Heimskringla - 20.01.1916, Side 1

Kaupið Heimskringlu.
Rorgið Heimskringlu áður cn
skuldin hækkctrl'— Heiinskringla
er fálksins blað.
Flowers telegraphed to all parts of
the world.
THE ROSERY
FLORISTS
Phones Maln 194. Night and Son-
day Sher. 2667
2S0 DO.VALD STREET, WINNIPEQ
XXX. AR.
WINNIPEG, MANITOBA, FIMTUDAGINN JAN. 20. 1916.
Nr. 17
Stríðs =f réttir
Sultur eða slagur
Einlœgt er að bera meira og meira
á því, aS kort sé um fæðn á I’ýzka-
landi. í borgunum eru stöðug upp-
Maup og heimta konurnar í þúsunda
tali brauð að borða; en brauð att
fer til hermannanna. Og eftir þýzk-
um blöðum, sem einhvervegin n
sleppa út úr landinu, er fólkið farið
að heimta, að hinn mikli floti Þjó'ð-
verja fari nú að sýfia rögg af sér og
reki Englendinga af sjónum að
minsta kosti brjóti hergarð þann, er
Bretar með skipum sinum liafa lagt
um löndin, bæði í Norðursjónum og
Eystrasalti. Þetta er farið að verða
vsvo ískyggilegt, að Þjóðverjar hafa
sagt fólkinu, að nú færu þeir út úr
Elfarmynni og KLelarfirði til þess
að leita að Engtendingum. Og þris-
var sinnum lögðu herskip þeirra út,
hinn 15., 16. og 17. desember, og
fóru að leita að Bretum, en fundu
"þá hvergi; enda fóru skip þeirra
ekki lengra en út undir Helguland,
•og pössuðu sig að fara aldrei út fyrir
námureitina þýzku; fóru einlægt
með landi og höfðu námurnar hafs
raegin til að skýla sér, ef að Bretar
kynnu að verða þeirra varir og^Stripa ána í Galiziu, sem rennur
koma. Siðan komu þeir hreyknir ( suður i Dniester, norðvestur af Búk-
heim að kveldi <>g siigðust hvergi j óvinu, vildu Austurríkismenn ekki
hafa séð Breta. Þetta gjörðu þeirlmeð nokkru móti láta undan Rúss-
þessa þrjá daga, sem til voru greind- j um. Voru Austurríkismenn á ustur-
ir. — En nú eru menn farnir að bú-'bakkanum og höfðú ána að baki sér
sem barn i reifuin í höndum hinna
óbilgjörnu yfirgangsmanna.
Það er talið víst, að Nikulás fari
til Rómaborgar, til dóttur sinnar,
drotningar ítaliukonungs. Þangað er
sonur hans krónprinsinn og krón-
prinsessan farin.
Þannig stóðu málin á laugardags-
kveldið; en á mánudaginn voru
Austurríkismenn búnir að taka Cet-
tinjé, höfuðborg Svartfellinga, og
fengu þar að herfangi 171 fallbyss-
ur; 10,000 rifla og alhnikið af skot-
faerúm. En hvað friðinn snerti eða
þeir gæfu upp mótstöðu sína gegn
Austurrikismönnum, j>á er þar af að
segja, að Svartfellingar hafa harðn-
að svo við tap höfuðborgar sinnar,
að þeir vilja nú ekkert annað en
berjast meðan nokkur stendur uppi,
og er þó varla sjáanlegt, livernig
þeir geta það.
Slagurinn í Galizíu.
f blöðunuin á undan höfum vér
getið um hina miklu bardaga milli
Rússa og Austurrikismanna, frá Bess
arabíu og Búkóvina að sunnan og
alla leið norður í Pripet flóana. Hafa
bardagar þeir verið ákaflega harðir
ög lítil grið gefin. Rússar voru að
ýta sér áfram vestur á allri þessari
leið. Bothmer heitir foringi Austur-
ríkismanna, en Ivanoff Rússa. Við
ast við, að þeir megi til að konia
út og reyna sig loksins við Breta, og
Jrá er líklegt, að verði stórkostlegur
sjóbardagi; þvi að [>ó að Þjóðverjar
hafi fa>rri skip en Bretar, þá hafa
þeir J>ó mörg góð og urmúl mesta
<if smáum skipum. Og töluvert af
neðansjávarbátum hafa þeir enn, þó
að Bre.tar hafi náð liklega undir 100
af þeim. Og verða J>air þá bæði Zep-
pelinar og flugdrekar af öllu tagi,
svo að barist verður bæði ofan og
neðansjávar og í lofti uppi. Þetta
getur hver maður séð í hendi sinni.
Svartfellingar í nauðum.
Eoksins em Svarfellingar J>á úr
sögunni sem þjóð á vigvöllunum. —
Þeir voru einir að berjast nuVti of-
ureflinu; og hversu hraustlega sem
þeir börðust, J>á máttu þeir ekki við
hinum stóru fallbyssum Þjóðverja
og Austurrikismanna. Þeir sprengdu
sundur vigi þeirra og tættu ]>á sjálfa
í sundur í smástykki. Hörðust var
kviðan á fjallinu Lovcen, uppi vfir
sjóborginni Cattaró, sem Austurrik-
ismenn eiga og liggur rétt vestur af
höfuðborg Svartféllinga Cettinje.
Þetta vígi var traustasta vigi Svart-
fellinga, og trúði enginn þeirra, að
það myndi nokkru sinni komast i
óvina höndur. En það var ökostur
viginu, að kastalabyssurnar stóru
frá Cattaró gátu dregið þangað, og
eins hinar stóru byssur af herskip-
um Austurrikisinanna, er lágu J>ar á
höfninni. Og svo seinast, þegar vir.ki
r'l voru brotin og blöði stokkin á
fjallinu, J>á sendu Austurríkismenn
eiturspýju, til að kæfa þá, sem eftir
lifðu, og með því að Svartfellingar
voru ekki við því búnir. þá urðu
þeir uiulaii að láta, þessir fáu, sem
lifandi voru, og héldu á næstu hæð-
ir. En þegar Austurrikismenn náðu
víginu og hálsunuin þar i kring, þá
lá höfuðborgin Cettinjé við fætur
þeirra, og gátu þeir brotið |>ar hús
hvert með fallbyssum sinum.
en Rússar sóttu á að austan ogvildu
hrinda Jieim vestur yfir ána. En þá
lét Bothmer brenna allar brýr á ánni
að baki þeim, svo að J>eir yrðu ann-
aðhvort að sigra eða liggja |>ar eftir.
Þeir börðust hraustlega mjög, en
Rússar urðu þeim sterkari og skutu
J>á alla niður, nema 10,000 fanga,
sem J>eir tóku; er sagt, að Jxirna á
þcssu svæði hafi Austurrikismenn
núna látið 100,000 menn.
Eitlar árásir hafa Austurríkis-
menn gjört þarna á móti, og er sagt
að þeir hafi verið svo lamaðir, að
þeir hafi ekki getað J>að.
En Rússar fóru að búa um sig J>eg
ar J>eir voru komnir á þæir stöðvar,
sem þeir ætluðu sér. Þeir ætluðu
ekki að brenna sig á sama soðinu og
fyrir ári síðan; þá hröktu þeir Aust-
urríkismenn á u'ndan sér yfir alla
Galizíu, yfir Karpatha fjöll og inn i
Ungarn; en þá kom engum þeirra
til hugar að víggirða sig. Nú eru þeir
búnir að ná betri stöðvum en þeir
höfðu áður og nú víggirða þeir líka
alla linuna frá Búkóvína og norður í
flöana, eða um 300 milna veg. Ekki
fyrir það, að þeir ætli sér ekki
Iengra en þetta, heldur til að liafa
þarna áfanga og vigi, bæði fyrst og
fremst nú <>g svo seinna, efað á þarf
að halda.
Þessi framsökn Rússa tuarkar nýj-
an þátt i sögu Bandamanna. Þettfi
voru allir yfirmenn Frakka og
Rússa búnir að ákveða, að þarna
skyldi sótt fram einmitl á þessum
dögum. Það ruglaði ráðagjörðum
Þjóðverja bæði á Balkan <>g Frakk-
landi, og það gaf Bretum og Frökk-
uin tíma til að búa um sig og vig-
girða herstöðvar sinar i Saloniehi,
og svo eru þeir iniklu betur komnir
þarna, en ineðan' þeir voru austar,
og þar.na eru þeir við hornið á Rúm-
eníu. og er meira og meira farið að
skrafa um það, að áður en langt líði
sjái menn fleiri gjörninga þarna
austur frá.
I>á buðu Austurrikisinenn þeim
vopnahlé. Nikulás konungur hélt þá
fund með herforingjum sínum, og
runnu tárin niður kinnar gamla
kappans. Hann bauðst til að fara
með þeim í fjöll upp og berjast með-
an nokkur stæði upj>i. lin hermenn-
irnir voru hungraðir, klæðlausir og
vopnlausir að heita mát.ti, svo að
}>ar var einn endir sjáanlegur. Og
sýndu þeir honum fram á, að það
væri ekki til annars, en að hvert
inannsbarn þjóðarinnar vrði Iifið
að láta, þjóðin yrði upprætt með
öllu, en óvinirnir tækju landið.
Fn margir kunnugir inenn ætla
þó, að fjöldi Svartfellinga niuni eigi
geta fengið af sér að gefast upp fyrir
Austurríki og inuni þeir i þúsunda-
tali fara upp í fjöllin og leggjast þar
út sem stigamenn. Aldrei fyrri, í
margar aldir, hafa Svartfellingar
sigraðir verið. Á hinum inestu upp-
gangsárum sínum urðu Tyrkir að
hrökkva frá þeim ár eftir ár, eina
"Itlina eftir aðra. En þetta er stríð
skotfæranna og herkunnáttunnar.
Menn sjá ekki óvinina, sem þeir eru
að berjast við, sjá ekki
sem ínola hina sterkustu
illa eða laklega vopnaður maður
Járnbrautarslys.
All-mikið járnbrautarslys varð i
Brandon hinn 12. janúar og fórust
J>ar 17 menn, en fjöldi særðist. Gripa
lest var að fara á leið austur út úr
Brandon; en þoka var svo mikil
með snjókoniu. að ekkerl sást fram-
undan, og vissi enginn fyrri til, en I
lest þessi kom aftan á snjóplóg með!
vagni á eftir fullum af verkamönn-
um. Sk.rið var all-mikið á gripalest-j
inni og hún þung og ptægði i gegn-
uin vagninn með verkamöniiunum
og bútaði af hendur og fætur og
henti út i skaflana. Var J>að lengi.
sem menn voru að leita að hinuni ]
dauðu og meiddu í sköflunum, og
voru þeir þá farnir að frjósá, þegar
þeir loksins fundust. Fyrst var sagt,
að 15 hefðu látist en 41) rueiðst, en
þegar þetta er skrifað, er tala hinná
dauðu Uoinin upp í 17. en óglögt uin,
hvað margir eru meiudir, og sumir
fallbys.'urnar,
kastala, og| þó hættulega. Mikið af mönnum þess
er i um voru Gallar eða Rússar.
Eimskipafélag íslands.
Vestur-íslenzka hlutasölunefnd
þess félags átti fund með sér hér i
borg að kveldi 13. ]>.m. til J>ess að
ræða og kveða á um þrjú fyrirliggj-
andi verkefni, sem sé:
1. Að undirbúa kjiirfund þar.n, sem
hér á að haldast i Winnipeg i
næsta mánuði lil þess þar að
veija menn til J>ess að sitja í
stjórnarnefnd félagsins, fyrir
hönd Vestur-íslendinga.
2. Til J>ess að gjöra ráðstöfun uni
sölu hluta i félaginu þar til Jiær
200 l>úsun(t krónur eru fengnar
að fullu, sem nefndin upphaflega
tók að sér að selja hér vestra, en
sem ennþá eru ekki fullfengiiar.
3. Til þess að ákveða upp á livern
hátt henni beri að gjöra opin-
bera skilagrein fvrir starfi sínu
við hlutasöluna og árangri þess.
Fyrsta málið, að búa undir kjör-
fundinn hér i Winnipeg, var leitt til
lykta með Jjvi, að ákveðið var að
halda hann hér í Bonspiel vikunni,
eftir hádegi á miðvikudaginn þann
16. febrúar næstk., og verður fund-
arstaðurinn og tíminn nánar aug-
lýstur síðar i íslenzku blöðununi.
Bréf og umboðsform og kjörseðlar
verða sendir við fyrstu hentugleika
til allra þeirrá hluthafa félagsins,
sem búnir eru að borga hluti sína
að fullu. Þvi að þeir einir eru, sam-
kvæmt grundvallarlögum Eimskipa-
félagsins, réttmætir kjóseridur á
þeim fundi. Þeir hluthafar, scm
ekki geta verið á fuhdinum, er ætl-
ast til að undirriti iunboðs- og kjör-
seðlana og sendi J>á liingað til
nefndarinnar, svo snemma, að þeir
geti orðið notaðir á-fumliiiuir..
Annað málið, uin ráðstöfuh á
frekari hlutasölu, var ekki algjör-
lega útkljáð á fundinum. En ein-
huga var nefndin um að full nauð-
syn væri á, að vinda sem bráðastan
bug að Jiessu starfi. Nefndin er þeg-
ar búin að selja niiklu meira af hlut-
um, en upphaflega var ákveðið. En
svo margir þeirra, sem látið hafa
rita nöfp sín fyrir lilutum, hafa
gengið úr leik, ýinist með þvi, að
borga alls ekkert eða að eins nokk-
urn liluta þess, sem þeir voru ritáð-
ir fyrir, að nefndin hefir ennþá
ekki getað innheimt iineira en 165
þúsund krónur, og þarf því að liafa
útvegi með, að bæta við þeim 35
þúsund krónunj, sem enn vantar á|
200 þúsund króna upphæðina.
Priðja málið, um skilagrein á i
starfi nefndarinnar, varð það helzt
að ráði, að prcnta i bæklings-formi j
lista yfir nilfn allra þeirra, sem lát-
ið hafa rita sig fyrir lilutum í féiag-j
inu, þannig, að sýna hlutatölu þá,
sem hver einstakur niaður lofast til
þess að kaupa, og hve mikið, hver
er nú þegar búinn að greiða af þvi
hlutafé.
En þess biður nefndin liér með
einlæglega alla þá, sem nokkur ráð
hafa á því, að gjöra fullnaðar borg-
anir á hlutum sínum fyrir kjörfund-
inn 16. febrúar næstkomandi, að
gjöra það fyrir J>ann tima, svo að
þeir geti þá talist réttir hluthafar
og átt atkvæði á fundinum.
Nefndin vonar einnig og biður,
að Vestur-íslendingar sýni hlýhug
sinn til félagsins með þvi að taka
þeim vel, sem taka að sér að selja j
hluti i félaginu, og að þeir taki að
sér iiægilega lilutatölu til þess að!
fullgjöra það, sem enn skortir á upp-!
haflegu tölurnar.
Wi'nnipilg, I I. janúar 1916.
It. F. Ítaldwinson, ritari. j
Til íslendinga.
lleiðraði ritstjóri IleimskringJu!
Eg vil leyfa mér að láta hér með
i Ijósi aðdáun mina yfir hluttöku yð-
ar gagnvart þessu yfirstandandi
stríði: og væri betur, að fleiri ís-
lenzk blöð létn eins ákveðið í ljósi
skyldu kanadiskra lslendinga gagn-
vart þessu stríði. Það er vonandi að
fleiri og margfalt fleiri íslendingar
gefi sig fram á meðaii tækifærið
gefst, til að sýna heiminum, að þeir
séu sannir afkomendur þeirra feðra,
sém þjöð vor hefir í marga manris-
aldra stært sig af, sem höfðu fyrir
þjóðareinkenni hrcysti, djörfung og
drengskáp. Það eru riú þegar inargir
ungir landar, sem búnir eru að sýna
að þtir séu sannir fslendingar; en
j miklu fleiri, sem enn draga sig til
j baku. Um skylduna efast cnginn
heilvita maður, sem vill sjá og skilja
s uinU'ikann. Canada hefir eins mik-
ið ei'ta. pieira tilkall til hjálpar ykk-
ar. sám uppaldir eruð hér og ætlið
að gjóra þetta land að framtíðar-
landifýkkar og afkomenda ykkar; og
það, sem þið eruð nú beðnir að
Slanda up sem menn og vernda, er
fretsi og heiður þessa fósturlands
ykkar, og um leið frelsi og heiður
ykkar sjálfra, heiinilis, ástvina og
eftirkomenda uin ókomnar aldir, og
lieiður þjöðar ykkar. Eruð þið ekki
menn til þess, kæru landar? Geta
mæður ykkar, konur og systur treyst
ykkur til að vernda sig frá likum
hörmurtguin og niðurlægingu, sem
Bclgiu konurnar þurftu að liða á sið-
asthðnu ári? Þið hafið ta'kifieri enn
þa að lijátpa til að vernda þær og
tryggja frið og frelsi fyrir framtið-
ina. Mér liggur við að fyrirverða
mig FTrir að vera íslenzk, þegar eg
hevri eða les um landa mina vcra
að hdda með Þýzkuruin og þeirra
gjörðum. Þvilik ösvifiii og skömm
er óf;. rirgefanleg! Ihi eg vona að það
sé ba"a af þvi, að þeir vita ekki bet-
ur, er ekki að þeir séu í raun og
veru Jijóðarskömm. — I!g er sann-
færð um, að Guð og allir sannir
menn og konur blessa hugrökku
drengina okkar, sem hafa komið
fratn, þegar hin heilaga skylda kall-
aði, og sýnt, að þeir vilja lieldur
deyja ineð heiðri til varnar réttlætis-
ins og frelsisins, en lifa við skömin,
og Iát:> aðra vernda sig, - sem vilja
berjic' sina eigin bardaga, cn fara
ekki í feiur. þegar uin sánna karl-
mensku er að neða, — sem sitja ekki
heima aðgjörðalausir og njóta þæg-
inda frelsisins, sein keypt er með
blóði bræðra þeirra.
Hermanns kona.
Brunninn þriíjungur
Björgvinar.
Aðfaranótt þriðjudagsins (13. þ.
m.) brann þriðjungur borgarinnar
Björgvin í Noregi. Er Björgvin ein-
liver mesta og fegursta borg i Nor-
egi með !)() þúsund ibúuin, <>g óefað
mesta verzlunarborg landsins. Er
skaðinn talinn vera $15,000,u00, og
er það hinn stórkoslegasti húsbruni,
sem nokkurntima hefir komið þar i
landi. Heildsöluhús. skólar, skrif-
stofubyggingar, rafstöðvar, hótel og
íveruluis, bankar og prentsmiðjur
sópuðust burtu. 2500 manns urðu
húsn æðislausir.
Vill koma á herskyldu
í Bandaríkjunum.
l'rá Washington. D.C.. koinu þær
fregnir liinn ll.jan., að General
Seott hafi lialdið þvi frain við her-
málanefnd þingsins, að koma á reglu
legri herþjónustu eða herskyldu i
Bandarikjunum. Og skyldi æfa alla
menn i 6 inánnði á árununi frá 18—
21 árs. Eru nii 4 miliónir manna á
þeim aldri í Bandarikjunum. En 700
þúsundir ná 18 ára aldri. Hershöfð-
inginn lýsti yfir þeirri skoðun sinni,
að Bandaríkin yrðu að liafa 2 milí-
ónir hermanna, ef stríð bæri að
liöndum og ríkið vildi komast hjá
gjörsamlegri eyðileggingu.
Farnir til vígvallar.
Með Imperial Army Motor Trans-
port deildinni fóru áleiðis til víg-
stöðvpnna á mánudagskveldið þrir
ungir ísleiidingar: Edwin G. Bald-
winson, sonur aðstoðar-ráðgjafa B.
I.. Baldwinsonar. fyrruiu ritstjóra
Hkr.; annar Mr. George W. Cameron
og þriðji Leifur Sölvason. sonur
Sölva Sölvasonar liér i bæ.
Þeir sýndust ekki vera mikið þúst-
aðir eða kviðafullir, er þcir fóru.
WONDERI.AND
hrey■fimyndaleikliúsið sýnir fjör-
uga gamanleikinn “Tilty’s Punctural
Romance’’ á föstudögum og laugar-
dögum.
Tíu þúsund mílur af
skotgröfum.
Þær eru býsna stórkostlegar vig-
girðingar Frakka, Breta og Belga á
vesturkanti vígvallanna. En þær
liafa líka gjört þá óvinnandi á þess-
um stöðuni. Einn af fréttariturum
enskra blaða segir þannig frá víg-
gröfunum:
Það telst svo til. að línan, sem
Bandamenn halda i Flandern og á
Frakklandi sé 500 milna löng. En á
línu þessari hafa verið bygðar eða
grafnar tiu þusund inUur af skot-
gröfum eða víggröfum. Og verða l>á
20 milur af skotgröfum á hverri
einni inilu vegar hergarðsins. Þetta
er ekki æfinlega jafnt, því að stund-
um eru grafirnar lengri á hverri
milu hergarðsins en 20 milur og aft-
ur stundum færri.
Á þeim hluta hergarðs Frakka,
sem eg er nýbúinn að skoða — segir
fregnritinn — eru á 10 mílna her-
garði 234 milur skotgrafa. Og samt
þykir það ekki nóg; því að við það
er nú verið að bæta 16 mílum af nýj-
um skotgröfum, <>g verða þá sem
næst 280 mílur skotgrafa á þessum
10 mílna liergarði. Á öðrum vissum
stað hefir ein herdeild (division)
250 milur að líta eftir, og á öðrum
stað hefir Army Corps eitt 450 mílur
af skotgröfum að leika sér i. Nú er
öll linan, sem Bretar og Frakkar
halda, frá Svissaralandi og norður
að sjó, 500 míliir á lengd, og ef að 20
milur skotgrafa væru á hverri niilu
vegar, þá væru það til saman 10.000
milna grafir. En af dænluni þessum,
sem eg hefi tekið, að það er <>f lágt
talið, því að tala eða lengd skot-
grafanna fer svo viða yfir 20 milur
á hverri milu vegar.
Og þó að hermaður einn þekki vel
sínar eigin grafir eða grafir her-
deildar þeirrar, sem hann er i, þá
verður honum mjög hætt við að
villast í völundargöngum þessum, ef
liann kcmur i skotgrafir annarar
deildar, sem liann þekkir ekki/ Og
siðan striðið byrjaði, hefi eg geng-
ið fleiri milur eftir gröfum þessum,
en cg hefi getað haft tölu á. Og hvað
eftir annað urðum við viltir, þó að
fylgdarmaður minn væri hinn allra
bezti leiðsögumaður, sem h:egt var
að fá.
Ilvað grafirnar snertir, þá þurfa
þær miklu meiri pössun, en nokkur
vegur ofanjarðar. Og, veðrin rtúna
seinast hafa verið mjög svo hörð á
skotgröfunum. l’yrst kom nú frostið
<>g losaði i sundur jarðveginn, og
svo kom regnið og þvoði burtu stór
■stykki <>g spildur úr brjóstgörðun-1
um uppi á skotgrnfabökkunum og'
gjörði þannig meiri skaða en all-
hörð skothrið frá Þjóðverjum.
Á einum liluta svæðisins }águ skot-
grafirnar um grjótnámur nokkrar,
<>g var þar mikið af mjúkum steirfi
gráum, sein létt var að vinna. Þar
bygðu hermennírnir sér viggrafir
miklar úr stórum hellusteinum, á
margra inilna svæði, og þóttust nú
býsna góðir, þvi þessar grafir, hlaðn
ar úr þessum stóru hellum, myndu
þó ablrei hrynja samán, hvað sem
yfir dyndi. En þeim brást það. Þvi
að þegar regnið kom. þá seig það í
gegnum jörðina, en v.eggir grafanna
sigu saman <>g na-rri lokuðu gröfun-
um. 'Urðu þeir þvi að rifa upp alla
bvgginguna og halta gröfunum út að
ofan, svo að þær hryndu ekki sam-
an alveg.
Menn .skyldu ætla, að þetta væri
leiðindaverk. En mennirnir, sem
að þessu vinna, eru einlægt sikátir
og fjörugir. Og eitt er það, sem þeir
einlægt hrósuðu sér af; en það var
það, að þó að grafir þeirra væru ó-
trúar <>g vondar, J>á væru þó grafir
Þjóðverja ennþá verri.
Hershöfðinginn, sem var fyrir
þessari deild, ver sv<> lipur við mig,
að hann fylgdi mér uiri grafirnar,
sem hann átti yfir að ráða. Og þeg-
ar við fórum að nálgast óvinina, þá
virtist hann þekkja hvern mann með
nafni og ávarpaði hann hvern og
einn á leiðinni, hvort heldur hann
var einhver yfirmaðu/ eða hermað-j
ur nýkmninn frá Bretagne eða Say-j
<>y, suður í Mundíuíjöllum.
Á einn stað komum við þar sem |
við gátum séð til skotgrafa l>jóð-!
verja, eitthvað 200 yards i burtu, |
<>g svo fierðumst við með ótal krók-j
um nær og nær Þjóðverjunum. Sá eg!
þar margar tilfærur til þess að ó- <
náða óvinina; en ekki er leyfilegt,
að láta uppi, hvernig ]>ær voru. -
Hafa Frakkar fundið upp allraj
handa brellur til þess að gjöra Þjóð-
vcrjum lifið leitt i gröfum þeirra,
tæp hundrað yards i burtu.
I.oks konium vér á stað þann, sem
vér vorum varaðir við að lala ekki
nema í hálfum róini, eða jafnvel
láta ekkert orð eða hljóð heyrast
frá oss. — “Nú skulum við reyna að
koma einhverju róti á þá”, mælti
hershöfðinginn. “Það er nú matmáls
timi Og þeim er illa við að láta tefja
sig frá matnum”. — Komum vér þá
að gróf einni, þar sem nýjar tilfærur
voru til J>css, að kasta sprengikúl-
um yfir í grafir óvinanna. Kkki leið
á löngu áður en sprerigikúla, hlaðin
rnclinite, flaug i loftinu frá oss til
óvinanna, og svo önnur undir eins á
eftir, og þegar þær komu J>angað,
varð sprenging feykilega mikil. —
Voru kúlurnar ekki nema 2 til 3 sek-
úndur á leiðinni.
“Þetta er nú nóg", mælti hers-
■ höfðinginn, “við erum búnir að
koma hreyfingu á þá, og þeir vita nú
ekkert, liverju þetla sætir, því að
það er mjög óvanalegt, að senda að
eins tvær sprengikúlur yfir til óvin-
anna, og þeir skilja ekkert í þessu.
En við fáum svarið áður en 3 mín-
•útur eru liðnar”. — Við lögðum þvi
á stað til baka og hröðuðum okkur;
en vorum varla komnir 50 yards,
þegar við heyrðum voðalegan hvell.
Þjóðverjar höfðu Jxi tekið kastvél
síria (minenwerfer) til að skýra
Frökkum frá þvi, að þcim kæmi það
illa, að láta ónáða sig við matinn.
Þeir sendu okkur nokkrar sprengi-
vélar og grófu þær sig í jörðu og
sprengdu frá sér, en gjörðu engan
skaða. Þá hafa þeir sjálfsagt farið
að borða aftur, |>vi að þar var stein-
þögn nm stund. En skotlið F'rakka á
bak við okkur lét sér ekki þetta
nægja.. Þeir höfðu komist að því
eða hnhtiniðað niður, bvar þessar
kastvélar Þjoðverja voru, og þóttust
þeir ekki mega láta þetta tækifæri
ónotað vera. Og nú rigndi niður á
Þjóðverjana reglulegum fellibyl af
75 mitlimetra sprengikiilum. Það
stoð um 3 min. Gall við i kúlunum
líkt <>g þegar hundahópur geltir i si-
fellu og eru allir hundarnir óðir, og
var sem hlustir okkar ætluðu að
rifna. Fin svo varð steinþögn alt i
einu.
—- Hermennirnir á þessu svæði
eiga miklu betra en víða annarsstað-
ar. Þeir lagu i stórikostlegum stein-
námum, sem höggnar eru djúpt í
jörðu i harðan klettinn <>g breiðast
út neðanjarðar mörg hudruð fer-
hyrnings yards. Og það er sannar-
lega tilkomumikil sjón, að sjá hellra
þessa, seni engin voða sprengikúla
getur grandað, fyllast af hermönn-
um, sem nýkomnir eru úr gröfunum
uppi ög koma þangað til að hvila
sig dálilið. Eru smálamp'ar hér og
hvar á veggjunum; en all-oft eru
lampar þessir að eins snúinn kveik-
ur i oliukrukku eða skál, líkt og grút-
arlöinpunum gömlu; en á stöku stað
safnast hermennirnir saman uin
kertaljós og fara að spila sér til
skeintunar.
Þegar trúarofsóknirnar gengu á
fyrri ölduni; þá hafa hinar miklu
grafhvelfingar undir París og Róma-
borg litið likt út og hellrar þessir,
og því fremur, sem þarna var kap-
ella ein í hcllnmum með altari og
krossmarki, alt höggvið út i harðan
klettin n.
Hermenn þeir, sem i hellrum þess-
um eru, hafa ýms þægindi, framyfir
þá, sem eru i gröfunum ofanjarðar;
en það þó helzt. að þeir eru lausir
við rotturnar. En rotturnar eru
sannarleg plága. Þær eru inorandi
allstaðar, <>g hafa fjölgað fjarskalega
síðan stríðið byrjaði.
“Eg ætla að senda þér góðan liðs-
auka”, sagði majór einn við ofursta
(Colonel) í herdeild sinni, þegar
þeir voru að hvila sig á bændabýli
einu skamt frá skotgröfunum: <>g
það eru fjórir rottuhundar, til að
veiða rotturnar hjá ykkur”. Eg
er þér þakklátur fyrir”, mælti ofiirst
inn. “En það er ekki nóg. Eg þarf
að f-á rottueitur og mikið af þyi.
Rotturnar eru farnar að raðast á
hermennina. Þær eru hroðalega stor
ar <>g nú eru þær farnar að svelta.
Þegar við rekum þær eftir gröfun-
um, þa snúa J>ær oft á moti her-
mönnunum og bíta þá i fæturna.
Eg er hræ<I<lur um. að það veroi ilt
að eiga við rottur þessar eftir strið-
ið, og það þarf góð og öflug ráð til
þes.s a eyfia þeim <>g uppræta þær,
— ef það er mögulegt”.
SKIN l ST1 s r I i IDSFRETT lli.
F’rakar <>g BVetar senda "Ulti-
inatuin ’ til Grikkja. Segja þeiin, að
þeir \ærði að hætta öllu makki við
Þjóðverja <>g segja skilið við J>á að
fullu <>g öllu innan 48 klukkustunda,
ef ekki er friðum <>g griðum slitið,
og sendiherrar Breta, F'rakka og
Rússa fari heim.