Heimskringla - 01.08.1918, Blaðsíða 1

M 1 '
OpíS í kveldia tíi kl. 8.30
Þifir
Taaaur
Þurta
Aígr®r?ar
SjáiS mig
DR. C. C. JEFFREY
‘'Hinn v'arkári tannlæknir”
Cer. Lof»a Ave. of Maln 8t.
SLATTUVÉLA- OG BINDARA-
PARTAR ALLS KONAR
Ðtadara Sffldflkar, hver .....
SIAttuvéla HaKblfltl (25) .... 1.75
Blndara Hnlfblöð (25)--------1.75
SlAttnvéla Huffar, hver ..... 2.75
Biadara Hnlfar. hver----------3.25
SlAttuvOla Bindara Gnarda - - 0.35
Gnard Platea (25)------------1.5«
Sendið eftir vorrl nýju Verðskrá..—V4r
seljura allskonar verkfœri og vélpaxtm
THE JOHN F. McGEE C0.
79 Hanry Ave., WINNIPIO
X

xxxn. AR.
Styrjöldin
Frá vestur-vígstöðvunum.
Sókn bandamanna á vestur víg-
stöSvunum heldur áfram meíS
fullum krafti og eru sóknarsvaecSi
þeirra enn þau sömu og skýrt var
frá í síSasta blaSi. Hafa þeir nú
hrakið Þjóðverja að mun lengra
aftur á bak á þessum svæðum,
tekiS af þeim margar þúsundir
fleiri fanga og feikna birgðir af
skotfærum og vistum. Hinn boga-
myndaSi fleygur, er Þjóðverjar
fengu í síðustu sóknum rekið í
vamargarð bandamanna á milli
Soissons og Rheims og þannig
komist alla leið suSur aS ánni
Marne og yfir hana, reyndist
hættumestur fyrir þá sjálfa og lá
viS aS stór hluti hers þeirra yrði
þarna afkróaSur og var meS
mestu naumindum að þeim hepn-
aSist aS afstýra þessu. Undan-
hald þeirra varS aS gerast á aS
eins 15 mílna breiSu svæSi, þar
Frakkar og Bandaríkjamenn sóttu
gegn þeim á aSra hliS, en Bretar
á hina. Á þessari örmjóu ræmu
varS nú krónprinzinn þýzki aS
þokast undan meS hersveitir sín-
ar — er taka áttu París — og
hefSi ekki ógrynni varaliSs vériS
sent honum til hjálpar frá öSrum
svæðum, þá hefði honum orSiS
ómögulegt aS sleppa þarna í
gegn. Einna mest þrengdi aS
honum er Frakkar tóku herstöSv-
arnar Ville Mointoire og Oulchy-
le-Chateau og var þá um tíma
haldiS, aS öll bjargar von væri úti
fyrir stóran hluta hers hans. En
meS því aS fórna liSi sínu óspart
og siga heilum herdeildum út í
opinn dauSann gátu herstjórarnir
þýzku afstýrt hættunni—eSa hafa
getaS þaS enn sem komiS er.
Hversu langt ÞjóSverjar hopa
undan áSur þeir taka aS gera öfl-
uglega tilraun aS snúast til varnar,
verSur tíminn einn aS leiSa í ljós.
Ef til vill hopa þeir alla leiS aS
ánni Vesle, sem liggur í nokkum
veginn beinni línu milli Soissons
og Rheims, eSa þeir neySast til
aS þokast enn lengra, alla leiS til
sinna fyrri varnarsvæSa á milli
Craonne og La Fere. Um tíma
var haldiS aS ÞjóSverjar mundu
gera öfluga sókn gegn banda-
mönnum á öSrum svæSum, í
Flandri eSa annars staSar, og
þannig reyna aS bæta úr sínum
miklu óförum á Soissons-Rheims
svæSinu. Ekki hefir þó úr þessu
orSiS aS svo komnu.
Á sunnudaginn tóku banda-
menn borgina Fer-en-Tardenois,
miSstöS átta jámbrauta og sem
liggur því nær miSja vega milli
Aisne og Marne ánna, og aS
missa þessa borg var ÞjóSverjum
sá stærsti hnekkir, sem þeir hafa
beðiS síSan undanhald þeirra
byrjaði. Tóku bandamenn þama
afar miklar birgSir af skotfærum,
er vottuSu ljóslega aS ÞjóSverj-
ar hafa ekki reiknaS upp á aS
verSa hraktir þaSan.
Ferdinand Foch hefir meS þess-
ari sókn sinni fyllilega réttlætt þaS
traust, sem til hans er boriS í lönd-
um bándaþjóSanna. Hann hefir
sýnt aS hann sé meir en jafnoki
þýzku herstjóranna, enda mun ó-
hætt aS fullyrða, aS enginn á hliS
bandamanna sé kunnugri þýzkum
hernaSar vísindum en hann. Á
undan stríSinu lagSi enginn sig
meir fram en hann í aS athuga
hernaSar aSferSir ÞjóSverja og
kemur þetta honum nú aS góSu
liði.
SíSustu fréttir segja viðnám
ÞjóSverja ögn aS aukast og nú
séu háSar orustur miklar á öllum
ofannefndum svæSum. VíSast
hvar eru þeir þýzku þó aS þokast
undan enn þá á þessum svæSum
og er nú taliS líklegt aS næsta
vamarsvæSi þeirra verSi meS
fram Vesle ánni. — Þann 30. júl.
gerSu Ástralíu herdeildirnar á-
hlaup á svæSinu fyrir suSaustan
Ypres og tóku þar þorpiS Merris.
Hafa ÞjóSverjar gert marg ítrek-
aSar tilraunir aS ná þorpi þessu
aftur, sem aS svo komnu hafa
allar mishepnast.
-----O----
—
Afsökun.
Sökum hins yfirstandandi
Vefkfalls á póslhúsunum, var
ómögulegt aS senda blaSiS út
síSustu viku — nema í örfáa
staSi, þar sem hægt var aS
senda þaS meS "express”. Vér
vonum aS lesendur virSi þetta
til betri vegar og taki kringum-
stæSurnar til greina. Ef verk-
falliS verSur ekki útkljáS þegar
þetta blaS er sent út, verSur
reynt aS senda þaS meS ”ex-
press" þar serh nokkur rriögu-
leiki er á aS þannig sé hægt aS
koma því til lesendanna.
______________________/
-----o----
Tyrkir að ýfast.
Margt bendir til þess, aS sam-
komulag Tyrkja og ÞjóSverja sé
aS fara út um þúfur og nýleg frétt
segir þetta hafa gengiS svo langt,
aS sambandi á milli þeirra hafi al-
veg veriS slitiS. Hætt er þó viS,
aS frétt sú sé eitthvaS orSum auk-
in, því svo fögnuSu ÞjóSverjar
aSstoS Tyrkja í stríSinu, aS tæp-
lega munu þeir slíta sambandinu
viS þá áSur en því er lokiS. Svo
mikiS er þó víst aS stjórnum þess-
ara landa hefir samiS illa um skift-
ingu á ýmsu herfangi og hafa
Tyrkir brugSiS þeim þýzku um yf-
irgang og ráSríki! Búlgaríumönn-
um og Tyrkjum hefir einnig geng-
iS stirSlega aS skifta meS sér hin-
um hernumdu svæSum í Rúmaníu
og af síSustu fregnum aS dæma
voru þeir síSarnefndu teknir aS
bera sig all ófriSlega., öllum frétt-
um kemur saman um þaS, aS kjör
tyrknesku þjóSarinnar séu nú hin
hörmulegustu. Matvöruskortur-
inn er svo mikill, aS fólkiS hrynur
niSur af hungri daga og nætur og
gerist þetta alvarlegra eftir því
sem lengra líSur. Þrátt fyrir alt
þetta eru þó valdhafar Tyrklands
aS moka saman fé á margvíslegu
gróSabralli og segja fréttirnar, aS
þeim muni lítt umhugaS aS enda
sé bundiS á þá styrjöld, sem gerir
þeim þetta mögulegt.
-----o----
Verkföll á Englandi.
Alvarleg verkföll áttu sér staS
síSustu viku í skotfæraverksmiSj-
um á Englandi, í Birmingham og
Coventry. Fyrstu fréttir sögSu,
aS 100,000 verkamanna í Birm-
ingham hefSu lagt niSur vinnu og
sökum verkfalla í öSrum stöSum
væru líkur til aS tala þessi myndi
tvöfaldast á skömmum tíma. Rétt
á eftir var þetta þó boriS til baka
og’ sagt aS í alt hefSu aS eins frá
tólf til fimtán þúsund verkamenn
hætta vinnu, en aSrir bara hótaS
verkfalli. Lloyd Geoíge var um
tíma harSur í horn aS taka gegn
verkfallsmönnum og hótaSi þeim
aS láta taka þá í herþjónustu, ef
þeir tækju ekki til starfa. — ÁSur
margir dagar liSu varS þó unt aS
aS miSIa málum og verkföllum
þessum þar meS slitiS.
WINNIPEG. MANITOBA, 1918 /?
ÍSLENDINGADAGS-NEFNDIN 1918
Forstöíuneínd íslendingadagsins 1918 :
S. B. Stefánsson. Dr. M. R. Halldór. :>»• (fors.). Miss S. J. Stefánson.
Th. Johnson (vara-fors.) S. D. B. Stephanson (rit.)
Arngr. Johnson. Hannes Pétursson (féh.). Hjálmar Gíslason.
J. J. Bildfell. J. G. Hjaltalín. Fr. Swanson. O. T. Johnson.
Dr. Sig. Júl. Jóhannesson. Árni Anderson. Einar P. Johnson.
Almennar frjettir.
CANADA
RíkisráSiS hefir veitt járnbraut-
arfélögunum leyfi til þess aS
hækka flutningsgjald á öllum vör-
um, sem sendar eru meS brautum
þeirra. Haðkkun þessi nemur um
20 per cent frá því flutningsgjaldi,
sem nú er og varir aS minsta kosti
á meSan stríSiS stendur yfir og ef
til vill lengur. Þegar jámbrautar-
félögin báSu um þessa hækkun
réttlættu þau hana meS því, aS
útgjöld þeirra væru nú meiri en
áSur er þau hefSu orSiS aS ganga
aS launahækkunar-kröfum starfs-
manna sinna í nýafstöSnu verk-
falli þeirra. Var þetta tafarlaust
tekiS gott og gilt og leyfiS veitt
án nokkurrar tregSu. Mun mörg-
um þó finnast, aS stjórnin hefSi
átt aS íhuga ástæður allar vel og
rækilega áSur þessi feikna mikla
aukabyrSi væri lögS á herSar
þjóSarinnar.
Verkfall póstburSarmanna hér
í Winnipeg stendur enn yfir þegar
þetta er skrifaS (á þriSjudag) og
á þaS sama sér staS í flestum
bæjum vesturlandsins. Eftir aS
fulltrúar póstburSarmanna mættu
á ráSstefnu meS meSIimum stjóm
arinnar og fengu loforS fyrir því
aS kröfur þeirra skyldu rannsak-
aSár af ráSuneytinu og skýrsla
svo lögS fyrir næsta þing, tóku
póstburSarmenn austurfylkjanna
til starfa aftur og létu þetta gott
heita. En póstburSarmenn vestur-
landsins héldu fram sinum upp-
haflegu krbfum, báSu um gerS-
ardóm undir eins og héldu
verkfallinu áfram. Hon C. J.
Doherty, sem nú skipar forstöðu-
ráSherra sessinn í fjarveru Bord-
ens, tilkynti þeim að undir slíkum
kringumstæðum væri stjóminni ó-
mögulegt aS skipa rannsóknar-
nefnd, sem ekki væri ábyrgSar-
full gagnvart þinginu. LagSi hann
á þetta mikla áherzlu og yfir heila
tekiS hefir hann komiS frekar
hrottalega fram í þessu máli og
enga lipurS sýnt, sem vænta mætti
þó eftir af manni í hans stöSu. —
ViS þetta situr nú og aS svo
komnu sjást engar líkur aS verk-
falli þessu linni í bráSina. ISnfé-
laga sambandiS hefir hótaS stjóm-
inni aS hrinda af stokkum sam-
hygSar verkföllum, ef kröfum
póstburSarmanna verSur ekki taf-
arlaust sint. Hon. W. T. Croth-
ers, verkamálaráSherra, er nú
staddur hér í borginni, en aS svo
komnu hefir hann engu getaS á-
orkaS í áttina til þess aS stilla til
friSar.
Tilkynt hefir veriS, aS Manito-
ba-þingiS komi saman innan fárra
daga til þess aS gera einhverjar
ráSstafanir viSvíkjandi hinum yf-
irvofandi fóSurskorti hér í fylkinu.
Einnig á aS ræSa hina ríkjandi
nautgripafækkun hér og gera ein
hverjar tilraunir aS ráSa bót á
þessu. RáSstafanir verSa gerSar
í sambandi viS kvígu og kúakaup
fylkisstjórnarinnar o. s. frv. Ekki
er haldiS aS þing þetta standi yfir
lengur en þrjá fjóra daga.
------o------
BANDARÍKIN.
Stjóm Japana hefir formlega
samþykt þá tillögu Bandaríkja-
stjórnarinnar, aS báSar þessar
stjórnir sendi herafla til aSstoSar
Czecho-Slavökum í Síberíu. Eins
og skýrt var frá í síSasta blaSi, er
tilgangurinn meS þessu sá, aS
koma Rússum til hjálpar og gera
þeim unt aS koma á laggir hagan-
legri og ábyggilegri lýSveldis-
stjórn. Sagt er aS Japanar hafi
þegar sent nokkurn liSsafla til her-
svæSanna í Síberíu og vart mun
þess lengi aS bíSa úr þessu, aS
Bandaríkin sendi herdeildir
þangaS.
Stjórn Bandaríkjanna er aS
taka aS sér umsjón yfir öllum tal-
síma og ritsíma “línum” sySra og
gengur þetta í gildi 3 1. þ. m. Yf-
ir póstmálastjórinn verSur þá skip-
aSur til forstöSu yfir öllu þráSa-
sambandi landsins. Skipulag þetta
varir á meSan stríSiS stendur yfir.
Róstur miklar áttu sér staS í
Philadelphíu á sunnudaginn var á
milli hvítra manna og svertingja.
OrsakaSist þetta af því, aS nóttina
á undan hafSi svertingi einn ban-
aS hvítum manni og þá öflug til-
raun veriS gerS af öSrum svert-
ingjum aS koma honum undan.
Út af þessu byrjuSu götubardag-
ar snemma á sunnudagsmorgun-
inn og sem stóSu yfir allan dag-
inn. Einn lögregluþjónn var
drepinn og um sextíu manns
meiddust meira og minna.
Fyrri viku voru sendir 50,000
menn frá Bandaríkjunum til
Frakklands og var þá búiS að
senda 300,000 yfir hafiS síðan frá
júlímán. Um 1,250,000 Banda-
ríkja hermanna eru nú komnir til
Frakklands í alt.
-------o------
Islendingadagurinn.
Alt er nú til reiðu af hálfu
forstöSunefndarinnar til þess aí»
gera þjóóhátfð vora hér í ár
sem veglegasta og sem íslenzk-
asta. Vonandi verður þjóðhá-
tfðin líka vel sótt í þetta sinn,
af tslendingum fjær og nær.
Látum oss sýna, að þó vér séum
fámennir, séum vér margir —
þegar vér séum allir!
Heimkomnir íslenzkir her-
menn eru heiðursgestir dagsins
og vonumst vér eftir að sjá þá
sem flesta á hátfðinni. Allir ís-
lenzkir hermenn hér í Winnipeg
hafa fengið leyfi til þess að vera
þarna viðstaddir, sem þeir von-
andi færa sér í nyt.
Þjóðlegar íslenzkar skemtan-
ir verða um hönd hafðar. Is-
lenzk fegurðarglíma verður
sýnd og íslenzk kappglíma háð.
íslenzkar “Hringhendur” verða
kveðnar af góðum kvæðamanni.
Alt er þetta há-íslenzkt!
Gleymið ekki að koma og
komið snemma. Barnahlaupin
byrja ld. 10 f. h.
,------o------
Feikilegur stríðs-
kostnaður.
Samkvæmt nýlega birtum skýrsl-
um nemur stríSskostnaSur Breta
nú $34,930,000 á hverjum degi
og sem gerir rúma eina og hálfa
miljón dollara á hverri klukku-
stund. Þrátt fyrir þenna afskap-
lega stríSskostnaS er lánstraust
Englands enn óhaggaS og enn
hefir kafbátahernaSurinn lítiS
fengiS hnekt verzlunarsafnbandi
þess lands viS umheiminn. Allar
líkur benda nú til, aS sjóflotanum
brezka muni aS endingú takast aS
hreinsa höfin af þessum mikla ó-
fögnuði alveg eins og honum tókst
aS hreinsa þau af sjóræningjum
fyrri tíSar.
N0MER
Verra en fjölkvæni.
Stjóm Bandaríkjanna leyfSi ný-
lega birtingu bréfs eins, er fanst á
þýzkum fanga teknum í orustu I 0.
apríl síSastl., og sem sýnir hvaSa
aSferSir stjórnin þýzka er nú aS
velja til þess aS koma í veg fyrir
fólksfaakkun í landi sínu. Bréf
þetta er sent út frá þeim skrifstof-
um stjórnarinnar, sem aSal um-
sjón hafa meS þessu og er til
manns er heitir Bruno Schneidel
og á heima í Hamborg. Einn kafli
þess hljóSar sem fylgir:
“Þar sem afleiSingar stríSsins
eru þær aS meginþorri þeirra karl-
manna, sem vígfærir eru, hafa
veriS kallaSir í herþjónustu, er
skylda allra þeirra karlmanna,
sem eftir eru og sem velferS föS-
urlandsins bera fyrir brjósti, aS
taka aS sér á kærleiksríkan hátt
þær stúlkur, sem nú eru einmana,
meS því markmiSi aS tvöfalda
eSa þrefalda fæSingar í landinu.
Vér treystum aS í ySur höfum
vér fundiS rétta manninn, og á
þessum örSugu tímum séuS þér
fúsir aS uppfylla þessa heiSarlegu
og ábyrgSarmiklu skyldu á sam-
vizkusamlegan hátt.
Skyldan, sem yður er nú fyrir-
skipuS og treyst til aS gegna, er
alþýSlegs eSlis og aS skorast und-
an henni varSar þungum sektum
samkvæmt ákvæSum stríSslag-
anna.
Er þér komiS á skrifstofu vora
VerSur ySur tilkynt hvaSa svæSi
(district) ySur hefir veriS úthlut-
aS og ySur gefnar áritanir þeirra
kvenna, er þér eigiS að heim-
sækja.
Bréf þetta megiS þér hafa sem
skýrteini.”
-------o-------
r~.......... ..................n
Fréttir frá Islandi.
(Eftir “Vísi” til 6. júlí)
Frá KhÖfn er símað 21. þ.m., að
“Berl. Tid.” segi að Danmörk ætlist
ekki til iþess af fulltrúum sínum, að
þeir sýni hér nofckra stjórnmála-
slægvizku, 'heldur séu þeir hrein-
skilnir, ákveðnir og djiarfir og komi
lieiðarlega fram, en séu drottinholl-
ir. En ef saminingar beri samt sem
áður engan árangur, þá þurfi eigi
að fara í grafgötur um það, hver
beri ábyrgðina á því.
Guðm. Friðjónsson skáld var á
samkomu við Þjórsárbrú síðastl.
laugardag, boðið þangað, og flutti
þar tvær ræður. Fór í bíl austur og
kom aftur næstu nótt. Hér flutti
hann nýjan fyrirlestur áður en
hann fór aust'ur, fyrir troðfullu
húsi. Fór hann heimleiðis héðan
ineð Borg i gær.
25 ána stúdentar eru í vor Ben.
Þ. Gröndal, «éra Fr. Friðriksson, Kn.
Zimsen, Jón Hermannsson, Ing.
Jónssón, Magn. Arnibjarniarson, Sig.
læknir Magnússon, auk ýmsra sem
fjarlægir eru. Einn er Rauðakross-
liði bandamianna á vesturvfgstöðv-
unum, Krisitján Sigurðsson, iæknir,
áður ritstj. “Lögbergs” í Winnipeg.
Þilskipin, sem inn hafa komið ný-
lega, hafa haft þenan afla: Sigríður
22 þús., Hafsteinn 20, Heigi 14H,
Kristján 17, Seagull 16^, Sæborg 12
og Sigurfífi'i 11 þús.
Vélbátur fórst nýlega frá Böggvi-
etöðum í Svarfaðardal. Var að fcoma
að hlaðinn fiski og með 200 þorska
á seil. En bátismenn sofnuðu allir á
heimleiðinni og óð báturinn áfram
stjórnlaust til lands og rakst á sker
undan Hvanndalabjörgum. Þar
sökk hann em mennimir komust
upp á sékerið og sátu þar 9 kl.tima.
Þá var þeim bjargað á þilskipi frá
Akureyri.
Einar H. Kvaran skáld dvelur nú
norður f Húnavatnssýslu og ferðast
eitthvað um Norðurland og Austur-
land í sumar í eilindum fyrir Stór-
stúkuna. — Hiaraldur Nielsson pró-
fossor er einnig á ferð um Norður-
land og hélt hann nýlega fyrirlest-
ur á Akureyri.
t