Heimskringla - 01.08.1918, Page 4

4. BLAÖSIÐA
HEIMSKRIN&LA
WINNIPEG, I. AGÚST 1918
WINNIPEG, MANITOBA, 1. AGÚST 1918
Um Vilhjálm Stefánsson.
Það er engin nýjung að sjá Iofgreinar í
enskum blöðum um Vilhjálm Stefánsson
norðurfara, og jafnan mun Islendingum þetta
hið mesta gleðiefni. Enginn Islendingur fyr
eða síðar hefir getið sér aðra eins heims-
frægð og hann, því nafn hans er nú á hvers
manns vörum að heita má um allan hinn
mentaða heim. Blöðum þessa lands er hið
mesta kappsmál að flytja sem nákvæmastar
og beztar fréttir af ferðum hans og er hans
oft og iðulega hlýlega minst í ritstjórnardálk-
um þeirra. — Blaðið Winnipeg Free Press
flutti nýlega eftirfylgjandi ritstjórnargrein
um hann, er oss finst fyllilega þess virði, að
koma fyrir augu íslenzkra lesenda. Fyrir-
sögn greinar þessarar er “Vörður norðursins”
og hljóðar hún þannig í íslenzkri þýðingu:
“Hvorki veikindi né mishöpp, vond veðr-
átta né annað megnar að halda til baka hin-
um hugrakka Skandinava, Vilhjálmi Stefáns-
syni, sem sambandsstjórnin hér í Canada hef-
ir lagt þá skyldu á herðar að kanna norður-
höfin. Stefánsson varð heimsfrægur fyrir
eitthvað einum áratug síðan, er hann fann
hvíta Eskimóa. Árið 1915 komst forseti
landafræðingafélagsins í Bandaríkjunum að
orði meðal annnars á þessa leið.: ‘Til grund-
vallar fyrir norður heimskauta ferðum hans
liggur sú skoðun hans, að hann ætti að geta
lifað og þrifist á hinum norðlægu stöðvum
engu síður en Eskimóarnir. Hann er gæddur
frábæru líkamsþreki og þoli. Hvaiaveiða-
mönnum við norðurströnd Alaska hefir bor-
ið saman um það, að enginn annar maður þar
norður frá fari fleiri mílur á einum degi.’
Fleiri þrekvirki hefir Stefánsson fram-
kvæmt, en að finna hinn hvíta kynflokk þar
nyrðra. Hann hefir fundið nýtt land um
hundrað mílur norður af Prince Patrick eyju,
kannað og mælt um 50 mílna svæði meðfram
nor’Cjarströnd þessarar eyju og þannig haldið
áfram landmælingastarfi hinna fyrri land-
könnunarmanna, McClintock og Mecham, og
einnig hefir hann samið mjög fullkomna og
vísindalega skýrslu yfir fugla og önnur dýr á
þeim norðlægu svæðum, er hann hefir nú far-
ið um (Canadian Arctics). Skip hans, Kar-
luk, laskaðist af ísum 16. janúar 1914; fé-
lagar hans hafa dáið í kring um hann af skyr-
bjúg og öðrum sjúkdómum, sem vart er þar
í norðrinu. Sumir af félögum hans hafa fyr-
irfarið sér, tólf þeirra fórust á ísnum og á
hinni nöktu Wrangel eyju eftir strand skips-
ins Karluk—og nú að lokum er risinn rétt-
nefndi, sem í tíu ár hefir svo sterklega barist
við ískulda, vosbúð og þrautir norðurheim-
skautsins, lostinn og því nær að velli lagður.
En Iítt fáanlegur er hann þó að koma suður
á bógmn. Síðan í marzmánuði þetta ár hefir
hann verið veikur, lá um tíma rænulaus og
þungt haldinn á hinni fjarlægu Herschel eyju.
Þaðan var hann fluttur til Fort Yukon á hunda
sleðum —- fékst ekki til að fara lengra. Ann-
ar maður ekki jafn óviðráðanlegur, hefði að
iíkindum fengist til að viðurkenna, að ‘lífið
sjálft sé sælla en afreksverk’ og fengist til að
koma til borganna og siðmenningarinnar þar
fullkomnasta hjúkrun hefði staðið honum til
boða. En ekki Vilhjálmur Stefánsson. Eigi
honum að batna, þá vetður það að gerast þar
nyrðra; eigi hann að deyja, vill hann deyja
þar — sæta því sama og þeir félagar hans,
sem látið hafa líf sitt í þágu vísindanna.”
~ - ■■ " - -—— — - - - ■ —
HerskyldnLögin.
Eins og vænta mátti hafa herskyldulögin
átt litlum vinsældum að mæta hjá stórum
þorra Canada þjóðarinnar. Enda hefir her-
skyldan aldrei verið í hávegum höfð hjá þjóð-
unum og því ástæðulaust að ætla að Canada-
þjóðin myndi verða undantekning. Flestir
af hugsandi borgurum munu þó hafa viður-
kent, að hvað þjóð þessa lands snerti væri
þetta neyðarúrræði, sem ekki væri gripið til
fyr en sjálfboða aðferðm hefði með öllu
reynst ónóg til viðhalds hersveitum vorum á
vígvellinum. Kom þetta glögglega í ljós hér
við síðustu sambandskosningar, er herskyldu-
lögin voru samþykt rtieð þjóðaratkvæðum.—
Meiri fórnfýsi og ákveðnari vilja að leggja
fram fylstu krafta sína getur engin frjáls þjóð
sýnt, en að samþykkja með atkvæðum sínum
að herskylda sé lögskipuð í landi hennar.
Herskyldan er sá svartasti skuggí, sem lagst
getur yfir nokkurt lýðfrjálst land, þó í sum-
um tilfellum sé hún réttlætanleg og óumflýj-
anleg.
Það voru einstaklingar þessa lands líka
fúsir að viðurkenna að þrátt fyrir sterkan ó-
hug á því að vera herskyldaðir, Jétu þeir þó
tilleiðast að samþykkja að þetta næði fram
að ganga. Þeim duldist ekki í hve mikilli
hættu Canada herinn væri, ef nægilegur lið-
styrkur fengist ekki og gengu heldur ekki í
bhndm um, hve öflugar og ósvífnar óvina-
þjóðir bandamenn ættu nú að etja við. Þess
vegna greiddu þeir atkvæði eins og þeir
gerðu í síðustu kosningum og um tíma virtist
sem herskyldulögin myndu koma að tilætluð-
um notum, og nægilegur mannafli þannig fást
her vorum til styrktar. Áður langt leið tók
að koma í ljós, að ákvæði þessara laga voru
alt of væg og bæði Quebecbúum og öðrum
sökum þess unt að koma sér hjá herþjónustu
eftir sem áður. Hvergi bar þó eins mikjð á
þessu og í Quebec, enda hafa íbúar þess fylk-
is til skamms tíma af ítrasta megni reynt að
draga sig í hlé hvað þátttöku í stríðinu snert-
ir. Og eftir að stjórninni var orðið það ljóst,
að nægilegur mannafli fengist ekki með her-
skyldulögunum eins og fyrst var frá þeim
gengið, varð hennar eina úrræði að afnema
allar undanþágur, sem veittar höfðu verið
mönnum á vissum aldri.
Þetta skall eins og reiðarslag yfir bænd-
urna, enda kom það harðast niður á þeim.
Sem von var, skoðuðu margir þeirra þetta til-
tæki stjórnarinnar því alveg óþolandi og um
tíma tóku bændur austurfylkjanna að bera
sig all-ófriðlega Héldu þeir því fram, að
þetta myndi hnekkja stórlega allri framleiðslu
landsins og baka þjóðinni hið mesta tjón.
Stjórnin svaraði að þörfin á auknum liðstyrk
væri nú svo brýn, að alt annað væri hverf-
andi í samanburði — og framleiðsla þessa
lands kæmi bandaþjóðum að litlum notum ef
hersveitir þeirra biðu ósigur á vesturstöðvun-
um. Að svo komnu hafa Ontario bændurnir
virst tregir mjög að fallast á þetta — sem svo
öfluglega og eindregið studdu þó núverandi
stjórn við síðustu kosningar.
Að herskyldulögin vom svo væg í fyrst-
unni orsakaðist vafalaust mestmegnis af
þeirri miklu mótspyrnu, sem herskyldan átti
að mæta á þinginu. Sir Wilfrid Laurier, leið-
togi stjórnarandstæðinga, barðist á móti lög-
um þessum með hnúum og hnefum og hans
kaþólska fylki, fyikið Quebec, stóð bjargfast
að baki hans. Við jafn eindregna mótspyrnu
var alt annað en hægðarleikur að koma her-
skyldulögunum í gegn um þingið og hefði
þetta ekki reynst mögulegt, ef svo margir í
tölu beztu manna stjórnmálaflokkanna
tveggja, liberala og conservatíva, hefðu ekki
komið sér saman um að taka saman höndum
í þessu mikla velferðarmáli þjóðarinnar og
að láta alla pólitiska sundrung og alt flokks-
fylgi rýma ur sessi á meðan stríðið stæði yfir.
Vissulega var þetta góð og göfug stefna og á
Canada þjóðin mönnum þessum mikið að
þakka — mun hún sjá þetta og skilja betur,
þegar tímar líða.
Núverandi stjórn hefir ekki brugðist von-
um neinna að því leyti, að hún hefir staðið
vel og örugglega með öllum stríðsmálum. AIl-
ir þeir, sem heimsækja Canada herinn á
Frakklandi, lúka lofsorði á hve vel útbúnir að
vopnum og vistum Canada hermennirnir séu.
Ekkert hefir verið sparað til þess að gera þá
sem allra bezt úr garði og á stjórnin þakkir
þjóðarinnar skilið fyrir, hve vel hún hefir
komið fram hvað þetta snertir. Ekki hefir
framkoma stjórnarinnar þó verið jafn sköru-
leg í mörgum heimamálum, því ekki verður
annað sagt, en henni sé enn stórum ábóta-
vant á ýmsri tilhögun hér heima fyrir. Að
þessu hafa engin veuleg spor verið stigin
til þess að stemma stigu fýrir hinu trylta
gróðabralli auðfélaganna, er öflugri sam-
steypustjórn flokkanna, studd af meginþorra
þjóðarinnar, ætti þó fyllilega að vera fært.
Láti ekki stjórnin bráðlega til sín taka í bæði
þessu og öðrum málum mörgum hér heima
fyrir, að hætt er við að hún hljóti minna fylgi
eftirleiðis og eigi örðuga daga frama undan.
♦—-■ ----———-----------------------——*
ULFAR.
Allir til sveita og flestir, sem dvalið hafa
hér til sveita lengri eða skemmri tíma, þekkja
úlfana, og mun óhætt að fullyrða að fáa fýsi
eftir frekari þekkingu af þeim ólánlegu og ó-
geðslegu skepnum. Sléttu- og skógarúlfar
þessa lands eru líka meira en ófrýnilegir í
ytra útliti; þeir eru skaðlegir og frá fyrstu
landnámstíð hefir tilvera þeirra bakað sveita-
mönnum hið mesta böl. Þeir leggjast á sauð-
fé bænda og svo varir eru þeir sífeldlega um
sig og svo fljótir á fæti, að öðru nær er en
hægðarleikur sé að granda þeim. Og þótt
þeir séu huglitlir og mannfælnir, jafnan reiðu-
búnir að leggja á flótta þegar hættu ber að
höndum, hópa þeir sig stundum saman og
eykst við það kjarkur og áræði. Þess eru ekki
svo fá dæmi í sögu þessa lands, að stórir hóp-
ar af hungruðum skógarúlfum hafi ráðist á
ferðafólk og orðið því að bana.
Sléttuúlfar eru ekki eins mannskæðir, en
sauðfé eða alifuglum er ekki lífvænt í nær-
veru við þá. Úlfar þessir virðast þeim ör-
lögum háðir, að vera alt af hungraðir og er
engu líkara en þeir séu með öllu óseðjandi.
Þeir eru réttnefnd “olnbogabörn” óbygðanna
og ólánið þeirra hlutskifti hvert sem þeir fara.
Öll önnur dýr hafa á þeim megnustu óbeit og
annað hvort forðast þá eða leitast við að ráða
þá af dögum. Hundunum er ekki eins mein-
illa við nokkrar aðrar skepnur og sitja sig
aldrei úr færi að reyna að granda þeim. En
þó úlfunum hafi hingað til aldrei verið við-
brugðið fyrir vit, tekst þeim þó oftast kæn-
lega að koma sér undan allri hættu og því
sjald>;æft að hundarnir fari sigri hrósandi af
hólmj. Ekki er þó þar sem sagt, að úlfarnir
ráði hundunum bana, því slíks munu fá dæmi,
en þeir reynast þeim kænni en svo að þeir
leggi til orustu við þá og eiga svo fótum sín-
um fjör að launa. Úlfarnir eru flestum dýr-
um frárri á fæti.
Einna eftirtektaverðast af öllu við úlfana,
bæði sléttuúlfa og skógarúlfa, er sú venja
þeirra, að þegar dagur er liðinn og náttmyrkr-
ið dottið á, hópa þeir sig jafnan saman og
taka að góla hver í kapp við annan. Omar
þetta angurs-þrungna gól þeirra yfir alt um-
hverfið, berst í margra mílna fjarlægð og
spillir stórum næturfriði bæði manna og dýra.
Hundarnir á hverjum bæ sjá sitt óvænna, hafa
sig því á kreik og taka að gelta. Næturhúm-
ið blandast þá góli úlfanna og gelti hundanna
— og verður um leið hálfu ömurlegra og í-
skyggilegra en áður.
Alt á sér einhverja orsök og svo hlýtur að
vera með gól úlfanna. Stafar þetta af því
að þeir séu svo óendanlega óánægðir með
kjör sín, að þeim finnist þeir engan veginn
geta þagað og séu tilneyddir að láta til sín
heyra? Eru þeir þannig að lýsa vanþóknun
sinni yfir myrkrinu og öllu því mótlæti sem
því sé samfara? Þrá þeir svo mjög ljósið um
fram önnur dýr? Sé svo, er það í fylsta lagi
einkennilegt — því engin dýr á jarðríki færa
sér dagsljósið minna í nyt en úlfarnir.
Þegar önnur dýr eru að strita og erfiða í
hita og þunga dagsins, að safna ýmsum forða
og búa sig sem bezt undir hina köldu tíð árs-
ins, þá eru úlfarnir með öllu aðgerðalausir,
hengslast þá til og frá um sléttuna og skóg-
inn, ólundarlegir og svipillir — sí og æ öllum
öðrum dýrum til hinnar mestu skapraunar.
En þegar nóttin er dottin á, þegar kolsvart
húmið hylur landið og önnur dýr eru geng-
in til hvíldar, þá fyrst finna þeir starfskrafta
sína vakna og þá fá þeir málið — taka að
góla! Er þá engu líkara, en þeir skoði sig
leiðtoga annara dýra, ljóselska um fram önn-
ur dýr og þess vegna næmari fyrir mótlæti
myrkursins! Hið skerandi og angursþrungna
gól þeirra á þá að skoðast eins og,vekjandi
hróp í eyðimörkinni, er hrindi öðrum dýrum J
af dvala og hvetji þau til athafna!
Skrítið, er það ekki?
Og segjum nú svo, að úlfarnir eigi eftir að
verða í stórum meiri hluta í dýraríkinu, að
þeir eigi eftir að verða þar ráðandi aflið og
gól þeirra viðurkend leiðsögn öllum, sem á
það hlýða—er þá ekki hörmulega komið fyr-
ir vesalings dýrunum?
r ---------------
Á myrkurs og mótlætisstundum mann-
kynsins er þeim einstaklingum gjarnast að
bera sig illa og hafa alt á hornum sér, sem
minstan þátt taka í gagnlegum störfum fyrir
þjóðina og sem af fremsta megm draga sig í
hlé frá öllu erfiði í hita og þunga dagsins.
Þegar mótlætið steðjar að, þungir örðugleik-
ar verða á vegi þjóðarinnar oft lítt sigranleg-
ir og henni því nær ofurefli, þá eru menn
þessir fyrstir allra til að barma sér og kvarta
—að rífa hár sitt og hrópa hástöfum! Sker-
andi neyðaróp þessara manna eru þá engu
líkari en úlfa-góli að nóttu til upp til sveita.
DODD’S NÝRNA PILLUR, ró5ai
ijriz allakonar nýrnav.ikl. Ljskn*
rift, bakv.rk og sykurv.iki. DoJd’t
Ki<in*y Piljs, fiöc. askjan, sev öakj
ur fyrir $2A0, hjá öilum lytsöluM
©Sa ÍM Dodd'fl Medicine Oe, Ltd.,
Toronto, Ont
Síðan stríðið skall á hafa úlfar
mannfélagsins verið sí-gólandi , sí-
feldlega verið klagandi og kvart-
andi yfir neyðarkjörum sínum og
álasandi öllu — allri tilhögun guðs
og manna. Hermennirnir hug-
prúðu, sem fúsir eru að leggja lífið
í sölurnar til varnar hinum góða
málstað, heyrast ekki kvarta. Hin
ir göfugu foreldrar þeirra, sem fús
Iega samþyktu að þeir offruðu lífi
sínu í þágu lýðfrelsis og mannrétt-
inda, heyrast heldur ekki barma
sér. — Það eru lélegustu einstak-
Iingar mannfélagsins, liðleskjurnar
og heiglarnir, sem nú bera sig
verst.
Það reynir ekki á hreysti kapp-
ans fyr en á hólminn er komið,
segir máltækið íslenzka og er það
hverju orði sannara. Bandaþjóð-
irnar standa nú andspænis öflug-
asta hervaldi jarðar, kröftugustu
einveldistjórnum þessa heims, og
verða nú að fylgja sér af alefli,
taka á fylstu kröftum sínum, eða
að öðrum kosti að eiga á hættu
að vera sigraðar. Þjóðir þessar
mega því ekki hopa eða hika og
verða að vera viljugar að Ieggja
alt í sölurnar. Hervaldið þýzka má
ekki sigra.
En úlfar mannfélagsins sjá þetta
ekki. Þess vegna eru þeir sí-gól-
andi um eigin raunir og harma.
Þeir eru blindir fyrir öllu nema eig-
in kjörum. Og þar sem þeir sveipa
sig svo oft sauðargærum og leitast
við að hafa sem mest áhrif á aðra,
eru þeir skaðlegir í meira lagi —
geta orðið mannskæðir!
Það er fögur stefna, að fólkið
eigi að ráða og þeirri stefnu vilja
allir rétthugsandi menn fylgja. En
með þessu er meint að það góða
og göfuga í fólkinu eigi að ráða,
ekki það illa og ógöfuga. Úlfar
mannfélagsins mega ekki sitja við
stjórnvölinn!—Að til séu í hverju
mannfélagi slík dýr, munu engir
neita, og enginn hugsandi maður
mun vilja að áhrif þeirra verði í
meiri hluta.
Hver sem vill vera leiðtogi ann-
ara, verður sjálfur að vera góður
maður, velviljaður og dugandi
drengur. Sé hann þetta ekki, held-
ur það gagnstæða, geta áhrif hans
ekki verið annað en skaðleg.
Ferð um
Skaftafellssýslu 1918
Eftir G. Hjaltason.
Þann 4. febrúar fór eg á staS,
g kom heim 2 7. maí. For alveg
ustur í Lón, hefi aldrei áður kom-
5 í þá sveit, hélt yfir 90 fyrirlestra
meir en 40 stöSum í sýslunni,
iStökur fyrirtak og athygli ágætt
ins og áriS 1915.
Af því aS fæstir geyma blaSa-
reinar og muna því líklega fátt
f lýsingu minni þaS ár, ætla eg
S rita nokkuS um sýsluna og
ýslubúa líka, en samt nokkuS
Sru vísi en áSur. Tek fyrst þaS
em liggur næst.
1. ÁrferSi í sýslunni í vetur
og vor.
Umhleypinga- og votviSrasamt
var í febrúar og mars, en batnaSi
meS apríl, kom samt í honum
frosta og hrakviSra köst, en færri
en í hinum mánuSunum. AlstaS-
ar varS snjólaust á láglendi í ann-
ari viku eftir páska, urSu þá nógir
hagar fyrir fé og hesta, en gefiS
var því samt meira eSa minna,
því jörS var víSa kvistlítil og lítiS
um vetrargrænar fóSurpIöntur í
þessum snjóléttu sveitum. Samt
urSu hey nóg, því batinn kom svo
snemma. . Skepnuhöld góS; sá eg
hvergi magrar skepnur, voru allar
fjörugar og fremuj- sællegar aS
sjá.
Eftir páskana kom feikna afli í
Austursýsluna, mest alla, bæSi í
LóniS, NesiS og Mýrarnar, í
HornafjörSinn og SuSursveitina.
En í Öræfin var hann þó ekki
kominn, enda er enn þá örSugrst
þar meS útræSi en í hinum sveit-
unum. Eg held, aS þeir hafi ver-
iS búnir aS fá fyrir sumarmálin í
áSurnefndum sveitum kring um
40 þús. alls af þorski, stútungi og
sumstaSar stórufsa, mest á færi,
Bumt inni í HornafirSi sjálfum, en
mest úti á opnu hafi. Fengu t. d..
SuSursveitarmenn 1 0— I 2 þús,
Gengu þaSan 4 skip, 6- og 8- ær-
ingar, en 12 manns á hverju. Frá
Mýrum gengu 6 skip, og eitthvaS
líkt var meS þetta í Nesjunum.
Auk þess voru þar mótorbátar,
flestir austan af fjörSum. 6 fransk-
ar færaduggur voru þar úti fyrir,
en botnvörpungar engir.
Eg fór um sumarmálin úr Aust-
ursýslunni. Og rétt á eftir frétti eg
um sífeldan afla þar. Er líklegt,
aS um mánaSamótin apríl og maf
hafi þeir veriS búnir aS fá 20 þús,
eSa meira í sveit hverja; líka var
þá komin kola- og hnísuveiSi á
HornafjörSinn, mikiS búiS aS
salta, og fariS var líka aS herSa
áSur en eg fór. — Eg var nótt hjá
Þórhalli kaupm. í HornafirSi, og
var þá þegar kominn talsverSur
saltfisksstafli hjá honum og bætt-
ist mikiS viS seinna. / Hann sýndi
mér vörubirgSir sínar og var held-
ur ríkmannlegt á aS líta, kassi viS
kassa og sekkur viS sekk. Minnir
mig hann segSist vera búinn aS
birgja sig svona mikiS til eSa al-
veg fyrir áriS. Hér um bil öll aust-
ursýslan verzlar viS hann.
SnemmgróiS var þar eystra.
Vetrarblóm útsprungin í Horna-
firSi, stór og fögur, 1 7. apríl. Og
á sumardaginn fyrsta var birkilauf
aS springa út á Svínafelli í öræf-
urri og fult af algrænum knöppum
á skóginum. Burnirót í veggjum
meS 5 þuml. löngum nýgræSings
blaSleggjum, túnin óSum aS
grænka og veSriS mjög blítt, fult
af rúpum á túnum þar og víSar í
öræfum, og þær litu vel út — en
marga sá eg nú rjúpnaræflana á
leiSinni. --Austursýslubúar virS-
ast vera vel birgir þetta áriS. í*aS
sem helzt skorti í vor sumstaSar,
var^eldiviSur. Mór er ekki víSa
en skógur þó sumstaSar, reki
nokkur, en kol ókaupandi , enda
sá eg þau ekki neinstaSar, aS telj-
andi væri. Lakara var ástandiS
meS birgSir í Vestursýslunni. Hey
aS vísu nóg, en lítiS var um fisk
fyr en eftir sumarmál, þá fór aS
smáaflast og fyir hvítasunnu var
kominn góSur afli í Mýrdalnum,
einkum vestan til. LítiS var og
um vörur í Mýrdalsvík í vor, en
svo kom nú "Skaftfellingur” fyrir
hátíSina meS eitthvaS 50 tonn.
2. ÓviSjafnanlegt Iandsiag.
Eftir því sem mér er kunnugt þá
má landslagiS í Skaftafellssýslu
heita óviSjafnanlegt. Þar eru
miklir jöklar og jökulvötn, mikil
eldfjöll, hraun og sandar í merki-
legri sameining á tiltölulega litlu
svæSi (3—400 fermílum). Jökl-
ar, eldfjöll, hraun og sandar eru
nú reyndar víSa í veröldinni, en
vanalega ekki öél saman, heldur
sitt á hverjum staS. Jöklar eru til
dæmis nógir á Grænlandi, einnig í
Sviss og Noregi, en þar eru ekki
hraunin og sandarnir. Aftur eru
nóg eldfjöll og hraun á Italíu og
í Japan, en þar lítiS um jöklana.
Og nógir eru sandar í Sahara og
MiS-Asíu en jökulvötn renna ekki
yfir þá. Austur á Kamtsjatka eru
eldfjöll og jöklar; en ekki veit eg
hvort jökulvötn renna þar yfir
mikla eySisanda meS stórflóSum
og húsháum borgarís eins og
SkeiSará gerir í hlaupum sínum.
Skaftafellssýsla er einmitt þaS,
er einna mest staSfestir þaS, sem
dr. Helgi Pétursson segir um Is-
land: "ÞaS líkist engum lönd-
Um.” ÞaS er gamall misskilning-
ur aS segja aS Noregur og ísland
séu lík, því þau eru í mörgu nauSa
ólík, alt önnur jar^Smyndun og
fjallalögun, og alt annaS grjót, já
jurtlíf talsvert annaS; og einkum
er Skaftafellssýsla afar-ólík Nor-
egi. Sléttlendin miklu og háu
fjöllin hjá henni líkjast þó fremur
sumum sléttum viS háfjöll MiS-
jarSarhafslandanna.
3. Ámar í Vestur-kaftafells-
sýslu.
Fátt er nytsamlegra fyrir ferSa-
njanninn, en að þekkja vel torfær-
ur þær, sem verSa á vegi hans.
Skal því byrja á aS lýsa nokkuS
ánum í Skaftafellssýslu. Og fyrst
skal fræga telja, þá sem næst er