Heimskringla - 14.03.1918, Síða 1

t*ú for?5ast ckki a?5 brosa, ef tennur
t)ipa.r eru í gróbu lagi.—Til þess aS svo
geti verib, er naubsynlegt ab láta
skoba tennurnar reglulega. Sjábu
DR. JEFFREV,
<‘Hinn sæina tannlækni’’
Cor. Logan Ave. ojf Main St.
Hinir Beztu—Sendið Oss Pantanir
12 Imml............$3.25
13 ok 14 þnml......$3.65
15 of? 16 þumi.....$3.95
Sendib eftir vorri nýju Verbskrá.—Vér
seljum allskonar verkfæri og vélparta
THE JOHN F. McGEE CO.
79 Henry Ave., WINNIPEG
XXXII. ÁR.
WINNIPEG, MANITOBA, 14. MARZ 1918
NOMER 25
Styrjöldin
Frá vestur-vígstöðvum.
, Orustur eru nú 'tíðari á Frakk-
Sandi og í Belgíu og tsífiustu viku
toar einn« imest á bardögum í loft-
xnu. Á bessum tímia voru 214 ílug-
yélar skotnar niður íyrir Þjóðverj-
um á vestur-vigstöðvunum og 59 á
-öðrum stöðum. Eif fréttir þessar
reynast sannar, sem full ástœða er
til að haida, þá hafa óvinimir mist
213 thigvélar í alt síðustu viku og
■er það mikið tjón á ekki iengi'i tíina.
Bandamienn mistu í alt 88 flugvélar
á þessum sama tíma.
1 iok, vikunnar gerðu Þjóðverjar
öfiugt áhlaup á skotgralfir Breta við
Poeldenhoek i iBelgíu og reyndu að
torjótast áfram á stóru svæði. Hófst
Jxarna harðasta orusta or Btóð yfir
í heiian dag og sóttu þeir þýzku
með öHum þeim krafti, er þeir áttu
völ á. Lyktaði þó viðureign þessari
þannig, að þeir urðu undan að
ibönfa og toáru ekki annað en skaða
xir toýtum. Á einum stað komust
þcir örlítið áfiam, en vom hraktir
þaðan næstu nótt á eftir.
Víðar hafa Þjóðverjar verið að
gera áhlaup gegn Bretum. Á svæð-
txm í grend við Armentieres gerðu
þeir þrjú áhlaup í rennu nýlega og
otuðu liði sínu fram á vígvöllinn án
xninstu miskunar. Eins og flestum
er kunnugt nú orðið, er það uppá-
toalds toardaga aðferð þeirra, að
brjótast áfram með ómótstæðileg-
um mannafla. Ekki kom þeim þetta
þó að miklu gagni í þetta sinn, þvf
Bretum virðist hafa veitt auðvelt
að veita þeim viðmám.
Af Frökkuin er ekki ananð en sama
að segja. Stöðug smá-áhlaup eiga
sér stað á svæðum þeirra, sem einna
tfðust voru isíðustu viku á Verdun
svæðinu og á sumum svæðum
hægra megin við Meuse ána. Ekki
rnunu áhlaup þessi þó að svo
komnu haaf orsakað miklar toreyt-
ingar á afstöðu Frakka og Þjóðverja
á neinum þessum svæðum. Hafa
þeir fymefndu hvergi íarið halloka
■enn Sesm komið er, og þó viðtoúnað-
ur Þjóðverja sé nú Vafalaust mikill,
<er ekki að heyra að Frakkar séu hið
minsta öttaslegnir.
Oanadamenn toerjast á Lenssvæð-
inu og gera Þjóðverjum þar alt það
tjón er þeir fá áorkað. Er oft stutt
á milli áhlaupanna á þvf svæði og
fiast eru þau gerð af Oanadamönn-
irai. Hugðust Þjóðvcrjar nýlega að
gera ölfluga tilraun að vinna toug á
óróaseggjum þessum og heizta
vopnið, sem þeir treystu á, til þess
að igera þetta framkvæmanlegt, var
—gas! “Hvergi hræddir hjörs í þrá,
hlífum klæddir sínum” gerðu þeir
svo álhlaup á Canadamenn í einum
stað, en <aif fréttunum að dæma ©r
ekki að heyra, að þeiim hafi mikið á-
unnist — ihafa gashjálrnar þeirra
.slðarnefndu að líkindum komið að
góðu haldi í þetta sinn.
Bandarfkjamenn gátu sér góð-
an orðstfr nýlega, er þeir gerðu
stórt áhlaup gegn 'þeim þýzku í
I/Orraine (svæði Bandaríkjam. er
þar) og fengu brotist ]>ar í gogn um
þrjár fnemlstu skotgrafir óvinanna
og tekið marga menn fanga af liði
þeirra. Með þessu áhlaupi sínu ráku
Bandaríkjame’ n stóran fleyg inn f
hargarð óvinanna, og þó þetta geti
ef til vill ekki talist neinn stórsig-
ur, hafa þeir þó fyllilega sýnt, að
þeir sóu engir eftirbátar annara, er
tU hreysti og harðfengi kemur.
------ö—-----
Frá Italíu.
Ekkert sérstaklega sö'gulegt gerist
á hierevæðum Itala. Engar stóror-
ustur Ihafa þar verið háðar í seinni
tfð, að eins smá-slagi r hér og þar.
fitaersta áhlaup sitt nú lengi gerðu
Austurríkismenn í byrjun þessarar
vlku.er þeir rieyndu að brjótast yfir
Piave ána á einum stað. En svo
knáleg var vörn Itala, að óvinir
þeirra urðu brátt að láta undan
síga við töluvert mannfall. — Fyrir
stuttu síðán gerðu flugmenn Þjóð-
vorja eða Austurríkismanna árás á
bergina Napels á ítalíu, steyptu þar
niður tuttugu sprengikúlum og or-
sökuðu töluvert tjón. Þar sem borg
þeSsi er um 300 mílur vegar frá
aeeBtu heretöðvum óvinanna, þykir
gegna furðu að flugmenn þeirra
ákyidu komast svo langt.
, —-........ ~
Bjarni Kjartansson
Fæddur 4. jan. 1897.
Dáinn 17. feb. 1918.
' " ' ... ......*
í byrjun jan. þ.á. gekk hann í
herinn og var kominn í "Camp
Jefferson Barracks” í St. Louis,
Mo.; þar veiktist hann og dó;
fékk skarlatsveiki og þar á ofan
lungnabólgu, sem dró hann til
dauða 17. febr. þ.á., 21 ára að
aldri.
Bjarni sál. Kjartansson, son-
ur hjónanna Kjartans Sturlu-
sonar og Konráðínu Bjarnadótt-
ur, var fæddur á Vattarnesi við
Fáskrúðsfjörð í Suðurmúlasýslu
á Islandi 4. janúar 1897.
Þriggja ára að aldri misti hann
föður sinn. Flyzt þá móðir hans
með hann og Sigurð son sinn,
sem nú er kominn yfir til Frakk-
lands til hernaðar, vestur um
haf, en skildi þriðja son sinn,
Úlfar að nafni, eftir heima á ís-
landi. 1 Vesturheimi undi hún
þó ekki, og að ári liðnu hvarf
hún aftur heim. En syni sína,
Sigurð og Bjarna, skildi hún eft-
ir hjá systrum sínum í Winni-
peg, Valgerði og önnu Oddson.
—Fjögurra ára gamlan tóku þau
hjónin Einar og Anna Mýrdal á
Gardar, N.D., Bjarna. sál að sér.
(Var Anna Mýrdal skyldmenni
hans; Kjartan faðir Bjarna og
hún voru systrabörn.) Hjá þeim
ólzt Bjarni upp, og létu þau sér
ant um hann, sem eiginn sonur
væri, alt til dauðastundar.
Bjarni sál. Kjartansson var
hinn efnilegasti piltur, drengur
góður og hvers manns hugljúfi,
þeirra er hann þektu. Lífsgleð-
in var eitt af einkennum hans.
Við hið sviplega fráfall þessa
unga manns á bezta skeiði verð-
ur söknuður sár í brjóstum
margra er hann þektu. Hans er
sárlega saknað af skyldfólki nær
og fjær, og fósturforeldrum og
uppeldisbræðrum, Sveini og
Valdimar Mýrdal, sem sökum
fjærveru gátu ekki verið við-
staddir jarðarför hans.
Jarðarför Bjarna sál. fór fram
að Gardar, N.-Dak., 27. febr., að
viðstöddu fjölmenni.
Guð blessi öllum þeim, er hlut
eiga að máli, minninguna um
hann.
Algert vínbann á leið-
inni
Eftir fyrsta apríl næstkomandi
verður bannað að nokkur vínföng
fái að flytjast á milli fylkjanna og
varðar stórri fjáreekt, ef á móti er
brotið. Samkvæmt reglugjörð, er
saimbandsstjómin hefir nýiega gefið
út banni þesisu viðkomandi, verður
þá tilbúiningur alls áfengis tafar-
laust fyrirboðinn í öllum þeim fylkj-
um, þar sem víntoann er komið á,
og í Quebec fylki, þar sean vínbann
er ókomið enn, verður allur tilbún-
ingur öls og víns bannaður eftir 31.
des. 1918. Séretakt leyfi stjómarinn-
ar verður að fá fyrir tilbúnings víns
til meðalabrúkunar og annara nota
en drykkjar, undir eins eftir að
þessi nýju víntoannslög ganga i
gildi. — Margir murni hafa toorið
kvfðboga fyrir því, að sambands-
stjórnin myndi ef til vill linast við
hina eflugu baráttu auðfélaga og
vínsölumanna gegn þessu fyrirhug-
aða flutningsbanni áfengis á milli
fylkjanna. Ha-fa auðfélög þessi
sent stjórninni margar áskoranir í
seinni tíð og beðið um lengri tíma
til þess að igeta losað sig yið vín-
birgðir þær, sein xaiu nú hafa með
höndum. En alt hefir þetta orðið
]ieim árangurslaust, því stjórnin
hefir haldið stefnu sinni hiklaust í
þessu máli—og á þakkir skilið fyrir.
Frá Rússum.
Margvíslegar fréttir halda áfram
að toerast frá Bússlandi, svo ósain-
antoangandi og ruglingslegar oft og
tíðum, að mannlegum skilningi er
ofvaxið að fá nokkurn botn í þeitm.
lílé virðist -nú eiga sér stað á sókn
Þjóðverja inn í landið, af liverju
sem stafar. Um miðja síðustu viku
var þó sagt, að fbúar Fetrograd
væru að yfirgefa borgina og flýja
lengra inn í landið. Var l>á að toeyra
á fréttunum, að Bolseviki stjórnin
stæði fyri-r þessu og væri þrungin
gremju í garð Þjóðverja. Svo var
skýrt ifrá því, að Leon Trotzky, ut-
anríkisráðheria. hefði sagt af sér—
og því fleygt um leið, að ínogn óá-
nægja væri tekin að vakna á meðal
líússanna gegn Bolsheviki s órn-
itvni og væri hún grunuð uni að
ver-a í vitorði með Þjóðverjum!
Lenine, æðsti ráðherra liessarar
stjórnar, á að vera haldinn keyptur
af bjóðveirjum til þess að koma
Hú--landi á þeirra vald — og sterk
sönnun að eitthvað muni hæft i
þessu, eru fréttirnar, sem berast frá
Sftoerfu.
í Sfberíu berjast Bolsheviki her-
m’onn og þýzkir fangar, sem vopn-
aðir liafa verið, gegn kósökkum og
öðrum, sem uppreisn. gera á móti
núvorandi stjórn Rússlands. Virð-
bt þetta benda á bezta samkomu-
lag á milli Þjóðverja og þessarar
stjórnar, að minsta kosti í þessurn
hluta landsins Ótti Sfboríumanna
við Japana er þó of til vill nokkur
orsök í þessu, því síðan Japanar
tóku að ráðgera herferð inn í land
lieirra, hefir þeim v-erið alt annað
en rótt innanbrjósts. Eiga þeir
örðugt m-eð að skilja, að þetta sé
gert þeim til liðs og til þess að verja
l>á gegn yfirráðuim erlendra toarð-
stjóra. — Vandi er hér því imi-kiill á
ferðum fyrir Japana, og getur .svo
farið að þeir -skoði það ráð vsanst,
að láta Síberíu afskiftalausa.
Árás á París.
Þýzkir flugmenn gerðu árás á
París í síðustu viku og fengu orsak-
að þar dálítið tjón á eignum, en
ekki varð m-anntjón af Iressu mik-
ið. Loftvélar Frakka snerust til
varnar og urðu þær þýzku þá fljótt
undan að isnúa. — Voru Þóðverjár
með árás þessari að toefna sín á
Frökku-m, að sögn þeirra sjáifra,
fyrir árásir þær er Frakkar gerðu
nýlega á þýzku borgirnar Trevos,
Manntoeim og Pirmasens.
Á mánudagskvöldið í þessari viku
gerðu Þjóðverjar aðra árás á París
og í þetta sinn hafa þeir víst ætlað
að -láta til sín taka svo um munaði.
til borgarinnar og þrátt fyrir vörn
Frakkanna komu-st margar þeirr-a
alla 1-eið. Voru flugvélarnaj- all-ar
hlaðnar sprengikúlum, som steypt
var óspart niður og við þessa árás
hafa Þjóðverjar að líkindum orsak-
að að mun meira tjón en við þá
fyrri. — í fyrra isinni biðu 13 manns
ban-a í París og 50 særðust, en af
seinni árásinni hafa enn -ekki borist
ljósar ifréttir. Ejórum af ílugvélum
óvinanna fengu Frakkar grandað.
-------o-------
Matvara fer til ónýtis.
Mikið umtal hefir það vakið í
borginni, að félag eitt toér, Wm.
Davies Co., h-efir orðið uppvíst að
því að láta 8,500 pund af hænsna-
kjöti úldna í vöruhúsum sínum, og
var þessi mikli kjötforði gripinn af
eftirlitsnnanni toeiibrigðismála og
brendur. Auðsýnilega -hefir tilgang-
ur félagsins verið sá að geyma kjöt
þetta unz toægt væri að selja það
afar háu verði — Núverandi verð,
þó hátt sé, heffir okki fullnægt fjár-
græðgi þeirra manna, sem á bak við
þetta félag standa. Eins og við er
að toúast, spyrst slíkt illa -fyrir og
að sjáilfsögðu verður ger gangskör
að toráðri rannsókn í þessu máli,
Að auðfélögin leyfi sér þannig lag-
aða vezlunaraðferð er óréttlætan-
legt og okki sízt á jafn-alvarlegum
tímuim og nú eru. Slíkt verður að
fyrinbyggja á einhver-n toátt og það
sem -fyrst.
---)---o—------
Sýningin í Brandon.
Hin svo nefnda “Vetrarsýning”
Manitoba var haldin í Brandon vik-
una sem leið og hepnaðist upp á
það bezta. Hefir þessi sýning aldrei
verið þetur sótt áður og er þetta
sérstaklega eftirtektarvert sökum
þess, hve tímar om nú yfirleitt dauf-
ir og breyttir frá því sem áður var.
Kvikfénaðu-r af öllu tagi var þarna
til sýnis og unnu þær sk-epnur verð-
laun, sem fram úr þóttu skara. —
Nokkrar af skepnum þessum voru
gefnar til þjóðræknisþarfa og seld-
ar und-ir eins á sýningunni við upp-
boð, og fóru þær afar háu verði.
Forvígismaður !ra
látinn
John E. Redihiond, leiðtogi Nati-
onalista flokksins á írlandi, andað-
ist í Luindúnaborg á Englandi þann
5. þ.m. Fór hann þar undir upp-
skurð næs'u viku á undan og eftir
það var liann um tfma talinn að
veva á imtavegi. Sló honum svo
hsstariega niður aftur nokkra daga
eftir uppskurðinn og dróg þetta
hann til dauða. Við fráfall hans
eiga írar á bak að sjá heim-sfrægiiin
stjórnmálainanni og ]>eim þjóðar
ieiðtoga, sein öflugar hefir barist
fyrir frelsi.smiálum þeirra on nokkur
annar. Stefria ihans var heimastjórn
fyrir írland og -háði ann ötula bar-
áttu fyrir ]>eirri st-efnu í 25 ár sam-
fleytt. fiat hann á brezka liinginu
nær stöðugt frá ]>ví árið 188) og gat
sér þar orðstír mikinn, toæði fyrir
mæisku og víðtæka s'jórninála-
þekkingu.
En ]>ó hann færi fram á -heima-
stjórn -fyrir land sltt, var öðru nær
en hann væri Bretum óvinveittur.
Þegar núverandi styrjöld -skail á,
-studdi hann málstað þeirra -af lífi
og sál. Fyrir þessa afstöðu sína
varð ihann óvinsæll á meðal sumra
landsmanna sinna og af þessari á-
-stæðu reis “Sinn Fein” iflokkurinn
a-lgerlega andstæður honum.
------—o-------
Neitað um undanþágu.
••Æðsti undanþágu dómetóll Can-
ada, -sem skipaður er af Duff dóm-
ara í Ottawa, toefir nýiega úrekurð-
að -að starfsmönnum á bönkum beri
ekki undanþága frá toorþjónustu.
Héraðs dómistól-arnir voru ekki á
eitt sáttir hve þessa menn snerti,
og -sýndist sitt hverjum. Afréðu
starfsmienn bankanna því að vísa
máli sínu til æðsta dómstóls land-s-
ins allir í einu og spara þannig
tím-a og fyrirhöfn. Að þeim er neit-
að um undanþágu hefir það í för
með -sér, tað þeir verða kallaðir til
herþjónustu í nálægri framtíð, og er
sagt að um tvö þú-sund banka-
stanfsmenn tilheyri fyrsta flokki
herekyldaðra mann-a.
-------lO------
Kosinn leiðtogi.
Litoeral flokkurinn á fylkisþing-
inu í British Columbia, hefir komið
sér saman um að kjósa Hon. John
Oliver fyrir leiðtoga sinn í stað H.
C. Brewsters, -som nýlega er látinn.
Hefir hann þegar tekið formlega við
foreæti-sráðherrastöðunni og verð>
ur hann einnig landbúnaðarráð-
herra og járnbrautarm-ála. Engar
broytingar aðrar munu eiga sér
stað í fylkisráðuneytinu.
-------o-------
Eignir keisarans seldar.
Afráðið hefir verið í Bandaríkjun-
um, að eignir Þýzkalandskeiisara og
þýzkrar stjórnar þar í landi, Beth-
mann-HoLhvegs, fyrv. ríkiskanzlara,
og annara þýzkra “junkera”, verði
allar -seldar við opinbert uppboð í
nálægri framitíð. Hroppa þeir þá
eignir þossar, sem hæst bjóða í þær
—-og er ekki ólfklegt að þetta verði
þýzkir auðmenn. Munu þeir hugsa
gott til glóðarinnar, að kaupa ©ign-
ir keisarans og gef-a honum þær svo
aftur að stríðinu lokniu. Þá verður
hann að líkindum að mun fátæk-ari
en fyrir stríðið og mun kunna hverj-
um toeztu þakkir, sem einhverju
góðu víkur honum!
—------o-------
Fylkin fá fjárstyrk.
Með því augnamiði að ©fla aila
fæðu framleiðslu landsin® hefir sam-
toandsstjórnin afráðið að veita öll-
um fylkjunum fjáratyrk, sem ætlast
er til að þau hvert um sig verji
þannig, að þetta komi að sem bezt-
um notuim. — Ontario og Quebec
fylki fá $60,000 hvort, Nova Seotia
fær $30,000, N. Brunswiek $25,000,
Prince Ed. Isiand $5,000, Manitoba
$25,000, Saskatchewan $35,000, Al-
berta $25,000 og British Oolumtoia
$15,000. — V-erji fylkin fjárstyrk þess-
um vel, -sem þau vafalaust munu
kappkosta að gora, ætti þetta að
hafa heillavænlegustu afleiðingar.
----—o--------re
Drengjaherinn.
Frá ’hinni fyrii’huguðu myndun
drengjaliersins hér í Canada—Sol-
diiera of the Soil—toefir lítiliega ver-
ið skýrt áður í blaðinu. Þetta
v-erður alveg séretakur her og verð-
ur ekki ætlaður til víga, heldur til
að vinna að landbúnaðinum og
efla framleiðslu landsins. í her
þessum verða drcngir frá 15 til 19
ára og innritast þeir f þrjá eða fjór-a
mánuði í einu og á þeim tíma
stunda þeir oingöngu landbúnað-
ar vinnu. — Hór í Winnipeg voru
stigin spor í þá átt, -að koona hreyf-
ingu þes-sari á framfæri, á fundi, er
-haldinn var í iðnaðarsa-lnum. Um
20 fulltrúar ýmsra ungmennafélaga
toéir miættu á fundi -þessum og marg-
ir aðrir. Nefndir voru kosnar til
þess að hafa fiamkvæmdir með
höndum o.s.frv. Winnipeg-bæ verð-
ur skift f deildir og sérstakir monn
settir y-fir toverja deild. V-erður skýrt
nánar fá þessu 1 næSta blaði.
----o—---
' ÚRBÆOGBYGÐ
Ársfundur íslondingadags-nofnd-
arinn-ar verður haldinn á þriðju-
dagskvöldið kemur, í Good Templ-
ara sailnum é Sargent ave. Alfir
þeir íslendingar, sem nokkuð láta
sér ant um íslenzkt þjóðerni hér 1
landi, ættu að sækja fund ]>©nna.
Látið þett-a ekki bregðast. —Takið
©ftir auglýsingunni á öðrum stað í
bl-aðinu.
Þann 12. þ.m. voru g-efin saman í
hónatoand þau Jón Ásgrímur R©yk-
dal frá Kandahar og Mlss Jónina
Kristíana Gíslason frá Winnipeg, -af
séra Rögnvaldi Péturssyni. Ungu
hjónin lögðu af stað samdægurs til
Kanadahar, þar sem toeimili torúð-
gumans or.
Lloyd George
Hann er sá maður, sem mests
trausts nýtur allra brezkra manna
um þessar mundir.
David Lloyd George or 53 ára að
aldri. Hann ólst upp tojá frænda
sínum, sem var skósmiður. Gerðist
snemma lögmaður og etundaði
málafærelu um nokkur ár, unz
hann var kosinn á þing Breta, ekki
þrítugur að aldri.
Átti hann mælsku sinni að þakka
að hann náði kosningu og sá eigin-
ieiki hefir komið honum að liði
síðan. Hamn er af mörgum talinn
mælskasti maður heimsins.
Hann lét lítið á sér bera fyrstu
árin, sem hann sat á þingi, en eftir
að ihann “fór af stað” 'loið ekki á
löngu, að hann vekti eftirtekt. Þau
árin sat íhaldsstjórn að völdum í
Englandi. En er -frjálslyndi flokik-
urinn tók við völdum, 1905, vissu
það allir fyrir, að Lloyd George
hlyti að eiga sæti í nýju stjórninni.
Svo varð og, og ihonum falin forysta
verzlunarráðuneytisins. Er æ-o sagt.
að hann hafi komið þar á meiri
endurbótum á tveim árum, en tekið
hafi mörg ár áður. Þegar Mr. As-
quith varð foreætisráðtoerra, 1908,
gerði toanm Lloyd Goorge að fjár-
málaráðherra.
Fyrsta fjárlagafrumvarpið, er hann
lagði fyrir þingið, var að mestu sam-
ið af Mr. Asquitto, fyrirrennara hans
í ©níbættinu, og komst þraslaust
gegn um þingið. En árið eftir, 1909,
hafði L. G. samið frumvarpið sjáLf-
ur, og gekk nú lengra en góðu toófi
gegndi, að dómi íhaldsmanna. Eru
það óskrifuð lög í Englandi, að efri
málstofan láti fjárlögin afskiftalaus.
Nú þótti íhaldsmönnum frjálslynda
stjórnin misbeita valdi sínu svo
mjög með fjárlagafrumvarpinu, að
þeir notuðu atkvæðamagn sitt
(lávarðana) í efri málsstofunni til
þess að neita staðfesting laganna,
þangað til kosningar skæru úr mál-
inu. Urðu þessar deilur til þess að
kosningar fóru tvívegis fram, og
vann málstaður L. G. sigur í báð-
um. 1 fyrra skiftið var kosið um
frumvarpið, en f toið síðara um það,
hvort efri málsstofunni væri það
vald heimilt, er toún hafði leyft sér
i-------------------------
íslendingadag-
urinn.
o
Ársfundur íslendingadags-
in í Winnipeg verður hald-
inn í Good Templar Hall
(neðri salnum) á þriðju-
dagskveldið kemur, þ. 19.
þ. m. og byrjar kl. 8. — Skor-
aö á alla íslendinga í bæn-
um að mæta.
1 umboði nefndarinar,
J. J. SWANSON,
ritari.
að taka. ósigur fhaldsmanna varð
til þess, að vald efri málstofunnar
var talsvert takmarkað, og óx Lloyd
Goorge mjög af afskiftum sínum af
málinu.
Bar hann nú fram til sigure tovert
stórmálið á fætur öðru. >Iá þar sér-
staklega geta vátryggingarlaganna
almennu, sem komu af stað afar
miklum deilum á Englandi og lykt-
aði með aigerðum sigrl L. G., enda
hafa lögiin reynst vel og þau tekin.
til fyrirmyndar um allan heim
síðan.
'Oft hiefir þurít á L. G. að halcLa í
fleiri málum en þeim, sem þeinMnis
snerta verkahring hans sem ráð-
herra. Hefir toið skarpa vit -hans,
dóingreind og hæfileikar til að
koma m-áluin fram, orðið tll þess
að skapa það traust á manninum,
sem fáir aðrir, eða engir, samland-
ar h-ans toafa notið. Mjög áberandi
dæmi þessu til sönnunar má nefna,
að hér um árið Stðtr ýerkfáTT inikið
í Wales og voru ýmsar tilraunir
gerðar ti-1 að jafna það, en alt kom
fyrir ekki. Loks var leitað til Lloyd
George og hann beðinn að reyna
að koma á sættuin. Lét hann -tll-
leiðast og lagði af stað tiL námahér-
aðsins. Blöðin toöfðu mikið rætt
um mál þetta og voru kvíðafull yfir
þvf, að samkomulag yrði toreótt.
En svo brá við, þegar samdægurs,
er það vitnaðist, að málið væri falið
L. G., að blöðin urðu óðara sam-
dóma um það, að óþarft væri að
ræða það rekara; því væri til lykta
ráðið, úr því að þessi maður hefði
tekið það að sér, enda -leið ekki á
löngu að svo færi.
Lloyd George gegndi enn fjármála-
ráðtoerrastörfunum er styrjöldin
mikla hófst. Hann var í fyretu mót-
fallinn ófriðnum og reyndi að ifyrir-
byggja hann og að Bretar tækju
þátt f honum. Þegar það reyndist
ómögulegt lét ihann sitt okki eftir
liggja., að þeir brygðu fljótt og vel
við.
Hefir stöðugt 'farið svo, og það
ekki af neinni tilviLjun, að L. G.
heifir orðið að bera þyngstar toirgð-
ir ófriðarins. Fyrst voru fjármálin.
Hanin sá þeiim borgið. Þá koin til
að afla skotfæra, sem stöðugt hafði
verið hörgu'll á. Til þess var stofn-
að nýtt ráðlierraembætti, og af þvi
að duglegan rnann og skjótan til
framkvæmda, þurfti til þess, var
sjálfsagt að ifela L. G. það. Við frá-
fall Lord Kitctoeners vantaði mann
til þess að taka hermálaráðtoerra-
starfið að sér. Blandaðist engum
brezkum manni tougur um, að L. G.
væri til þess sjáMsagður.
Við þessi störf toefir Lloyd George
reynst kröfuiharðari við landa sína-
en samverkamenn hans ýmsir töldu
sigurvænlogt. Honum hefir alt af
verið það iljóst, að Þjóðverjar yrðu
aldrei yflrunnir án þoss að Bretar
logðu sig fram af fremsta mogni.
Aðrir vildu “bíða og sjá.” Þar kom
loks, stuttu fyrir jól f fyrra, að toan»
treystist ekki til þess að taka þátt
í stjórn ríkisins lengur upp á þcer
spýtur. Við uppsögn hans komst
svo mikil ringulreið á stjórnina, a*
Asquith ráðuneytið baðst lausnar.
Ætlaði konungur þá að fela tor-
inanni Ihaldsflokksins stjórnarskip-
un, en það reyndist óframkvæman-
legt. Var þá leitað til Lloyd George;
myndaði -hann nýtt ráðuneyti allra
flokka. Sjálfur gerði-st h-ann forsæt-
isráðherra og gegnir því starfi
síðan.
Starfsemi Lloyd George hefir orí-
ið til þess, að landar hans og sam-
þegnar kvíða okki úrslitum ófrií-
arins. — Timinn.