðabraut. —
Þeir, sem komnir eru til vits og ára,
ætu að hugleiða það: að þótt þeir
um tíma geti sloppið við hegning
laganna; þá dregur til þess — fyrr
eða síðar — að þeir hljóta makleg
gjöld fyrir óráðvendni og illsku
sína; annaðhvort henging, eða þá
fangelsi um lengri eða skemri tíina.
Og þótt þeir sleppi við dauðahegn-
ing, verða þeir oftast að lifa við
verðskuldaða fyrirlitning fjöldans,
eyðilagða framtíð og ásakandi sam-
vizku.
Það er því mín bróðurleg og inni-
leg bæn, til allra Vestur-íslendinga,
og þá sérstaklega til þeirra, sem fyr-
ir því óláni urðu, að þessir glæpa-
menn hafa alist upp i bygðum
þeirra, — að gjöra nú skyldu sína,
og vanda sem bezt í öllu tilliti áhrif
og uppeldi æskulýðsins.
Ef vér fslendingar gjörum það, er
eg vongóður — já, jafnvel viss um
— að glæpamenn og glæpir hverfa
alveg úr sögu Vestur-fslendinga i
nálægri framtíð.
Árni Sveinsson.

SHERWIN - WILLIAMS ••
P
AINT
fyrir alskonar
húsm&lningu.
| Prýðingar-tfmi nálgast nú. ••
. Dálítið af Sherwin-Williams ’*
| húsmáll getur prýtt húsið yð- • •
ar utan og innan.—BRÚKIÐ *'
ekkert annað mál en þetta.— $
. S.-W. húsmálið málar mest, • •
| endist lengur, og er áferðar- 1!
! fegurra en nokkurt annað hús ^
• mál sem búið er til.—Komið
inn og skoðið litarspjalið,— •}•
; CAMERON & CARSCADDEN ::
QUALITY HAKDWARE
! Wynyard,
Sask. ••

YFIRLÝSING TIL RITSTJÓRA
HEIMSKRINGLA.
Eg undirritaður votta hér með, að
þau 6 ár, sem eg hefi dvalið hér í
bygðinni, hafa sveitarmenn sýnt
mér góðvild og drenglyndi, en alls
ekki áreitni eða hrekkjabrögð, eins
og gefið er i skyn i Hkr. 17. f. m.
Tel eg því þau ummæli blaðsins ó-
sönn, sem gefa það í skyn, að ó-
happaverk það, er drengur einn
vann hjá mér fyrir skömmu, hafi
verið sprottið af illum sveitarbrag,
eða að yngri og eldri hafi tamið sér
að erta mig og sýna mér fyrirlitn-
ingu og strákapör.
Siglunes P.O., 10. okt. 1914.
Benedikl Magnússon.
Stofnsett 1882 Löggilt 1914
D. D. Wood & Sons.
= Limited -- ■ .....
verzla með beztu tegund af
KOLUM
ANTRACITE OG BITUMINCUS.
Flutt heim til yðar hvar sem er í bænum.
VÉR ÆSKJUM VIÐSKIFTA YÐAR.
SKRIFSTOFA:
Cor. ROSS & ARLINGTON ST.
Garry
2620
Prívate
Exchange
♦----------------:-----------------------•
«£ Ferðalýsingar.
(Frá Miimrinu 1012)
♦----------------------------------------*
IV. Hei*.
á greiSa. Mun þó efnahagur hans heldur
hamla slíku ferSalagi; þó hins vegar væri
þaS ekki nema ánægjulegt, aS málsmetandi
menn aS heiman gætu tekiS sér þesskonar
ferS á hendur og komiS hingaS í kynnisför.
Myndi þaS færa Island aS ýmsu leyti nær
okkur, en nú er þaS, og viS hér öSlast viS
þaS betri skilning á ýmsu, sem þar er aS
j gjörast. Svo gæti þaS leitt til hagnaSar fyr-
ir þá sem heima sitja líka. ÞaS er alt of lítiS
um utanlandsferSir meSal þjóSarinnar til aS
leita sér fróSleiks og þekkingar, er aS haldi
| msetti koma heima, í verklegum efnum.
Eigi væri þaS nema ánægjefni, ef bygSir
! Islendinga hér vestra gætu orSiS til þess aS
skapa þessar miIliIanda-ferSir. Erum viS
nú orSin svo á vegi stödd hér vestra, aS viS
gætum boSiS manni aS vera, ef til okkar
kæmi. Svo mjög hefir nú 3kipast síSari ár,
síSan erviSleika árin fyrstu hurfu og álfan
hér vestur um var lítiS bygS. TrúaS gæti
i eg, aS tíSar ferSir heintanaS og heim gætu
j komiS aS meira gagni, en þó árlega væru
| austur sendar nokkrav peninga upphæSir.—
Enginn fer svo aS hetrnan, aS e.kki færi hann
heim meS sér aftur ým3a nytsama þekkingu.
Ofan á þekkinguna byggir framförin. sem
[þjóSinni er svo afar nauSsynleg, vilji hún
| reynast köllun sinni trú, “aS elska, byggja
og treysta’ á landiS”.
Peningarnir héSan ganga til kaupmanns-
ins, — fyrir danskan mat, er enga verulega
saSningu veitir, en tælir hugann þangaS
burtu, sem þeir koma frá, þar sem þeir eiga
aS liggja í haugum, einsog sandur á sjávar-
strönd. Þeir vekja trúleysi og vonleysi á
landinu og viSreisn þess, vegna þess, hve
ervitt gengur aS afla auSsins heima, meS
hinum úreltu vinnubrögSum og tilkostnaSar-
! sömu jarSrækt. VonleysiS étur um sig:
Ekki er lifandi á landinu, og betra aS vera
þjónn í útlöndum, þar sem peningarnir eru
nógir, en eigin herra á Islandi.
Aftur á móti myndi ferSalög til útlanda
eySa þeim sjónhverfingum og vekja Iöngun
til aS gjöra eitthvaS svipaS heima og ferSa-
maSurinn sér fyrir sér haft erlendis. Þótt
forfeSur vorir væru menn miklir um alla
hluti, getum vér tæplega átt von á því, aS
menning þeirra og verkleg þekking hafi ver-
iS svo langt á undan samtíSinni, aS hún sé
niSjum þeirra nægileg, eftir aS komiS er
fram á tuttugustu öld.
Hversu meS okkur GuSmundi samdist,
þarf eg ekki aS greina. EitthvaS fann eg
aS ritsmíSum hans um kyrkjumál vor hér
vestra, og játaSi hann, aS þar hefSi hann
veriS full ókunnugur. Kom mér til hugar,
aS slíkt hiS sama hefSi hann getaS sagt um
afskifti vor hér vestra, af stjórnmálunum
heima. En á því lét eg ekki örla, því þá
hefSum viS veriS mát. Er hann hinn glaS-
asti og gestrisnasti heim aS sækja, ræSinn
viS gesti, og fróSur um margt. Vel máli
farinn, falslaus í viSmóti, hreinlyndur í
svari, altíSlegur og ófeiminn. DökkhærSur
og gráeygSur, maSalmaSur á hæS, grann-
vaxinn og hvikur á fæti.
AS Ytrafjalli komum viS nokkrum sinn-
um, þó dvölin væri ekki löng í dalnum. Er
IndriSi Þorkelsson í tölu hinna nafnkunnu
ASaldælinga, skáld gott og meSal hinna
meiri fræSimanna í bænda röS. Eru þeir
frændur hann og GuSmundur á Sandi. —
SímastöS er á Ytrafjalli og er IndriSi síma-
stjóri; en meir virSist starfi sá útdráttarsæll
en aSfanga, þeim sem hefir, ekki sízt þegar
i húsbóndi verSur sjálfur aS gegna síma fyrir
i þá sem koma og leggja niSur verk viS hvaS
sem hann er aS gjöra. Ber stundum viS,
| aS frátöfin getur orSiS nokkuS löng, og
j þótt dagur sé langur á Islandi um hásumar-
j iS, kemur þó aS lokum nóttin, þegar enginn
getur unniS.
Svo vildi töfin verSa síSasta skiftiS, er
: eg kom aS Ytrafjalli. Fór eg þeirra erinda,
| aS síma vestur í SkagafjörS.
MeSan eg tafSi viS símann, komu þang-
aS síra Helgi Hjálmarsson, frá GrenjaSar-
! staS, og Magnús Þorarinsson tóvélastjóri,
i frá HalldórsstöSum í Laxárdal. Var nú
[ fariS aS tala um Ameríku. SpurSi Magnús
eftir vélum og verkfærum, er notuS væri
viS jarSyrkju vestra; en síra Helgi eftir
ýmsum mönnum, og þó mest um kyrkjumál.
| Fórum viS ekki af staS fyrr en undir kveld;
[ gekk síra Helgi meS mér til SySrafjalls, en
j teymdi hestinn. SpurSi eg hann eftir, hversu
gæfist brauSa-samstéypan, og lét hann lítiS j
yfir. HallaSi þaS ekki skoSun þeirri, er eg
hafSi um þaS haft áSur.
j BrauSa-samsteypan á Islandi var gjörS í
j því augnamiSi, aS fækka prestum í land-
inu. Einsog áSur var, þóttu sum brauSin
óþarflega létt, önnur of lítil og prestar of
margir. Var einhver hæfa fyrir því, éins [
og tilhagaSi á stöku stöSum. Hefir tveim-
ur, þremur og jafnvel flehi prestaköllum
! veriS slegiS saman í eitt, eftir því sem þau
hafa losnaS. Af þessu héfir leitt þaS, aS
I nú eru prestaköllin orSin svo stór, aS ervitt
i er fyrir prestinn aS inna af hendi þá þjón-
ustu og heimsóknir, er áSur tíSkaSist. Get-
ur hann búiS um all-Iangan tíma í brauSinu,
án þess aS verSa verulega kunnugur helm-
ingi sóknarmanna sinna.
Hvílík áhrif þaS hefir á kyrkjulíf í sókn-
inni, er auSsætt, einkanlega þegar viS þaS
bætist, aS prestinum er fremur ætlaS aS
stunda bú en bænagjörS. Þegar brauSun-
um var steypt saman, sást yfir meS þaS, aS
brauSstækkunin hefSi í för meS sér meiri
vinnu, er helzt útheimti, aS presturinn gæfi
sig allan viS embættinu. HefSi honum því
ekki átt aS vera ætlaS aS stunda bú jafn-
framt. En eigi voru launin hækkuS, svo aS
j hann mætti missa þá aSstoS, sem búiS veitir.
í Hlýzt þaS því af, aS hann vanrækir aS
nokkru hvorttveggja — búiS og embættiS.
| tefur þaS hvaS fyrir öSru.
GrenjaSarstaSa prestakall tekur nú yfir
fjórar sóknir, er sérskildar voru ofan aS árinu
1860, — GrenjaSarstaSa-, Múla-, Nes- og
HelgastaSa-sóknir. Er þó víSa verr en þar,
hvaS vegalengdir snertir.
Fyrir tilmæli GuSmundar á Sandi og'
þeirra Þorkelssona flutti eg messu í Nes-
kyrkju, sunnudaginn 14. júlí. Var veSur
hiS fegursta og því vel sótt úr dalnum.
Kyrkjan er nýtt og vandaS timburhús, en
ekki mjög stórt. Messa byrjaSi um hádegi;
kom organisti og söngstjóri frá Húsavík.
Er messa var úti sté GuSmundur á Sandi
í stólinn. TalaSi hann fyrst nokkur orS um
útflutninga frá íslandi og hvaS af þeim hafi
leitt, — skilnaSur milli ættmenna og vina,
er mörgum hefSi reynst gleSi- og gæfumiss-
ir, er eftir sátu, eSa út fóru; öSrum aftur
heill og hamingja í heimi nýjum. Gat hann
þá burtflutninga þaSan úr sveitinni, mintist
Jónasar Kristjánssonar og GuSrúnar konu
hans Þorsteinsdóttur, er vestur hefSu fariS,
og búiS á Hraunkoti og veriS nágrannar
hans. KvaS hann dætur þeirra tvær nú
hingaS komnar, eftir tuttugu ára burtuveru,
og hér staddar, ásamt þeirri þriSju, er ald-
rei hefSi flutt. BaS hann fólk aS taka þeim
vel.
Vorum viS GuSmundi þakklát fyrir góS-
vild hans; en eigi þurfti fyrir fólki aS brýna
aS sýna af sér gestrisni, því alúSlegri viS-
tökur en okkur mættu þar í sveitinni, var
ekki unt aS veita.
Er viS komum út úr kyrkjunni, kom bónd-
inn á Nesi til mín, og sagSist eiga aS af-
henda mér sendingu, er hann hefSi veriS
beSinn fyrir til mín. Var þaS lax afar mik-
ill. Enskur maSur, Captain W. A. Lamb-
ton, var þar viS veiSar upp meS Laxá, og
sendi hann mér laxinn. . Ekki hafSi eg séS
kapteininn og þakkaSi því sendinguna því
aS daginn sem eg var staddur aS Ytrafjalli,
var þjónn hans sendur þangaS til aS síma
fram til Húsavíkur. Átti eg tal viS hann
stundarkorn þar á hlaSinu og hjálpaSi hon-
um viS símann.
Þóttist eg nú ekki hafa fariS ónýtisför aS
Nesi þenna dag: mæta alúSar viStökum,
kynnast fjölmörgum Þingeyingum, og fá svo
| fjórSungs-Iax aS launum. öllum gestum,
er til náSist, var boSiS inn í bæ og veittur
þar matur. Var þröngt setin borSstofan
þenna dag, og mun þaS ekki hafa veriS í
j fyrsta skifti.
Nú var liSin rúm vika frá því viS kom-
[ um upp í ASaldal, og fór nú aS styttast ver-
an þar í sveitinni. ÞriSjudaginn 1 6. júlí var
lagt af staS og ferSinni heitiS til Akureyrar.
LeiS liggur um á EinarsstöSum; en þangaS
langaSi mig til aS koma. Þar býr Sigurjón
í F riSjónsson frá Sandi.—Var nú strax byrj-
aS aS kveSja, þó dvölin væri ekki lengri.
KviSum viS fyrir, aS færa okkur frá SySra-
fjalli; þar vorum viS í vina og frænda hús-
um, og fanst mér viS vera orSin þar kunn-
ug öllu fólki, einsog hefSum viS átt þar
! heima í mörg ár.
ÁSur en eg kom til SySrafjalls, hafSi eg
oft heyrt Jóhannesar getiS. GuSmundur á
Sandi getur hans í ritgjörS um Þingeyjar-
sýslu, er út kom fyrir nokkrum árum í ‘Eim-
reiSinni’, og telur hann skáld gott, fastan í
trygSum viS alt þaS, er Island á sérkennilegt
og gott, í sögum og siSum, og kallar þaS
ekki af hending einni skeS hafa, aS dætur
hans heita: Ása, Signý og Helga.
Enginn er hann yfirlætismaSur; fremur dul-
ur í viSkynningu, en kynnist vel, og þarf
eigi Iengi aS eiga tal viS hann, svo vart verSi
greindar hans. Hann er bæSi spakur maS-
ur aS viti og vel lesinn, frjáls í skoSunum,
þægilegur í viSmóti, og manna vinsælastur
þar innan héraSs.
ViS kvöddum hann um morguninn heima
[ í hlaSi. Sonur hans Þorkell, er þá um vor-
[ iS tók inntökupróf í gagnfræSaskóIann á
Akureyri, fylgdi okkur, og fór meS okkur
til Akureyrar; snöri hann þar aftur meS
[ hestana. Einnig fylgdi kona Jóhannesar
okkur áleiSis, inn aS EinarsstöSum og upp
aS GoSafossi.
Á EinarsstöSum töfSum viS nokkra stund.
Sigurjón er hæglátur maSur og yfirlætis-
lítill,i en þægilegur og viSfeldinn heim aS
l sækja. Hann er prýSisgott skáld, og hefir
j ‘ÓSinn’ flutt mörg ágætiskvæSi eftir hann.
Ekki er laust viS, aS þunglyndisstrengur sé
snertur í ljóSum hans, enda er hann maSur
tilfinningaríkur og sér misfellurnar mörgum
betur.
I landsmálum hefir hann ávalt fylgt
Heimastjórnarflokknum, móti bróSur sínum
og frændum, þeim Fjalls-bræSrum. Kom
okkur þar vel saman. ÞaS er sannfæring
mín, aS meS kosningaúrslitunum sumariS
1908 hafi þjóSin stigiS stórt afturfararspor í
sjálfstæSis-baráttunni.
F r á EinarsstöSum
§ 46. Til Akureyrar. var okkur rækilega
íylgt úr garSi. ReiS
Sigurjón og systir hans meS okkur vestur
yfir heiSi og upp aS GoSafossi. I fossin-
um er fólgin harpa Glúms Geirasonar, og er
svo mælt, aS eigi muni verSa skáldavant í
Þingeyjarþingi meSan fossinn fellur í gljúfr-
in. Þar hjá fossinum kvöddum viS mág-
konu mína og þessa vini okkar, er fylgt
höfSu okkur á braut. Vorum viS nú aftur
orSin öllum ókunnug á íslandi. LeiSir skild-
ust viS vesturenda þrúarinnar á Skjálfanda,
— hvort sem þær eiga eftir aS Iiggja saman
aftur.
Létt var í lofti, glaSa sólskin og hiti; veg-
urinn góSur, og fórum viS nú aS reyna aS
ríSa hart. HefSum viS sjálfsagt komist
lengra þaS kveld, ef ekki hefSi töskuhest-
urinn tafiS okkur. Hann vildi ekki rekast
láta, vildi altaf snúa aftur, — og þaS vild-
um viS líka.
RiSiS er út LjósavatnsskarS. Er þaS
langur spölur og fagur. VatniS er annaS
hiS fegursta, er eg hefi séS, en hitt er Þing-
vallavatn. Enda er vatniS og bærinn, er
nafn dregur af vatninu, þjóSfrægt í sögu
íslands. Skiftir Ljósavatn meS Þingvöllum
frægSinni um þann atburS, er dýpsta þýS-
ingu hefir haft fyrir sögu þjóSarinnar frá
því landiS bygSist. Á Ljósavatni bjó fjrrir
rúmum níu hundruS árum bóndi, er lögsögu
haíSi yfir öllu Islandi. Var þaS virSulegast
embætti á öllu landinu. MeS fáorSri ræSu
aS Lögbergi kristnaSi hann land alt, og á
þann hátt afstýrSi innanlands ófriSi og víg-
um, er leitt*hefSi til glötunar fyrir þjóSina.
— “Þat mon verþa satt, es vér slitom í
sundr lögom, at vér monum slíta oc fríþ-
inn”. -- fundu allir sannindi þessara orSa,
og létu svo vera, sem Þorgeir sagSi fyrir
um lögin. Ef orSa þesara hefSi ávalt veriS
minst, hversu margt hefSi þá ekki orSiS á
annan veg, en skipast hefir, um hagi þjóS-
arinnar.
Þegar komiS er heim úr löndum, þar sem
minningarmerkin um ágæta menn og stór-
fræga sögulega atburSi eru svo gott sem á
hverju strái, saknar maSur þess, hvaS fátt
er af öllu þessháttar á Islandi. Hefir þjóSin
engan smekk fyrir slíkt? Ekki ætti sveit-
unum, hverri um sig, aS vera þaS ofverk,
meS löngum tíma, aS koma upp einu slíku
minnismerki um sinn ágætasta mann, eSa
merkastan sögulegan atburS, frá yngri eSa
eldri tíS. Nyti þjóSin á þann hátt, í fyllra
mæli, áhrifa og atgjörfis sinna beztu manna,
og héldi horfnu kynslóSun-
u m me^ því móti kyrrum í land-
i n u.
Samtímis Þorgeiri á Ljósavatni var Ein-
ar á Þverá, annar ágætismaSur NorSlend-
inga, er meS jafn spökum orSum áminti
þjóSina um, aS verjast útlendum yfirgangi
og “konungs vináttu”, einsog Þorgeir var-
aSi viS innlendum ófriSi og lögbroti. Ejr
þaS tjón, hve lítiS er til þess gjört, aS halda
slíkum spakmælum og þeirra fyrir augum
þjóSarinnar. Settar ættu aS vera upp mynda
styttur af þessum fornu goðum, um land alt,
og greypt á fótstallana frægSarorSin góSu
og mörgu. Því þrátt fyrir allar frelsisræS-
urnar — á þingi og í sveitum — eru þaS
steinarnir sem tala bezt.
Mörgum hér vestra þótti þaS óþarfi mik-
ill, aS hefja hér samskot í hitt eS fyrra til
þess aS koma upp myndastyttu Jón*
SigurSssonar, vildu heldur aS myndaSur
væri s j ó 8 u r og keyptur fyrir hann
m a t u r, eSa þá vit í nokkra stúdenta-
hausa. Fundust þeim peningarnir of dýr-
mætir, aS þeim væri variS til þess. Er ekki
laust viS á stundum, aS orSin ‘sjóSur’ og
‘matur’ séu samgróin hugtök í sálarlífi þjóS-
arinnar. Mun sá skilningur ekki ósjaldan
lagSur í orSin: ‘safniS ySur fjársjóSum á
himnum’, — safniS ySur mat á
h i m n u m. Gleymist þaS þá, aS ekki verS-
ur vitiS keypt; matarins getur þjóSin aflaS,
en dýrmætasta gjöfin er sú, aS geta ávalt
haft m e n n fyrir augum. — En meSal
manna verSur Jón SigurSsson aldrei síztur
talinn.---------
-----ÞaS teygSist úr veginum, og á dag-
inn leiS fyrr en varSi. ViS höfSum hugn-
aS okkur, aS komast eitthvaS vestur fyrir
Fnjóská, en urSum aS hætta viS þaS og réS-
um af aS leita gistingar á Hálsi í Fnjóska-
dal. Býr þar síra Ásmundur Gíslason, bróS-
ir síra Hauks Gíslasonar í Álaborg og GarS-
ars kaupmanns í Leith. Eigi voru húsráS-
endur heima, er viS komum; var þó beiní
til reiSu, en eigi kvaSst þjónustukona geta
heitiS okkur gistingu fyrr en húsbændur
kæmu heim.
Eftir kveldverSinn var mér reikaS út í
kyrkjuna. HafSi eg gaman af aS skoSa
hana, því hún virtist nokkuS gömul. Er
hún timburhús, bikaS utan, svo ekki er ytra
skrauti þar fyrir aS fara. Fátt fornra og
dýrra muna virtist mér þar inni. Þó sá eg
þar inni í altarisskápnum forna visitazíu-
bók, aS eg hélt vera. Var hún mikiS í blöS-
um og orSin lítt meSfærileg. Var þar inn-
fært, yfirlit yfir eignir kyrkjunnar og getiS
biskups-komu, frá ýmsum tímum, í tíS Hóla-
biskupa. Sá eg þar rithönd Halldórs bisk-
ups Brynjólfssonar, Bjarnar prófasts Hall-
dórssonar o. fl.. Heyrt hafSi eg aS allar
kyrkjubækur frá eldri tíS væru nú komnar
suSur til Reykjavíkur. Þarna var þó ein
eftir.
Er eg kom úr kyrkjunni voru prestshjón-
in komin heim. TjáSi eg presti vandkvæSi
mín aS ekki hefSi þjónustukona þeirra hjóna
þoraS aS leyfa okkur gistingu án þeirra sam-
þykkis, en eg vildi þó helzt ekki þurfa lengra
aS fara. KvaS hann okkur gistingu heim-
ila, og áttum viS þar hinn bezta náttstað.
Um kveldiS hafSi eg orS á því viS einn
vinnumannanna, er mér virtist helzt slá sér
fyrir, aS strok Væri í einum hestinum, og
væri eg hræddur um, aS viS myndum tapa
þeim um nóttina. ÓkvíSinn sagSi hann eg
mætti vera um þaS og bauSst hann til aS
vaka og hafa meS þeim eftirlit. ÞáSi eg
þaS, en gjörSi þó jafnframt ráS fyrir, aS
þaS myndi kosta eigi all-lítiS, því daginn
eftir varS vinnumaSur aS ganga aS verkí
sem hinir, myndi hann þá ekki vilja leggja
á sig vöku um nóttina fyrir neitt smáræSi.
BaS eg hann nú aS sjá til meS, aS hestarn-
ir yrSu allir komnir heim á hlaS og týgjaSir
ekki síSar en kl. 7 um morguninn. LofaSi
hann því. Allir voru hestarnir vísir, komn-
ir í hlaSiS og reiStýgjaSir um þaS leyti sem
viS komum á fætur um morguninn. SpurSi
eg þá eftir, hvaS gæzlan kostaSi og sagSist
hann setja hana eina krónu, ef mér
ekki þætti þaS of dýrt!
— Hver myndi hafa viljaS vaka yfir hest-
um ferSamanna hér í álfu fyrir 2 7 cent um
nóttinal
Eigi þótti mér fagurt á Hálsi og fremur
harSbalalegt. Skildi eg naumast í, hvern-
ig komiS hefSi veriS til öSru eins túni og
þar er, úr annari eins grjóturS. Á Hálsi
bjuggu þó áSur fyrri miklir ríkismenn, svo
sem einsog síra Þorsteinn Pálsson, er þar
var fyrri hluta nítjándu aldar og þótti höfð-
ingi mikill. Þar bjó líka prestur um þaS
leyti, er reisti sér þann óveglega minnis-
varSa, aS láta eySa öllum skóginum fyrir
framan Háls og ofan aS Fnjóská, — svo aS
féS ekki rifi af sér ullina! Var
mér sagt, aS fengiS hefSi hann styrk frá því
opinbera til þessa þarfa fyrirtækis! Nú er