Heimskringla - 21.06.1917, Blaðsíða 1

Heimskringla - 21.06.1917, Blaðsíða 1
----------------------------------- Royal Optical Co. Elztu Opticians i Winnipeg. Við höfum reynst vinum þinum vel, — gefOu okkur ttekifseri til aO reyn- ast þér vel. Stofnsett 1905. W. R. Fowler, Opt. .________________________________j XXXI. AR. WINNIPEG, MANITOBA, 21. JONI 1917 NR. 39 Styrjöldin Frá Frakklandi. Á orustuvölluin Frakklands gerð- ust engir stórviðburðir síðustu viku. Bretar gerðu áhlaup hér og J>ar og vanst töluvert á. Yið Scarpe ána mr í byrjun vikunnar barist af haröfengi miklu og urðu Þjóð- verjar þar undan að hrökkva á löngu svæði. Áhlaup Þjóðverja í Belgíu brutu Bretar á bak aftur. Fyrir norðan borgina Lille byrj- uðu Þjóðverjar undanhald í lok vikunnar og hættu með öllu að veita nokkra mótspyrnu á þvi avæði. Um miðja vikuna gerðu Bretar áhlaup á sjö mílna svæði í grend við Messines þorpið. Einnig komust þeir yfir Ypres-Comines skurðinn og tóku þar fremstu skot- grafir óvinanna á svæðinu frá ánni Lys til Warnave fljótsins. Þann 13. höfðu Bretar á tæpri viku tekið 7,342 menn fanga af Þjóðverjum og þar með 145 fyrir- liða. Á þesusm sama tíma höfðu þeir tekið af þeim 47 fallbyssur, 242 maskínubyssur og 60 stórskota- byssur. Marga af loftbátum þeirra skutu þeir niður, en mistu að eins örfáa sjálfir. Á mánudaginn i þessari viku liða. Á þessum sama tíma höfðu -orðið að láta ögn undan síga á einu svæðinu á norður Frakklandi. Þjóðverjar gerðu stórkostlegt á- hlaup þarna og neyddust Bretar til að hopa úr fremstu skotgröf- um sínum á þessu svæði, en öllum aðal-stöðvum héldu þeir samt. Yar þetta austur af Monchy la Preux. Á öllum öðrurn svæðum hafa áhlaup Þjóðverja verið brot- in á bak laftur. Cahada herdeildirnar á Lens svæðinu héldu uppi stöðugri sókn alla vikuna. Tóku þeir marga fanga af Þjóðverjum og hröktu ])á töluvert hér og þar. Einnig tóku Camadamenn þátt í áhlaupum Breta við Souchez ána og víðar. Frakkar hafa engar stórustur háð í seinni tíð. Á öllum svæðum liafa þeir þó einlægt látið stór- skotabyssur drynja og virðast þannig vera að undirbúa álilaup síðar. Hér og þar voru Þjóðverjar að gera á þá áhlaup, en var hmnd- ið til baka aftur á öllum svæðum. Einna öflugust voru áhlaup þeirra í grend við Craonne og fyrir aust- an Rheims. Tóku Frakkar marga fanga af Þjóðverjum á báðum þessum stöðum. ------o------ Frá öðrum stríðsþjóÖum. Á hersvæðum ítala gerðist lítið sögulegt síðustu viku. Smáorustur áttu sér stað hér og þar og virðist að Italir hafi borið sigur úr být- um í flestum þeim viðskiftum. Á Julian svæði gerðu Austurríkisan. á hlaup með öflugum her á einum stað, en Italir vörðust þessu svo rösklega að hinir urðu frá að hörfa við mikið mannfall í byrjun þess- arar viku gerðu Italir áhlaup á Trentino svæðinu og náðu þar á sitt vald Corus Cavento herstöðv- unum og tóku marga menn fanga af liði óvinanna. Rússar virðast nú óðum vera að ná sér aftur. í Roumaniu og á öðrum svæðum, sem þeir halda, hafa átt sér stað all-harðar orust- ur í seinni tíð og hafa Rússar bar- ist þar af mesta kappi. —-—o------ Rússum boðinn sérfriíur. Þjóðverjar hafa á ýmsan hátt reynt að fá Rússa til að semja sér- frið. Sú tillaga hefir verið send herstjórn þeirra, að Þjóðverjar, Austurríkismenn og Rússar geri stríðshlé á meðan verið sé að reyna að komast að friðarsamning- um. Þóttust Þjóðverjar geta bent Rússum á veg til þess að semja sér- frið án þess þó að brjóta samn- ingana við bandaþjóðirnar. Mun þetta hafa virzt glæShilegt mjög í augum margra æsingamanna á Rússlandi. En þó fór svo, að stjórn Rússa neitaði með öllu frið- ar tilboðum þessum og kaus þann veg heppilegastan—að treysta ekki Þjóðverjum. Sendinefnd Bandaríkjanna, sem Elihu Root er formaður fyrir, fekk mjög alúðlegar viðtökur á Rúss- landi. Virðist rússneska þjóðin nú vera mikið að stillast, æsingarnar TVÆR STEFNUR. Stefnuskrá Conservatíva í Saskatchewan. 1. Algert vínbann f Saskatche- wian fylki. 2. Fylkis löggjöf viðkomandi heimkomnum hermönnum; her- mönnuan þessum gert mögulegt að koma sér fyrir til sveita, eða mögu- legt að hljóta aðra atvinnu, ef hug- ur þeirra hpeigist. ekki að land- búnaðinum. 3. Ráðstöfun sé ger eftir því sem mögulegt er fyrir atkvæðagreiðslu þeirra borgara, sem eru f herþjón- ustu. 4. Pólitlsk og borgaraleg jafnrétt- indi kvenna í Saskatohewan, og þar með, að konur fái þar jöfn starfs- laun og karlmenn, er þær gegna sömu störfum. 5. Ráðstöfun sé ger fyrir stofn- setningu rannsóknar kviðdóms (grand jury). 6. Að við sveitarkosningar séu borin undir kjósendur öll ný lög, sem samþykt eru á þingi utan lög viðkomandi nauðsynlegum út- gjöldum. 7. Árstekjum af sköttum á hreyfi- vögnum sé varið til viðhalds góðra brauta f fylkinu. 8. Árstebjur 'aif leyfum þeim, Sem seld eru í sveitunum, afhendist til sveitanna sjálfra. 9. Sveitirnar fjalli með og borgi út alt fé, sean varið er til vegagerð- ar. 10. Talþráða samband sé veitt, sem kostnaðarminna sé og full- komnara en nú er. 1. Stjórnar haglsábyrgð, sem sjálf- viljug sé bændunum. 12. Löggjöf, sem auki lánstraust sveitanna og takmarki rehtur, sem á falla. Gjörðir liberal stjórnarinnar í Saskatchewan. Af bindindisstarfsemi stjórnar þessarar er ekki mikið að segja— einn af þingmönnum hennar lenti í tugthúsinu fyrir mútuþágur af brennivfnssölum. Aðrir urðu að segja af sér. Hún lætur byggja “dómhús” í Wynyard,—örlítinn húskofa, sem talinn er kosta fylkissjóð $30,000, en er í það ítrasta $3,000 virði. Hún hefir komið upp talþráða- kerfi, sam hún hefir undir argasta yfirskyni sagt vera eign bændanna, en hefir neitað að baka síma sveitarfélaganna inn f kerfi þetta nema við ærinn tilkostnað. Stjórn þessi á fáa síraa líka. Vegna óspilsemi hennar er fylkið komið í stórskuldir—$25,500,000. — Tekjur íylkisins og þetta gífurlega lán hafa farið f fjármálabruðl stjórnarinnar. Almenningur úti á landsbygð- inni er látinn með aukaskatti kosta skólana f bæjunum, en eng- inn tilwarandi skattur er iagður á bæjarbúa. Er þetta eins ósann- gjarnt og framast má verða. Sóun stjórnarinnar á fé fylkisins hefir verið óhófleg. Vissum mönn- um hefir hún borgað stórfé í starfs- laun fyrir sama sem enga vinnu. — Á síðasta ári voru manni, sean Job hét, goldnar $70,000 fyrir 'að hafa eftirlit á vegagjörðum, sem litlar •eða engar voru gjörðar. Fyrir fjárdrátt og svik sitja nú þrettán af áhangendum og embætt- ismönnum stijórnarinnar annað- hvort f tugthusinu eða þeir'liafa verið reknir. Fáar stjórnir eiga aðra eins sögu. Lesið “Æfisögu liberal flokksins í Saskatchewara”, sem birt er á öðr- um stað í blaðinu. Greiðið svo atkvæði samkvæmt niðurstööu þeirri, sem þér komist að. GREIÐIÐ ATKVÆÐI MEÐ JOHN VEUM OG ÖÐRUM ÞINGMANNSEFNUM CONSERVATIVE FLOKKS- INS I SASKATCHEWAN 26. JÚNÍ eru að minka og alt að færast í betra skipulag en áður. Tilfinn- anlegur matvöruskortur mun vera í landinu, en vonandi verður ein- hver bót fundin við því. -------o------ Kornnefnd stjórnarinnar Stjórnin hefir valið í nefnd til þess að hafa umsjón með korn- framleiðslunni í Canada þetta ár, eftirfylgjandi menn: Dr. Magill er forseti nefndarinnar. Aðrir í nefnd- inni eru þeir H. W. Woods í Al- berta, T. K. Rathwell í Moose Jaw, T. A. Crerar, J. C. Cage, W. A. Bawlf. W. A. Matheson og C. A. Stewart— allir frá Winnipeg, William A. Best frá Ottawa og L. H. Clarke í Mont- real. Nefnd þessari er gefið vald til þess að hafa fullnaðar umsjón með kornframleiðslunni í landinu. Tilgangur stjórnarinnar með þessu er að koma í veg fyrir fjárglæfra- brallið í kornverzluuninni. Nefnd- in ákveður verðið, sem kornhlöð- unum er borgað, en ekki verðið til bændanna. Sér nefndin um sölu á korninu til annara landa o.s.frv.— Ekki tekur nefnd þessi fil starfa fyr en samkyns nefnd verður sett á fót í Bandaríkjunum, sem sagt er að verði innan skamms. Til umsjónar yfir kolaverzluninnl í landinu hefir stjórnin sett Char- les A. Magrath frá Calgary í Al- berta. —.----o------- Herskyldu frumvarpiS. Herskyldu frumvarpið var tekið til umræðu á þinginu í annað sinn á mánudaginn. Kom Sir Wilfrid Laurier með þá tillögu, að frekari umræðum um frumvarpið væri frestað þangað til búið væri að bera þetta mál undir atkvæði þjóðarinnar, og var tillaga þessi studd af Frank Oliver. Sir George Foster kvað spursmálið í dag vera: herskylda eða ekki herskylda og ætti þingið að geta skorið úr í þessu máli. Þing þjóðarinnay mætti ekki sitja aðgjörðarlaust og kraftlaust í jafnmiklu alvörumáli og þessu. Skylda stjórnarinnar væri að hrinda þessu í viðeigandi horf tafarlaust. — Aðrir þingmenn tóku einnig til máls, og bendir alt til þess að umræðum í máli þessu verði ekki lokið fyr en eftir marga daga. Þessi ræða Lauriers sannar það skýrum rökum, að hann er ekki heill Canadamaður í þessu máli. Hætt er þvf við, að margir af flokksmönnum lians verði honum andstæðir. Plaðið “Free Press”, helzta málgagn liberala hér í bæn- um, segir að nú sé ekki tími fyrir orðaflækjur og vafninga, heldur verði að taka til greina ástandið eins og það sé. Canadaherinn eyð- ist ef ekki sé fáanlegur meiri liðs- afli. önnur lönd hafi herskyldu, og þess vegna engin ástæða, að Canada grípi ekki til sömu úrræða. — Óefað munu fleiri liberal blöð taka 1 sama strenginn. Settur matvælastjóri. Stjórnin hefir sett Hon. W. J. Hajona, þingnmnn frá Ontario, til þess að hafa umsjón með öllum matvæium í Canada. Hann var áð- ur fylkisféhirðir í Ontario. Hefir hann vald til þess að rannsaka alt viðkomandi matvælum ríkisins, á- kveða vöruverð o.s.frv. Það fitar púkann. Ritstjóri Lögbergs gjörir sér mik- in mat úr því, að missögn mjög ó- saknæm varð í smágrein, er stóS undir mynd hra. Jóns Veum hér í blaðinu fyrir skömmu. Var þar sagt, að um það leyti sem Jón var útnefnduú þingmannsefni consler- vatíva í Wynyard kjördæmi, hafi kjörtími stjórnarinnar verið út- runninn. Var þetta af misgáningi sagt og ekki af ásetningi að segja ósatt. Það sumar, sem útnefning Jóns fór fram, var búist við kosn- ingum og lét stjórnin það í veðri vaka. Lágu þá fyrir mál sem hún hafði ekki heimild til að skera úr samkvæmt umboði sínu, og bjóst því við að ganga til kosninga. En við frekari umhugsun hætti hún við það. Það voru þá önnur mál, sem ollu því að hún þorði það ekki, og ekki var búið að hylja nógu vel, og sem nauðsynlega þurfti að fyrna yfir. Svo sem skeggrakara-brennivíns-kompan í Wynyard, þjófnaðurinn á Weed Lake brúnni, þjófnaðurinn við Kindersley brúarsmíðiS, vínsölu- leyfis verzlun þeirra Pierce og Caw- thorpe, og fieira. Stjórnin kaus þá að sitja, og sitja fram yfir sitt á- kveSna kjörtimabil, eins og reynd er á orðin. Hverjum skaða það hefir ollað fyrir fylkið, er annað mál, og er bi'úð Iftillega að benda á það. Fjárdrætti og sviksemi stjórnar- innar, sem bent hefir verið á hér i blaðinu, reynir ritstjórinn ekki að mótmæla, og hefði það þó verið á- stæðumeira og legið nær. Því það ætti að vera atriði við þessar kosn. hvort stjórninni sé trúandi fyrir málum fylkisins í framtíðinni, en eigi það, hvort hún sé búin að sitja fram yfir sitt kjörtímabil. En á það minnist hann ekki, þorir það ekki, getur það ekki. En missögn- ina hendir hann á lofti; — þá einu, sem orðið hefir hér í ’blaðinu í sambandi við kosninga deiluna alla. Það eni einu ummælin, sem hann fær hrakið. Og það fitar púkann! *-----------------------------* Islands fréttir. *-----------------------------i : (Eftir Lögr. 5.—16. maí.) 3. maí.—Tíðin er nú köld, en sól- skin og stilt veður undanfarna daga. — Afli góður, og því verra, ef botnvörpungarnir verða að hætta veiðum vegna kolaleysis, eins og nú virðist liggja fyrir. Einar Jónsson myndhöggvari fer ekki til Ameríku í vor, eins og til stóð um tíma. Fékk hann bréf ný- lega að vestan, er skýrði honum frá, að myrad hans af Þorfinni karlsefni hefði verið á sýningu í Philadelphia og vakið þar mikla eftirtekt. Hefði "þá verið rætt um að bjóða honum vestur. En vegna hernaðarástandsins gæti minnis- varðanefndin nú ekki sirat áformi sínu um líkneskið á þessu vori. Hafís rak inn á Siglufjörð 3. dag páska og hálffylti fjörðinn, segir “Fram.” En bráðlega rak hann frá aftur. Síðustu fréttir af ísnum eru þær, að frá ensku herskipi, sem stöðvaði Gullfoss á leið hans frá Norðurlandi nú síðast, var sagt, að ísinn væri kominn 20 míiur enskar vestur frá yztu töngum iandsins, og lægi þar í boga raorður og aust- ur fyrir Horn. Var hann sagður þar mikill. En á þessu svæði er hann alt af um þetta leyti. “Vestri” segir frá slysi á Borg í Arnarfirði í páskabylnum. Þar fórst bóndinn, Jón Einarsson í fjár- leit og fanst lík hans rekið af sjó. Um 50 fjár hrakti í sjóinn frá þess- um sama bæ, og yfir 30 frá Næfur- holti f Dýrafirði. Mirani fjárskaðar urðu víðar þar vestra. Úr Aðal-Reykjadal er skrifað 11. apríl: “Veturinn hefir verið mis- jafn. Innistöður byrjuðu um miðj- an des. og héldust þar til seint í febr. Svo var góður kafli þar til seint í marz. En nú hafa verið þriggja daga stórhríðar, sém byrj- uðu á páskadagsnótt, þar til í dag, að upprof er. Heybirgðir yfir höf- uð mjög góðar. — Mislingar hafa gengið hér mjög slæmir og hafa 6 dáið úr þeim í Helgasbaðahreppi hinum forna, og 4 úr öðrum sjúk- dómum síðan 28. jan í vetur, og er það meiri manndauði á svo stutt- um tíma en fyrir hefir komið nú um 20 ár. Og rétt í þessu frétti eg að 2 menn séu nýdánir úr misling- um á Húsavík. Sökum misling- anna hefir verið lítið um mann- fundi hér að uradanförnu. — Hlýr hugur fylgir Sigurði ráðherra héð- an frá mörgum í nýju stöðuna og ósk um að hann reynist þar eins vel og hann hefir áður íeynst í sýslu sinni og sveit.” Úr Skagafirði er skrifað 13. apr.: “Köld tíð nú um tíma og sn-jóar töiuverðir, og er það ekki vænlegt, 5 dögum fyrir sumar. En bót f máli er það, sem duga ætti, að hey- birgðir eru nægar, þar sem eg veit til. Annars hefir veturinn til Góu- loka verið góður.” Úr Laufássókn er skrifað 7. apr.: “Tíðin einmuna góð þenna vetur. Er haran einhver sá miidasti, sem lengi hefir komið — eg held síðan 1901. Heybirgðir nægar. Matar- birgðir af skornum skamti; mun þó víða í því tiliiti vera verra en hér.” Dáinn er nýlega á Siglufirði Haf- liði Guðmundsson hreppstj., bróðir þeirra Björras heitins kaupmanns hér og Þorsteins fiskimatsmanns. —14. f.m. andaðist í Swansea á Eng- landi Karl Antonsson Bjarnasera, bróðir Nic. kaupm. Bjarnasen hér i bænum. — Á Seyðisfirði er nýlát- inn Lárus Tómasson bóksali, eftir langvarandi sjúkdóm, einn af elztu borgurum þess bæjar, merkur mað- ur og drengur góður. — Nýlega er dáinn Hannes Johrasen foringi í danska hernum, sonur Ólafs heit- ins Johnsens yfirkennara í Odense, nál. fimtugur að aldri. — 29. f.m. andaðist á Stokseyri Torfi Magnús- son, faðir þeirra Rikharðs banka bókara og Magnúsar bæjarfógeta á ísafirði, 82 ára gamail. Hann and- aðist lijá dóttur sinni og tengda- syni, Helga Jónssyni verzlunar- stjóra, úr lungnabólgu. Úr Dalasýslu er skrifað 7. tpr.: ‘Tfðarfar í vetur hefir veríð einkar- gott, alt af góð veðrátta og nægir hagar, svo að þetta hefir varla get- að vetur heitið. Heybirgðir eru því nægar, þrátt fyrir það, að all- mikið af heyjum reyndist létt eftir óþurka síðasta sumars. Það kem- ur sér vel að hafa nóg 'hey, þegar erfiðlega gengur að fá kornvöru til manneldis, svo að alls eigi getur verið að taia um að fá kaupstaðar- vöru til skepnufæðis. — Heilsufar gott hjá mönnum og skeprauhöld.” 9. maí.—Breytíng virðist vera að koma á veðrið í dag, hlýindi eftir kuldana að undanförnu. Landstjórnin hefir nýlega fest kaup í skipi í Danmörku, sem “Willemoes” heitir, tæpar 1200 smá- lestir að stærð, smíðað 1914, og er verðið um 1100 þús. kr. Það er vöruflutniragsskip, en ekki fólks- flutninga. Taugaveikin, sem töluvert bar á hér í bænum um tíma, er nú sögð í rénun. / 16. maí,—Veðrið hefir verið mikið hlýrra en áður sfðastl. viku, og jörð er nú farin að grænka. Félagið, sem á kolanámuraa í Duf- andai, hefir leyft Reykjavfk að vinna hana, og bæjastjórnin hefir faiið Jóni Þorlákssyni verkfræðing að rannsaka málið og gera tillögu um, hvort reynt skuli verða að afla bænum þar eldsneytis. Fór haran norður 10. þ.m. á vélskipinu Harry til að skoða námuna, og mcð honum Skúli Skúlason frá Odda o. fl. Kemur hann með kol aftur, það sem skipið ber, til reyraslu, og er skipið væntanlegt hingað aftur nú í vikunni. Dáinn er hér í bænum 11. þ.m. \ igfús Guðnason, faðir Magnúsar dyravarðar í stjórnarráðinu og Einars bakara í Stykkishólmi. Málverkasýningu opnaði Einar Jónsson málari í verziunarskóiara- um síðastl. sunnudag. Eru þar til sýnis mörg málverk eftir hann. llest ný. Meðal þeirra er mynd frá Þingvöllum, eins og höf. hugsar sér þar umhorfs í fornöld, mynd frá Þórsmörk, frá Lómagnúpi, frá Vík í Mýrdal, frá Viðey, frá Hvalfirði, °g margar fleiri laradlagsmyndir frá ýmsum stöðum til og frá um land. Ein er frá Straumnesi vestra þar sem Goðafoss stmndaði. Sýn- ingin hefir verið opin á hverjum degi síðan um helgi, og verður einnig framvegis. Var margt manna þar á sunnudagiran. Þjóðólfur” gamli er nú risinn up og farinn að koma út á Eyrar- bakka í stað “Suðurlands”. Rit- stjóri er séra Gísli Skúlason. La.ndsbankinn hefir nú lofað Skeiðamönnum 100 þúsund kr. veð- deildarláni til Skeiðaáveitunnar, segir “Þjóðólfur." Haraldur Krabbe prófessor and- aðist í Khöfn 25. f.m., merkur mað- ur og mikilsmetinn, er lengi hafði verið prófessor við laradbúnaðar- háskólann og mörgum íslending- um er að góðu kunnur. Hann dvaldi hér í Reykjavík um hríð, er hann var á yngri árum, og kvænt- ist Kristfnu Jónsd. Guðmundssora ar ritstjóra sem dáin er fyrir nokkr- um árum. Synir þeirar hjóna eru: ólaf dómari, Jón skrifstofustjóri og Knud Jæknir í Danmörku, og Thorvald verkfræðingur hér í bæn- um. Prófessor Krabbe var háaldr- aður maður, fæddur 1831. Sýslunefnd Norðmýliraga sam- þykti áskorun til stjórnarráðsins um, >að sem allra fyrst yrði sendur sem ríflegastur forði af Jandssjóðs- vörum ’til Seyðisfjarðar, sem það frekast sjá sér fært. “Austrii’ frá 7. apríl segir, að þá séu ýmsar nauð- synjavörur þrotnar á Seyðisfirði og aðrar á þrotum. — Páskaharðviðr- ið var ilt víða um land, en einna verst er látið af því á Austfjörðum. 15 símastaurar brotnuðu á Seyðis- firði milli öldu og Búðareyrar, og raokkrir skaðar urðu á bátum þar á firðinum. A Eskifirði sukku tveir vélbátar og 1 brotnaði, og vél- skútu rak út þaðan af höfninni. Á 1 rak á land. Þar druknaði og maður, sem var að fást við björg- un á vélbát.

x

Heimskringla

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Heimskringla
https://timarit.is/publication/129

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.