Heimskringla - 22.07.1915, Blaðsíða 5

WINNIPEG, 22. JÚLl *915
HEIMSKRINGLA
BLS. 5
söluna, og veríSur Kann þá aS
haga henni sem lögin fyrirskipa.
Undanþágur.
1. —Engum manni, sem fæst
viS smíSar eSa vísindalegar rann-
sóknir, skal bannaS aS hafa vín-
anda undir höndum, til lækninga
eSa í vísindalegum tilgangi, svo
framarlega sem hann hafi ekki
meira en 1 0 gallónur á einum og
sama tíma; þó skal ekki þar meS
telja vínanda þann, sem notaSur
er til aS geyma í dýr og dýraleif-
ar, og ekki skal heldur banna
prestum aS hafa vín til sakrament-
is; þó má enginn prestur hafa
meira af víninu í einu en tvær gall-
ónur. En enginn þessara manna,
sem hér er getiS, og víntegundir
þessar hafa í vörzlum sínum, má
þó nota eSa leyfa nokkrum öSr-
i;m aS nota þær til drykkjar.
2. —Ekkert í lagaþætti þessum
skal hindra löggilta spítala frá því,
aS hafa vín undir höndum til af-
nota fyrir sjúklinga spítalans. En
enginn má drekka vín þaS, annar
en þeir, sen) á spítalanum eru, og
þeir því aS eins, aS þaS sé gjört
eftir skriflegri fyrirsögn læknis-
ins, eSa hann láti gefa sjúklingn-
um þaS, eins og 5 7. grein laga
þessara fyrirskipar.
3. —Ekkert, sem lög þessi skipa
fyrir, skal hindra sjúka menn frá
því, aS hafa í herbergi því, er þeir
sofa í, vín þaS, er læknirinn hefir
ráSlagt þeim aS neyta, samkvæmt
5 7. grein laga þessara. En þess
víns, sem læknir hefir ráSlagt,
má enginn maSur neyta annar, en
hinn sjúki maSur, sem læknirinn
hefir ráSlagt þaS".
VottorS nauSsynleg.
37. grein: —
Enginn heildsölu lyfsali, sem
fengiS hefir leyfi til þess aS selja
vín, má selja nokkurn vínanda
(alcohol) til smíSa eSa vísinda-
legra notkana, nema móti skrif-
legri eSa prentaSri, eiSfestri yfir-
lýsing (affidavit) umsækjanda og
skal hún vera samkvæm formi því
sem ákveSiS er í lögum þessum,
er tekur þaS fram, aS vínandinn
skuli notast til smíSa eSa vísinda-
legra þarfa (mechanical or scien-
tific purposes) eingöngu, en ekki
hafSur til drykkjar og ekki bland-
ast öSrum víntegundum til
drykkjar, eSa til aS seljast eSa
gefast burtu, heldur sé hann ætl-
aSur til eigin afnota umsækjanda,
og aS umsækjandi skuli vera eldri
en 21 árs. Einnig skal til tekiS,
hve mikiS umsækjandi biSur um.
Ekki skal vín úti látiS eSa selt
nema i eitt skifti móti hverri yfir-
lýsingu.
ÁkveSiS hvaS leyfi (license) sé.
I 2. þætti laganna, undirskift-
ing ‘4‘, er þetta: "OrSatiltækiS:
‘heildsöluleyfi lyfsala’ á aS tákna
leyfi þau, er veita efnafræSingum
eSa lyfsölum, skrásettum sam-
kvæmt lögum þeim, er lúta aS lyf-
salafélagi Manitoba og í gildi eru
í fylki þessu, leyfi til þess aS selja
samkvæmt lögum þessum, í vöru-
húsum eSa búSum, sem tilgreint
er í leyfisbréfinu, vínanda (alco-
hol), sem ekki fari yfir 10 gallón-
ur í hvert eitt skifti, til hvers eins
kaupanda, til smíSa eSa vísinda-
legra þarfa. Ennfremur má selja
vínanda þeim, sem lögum sam-
kvæmt eru skrásettir sem læknar,
og lyfsölum þeim, sem hafa smá-
söluleyfi lyfsala; en engum öSr-
um, og aldrei má selja meira en 5
gallónur í hvert eitt skifti.
Undirskifting ‘g’. OrSatiltækiS
‘smásöluleyfi lyfsala’ á aS tákna
leyfi þau, er veita efnafræSingum
eSa lyfsölum, sem lögum sam-
kvæmt eru skrásettir og lyfsala-
leyfi hafa fengiS til þess aS reka
I OKUÐ TilbotS stýlub til undirritabs
*-• og áritub “Tender tor an Office
Building”, Indian Head, Sask., verbur
veitt móttaka á þessari skrifstofu upp
aS kl. 4.00 e.h. á mánudaginn, 9. ágúst,
1915, um aS byggja ofan greinda bygg-
ingu.
Uppdrættir, skýringar og “forms of
Contraet” eru til sýnis og tilbobs eybu-
blöb fást á skrifstofu Mr. H. E. Matt-
hews, Superintendending Archltect of
the Dominion Public Buildings ln the
Province of Manitoba, Winnipeg, Mani-
toba. Mr. W. T. Mollard, Clerk, of
Works, Regina, Sask. ef þeirra er
beyöst hjá Sup'erintendant Forestry
Stations, Indian Head, Sask. og á skrif-
stofu þessarar deildar.
Þeim sem gjöra tilboö er gefiö til
kynna ab tilboti verba ekki tekin til
greina nema þau séu rituð á þar til
prentuð eyðublöð, og undirrituð af
þeim sem gjörir tilboðið, og tilgreini
starfa og heimilisfang þar sem um fé-
lög er að ræða gjörist nauðsynlegt
að hver meðlimur félagsins skrifi und-
ir tilboðið og að skírt sé frá starfi og
helmillsfangi hvers eins.
Viðurkend bankaávísun fyrir 10 p.c.
af upphæð þeirri sem tilboðið sýnir,
og borganleg til Honourable The Min-
ister Public Works, verður að fylgja
hverju tilboði, þeirri upphæð tapar svo
umsækjandi ef hann neltar að standa
við tilboðið, sé þess krafist, eða á
annan hátt ekki uppfyllir þær skyldur
sem tilboðið bindur hann til. Ef til-
boðinu er hafnað verður ávísunin send
hlutaðeiganda.
R. C. DESROCHES,
rltarl.
Department of Public Works,
Ottawa, Maí, 1915.
Blöð sem flytja þessa auglýsingu
leyfisiaust fá enga borgun fyrir, frá
þessari deild.—82884.
atvinnu sína, samkvæmt lögun-
um, er lúta aS lyfsalafélagi Mani-
toba fylkis og hér eru í gildi, --
leyff til þess, aÖ selja vín til
lækninga og sakramentis þjón-
ustu aðeins, í búÖ þeirri, sem til
er tekin í leyfinu. Skal þó leyfi
þetta vera bundið frekari ákvörð-
unum laga þessara.
Lög þessi ákveða, að vín megi
geymast á heimilum (prívat-hús-
um) einstakra manna; en menn
geta aðeins fengið vínið með því,
að senda eftir því eða kaupa það
frá öðrum fylkjum.
En hvað íbúðarhús sé er ákveð-
ið í 3. þætti laganna.
Prívat-hús.
1 tilliti til laga þessara skal prí-
vat hús (private dwelling house)
ekki tákna neitt hús eða byggingu,
sem notuð er að meiru eða minna
leyti sem skrifstofa, nema það sé
skrifstofa lagalega skrásetts lækn-
is, tannlæknis eða dýralæknis. —
Ekki heldur skal það tákna neira
búð, eða vinnustofu, eða verk-
smiðju eða vöruhús, eða klúbbhús
eða klúbb herbergi, eða opinber-
an skála eða samkomusal nokkurs
félags, eða greiðasöluhús, þar
sem fleiri menn en þrír hafa her-
bergi leigt, aðrir en þeir, sem
skyldmenni eru (members of the
family). Ekki skal það fremur
tákna hestahús, þar sem akhestar
eru til leigu hafðir (livt ry stable),
eða veitingahús eða knæpu, eða
hótel, eða neitt annað hús, þar
sem opinberar samkomur fara
fram, eða neitt hús eða byggingu,
þar sem herbergi eru leigð til
ýmsra manna, eða nokkra bygg-
ingu eða hús, sem getið er í 85.
grein þessara laga; og ekki heldur
nokkurt hús eða byggingu, þar
sem vörur eða lausafé er geymt
fyrir peninga eða gjald eitthvert
eða þar sem vörur eru seldar, eða
matur framreiddur eða menn hýst
ir. Og ekki skal það tákna neitt
hús eða byggingu, sam sam sam-
gang hefir með dyrum eða þilj-
uðum luktum gangi eða göngum,
eða samband nokkurt hefir annað
en telefón við nokkurn þann stað,
þar sem vín er selt samkvæmt
leyfi laga þessara, eða við neina
skrifstofu aðra en skrifstofu laga-
lega skrásetts læknis, eða tann-
læknis eða dýralæknis, og ekki
má það standa í sambandi við at-
vinnustofu, verkstpfu, verksmiðju
klúbbhús, klúbbherbergi eða skála
áður nefndan, greiðasöluhús, gisti-
hús, hestahús, eða veitingahús,
eða knæpu, eða hótel, eða neitt
annað hús, þar sem opinberar
samkomur fara fram.
* * *
Af þessum skýringum úr Mac-
donald lögunum geta menn greini
lega séð, hvað lögin þýða og hvað
þau meina, og að það er full al-
vara manna, að hnekkja nú Bakk-
usi, svo freklega og greinilega,
sem lög framast leyfa.
Það er vitaskuld, að það er ó-
mögulegt að banna, að vín sé
flutt inn í fylkið. Lögin geta það
ekki. Lögin geta ekki bannað ein-
um eða öðrum, að senda peninga
eftir víni í önnur fylki; og þau
geta alls ekki heldur bannað
mönnum að hafa vín á heimili
sínu. Engin lög geta það. Eng-
inn vínbannsflokur eða bindindis-
flokkur hefir reynt það.
En það, sem lögin geta, er að
banna alla sölu í fylkinu. Þó er
vín til meðala og sakramentis und
anþegið allstaðar, þar sem vér
þekkjum til. Það er leyft til með-
alabrúkunar á Islandi. Það er
leyft þar sem vér þekkjum til í
Bandaríkjunum. En í Bandaríkj-
unum er sú heitasta bindindisalda,
sem vér þekkjum til í heimi. Enda ]
sér það á því, að þó að menn fari
þar borg úr borg, í N. Dakota til
dæmis, og þorp úr þorpi, þá verð-
ur maður hvergi var við nokkra
krá, eða ‘’blindsvín”, eða mann
drukkinn. Fyrir 1 5—20 árum,
meðan hreyfingin var ný og lögin
ný, voru ‘ blindsvínin’’ hér og
hvar. En nú eru þau alveg horfin.
Eins verður hér, ef að lög þessi
komast á. Það er rekinn slag-
brandur fyrir Bakkus. Engir nýjir
ungir menn læra að drekka; hin-
ir gömlu hætta, því erfiðleikarnir
og umstangið, sem þeir verða að
hafa fyrir því að ná víninu til sín,
verða svo miklir, að þeir geta ekki
verið að berjast í því. — Og svo
vex óvirðingin fyrir þeim, sem
neyta þess með ári hverju.
En nú er spurningin: Vilja
menn rétta konservatívum hönd
sína og styðja þá til að útrýma
áfenginu tafarlaust úr fylki þessu?
Það sézt, þegar til atkvæða
kemur.
Sérstök kostaboö & innanhúss
munum. Komiö til okkar fyrst, þlts
munfS ekkl þurfa atS fara lengra.
Starlight New and Second Hand
Furniture Co.
.-,«3—SD5 NOTRE DAME AVENUE.
Talslmt Garry 3884.
Norris og múturnar.
Vér göngum út frá því sem gefnu, að les-
endur blaðs vors séu gæddir sæmilegri dóm-
greind, og geti því myndað sér sjálfstæðar
skoðanir í hverju því máli, sem fyrir þá er
lagt samfara sögu þess. Vér ætlum því að
segja sögu þessa mútumáls, sem nú er orðið
svo tíðrætt um, einsog hún hefir komið á
daginn fyrir Perdue nefndinni, og vísum til
þar framkominna gagna, að hér sé satt og
rétt sagt frá.
Sem kunnugt er fóru kosningar fram hér
í fylkinu fyrir rúmu ári síðan og sigraði Rob-
lin stjórnin með sáralitlum meirihluta. Kosn-
ingakærur komu þegar fram frá beggja
hálfu. Roblin stjórnin var í hættu stödd, ef
einhver hennar liði yrði dæmdur frá þing-
mensku. Samninga var þegar leitað um að
láta kosningakærur fallast í faðma og samd-
ist svo með Valentine Winkler núverandi
landbúnaðarráðgjafa og Sir Roblin, að átta
kærur skyldu mætast. En það var ekki nóg;
en lengra vildi Winkler ekki fara. Kærum
og gagnkærum yfir kosningarnar í hinum
kjördæmunum var vísað lagaveginn og
skráðar í yfirrétti fylkisins í febrúarmánuði.
Hafði A. B. Hudson, núverandi dómsmála-
ráðgjafi, sókn og vörn af hendi liberala, en
J. H. Howden, þáverandi dómsmálaráðgjafi,
átti að bjarga sínum flokksbræðrum úr
vandræðunum og þar með stjórninni. Um
sama leyti koma þeir Newton og Chambers
til sögunnar. Chambers þessi er aldavinur
og stallbróðir Norrisar til margra ára. New-
ton þessi var aftur á móti vinur Howdens,
og líklega sendur af honum til að leita hóf-
anna hjá Chambers og fá hann til að vera
milligöngumann við Norris , sökum fornra
og nýrra vinsælda. Og hvort sem talað var
lengur eða skemur, þá bauðst Chambers til
þess að koma því til leiðar að allar kosn-
ingakærur skyldu falla niður, — en fimm-
tíu þúsund dollars yrði það að kosta. New-
ton þótti þetta of hátt, kvað 10 þúsund
sæmilegt. Féll svo tal þeirra niður að sinni.
Síðar fundust þeir Howden og Chambers í
tvígang í stjórnarbyggingunum, og endur-
tók hinn síðarnefndi tilboð sitt, að sjá um að
kosningakærurnar skyldu falla niður fyrir 50
þúsund dollars. Þetta var um rpiðjan marz
sl. Samningar tókust að lokum, en Howden
borgaði Chambers ekki nema helming upp-
hæðarinnar, þrátt fyrir mótmæli hins; kvað
hinn helminginn skyldi borgaðan síðar, —
“if you chaps are good”. Peningarnir voru
borgaðir Chambers um miðjan apríl, og um
líkt leyti var Norris hér staddur. Um alt
þetta ber þeim saman Newton, Chambers og
Howden í eiðsvörnum framburðum..
Nú komum vér að Norris.
Howden segir í framburði sínum, að
hann hafi viljað fá einhverja tryggingu fyrir
því, að Chambers hefði vald til að vera
milligöngumaður, eða öllu heldur fullmekt-
ugur fyrir hönd liberala, og hafi þess vegna
farið fram á það, að Norris eða einhver ann-
ar háttstandandi liberal, kæmi og staðfesti
að svo væri. Chambers lofar því og fónar
Norris, sem þá var að heimili sínu að Gris-
wold, Man., og biður hann að koma og tala
við Howden; segist sjálfur ekki hafa sagt,
hvert erindið var. En nokkuð, sem víst er,
var það, að Norris brá við sem skjótast og
kemur til Winnipeg, og þar hittast þeir How-
den — í Royal Alexandra hótelinu, og er
Newton viðstaddur, en hlustar ekki á tal
þeirra. Norris játar það satt vera, að hann
hafi komlS þannig að beiðni Chambers til
þessa stefnumóts við Howden, — “en við
töluðum aðeins um veður og vind”, fullviss-
ar hann oss um í framburði sínum. Mjög
sennilegt, að hann hafi komið alla Ieið frá
Griswold til þessl!
Saga Howdens er dálítið á annan veg. -
Hann segist hafa sagt Norris, hvað Cham-
bers hafði boðið og spurt hann, hvort Cham-
bers hefði flokkinn að baki sér. Hefði þá
Norris sagt, að flokkurinn sem flokkur fjall-
aði ekki um slíkt, en hann sjálfur og nokkr-
ir aðrir af flokksmönnum hefðu gjört það,
og væru þeir samþykkir gjörðum Chambers.
“Chambers”, hefði Norris bætt við, “er
kominn á þann aldur, að fara ekki að gjöra
annað en það sem hann veit að vér mun-
um samþykkja".
Milli framburðar þessara tveggja manna
verður að dæma. Hvorum skal trúa? Hvor
er sennilegri? Hvor þessara manna hafði
meiri ástæðu til að segja satt?
Þetta verðum vér að hugleiða grand-
gæfilega.
Afstaða Howdens.
Fyrst og fremst: Hvaða ástæðu hafði
Howden til að fremja meinsæri? Maður
myndi ef til vill gjöra það til að bjarga sér
frá tukthúsi eða gálganum, eða í gróðaskyni.
En hvað í ósköpunum gat verið ástæðan
fyrir Howden, að koma hér fram og gjör-
ast meinsærismaður?
Howden og Norris hafa verið vinir til
margra ára, og má vel vera að þeir séu það
enn, þrátt fyrir þetta. Howden hafði ekkert
að gjöra með kærur þær, sem Perdue nefnd-
in hefir til rannsóknar, — hann var þeim
mótfallinn, að því er hann sjálfur segir.
Hann hafði engan ávinning af meinsæri.
Hans pólitiski ferill var á enda og eyðilagð-
ur. Segði hann hér ósatt, var hann ekki ein-
asta að fremja meinsæri, heldur einnig að
auglýsa sjálfan sig í þeirri saurugustu mynd,
sem hugsast gat, — sem annar málsaðili að
einhverjum þeim ljótustu pólitisku hrossa-
kaupum, sem heyrst hefir um. Er nokkur
sanngirni að ætla, að hann hafi farið að
fremja meinsæri til að sverta sjálfan sig enn
þá meira í augum almennings en áður var?
Eins og sagan kom frá hans munni gjörði
hann það ótvíræðilega. Hefði hann gjörst
meinsærismaður til þess að fegra sjálfan sig,
hefði það verið skiljanlegt.
Hin eina ástæða, munu andstæðingar
vorir segja, var að hjálpa flokki sínum. --
Howden var dauður og grafinn í pólitiskum
skilningi, og gat ekki upprisið, -- það er
nokkurn veginn áreiðanlegt. Að hann því
af þeirri ástæðu færi að auglýsa sig erki-
bófa og fremja meinsæri til þess að gjöra
það, — er bara barnaskapur að halda, og
alveg óskiljanlegt, ef svo væri.
Afstaða Norrisar.
Alt öðruvísi er því varið með Norris.
Afstaða hans var gagn-ólík. Norris hafði
allar mögulegar ástæður til að neita fram-
burði Howdens. Hefði hann játað hann
sannan og réttan, var hans pólitiski ferill á
enda, — völdin úr höndum hans, og hann
brennimerktur æfilangt. — Með meinsæri
gat hann bjargað sér — flotið!
Framburður Howdens er sennilegur.
Framburður Norrisar í fylsta máta ósenni-
legur.
Er nokkur maður svo skyni skroppinn
að halda, að Howden sé það barn, að fá
Chambers í hendur 25 þúsundir dollara, án
minstu tryggingar fyrir því, að hann sé full-
mektugur samningsaðili fyrir Liberala?
Chambers fónar Norris til Griswold og
biður hann að hitta Howden að máli, og
Norris hraðar sér á það stefnumót. Bendir
það ekki á, að eitthvað hafi verið uppi á
teningunum — annað en að tala um veður
og vind og hversdagslíðan, eins og Norris
segir að verið hafi? Um það hefðu þeir
herrar getað talað gegnum talsímann.
þrisvar sinnum, meðan þessi ráðabrugg
milli Chambers og Howdens voru á ferðinni,
átti Chambers langsímatal við Norris, sem
þá var í Griswold; tvö þau fyrstu með dags
millibili, og kom þá Norris næsta dag hing-
að til borgarinnar. Hann var oft á ferð milli
Griswold og Winnipeg um þær mundir, og
fundust þeir Chambers venjulega, þá Norris
var hér staddur.
Alt um það ber Norris það fyrir Perdue
nefndinni, að hann muni ekki neitt af því,
sem honum og Chambers hafi farið á milli;
jafnvel ekki, þá þeir áttu fjögra mínútna
símtal saman. — Alt, sem Norris mundi,
var að Chambers hefði einhverntíma nálægt
miðjum apríl beðið sig að koma til Winni-
peg og hafa tal af Howden, og þegar þeir
fundust — sem var næsta dag eftir símtalið
--- þá töluðu þeir bara um veður og vind!
Vér leggjum hér málið undir dóm les-
endanna.
Hverjum vilja þeir trúa? Þeím mann-
inum, sem ekkert gat gagnað framburður
sinn, heldur þvert á móti sökt honum ennþá
dýpra niður í saurinn, — eða þeim mannin-
um, sem átti alt á hættu, æru, völd og fram-
tíð, ef hann játaði framburð hins sannan að
vera? —
Framburður hvors þessara manna er
sennilegri?
Hvor þessara manna hafði meiri ástæðu
til að gjörast meinsærismaður ?
Mentamálin.
Þegar vér förum að líta yfir stefnuskrá
flokksins, sem samþykt var á hinum mikla
fundi Konservatíva hér þann 14. og 15.
júlí, þá getur hver maður séð, að hún er
hin framfaramesta stefnuskrá, sem enn hetir
sézt í fylki þessu og að ætlun vorri í öllu
Canada veldi. Flokkur Konservatíva er sem
endurvakinn. Enda var það hin unga, rís-
andi kynslóð, sem þarna hélt fram skoóun-
um sínum; — kynslóðin, sem hefir lært og
fræðst af reynslu hinna eldri manna, en sem
með dug og frelsisþrá stígur órögum fæti
fram á leið þroskans og framfaranna; sem
finnur og skilur, að það er þjóðin öll, karl-
ar og konur, sem nú eiga að verða neð og
reisa höfuð hátt og líta óhikuð og frjáls fram
á slóðir komandi tímans.
Fyrst í stefnuskránni kemur það, sem á
að vera og hlýtur að vera undirstaða allrar
menningar, allra framfara þroska og vellíð-
unar; en það er mentunin. Um hana vill
hinn nýji flokkur búa svo vel og vandlega,
sem hægt er. Hann vill gefa hverju einasta
barni tækifæri; ---börnum útlendinganna,
sem þeirra, sem gamlir eru í landinu. Því
að það er algjörlega óhrekjandi sannleikur,
að vér erum allir hingað komnir til þess, að
mynda eina þjóð með einum og sama huga,
nefnilega að efla velferð hvers annars; efla
velferð fylkis þess, sem vér byggjum, vel-
ferð ríkisins unga, sem er að leggja af sér
reifa sína, Canada veldis, sem á eftir að
verða eitt af stórveldum heimsins.
Vér erum ekki hér til þess að reisa smá-
flokka, sem hver hafi horn í síðu annars,
keppi hver við annan og líti hver annan ill-
um augum. Vér erúm ekki komnir hingað
til þess að sá fræi sundurlyndis og úlfbúðar,
svo að á komandi tímum hver flokkur þjóð-
anna rísi upp með hatri og berjist við annan,
eins og nú á sér stað í Evrópu. Vér erum
hér til að sameina, til þess að mynda eina
þjóð úr öllum þessum þjóðagrúa, sem hér
er saman kominn. Og það er ein tunga og
ein frjáls og heiðarleg stjórn, sem getur
gjört það.
Vér, sem hér erum útlendingar, vitum,
hvað áríðandi þetta er. Vér höfum reynsl-
una. Hversu oft hefðum vér ekki viljað af-
klæða oss inn að skyrtunni, — kasta burt
öllu, sem vér höfum saman týnt, ef vér tækj-
um það í móti, að vera jafn færir á enska
tungu og á voru gamla móðurmáli? Vér vit-
um það svo vel, að það getur enginn mað-
ur verið fær á aðra tungu en þá, sem hann
hugsar á. Þó að vér kunnum enskuna og
skiljum hvert orð og getum nokkurn veg-
inn talað alment mál og nokkurn veginn
skrifað, — þá kunnum vér ekki málið og
getum ekki skrifað það svo vel fari, nema
vér hugsum á því. Þetta er það, sem stendur
í vegi svo fjölda margra manna, bæði ls-
lendinga og annara þjóða. Börnin ver'óa
að læra málið ung, annars geta þau ekki hug-
að á því.
Alt, sem hindrar þetta og heftir, það
dregur oss niður; það verður oss til tafar
og hnekkis í bráð og lengd. Það er fjötur,
sem heftir tungu vora og penna, og vér get-
um aldrei komist hátt, fyrri en vér stýfum
hann, — slítum eða brjótum fjöturinn þann
af oss. Alt, sem styður að því, að halda
honum á tungu vorri, það er og verður oss
til bölvunar.
Það eru skólarnir, sem þarna koma til,
og því ríður meira á því en nokkru öðru,
að efla þá og styðja, ef vér ætlum börnum
vorum og barnabörnum, að sitja með heiðri
á bekk með þjóðum þessum hinum mörgu,
sem nú eru að mynda eina þjóð úr mörgum.
það þarf þolinmæði, það þarf lipurð, það
þarf vit og kunnáttu til þess, að koma þessu
svo fyrir að vel fari og sem fyrst gangi.
Og það þarf að gjöra öllum jafnt undir
höfði, og gæta þess, að æsa ekki einn upp
á móti öðrum. En það voru margir menn,
sem ætluðu, að þessar “lagabætur” Cold-
wells myndu gjöra það þegar fram í sækti:
Reisa upp deilur og illan vilja milli kaþólskra
og prótestanta. En slíkar deilur eru þær
hættulegustu og hafa oft verið þær grimm-
ustu, sem heimurinn hefir séð. Einkum þeg-
ar eitt þjóðernið kemur þar á móti öðru.
Það var einhver mentaðasti og skarpasti
maðurinn hér í Winnipeg, sem komst svo að
orði, að "Coldwell lagabæturnar væru hinn
þunni endi fleygsir.s, sem kljúfa myndi sund-
ur kaþólska og prótestanta. En þegar sam-
lyndið er farið, þá er og friðurinn farinn;
þá hverfur velsældin, ánægjan og rólegheit
öll. — Þetta sáu og skildu hinir ungu fram-
sóknarmenn, sem réðu þessari hinni nýju
stefnu flokksins.
Þeir vildu hafa eina þjóð með einni
tungu og bjóða henni sem mest og bezt tæki-
færi til menningar, frama og þroska, og
hrinda sem flestum steinum úr götu her.nar,
og þá ekki sízt björgum þeim, sem hefðu
stöðvað hana, heft allan framgang henaar,
og máske klofið hana sundur eða brotið í
smáa mola.
Og þeir litu í kringum sig og sáu, hvar
mest var framfara vonin. Það var hjá bónd-
anum, sem ber allar landsins byrðar á sín-
um þróttmiklu herðum. Þaðan kemur silfi-
ið, sem borgar fyrir alt, --- eiginlega alt,
hverju nafni sem nefnist, hvort heldur það
er matur eða drykkur, eða byggingar, eða
skemtanir. Það er bóndinn, sem ber sveit-
irnar og borgirnar og kaupmennina og bank-
ana og stjórnirnar og embættismenn alla.
Úr hans vasa koma allar skemtanirnar og
fræðslan og menningin. Þetta sáu hinir ungu
og vildu hlynna að bóndanum með því, að
veita honum alla þá fræðslu, sem hin nýj-
ustu vísindi geta gefið mönnum, svo að hann
gæti tekið tvöfaldan auð úr löndum sínum.
Því að það er margsannað, að úr sveitun-
um koma mennirnir og konurnar, sem yngja
upp borgirnar, sem að ráða framtíð skól-
anna, háskólanna og stjórnanna.
Lftið til þeirra, vinir mínir, og hugsið
yður um það, hvort þeir muni ekki vera á
réttri leið, mennirnir, sem skuldbinda sig
til þess, að halda þessari stefnu fram af ítr-
asta megni.