Heimskringla - 13.08.1919, Blaðsíða 3

WINNIPEG, 13. ÁGÚST 191$.
3. BLAÐSIÐA
Hringhendu samkepnin.
(Framh. frá 2. bls.)
2. Vordags yfir bjartri brún
blíð hvar lifa minni
sælu-hrifin svffur hún
í sólar-bifreiðinni.
3. Iða’ af fjöri augun snör,
yndis-kjörin prísa,
gáfu-snör, af gæðum ör,
glefiiförum lýsa.
4. öllu, vítt um lög og láð,
lífið nýtt hún færir;
alt er frítt og frjólst í bráð;
foldu blítt hún nærir.
5. Heilsar fjallið himins mey
hýst í mjallar-feldi.
Dverga-hallir dylja ei
dans, er hallar kveldi.
6. Áin, fegin sumri’ og sól,
söng og rnegin hlýtur
af sér fleygir klaka-kjól
kát er veginn lrýtur.
7. Falla Ægis faðminn í
finst ei bagi henni.
ferðalagi flýtir ]>ví,
för ]>ó haginn grenni.
8. Hýrnar, yngist ait á jörð
ekkert þvingar sóminn;
fjörúgt syngur fugla-hjörð
fögur kringum blómin.
Ú. Nett sig skrýðir náttúran
í nægta’ og prýði skrúða;
al-lífs blíða unnustan
enn er fa-jðust brúða-
10. Sóley, fjóla og fífillinn
faðma sólar-sporin;
heims- öll -ból óg himininn
halda jól á — vorin.
11. Nú er kátt í lofti’ og lund,
Iffið máttar-þrungið;
leikið dátt um græna grund,
galað hátt og sungið.
Gamanvísur.
1. Guöadætur, glaðlyndar,
grát í kæti breyta,
fögru, mætu meyjarnar
meinabætur veita.
2. Allur blossar andinn — hvar
ástin hossar meyju! —
Æðstu hnossin eilífðar
eru kossar — Freyju!
Auðvald og ánauð.
1. Ó, þér menn. með auð og völd,
alt þér spennið klónum,
og frelsið grennið öld frá öld,
og ódygð kennið flónum.
2. Fyrir iþetta friður er
fenginn rétt að nafni. —
Gálga-hettur geymið þér
í gömlu pretta-safni.
3. Vaða’ um hauður vágestir,
vitja snauðra lýða;
hungurs-dauði’ og drepsóttir,
dilkar auðvalds-stríða.
4. Verkföll stsfa ávalt af
auðvalds-klafa sórum,
því menn kafa þrældóms-haf,
þrauta vafið bórum.
5. En þau telur auðvaldið
uppreist, xélar, pretti!
í>að ýtum selur engin grið,
en af þeim stelur rétti-
6. Yfirvöldin þjóna því,
þess má fjöldinn gjalda,
sem að köldum kjörum í
kannar gjöldin alda.
7. Þeir sem bralla fólk að flá
flagga allar stundir.
Flesta galla fela má
falsi og skjalli undir.
8. Verkalýðsins vondum hag
verður tíð að breyta;
ella líður að þeim dag
að alheims-stríð má ]>reyta.
9. Synd og blóði ötuð er
allra þjóða “menning”. —
Enn ei góðan ávöxt ber
aldin bróður-kenning. ,
10. Mammon kennir mönnnm enn:
manndráp, brennur, hungur! j—
Hvar er menning mæt, er senn
myrkra spcnni klungur?
11. Eg sé í gnda: frelsi’ og frið
faðma land og sæinn,
og alt stranda Loka-lið
og leidd til— fjandans hræin!
Sorg þó slái’ og svelli brá.
sízt um tjáir kvarta.
Staka.
Iþví bót ei má við beisku fá
böli, er þjáir hjarta.
J. Ásgejr J. Líndal,
Vietoria, B. C.
XXÍII-
Til Fjallkonunnar.
Enn, sem forðum, þér er þín
þögul skorðuð æfi,
ísuin-borðuð eyjan mín
út’ í nórður-sævi.
Staka.
Alls kyns mæða mér er send,
mótgangs þræði öldu,
í iífs-næðing einn eg stend
á bersvæði köldu.
Jón Youkonfari,
Blaine, Wash...
xxrv.
Morgunvísur.
1. Myrkra deyðast öflin öll
árla heiður, fagur,
út á breiðan blómsturvöll
bjartur skniðar dagur.
2. Uppheims blossar unaðs ljós
árdags hnossið blíða.
Geisla-fossar rjóðri rós
réMa kossa þíða.
HEIMSKRINCLA
Heyrist róleg reyna hljóð
rödd um skógar göngin,
vantar lóu að eins óð
ástar þróa sönginn.
:• Útsýn fágar fögur mörk,
frelsi trjáa lifir;
krónu hóa breiðir björk
blómin smáu yfir.
. Alt er kátt því erjur strfðs
er’ að sóttum runnar;
andar dráttinn léttir lýðs,
lifs og náttúrunnar.
S. J. Magnússon,
Piney, Man.
XXV.
Staka.
Eftir skóla-aldur minn
eg vil róla’ um síðir,
hvar nætursól og svanurinn
sumar-kjóli prýðir.
G. J. Goodmundson
Winnipeg.
XXVI.
Hringhenda.
Sólar hárið fléttast frá
fögrum báru-laugum,
fjóla smóra hýrum hjá
hlær með tár í augum.
L. F. Kristjánsson,
Westfold, Man-
XXVII.
Vor um strindi vekja fer
von að myndist bragur.
Nú í lyndi leikur inér
ljúfur yndis-dagur.
Vetrar gjólu veikjast hljóð
um veðra-þólið stranga,
en vordags-sólu geisla glóð
glansar á fjólu vanga.
Vermir stundum vorsins blíð
vefur mund um hauður
viðjum bundin velur stríð,
Vetur blundar dauður.
Þannig líða æfi-iár
eins og stríður vetur
eftir hríðar feikn og fár
fagnað blíðu getur.
Á þá bólar engri neyð
efa’ eg skjólið varla,
þegar mér rólar gæfa greið
til gylfa sólar-halla.
Ingólfur Árnason,
Glenboro, Man.
XXVIII.
Vorvisa.
Sólar undán mjúkri mund
múripn hrundi ísa.
Eftir stundar bana blund
blóm úr grundu risa-
S. E. Einarsson,
< Árborg, Man.
XXIX.
Minning bezta okkar er
íslenzkt flest að geymi,
er drengska]) mesta drýgjum hér
og dáð í Vesturheimi.
Andrés Gíslason,
Vogar, Man.
XXX.
Steikt í blóði branda völd
böls á glóðum liggja.
Þá skal Fróða-friðar-öld
Frelsi þjóða tryggja.
Walter Paulson,
Foam Lake, Sask.
XXXI.
Vetrarkoma.
Stormar aka’ um ár og völl
ækjum jaka’ og mjalla.
Hátt, sem staka hlymji snjöll,
hringir klaka-bjalla.
G. J. Guttormsson,
Lcel- River, Man.
Þjóðrækni.
Erindi flutt fslendingadaginn í
Winnipeg, 5. ágúst 1919.
Herra forseti,
háttvirtu tilheyrendur. „
Erindi þetta, er mér hefir veriS
úthlutað að flytja, er einskonar
viðauki við skemtiskrá hátíðar-
haldsins að þessu sinni. Sýnir það
sig bezt á því, að því fylgir eng-
inn sálmur. Það er minni, ó-
sungið og kvæðislaust.
Orsökin til þess að þessari ræðu
er nú bætt við er sú, að forstöðu-
nefnd hins nýmyndaða “Þjóð-
ræknisfélags” sendi þá áskorun til
allra forstöðunefnda, er standa
fyrir þjóðminningar hátíðarhaldi
á þessu sumri, víðsvegar um bygð-
ir vorar hér í álfu, að þær léti
flytja ræðu um þjóðrækni þjóð-
minningardaginn, til þess að vekja
athygli almennings á þessu nauð-
synjamáli. Með þessu var þó eigi
það álit í ljós látið af nefndinni,
að hinar ræðurnar, er jafnan og
að sjálfsögðu eru fluttar, vawu
þessu sérstaka málefni óviðkom-
andi, því hvorki eru þær það né
geta verið. Hver Islendingadag-
ur er að réttum skilnú*gi þjóð-
minningardagur, — dagurinn er
ryfjar upp minningarnar um ætt-
land vort, þjóð og sögu, safnar
þeim saman og hvetur oss til að
varðveita þær, og segja og gera
söguna lengri. En hinsvegar er
það satt, að vegna þess hvað
minni þessi eru orðin að föstum
og rótgrónum vana, er þeim síður
eftirtekt veitt, hve góð sem eru, en
áður var. Þau eru, — og þér fyr-
irgefið saklaust gaman, — eigi
lengur sú frjófgandi dögg, er fell-
ur á vitsmunagæru þjóðarinnar,
sem hergöngu tóku til sigurs og
frama, heldur miklu fremur hús-
leki, er vort háttprúða, skrautbúna
fólk íærir sig undan. til þess að
vakna ekki um höfuðió.
Efni þessa erindis er þá það, að
minna á eitt orð, er orðið hefir
fyrir alveg einstöku mótlæti nú á
síðari tíð, með því að úr því hef-
ir verið gerður umskiftingur. —
En svo voru þau börn nefnd í
þjóðtrú Islands, er töpuðu sínu
sanna eðli, svo að engir vissu or-
sök til, og var því þá kent um, að
um barnið hefði verið skift og í
þess stað látin gamall og útlifaður
álfur, er huldufólkið kýtti saman
og brá yfir gervi burtu numda
barnsins, til þess að komast hjá
gamalmenna framfærslu. Hvað
hæft er í þeirri trú, skal ósagt, en
þó eru margir er standa á því fast,
að umskiftingar séu til og þeir hafi
sjálfir séð þá og komist í kynni við
þá. En þetta orð, sem vér vild-
um minna yður á, er orðið “þjóð-
rækni”. Það er eitt af hinum
yngri börnum íslenzkunnar og
finst ekki í fornu máli að sögn
Guðbrandar okkar Vigfússonar.
Það felur og í sér eitt af hinum
yngri hugtökum vorum — hugtak
er kvaddi til alveg sérstakra fram-
kvæmda, —- þegar íslenzku þjóð-
inni lá mest á--sem gæfi það öll-
um góðum ásetning djörfung og
dug, — á fyrra hluta hinnar 1$.
aldar. Or^Sið er leitt af stofnin- j
um “þjóð”, en það sk.ilja allir, og
sögninni “að rækja ”.En að rækja
eitthvað, í fornu máli, var sama
og legjga stund á það og vera
minnugur á það. Orðið þýðir þá
eiginlega að leggja stund á það er
þjóðinni má vera til hagsældar og
vera minnugur á það er verða má
henni til sæmdar. Það er göfugt
orð; það er norræn konungsdótt-
ir, og þess vert að leysa það úr
álfa höndum en vísa umskiftingn-
um til baka á eigin hrepp.
Orðið er myndað yfir hugtak,
eða hugsjón, eða “verkavitran",
eins og höfuðskáld vort kemst að
orði, og felur í sér lífstilgang full-
kominn, syo að þar þarf engu við
að bæta. Að lýsa þeim tilgangi
tekur of langt mál, en benda má á
dæmi, er skýra þann tilgang, og er
þá helzt til að greina æfisögur
vorra nýtustu og beztu manna. Þó
er æfi eins sérstaks manns öðrum
fremur svo, að engin skýrir lífstil-
ganginn er felst í orðinu þjóð-
rækni” eins vel. En það er æfi-
saga Jóns Sigurðssonar. Hann
var ekki eingöngu minnugur á það,
sem þjóðinni horfði til hagsbóta,
heldur jafnan og ávalt á það er
verða mátti henni til sem mestrar
sæmdar. Hann lagði stund á að
efla hagsmuni hennar út á við og
inn á við. Hann vann að því að
vekja hjá henni þekkingu á sjálfri
sér og sögu sinni og æ fi. — Nauð-
synlegasta mentunarskilyrðið til
þess að verða tekinn í mannatölu.
Hann vann að því að afla henni
sjálfstæðis svo hún fengi ráðið sér
sjálf og verið sinn eigin gæfu-
smiður. Hann vann að því að
útvega henni frjálsa verzlun, sem
var hið sama og fá henni myndug-
leika til að fara með eigið fé. En
samfara þessu leitaði hann sóma
hennar í öllu, og fyrst og fremst
með því sjálfur að sýna með eig-
in framkomu og lífi, að hann vissi
hvað sæmd var. Hann var tals-
maður hennar, erindreki, út á
meðal erlendra þjóða, sonur henn-
ar; af honum hlaut henni að vaxa
eður þvema virðing, af honum
hlaut hún að verða dæmd.
Það er á orðið, í þeirri merk-
ingu, einá og Jón Sigurðsson út-
vildum benda, og svo hitt að það hvert öðru, vegna þess að það er manna, Svía, Dana, Engla og Saxa
er ómaklegt að láta þá hugsjón, undirstaða updir vorri sameigin- og íslendinga.
sem það relur í sér, giatast og legu heill. Við það vex kraftur (Jm fjársjóðu þessa, sem tunga
gleymast, þótt vér séum hingað vor og geta. Á sundrung vex Vor geymir og varðveitir, farast
flutt, heldur að það sé miklu ekkert nema lítilmenska og rógur. einum hinum merkasta manni á
fremur sjálfsagt að vernda hana, | En við það að mynda fastari heild Norðurlöndum svo orð:
helga sér hana og lifa henni, eftir þróast sú tilfinning, er kemur því
því sem hver hefir máttinn til. j til leiðar að hver finnur til með
Petta er í fyrsta lagi stóra og | öðrum, og er þá það bræðrafélag
mikla skyldan gagnvart sjálfum 1 myndað, er byggir á þjóðernisleg-
j---------------- “Viljir
þú Islendingur að marki fá á*st á
oss; í öðru lagi, skyldan gagnvart
afkomendum vorum, og í þriðja
lagi skyldan gagnvart kjörlandi
voru og því þjóðfélagi, sem vér
skipum.
um skyldleika, sameiginlegri sögu
og tungu og írændsemi. Þjóð-
rækni vor hlýtur að ganga út á
það, ef vér reynumst hugtakinu
trú, að vernda og gæta vel sæmd-
landi þínu, þá blaðaðu í æfi þess
og kyntu þér alt það, sem þar er
skrifað af mentun og athöfnum
feðra þinna. Takirðq í burtu það,
sem þeir hafa skrásett, munu þér
ei að eins æði daufleg Norður-
lönd, heldur muntu í sögu mann-
kynsins finna álíkt skarð og
Auðvitað blandast engum hug-j ar vorrar. En er vér höfum mynd- stjörnufræðingurinn, ef hann vant-
ur um það, að vér hér í þessari ( sterka sameiginlega heild, varð- j ag( Leiðarstjörnuna.”
' veitir enginn eigin sæmd fyllilega > þag er um þessa tungu ag ræSa_
nema hann gæt. sæmdar heildar-; ag viShalda þekkingunni á henni
mnar um leið. Og þá ætti það; og veita eftir megni ögrum þ.
að verða hugfast að engmn getur hekkingUi
sem oss verða sam-
orðið stór, sæmdum hlaðinn, á
kostnað meðbræðranna.
álfu getum eigi langt stund á þjóð-
rækni í sömu mynd og Jón Sig-
urðsson. I fyrsta lagi erum vér
ekki menn til þess, í öðru lagi hag-
ar öðruvísi til hér á meðal vor en
á stóð fyrir honum, og í þriðja lagi
eru viðfangsefnin önnur en þá
voru.
En hugsjónin er hin sama og við
hana ber að leggja rækt. Að
leggja stund á alt það, er verða má
þjóð vorri til framfara, vera minn-
ugir á alt er verða má henni til
sæmdar; þessi viðfangsefni eru«e-
varandi, og endalaust verkefni öll-
um, svo eigi þurfa þeir að vinna
upp aftur það, sem aðrir hafa
gprt, hafi verkið verið vel unnið,
er stund vilja leggja á þjóðrækni.
Hvorttveggja þetta má gera
hvar sem búið er, og getur það
engum orðið til meins á einn eða
neinn hátt. <
Til dæmis hér í þessu landi:
Vér erum orðin óaðskiljanlegur
hluti þessa þjóðfélags. Hvernig
í ósköpunum gæti það orðið þessu
þjóðfélagi til meins þótt vér legð-
um stund á alt það er verða mætti
fólki voru hér til framfara, og vær-
um minnugir á alt það er verða
mætti því til sæmdar? Yrði ekki
þjóðfélagið auðugra fyrir það?
Eigi sízt ef vér værum vel minn-
ugir á hið síðara. Að hverju er
þflóðfélaginu prýði fremur en
þeim, sem gæta sinnar sæmdar?
— En nú kunna einhverjir að
segja: þetta er alt með útlendu
móti, og verður því ósamhljóða
þjóðfélaginu hér --- íslenzk þjóð-
rækni. — Vér höfum ekki tíma til
að fara út í það nú, hvað eiginlega
felist í þessu, sem kallað er út-
lent. En útleggingu einmælis-
manna á því neitum vér gersam-
lega. Eiginlega er ekkert útlent
af því sem í heiminum er, svo
lengi sem ríkin eða löndin eru
nokkur hluti heimsins, eða þá, að
alt er útlent á hverjum þeim stað
er það hefir ekki orðið til á. En
að miða útlent eða innlent við
stjórnar umráð, á einum tíma eða
öðrum, er að miða^ það við alls
ekki neitt. Því alt er hégómi und-
ir sólinni, og þau eigi þá sízt. En
við skulum segja að þetta sé að
einhverju leyti útlent, getur þjóðfé-
laginu orðið mein að því? Er
eigi aðfenginn auður jafnt auður
sem sá heimafengni? Voru það
ekki hugsjónirnar, vakningin, sem
þeir urðu fyrir við utanferðir, for-
feður vorir, er skópu hið marg-
breytilega og furðulega mentalíf
er þróaðist hjá þjóðinni á sögu- og
sagnfræðaöldinni, er komu þjóð-
inni til að hugsa, leggja stund á
listir og vísindi? Telur eigi enska
þjóðin það stóran þátt í framfara-
sögu sinni, hið útlenda líf, andlega
og líkamlega, er til landsins flutt-
ist með þangað komu Dana á 9.—
10. öld, með þangað komu Norð-
manna frá Normandi á 11. öld,
með þangað komu Hugenotta á
17. öld?
Svo er og annað, að þjóðrækni
vor hér hlýtur að verða mestmegn-
is snertandi oss hér, og getur því
eigi talist útlend. Vér erum bú-
endur hér, eigum heima hér, erum
því innlendir í hinum sanna skilr>-
ingi. Þjóðrækni vor hér hlýtur
að ganga út á það að draga oss
saman, og ef vér erum trúir hug
takinu, sem felst í orðinu, þá líka
að gera oss að jafn-betri mönnum
en vér vorum annars. Og er það
eigi þessu þjóðlífi til gagns og
góðs? Hún hlýtur að ganga út á
ferða, svo að þeir verði hluttak-
endur í hinum sama auði. Og
hvernig gæti það skoðast þessu
þess, skulum vér segja, að vér þjóSUfi tH meina eður ógagns?
Þó þetta kynni nú að leiða til
gengjumst eigi upp við fagurgala
hrintum af oss kjassi og fleðuskap,
krefðumst réttar vors sem menn,
og þættumst engum skulda ölmusu
fyrir það að fá að vera hér, verð-
Ef svo væri, þá skoðar hinn ágæti
vísindamaður Englendinga, Dr.
George Webbe Dasent, er var við
Oxford háskóla, þetta nokkuð á
annan veg. Hann segir í formála
ur eigi séð að þjóðfélagið bíði fyrir íslenzk-ensku orðabókinni
neinn halla við það. Það þótti til
forna betri einn liðsmaður en 1 0
þrælar. Þótt það leiddi nú'af
þessu, að vér tækjum eigi með
þökkum aðdróttunum frá fákunn-
merku, er kend er við Cleasbey,
þar sem hann er að tala um hinn
mikla kostnað og erfiði og verk
að koma henni út: “En þá væri
alt hið mikla erfiði vel launið, ef
andi skríl, og sendum hnútur þær þaS gæti leitt til þess ag draga at.
skýrði það með æfi sinni, sem vér það að draga oss saman, nær
til baka; þótt vér legðum oss eigi
til sem brúarviðu eða reiðingstorf,
ofan í hvert forarsýkið, svo aðrir auSur
gætu gengið þar þurrum fótum yf-
ir, þótt vér afsegðum að leggja til
börn vor til þess að verða þræla
og ambáttir — með haft um ökla
og hring um háls--- er eigi sjáan-
legt að þetta þjóðfélag bíði neitt
tjón við það. Þótt vér vildum
hafa hönd í bagga með hvaða
stefnu þetta þjóðfélag tæki, hvaða
framtíð það skapaði sér og oss, þá
er það ekki nema vor erfðaborinn
réttur, því vér erum eigi bornir á-
nauðugir, heldur frjálsir menn.
Þjóðrækni vor Islendinga hlýt-
ur að skapa þjóðarþrif fyrir ríkis-
heildina hér, og eigi annað.
En — nú er fleira innifalið í
þjóðræknis hreyfingunni, en að
stunda það, sem þjóðinni íslenzku
hér er til hagsbóta og vera minn-
ugir á það, sem henni er til sæmd-
ar, — og nú er talið. Það er við-
hald erlendrar tungu, og samband
við erlent ríki. Eða er ekki svo?
Jú, það er innifalið í þessu hug-
taki; en það fellur undir hina lið-
ina tvo — til hagsbóta og sæmd-
ar. Að vér höldum sambandinu
sem nákomnuátu við heimaþjóð
vora er oss og þessu þjóðlífi til
hagsbóta. Að vér höldum við
feðratungu vorri, er oss og þjóðfé-
laginu til sæmdar.
Er sæmd eða vansæmd að
mentun. Er það ekki mentun að
lesa og tala þá tungu, sem er ein af
frumtungum og undirstöðumálum
hins mentaða heims? Fremur
undirstöðumál enskunnar og
skandínavísku málanna, en latínan
eða grískan. Prof. Max Mueller,
hinn mikli málfræðingur Oxford
háskólans, sagði: “Að kunna eitt
mál er að kunna ekkert mál.” Ef
hér væri um tungu að ræða, er ætti
engar bókmentir, er óskyld væri
siðmenningar málunum nýju, væri
öðru máli að gegna. Þá væri
vanséð að í því væri nokkur
sæmd að halda henni við eða
kunna hana. Ef þetta til dæmis
væri Hottentotta mál, eða Kaffira
eða Jakuta. En svo er eigi.
Þetta er undirstöðumálið eitt,
heimsmenningarinnar sjálfrar. Það
er eitthvert frægasta bókmenta-
mál veraldarinnar. Það er Fræði-
safnið mikla, er geymir sögu stór-
hluta * Norðurálfunnar yfir vist
skeið, sva áð þeirr^r sögu er
hvergi annarsstaðar að leita en
þar. Það er fræðibókin, er geym-
ir hin sameiginlegu hptjuljóð, —
trúarljóð gotnesk-germanska kyn-
stofnsins áður en tungurnar að-
greindust, svo að um þau má segja
hið sama og skáldið kvað um Suð-
ur-Jóta: “Söm eru öll vor sig-
urljóð og sami vermir oss eldur."
Það eru ljóðin vor allra, Norð-
hygli enskra fræðimanna að bók-
mentum Islands. Því, þótt aðal-
tungunnar liggi í hinum
fornu sögum, þá skyldi enginn
ætla að hin íslenzka tunga síðari
alda sé eigi þess verð að kynna sér
hana. Hvergi í veröldinni að
sama hlutfalli við mannfjölda, hef-
ir þróast annað eins bókmentalíf,
óslitið, kynslóð eftir kynslóð, og
á þessari fjarlægu eyju.”. Og
svo bætir hann því við, að enginn
fræðimaður mundi sjá eftir þeim
tíma og fyrirhöfn er hann legði í
að læra þessa tungu, eftir að hann
gæti farið að lesa Eddurnar og
sögurnar. Sjálfur gat Dasent
bezt um þetta dæmt, — þessi af-
ar nákvæmi og snildarlegi þýð-
andi Njálssögu, — því sjálfur
hafði hann þetta reynt. ----- Nú
verður öðrum hverjum að trúa,
Dr. Dasent eða útburðarsöngnum,
sem telur það þessu landi háska,
að nokkrar þúsundir hér kunni að
mæla íslenzku.
Sú er bót í máli að engir Islend-
ingar hér halda þó slíku fram.
Það eru að eins einstakir kaupa-
laupar, er trúa að þeir skifti um
eðli og þjóðerni með hverri maga-
fylli, — og eg held að það sé satt,
— sonar-synir og sonar-sonar-
synir karlsins sáluga í þjóðsögunni
er seldi gullkambinn fyrir fjórar
skónálar. Það eru þessir gæðing-
ar, sem halda að þeim verði létt-
ara skeiðið^ ef þeir bregða á sig
snarvölu og eru þjóðernislega í
mútu, því þeir ætla ekki að berj-
ast eins og sá sem út í vindinn
élær, heldur eins og þeir sem hand-
sama hnossið. — Þá er þetta eigi
athugað, að halda uppi sambandi
við erlent ríki. Væri Island eitt
af hinum miklu og fjölbygðu meg-
inríkjum þessa heims, væri tala
vor hér í álfu jafn margar miljón-
ir og hér teljast þúsundir, gæti ver-
ið ástæða til þess að ætla, að þetta
ríki legði óhug á það samband
sem vér hefðum við heimalandið
og legði í það þann skilning að til-
gangurinn væri annar en sá að
halda uppi viðkynningu og leggja
stund á eina sérstaka fræði. Legði
þann skilning í að stýrt væri að
stjórnarbyltingu, eða heimsveldis-
samtökum. En nú erum vér að
eins örfáar þúsundir hér og heima
að eins örfáar þúsundir. Getur
því engum óbrjáluðum þetta til
hugar komið, engum er nokkurri
þekkingu hefir yfir að ráða og
nokkurt hyggjuvit til að beita
henni. Mun því sá ótti, að vér
finnum ónáð fyrir augum bræðra
vorra hér, ef vér rækjum eða séum
minnugir á móðurþjóð vora, á
engu bygður.
Hitt er þá að athuga, hvort það
geti verið oss sæmd eða ósæmd
(Framh. á 7. blu.)