Heimskringla - 05.02.1919, Síða 4

4. BLAÐSÍÐA
HEIMSKRINGLA
WINNIPEG, 5. FEBRÚAR 1919
HEIMSK KINGLA
(StofnuS 1886)
Kemur út á hverjum MiBvikudegi
títgefendur og elgendur:
THE VIKING PRESS, LTD.
Ver« ,blat5»ins í Canada og Bandarikj-
unum $2.00 um árfB (fyrirfram borgaB).
pent til íslands $2.00 (fyrlrfram borgaB).
Allar borganir sendist rátismannl blatis-
Ins. Póst eba banka ávisanir stillst tll
The Viklng Press, L.td.
O. T. Johnson, ritátjóri
S. D. B. Stephanson, ráðsmaSur
Skrifstofa:
72« SHEHBROOKK 9TRBBT, WISIJiIPEG
P. O. Box 3171 Talalmi Garry 4110 j
WINNIPEG, MANITOBA, 5. FEB. 1919
■
“Fáeinir útyaldir,,—
og alþýðan.
Heimsstyrjöldin mikla, sem nýlega er um
garð gengin, hefir óneitanlega haft stórkost-
lega vakningu í för með sér hjá öllum þjóð-
um. Umbóta-öfl, sem áður annað hvort lágu
í dái eða varð lítið sem ekkert ágengt, eru
nú vöknuð til athafna og láta ekki að sér
hæða. Þrátt fyrir |>að þó stríðsþjóðirnar séu
enn flakandi í sárum, standa þær nú öllu bet-
ur að vígi en áður — hafa vitkast af reynsl-
unni og eru lengra á leið komnar í þroskunar-
áttina. — Með þessum ummælum er þó
ekki átt við auðvalds stéttir landanna, því hjá
stéttum þeim getur ekki verið um neina
sanna þroskun að ræða; þar sem alt er aðal-
lega miðað við það tvent: að græða sem
mest fé og hafa sem víðtækust völd. Vér eig-
um hér við hinar svonefndu lægri stéttir land-
anna. er við sína drengilegu baráttu í stríð-
inu hafa vaknað til meðvitundar um eigin
krafta og um leið viljað hefjast til handa að
bæta kjör sín á öllum sviðum. Wilson Banda-
ríkja forseti lýsti því nýlega yfir á friðarþing-
inu, að nú væri sá dagur upp runninn, að
“fáeinir útvaldir réðu ekki lengur emir mál-
um veraldarinnar; örlög heimsms hvíldu nú
í höndum alþýðunnar”. Sömuleiðis tók hann
það sterklega fram, að eingöngu “alger og
afgerandi breyting frá því gamla fengi nú
skapað varanlegan frið.” Eigi er þess getið,
að þessar staðhæfingíu Bandaríkja forsetans
hafi mætt mótmælum á friðarþinginu og
mega orð hans því skoðast ljós vott-
ur hver rás viðburðanna nú er. Hið “gamla”
er að hverfa og í stað þess að koma annað
—nýtt, æðra og fullkomnara. “Fáeinir út-
valdir” ráða ekki lengur nema að nafninu til
og alþýðan, aðal-máttarstólpi hvers lands, er
nú óðum að taka völdin í sínar hendur.
Bandaríkin áttu ekki langan þátt í stríðinu.
Óhætt mun þó að fullyrða, að engar af stríðs-
þjóðunum hafi hrint af stokkum yfirgrips-
meiri framkvæmdum í stríðs þágu. Þessi
unga og þróttmikla lýðveldis þjóð umbylti að
heita mátti öllu sínu fyrra fyrirkomulagi, til
eflingar hluttöku sinni í baráttunni og til
þess að geta lagt fram sem stærstan skerf.
Þar af leiðandi hafa átt sér þar stað stórkost-
legar breytingar, sem Wilson forseti hefir að
sjálfsögðu haft í huga engu síður en breyt-
ingar í öðrum löndum, þegar hann mælti
ofangreind orð á friðarþinginu. Hinir
“fáeinu útvöldu” ráða ekki lengur einir öllu
í Bandaríkjununj; alþýðan þar er nú óðum
að hefjast til handa og verður slíkt augljósara
eftir því sem lengra líður.
Um þær stórfeldu breytingar, er áttu sér
stað í Bandaríkjunum eftir að þátttaka þeirra
í stríðinu hófst og til þessa dags, kemst Dr.
Frank Crane nýlega þannig að orði:
“Á meðan stríðið stóð yfir, hafa Banda-
ríkin farið í gegn um markvert reynslu tíma-
bil í hagsmunalegu tilliti. Vonandi er, að
augu þjóðarinnar og stjórnenda hennar opn-
ist nægilega til þess að geta séð slíkt og
skilið.
«
Vér höfum lagt stórkostlega mikið fé í söl-
urnar, og höfum nú meira fjármagn með
höndum en átti sér stað áður en stríðið hófst.
Vér höfum sent eitthvað tvær miljónir úr-
vals verkamanna vorra til heréefinga stöðva
og til Frakklands, dregið þá frá starfandi
vinnukrafti lands vors og fyrirsett þeim verk-
efni stríðsins, þrátt fyrir slíkt er framleiðsla
verkstæða vorra nú eins mikil og nokkru sinni
áður.
Ðuglegustu mennirnir hafa verið teknir frá
landbúnaðinum, uppskera vor nú þó meiri en
áður.
Vér höfum steypt oss í feikilegan stríðs-
kostnað, þrátt fyrir slíkt höfum vér þó
‘uppgötvað’ 20,000,000 ríkisskuldabréfa-
kaupendur og margfalt fleira fólk Ieggur nú
stund á sparnað og að verja fé sínu arðvæn-
lega, en áður átti sér stað.
Námur vorar hafa verið rændar verka-
mönnum, samt hefir framleiðsla þeirra auk-
ist en ekki minkað.
Þrátt fyrir það, þó þjóð vor hafi nú farið i
í gegn um meiri eldraun en nokkru sinni áð-
ur, hefir hún sýnt stórfeldari framtakssemi í [
öllum iðnaði og meiri starfskrafta á öllum I
sviðum.
Fjártjón vort hefir numið mörgum miljón-
um, þó er gróði vor stærri en áður og verka-
laun hærri.
Sannleikurinn er sá, að stríðið hefir reynst
sú svipuól, sem vakið hefir Bandaríkjaþjóð-
ina til meðvitundar um eigin afl og mátt.
Fengjum vér innleitt í hversdagslíf vort
þá starfshyggju, þann áhuga og einingu, er
vér sýndum með stríðs-hluttöku vorri—hvað
gætum vér þá ekki gert?”
Dr. Frank Crane leggur alla áherzlu á hina
nú stórum auknu starfskrafta þjóðar sinnar
í sambandi við framleiðslu og iðnað landsins.
Hann básúnar ekki auðvalds stéttina, finnur
sig lítt knúðan að hrósa þeim, sem ekki hafa
annað en eintóman auð til brunns að bera.
Framleiðsla og iðnaður, og að slíku sé starf-
að örugglega og kappsamlega, er í hans aug-
um aðal atriðið. En slíkt hvílir algerlega á
herðum alþýðunnar; starfskraftar hennar
halda bæði framleiðslunni og iðnaðinum
uppi.
+*—-----—--------------------------------► í
Alþjóða bandalagið.
Eins og vænta mátti, hefir hin fyrirhugaða
stofnun alþjóða-bandalags hlotið greiðan byr
á friðarþinginu. Af horfum nú að dæma
virðist engum vafa undirorpið, að það verði
myndað og grundvöllur þess lagður af þjóð-
anna mikilhæfustu leiðtogum og stjómvitr-
ingum. Og allir rétthugsandi og friðelskandi
einstaklingar munu vona heitt og einlæglega,
að stofnun slíks bræðralags þjóða á milli beri
þýðingarmikinn og víðtækan árangur —
þannig verði jafnvel unt að fyrirbyggja blóð-
ug stríð hjá mannkyninu. Enda mun óhætt
að fullyrða, að friðarhugsjónir hafi vakað
fyrir þeim, sem upphafsmenn eru alþjóða-
bandalags hreyfingarinnar. Að komist geti á
varanlegur alheims friður, grundvallaður á
réttlætis tilfinningu þjóðanna, er aðal-mark-
miðið, sem kept er eftir. Slíkar friðar hug-
sjónir eru aðal grundvallar hugsjónir alþjóða-
bandalagsins og öllum, sem það styðja aðal-
örfun til framkvæmda.
En þótt slíkt friðar samband þjóðanna
verði stofnað, eins og óefað mun eiga sér
stað, skyldi enginn samt ætla, að björninn sé
þegar unninn. Það er langt frá von til verkn-
aðar og alt eftir á meðan framkvæmdirnar
eru ekki komnar í Ijós. Eins og nú er ástatt
hjá hinum ýmsu þjóðum, sem þátttakendur
þessa sambands verða — fyr eða síðar —
þá er með öllu óvíst, hvað framtíðin kann að
geyma í skauti sínu. Rússland er nú ekki
iengur eitt ríki, heldur skift í ótal parta, sem
með öllu eru óháðir hver öðrum og að svo
komnu Iítil von til þeir verði aftur sameinað-
ir. Alt bendir til þess, að Þýzkaland sé að
fara sömu leiðina. Reynslan virðist sýna,
að í þeim löndum þar sem heimkomnir her-
menn taka saman höndum við alþýðuna, séu
stjómarbyltingar óumflýjanlegar. En eins
og við er að búast, skeður þetta helzt í þeim
löndum, þar mest harðstjórn hefir áður ríkt
og sannar lýðveldishugsjónir eigi náð að festa
rætur. (
Hjá öllum þjóðum gera nú vart við sig
meiri og minni sundrungar-öfl, sem aðallega
orsakast af óánægju alþýðustéttanna gegn
hinu vaxandi magni auðvalds stéttanna, er
lögum og lofum vilja ráða um heim allan.
Þessi barátta á milli þeirra fátæku og ríku er
í alla staði eðlileg og miðar vonandi til góðs.
Það er hið drotnunargjarna auðvald, sem er !
“óeðlilegt” og ósamræmanlegt sannri mann- j
vits þroskun þjóðanna. Hinn “almáttugi
dollar” er eigi annað en manna tilbúningur
og eins og nú er komið í heiminum, er engu
líkara en auðmennirnir séu að lenda í stök-
ustu vandræðum með alt sitt flókna og um-
fangsmikla verzlunarbrask. Sízt er því undr-
unarvert, þó alþýða flestra landa sé nú vökn-
uð til gleggri meðvitundar um ástandið eins
og það í raun og veru er og vilji hefjast eitt-
hvað til handa í umbóta áttina.
Á meðan slík mnbyrðis barátta stendur
yfir hjá þjóðunum, er hætt við “aiþjóða-
bandalagið” eigi við yfirgnæfandi örðugleika
að etja. Aðal-verkefni þess, að afstýra stríð-
um og stofna til friðar þjóða á milli, verð-
skuldar þó alheims viðurkenningu og krefst
öflugs fylgis allra velviljaðra og hugsandi ein-
staklinga, hvar á hnettinum sem þeir búa. Og
þó svo fari, að þjóðir þessa heims séu enn
ekki komnar á það sameiginlegt þroskastig
að slíkt allsherjar samband þeirra á milli geti
þrifist eða varað lengi, þá hlýtur þessi tilraun
í áttina þó að hafa góð og þýðingarmikil á-
hrif. Framtíðin vinnur óefað bug á flestum
þeim örðugleikum, sem nú eru óyfirstíganleg-
ir; þá nær það að rætast, sem lítið er annað
en draumur nú, og friðarhugsjónirnar sigra.
+—- — — - -----------— ---------------—♦
Islenzkt þjóðerni.
MeS stuttri grein 1. maí síðastl. ár, sem
birtist í Hkr. 23. s. m., gerSi eg nokkum veg-
.inn Ijóst, hvaða skoSun eg hefSi á viShaldi
íslenzks þjóSernis, tungu og bókmenta; hefi
eg þar litlu viS aS auka. En þar eS ísl. viku-
blöSin seinustu sanna þaS, aS nú séu okkar
faerustu menn í W.peg teknir aS reifa
“þjóSraeknismáliS” meS alvöm og alúS, þá
aetla eg aS fá aS auka viS — leggja orS í
belg — í þeirri von, aS vinur minn, ritst.
Hkr., unni mér þess, aS klrfra upp á hofniS.
ÞaS er víst, aS engum Vestur-lslendingi
kemur til hugar, aS nú eigi aS byggja múr
utan um alt íslenzkt, nei ekkert er fjarstæS-
ara en þaS; eg herfi áSur bent á, aS Vestur-
Isl. ættu aS kosta kapps um, aS varSveita
sem bezt þessa minjagripi feSra vorra, sem
"lýsa sem leiftur um nótt”, og ávaxta þenna
dýrmæta airf, er þeir þágu og fluttu vest-
ur um haf, til þess því betur aS vinna þessu
landi og þjóSinni, sem þeir em nú orSnir
hluti af, alt þaS gagn, sem þeir megna og
þeir em skyldir um sem uppbyggilegir þegn-
ar; þetta og ekkert annaS þykist eg viss um,
aS • vakir fyrir öllum þjóSræknisvinum, og
þetta þarf aS vera hvötin hjá öllum, eldri og
yngri, til þess aS rétta hverir öSrum bróSur-
hönd til heillar samvinnu í þessu okkar dýr-
mæta sérmáli.
Vestur-Isl. ætla ekki í þessu efni aS tcika
neitt frá öSmm, né misbjóSa þessu landi,
lögum þess né samþegnum sínum; nei, þvert
á móti ætla þeir í framtíSinni, sem fortíS-
inni, aS varSveita sína göfugu þjóSemis-
hæfileika og kynífylgjur í þjónustu þessa
lands, sem þeir heifa kjöriS sér og afkomend-
um sínum; þetta skilst mér meint, meS aS
vilja halda viS þjóSar einkennum vomm og
íslenzkrFtungu; aS vísu hefi eg séS því hald-
iS fram, aS þaS gerSi nú ekki svo miikiS til,
þótt máliS týndist, þjóSerniS glataSist ekki,
því kynsæld og listfengi héldi því viS; en alt
slíkt er yfirlætis glamur, sem er órökstutt;
reynsla og saga IiSinna tíma vitna móti því.
Eg hefi áSur sagt, og tek þaS fram enn, aS
máliS og bókmentirnar eru sá aflgjafi, sem
gefur þjóSerninu líf og andardrátt.
Eftir því sem mér hefir skilist, mun þaS
hafa orSiS einróma álit forgöngumanna máls-
ins, aS mesta nauSsyn þess væri aS mynda
allsherjar rfélag meSal Vestur-lslendinga,
sem hefSi fyrir markmiS aS efla og styrkja
þjóSemi sitt og rækta sem bezt hin göfugu
manndóms einkenni íslenzkrar þjóSar, og
þaS hygg eg, aS ynnrst þaS, myndi þjóS-
ræknismálinu verSa bjargaS. En þaS er
margt, sem víkja verSur úr vegi fyrir félags-
mynduninni, svo sem flokkaskifting, skoS-
anamunur og tortryggni í öSrum málum, og
sem svo oft hefir orSiS nytsömum og góSum
félagsskap aS fótakefli. Nei, ekkert, alls
ekkert af þessum samvinnuféndum má eiga
griSland innan vébanda allsherjar félagsins.
Þar til ber heldur enga nauSsyn, því máliS
er svo sérstaks eSlis; þar geta staSiS hliS viS
hliS íhaldsmaSurinn, frjálslyndi maSurinn,
lúterstrúarmaSurinn, Únítarinn og ný-guS- ,
fræSingurinn; sannarlega geta þessir allir
tekiS höndum saman og unniS meS bróSur-
hug aS þjóSræknismálinu. ÞaS er líka aSM-
skilyrSiS fyrir því, aS félagsskapurinn komi
aS tiIætluSum notum; þessir menn verSa all-
ir aS hafa jafna hlutdeild í stofnun félagsins
og starfrækslu; beztu menn af ölfum þessum
flokkum séu kvaddir til fyrirráSa og fram-
kvæmda; enginn einn flókkur hafi neitt vald
né umsjón aS einvörSungu. MeS pessum
hætti vænti eg þess, aS nálega allir Vestur-
Islendingar sinni meS fúsu geSi félags-
skapnum, ella mjög vandséS.
En hvaS verSur nú þegar hægt aS gera,
og hvaSan er helzt aS vænta stuSnings?
Eg hefi veriS aS velta því fyrir mér; í þessu
máli finst mér, aS Vestur-lslendingar ekki
standi allir jafnt aS vígi. — Eftir aldrinum
mun þaS fara aS nokkru lejrti; æskulýSur-
inn má mikiS hjálpa, ef foreldrar og aSrir,
sem annast um börnin, gera sér ant um aS
kenna þeim móSurmáliS fram á alþýSuskóla-
aldur í sambandi viS sunnudagsskólana, sem
aS sjálfsögSu brúka móSurmáliS fyrir skóla-
mál. • En miklu mest geta prestar íslenzku
safnaSanna komiS til leiSar, ef þeir, — 9em
eg tel sjálfsagt — láta sér þaS hughaldiS.
Einn af vorum ágætu leiStogum, séra Fr. J.
sál. Bergmann, sagSi í bréfi til mín: ”Eg
hefi sett mér, aS tala aldrei enskt orS, þegar
eg er aS segja börnunum til, reynt aS út-
skýra fyrir þeim lærdómana á móSurmálinu
og fá þau til aS gefa úrlausnir á því.” —
Eg held aS prestarnir, ásamt upp-
fræSslunni í andlegum efnum,
gætu vakiS, hjá unglingunum ást
og virSingu fyrir þjóSerni sínu,
fyrir arfinum dýrmæta, og glætt
hjá þeim löngun eftir aS öSlast
hann. — Unga fólkiS, sem kom-
iS er á þroskaárin, sem mest ligg-
ur á aS gefi þjóSræknismálinu
gaum og taki opnum örmum þeim
boSslkap, aS leggja rækt viS
þjóSerni sitt og móSurmál; viS
ljós skynsemi sinnar þarf þaS aS
rannsaka sögu þjóSar sinnar, og
láta sannfærast af henni, aS þjóS-
ræknismáliS er ekkert hégóma-
mál. Fjöldi af þessu unga fóliki,
einkum þaS, sem öSlast hefir hér
hærri mentun, eru sannir Islend-
ingar, sem unna þjóSerni sínu og
íslenzkri tungu; þetta unga fólk er
líklegt til aS vinna tiltrú jafnaldra
sinna; undir afskiftum og starf-
semi þess finst mér þjóSræknis-
máliS mest eiga framtíS sína.
Enn vjl eg minna á þaS, aS
vestur-íslenzku blöSin og ritstjór-
æ þeirra, geta mikiS unniS aS viS-
haldi íslenzkrar tungu og þjóS-
emis; þau geta hvatt lesenduma
og sýnt þeim nauSsyn málsins meS
óhrekjandi rökum, og svo meS
því aS viShafa gott mál, sem sam-
svari eSli og hljómlfegurS íslenzk-
unnar. AlþýSa les þau blöS,
engu síSur jmgri kynslóSin en sú
eldri. — Enn er þaS, aS mesta
nauSsyn er aS veita vestur um haf
straumum íslenzkra bókmenta og
fylgj ast sem bezt meS öllu bók-
mentastarfi heimaþjóSarinnar. —
Einhver kann nú aS svara því til,
aS ekki geti öll alþýSa komist yfir
mikiS af austur-íslenzkum bókum,
og er þaS aS vísu rétt. En til þess
er því aS svara, aS miklu meiri
hlluti Vestur-lslendinga getur átt
kost á, aS eiga aS nokkm stór-
mikinn skerf bóka heiman af móS-
urlandinu og sér þær aS miklum
notum, meS bókasöfnum og eink-
um meS því aS mynda örflug lestr-
arfélög, undir góSu fyrirkomulagi.
Nú liggur á aS sinna þeim; þau
ættu aS vera í hverri einustu ís-
lenzkri sveit, og í þeim ættu aS
standa allir þeir, sem aS nokkru
geta haft not þeirra, konur sem
karlar, og eg þori aS halda því
fram, aS þau geta stórmikiS stutt
aS viShaldi íslenzkræ tungu og
þjóSernis.
En stiærsta og örSugasta starfiS
er aS tryggja félagsskapinn og
samvinnuna í allsherjar félaginu;
viS vitum, hve miklu góSur félags-
skapur megnar aS koma í verk, og
vitum líka, hversu miklu illu sund-
urlyndi, öfund og tortrygni valda.
ÞaS eru skriSdýrin þau, sem naga
ræturnar undan svo mörgum
þjóSþrifa sarrnvinnu félagsskap.
HeiSruSu Vestur - íslendingar,
kæru bræSur og systur! Umfram
alt, varSveitiS móSurmáliS ykk-
ar, og hlúiS aS því; þessu heims-
fræga tungumáli, sem er eins og
okkar mesta vestur-íslenzka skáld
komst aS orSi: “mjúkt sem gull,
og hvelt sem stál”; málinu kjarn-
mikla, fagra og ylhýra; málinu
því, sem hinir vitru, hálærSu
fræSimenn annara þjóSa hylla svo
mjög og dást aS. E’f þiS týniS
því, glatiS þiS svo óumræSilega
miklu af sjálfum ykkur; svo stór-
miklu, aS þiS né afkomendur
ykkar bíSiS þess aldrei bætur um
aldir fram.
25. janúar 1919.
Jónas J. Húnford.
/
--------o--------
Ljúfar raddir.
Um þrjátíu ára skeiS hafa ísl.
Goodtemplæar í Winnipeg háS
fundi sína í viku 'hverri—á miS-
vikudögum og föstudögum—viS
hörpuslátt móSurmálsins. Og
ekkert tækifæri hafa þeir látiS ó-
notaS því ljúflingslagi sínu til
vegs og viShalds. Þar hafa ungir
jafnt sem aldraðir unaS sér viS
söng og sögu “stúkunni til heilla”
hvertf undarkveld alla þessa tíS;
Þessum Póstmeistara
Reyndust feær Góðar
Dodd’s Kidney Pills læknuSu
hans sára bak.
M. J. Morrison hafði liðið i þrjátíu
og fimm ár, en fékk fljótan eg
varanlegan bata.
Tarbot Vale, Victoria Co., N.S.
3. febr. (Skeyti).—Þeir sem ekki
hafa brúkaS Dodds Kidney Pills
og vildu fræSast um ágæti þesrra
sem nýrna meSal, geta fengiS á-
reiSanlegar upplýsingar hjá Mr.
M. J. Morrison, póstmeistaranum
héma.
“Eg halfSi þjáSst aif sárum bak-
verk í þrjátíu og fimm ár, en eftir
aS hafa brúkaS fyrstu öskjuna af
Dodd’s Kidney Pills, hefi eg ekki
fundiS til verkjar,” segir hann.
Dodd’s Kidney Pills eru óviS-
jafnanlegt meSad viS bakverk, sér-
staklega ef hann stafar frá nýr-
unum.”
ÞaS er vegna þess aS nýrun
voru veik, aS póstmeistarinn félkk
svo skjótan og varanlegan bata af
brúkun Dodd’s Kidney Pills. Þær
eru nýrna meSal, verkandi beint
á nýrun, og koma því þessu áríS-
andi líffæri til aS vinna aitt verk,
aS sía úr líkamanum öll óheilnæm
efni og sýkjandi gerla úr blóSinu.
ÞaS er vegna þeirra góSu verk-
ana í aS útrýma orsökum sjúk-
dóma, aS þessar pillur hafa rejrnst
svo vel viS lækningu á gigt, niSur-
fallssýki, hjartabilun, þvagteppu.
sykurveiki og riSu. SpyrjiS ná-
granna ySar um Dodd’s Kidney
Pills.
Dodd’s Kidney Pills, 50c. askj-
an eSa sex öskjur fyrir $2.50, í
öllum lyfjabúSum eSa The Dodds
Medicine Co., Limited, Toronto,
Ont.
þaSan hefir ”Jón Bygg” fengiS-
aS heyra sigursöng, er honum var
aif stalli hmndiS—og íslenzkur
var söngurinn sá. En ekki hafa
Goodtemplaramir látiS sitja viS
sönginn einan sér til gamans,
heldur sýnt í verkinu—meS í»-
lenzku-kenslu og öSru—aS lagiS
er þeim ljúft. — AS þeir muni því
taka öflugan þátt í þjóSemishreyí-
ingunni nývöknuSu, þarf ekki aS
efa. -- Frá ‘ Heklu” kemur þessá
rödd:
“Á fundi stúkunnar Heklu 31.
jan. síSastl. var eftirfylgjandi yf-
irlýsing san^jykt í einu hljóSi:
“Stúkan Hekla tjáir sig mseft -
mælta þeirri hreyfingu, sem nú á
sér staS meS Vestur-lslendingura
til viShalds íslenzks þjóSemis, og
er fús aS gjöra þaS, sem í hennar
valdi stendur til þess aS stySja aS
því, aS allsherjar tfélag komist á
meSál Islendinga í Vesturheimi í
því augnamiSi.
’ ‘Stúkan álítur enn fremur. aS
þaS sé skylda allra íslenzkra fé-
laga, aS stySja þetta mál, þar sem
þeirra eigin tilvera er undir því
komin, aS þjóSemiS haldist viS.’"
G. Árnason,
skrifari.
Vel fór á því, aS úr þeim systra-
hópi (ísl. G. T. stúk.) talaSi fjnrsrt
sú, sem elzt er og öflugust. Frá
hinum systmnum—í bæ og bygS
—væri ljúft aS lesa líkar raddir.
Nú hafa félögin þessi, meS aS-
stoS bræSra og systra, er fjrrir
sömu hugsjónum halfa barist, Ijrft
því Grettistaki aS brjóta Bakkus
á bak aftur. En annaS engu
minna er þó fyrir hendi, þar »e«i
er viShald þjóSemis og timgu —
móSurmáls — vesturfluttra Is-
lendinga meS niSjum þeirra. AS
því er þá aS snua ser, meS sömu
elju og sýnd var í fangbrögSunum
viS hiS fyrra GrettistcikiS, Enda.
er verkiS þegar hafiS, því G. T.
stúkumar hér hafa aS nýju bjrrjaS
á íslenzku-kenslu fyrir böm. Og
þegar þung verSur glíman hin
nýja syngja þær aS sjálfsögSu
“stúkunni til heilla” þessi orS ve«t-
ur-íslenzka skáldsins nýlátna, er
hann “Út um vötn og velli” kvaS
oss til hvatningar í einu gullfallegu
“íslandsminni” sínu:
“Sé smátt af vomm arfi eftir,
samt ættar-markiS varir enn,
því, þegar einhver hindmn
heftir,
þaS hvetur oss aS vera menn.
Vér finnum nafn þitt brent í
blóSiS,
oss býSur slórhug Egils-ljóSiS
(Framhald á 5. blsj