Heimskringla - 17.12.1919, Blaðsíða 1

Heimskringla - 17.12.1919, Blaðsíða 1
SENDIÐ EFTIR I Okeypis Premíuskrá yfir VERÐMÆTA MUNI ROYAL CROWN SOAPS, Ltd 654 Maiu St. Winnipeg XXXIV. ÁR. WINNIPEG, WANITOBA, MIÐVIKUDAGINN .17. DESEMBER 1919 NÚMER 12 Á förum. SIR ROBERT L. BORDEN Kefir becSist lausnar frá stjórnar- formenskunni sökum heilsubrests. Hann er rúmlega hálf sjötugur aS aldri og heifir verið stjórnarfor- maSur Canada síSan 9. okt 1911. CANADA Stjórnarbreyting stendur fyrir dyrum í Ottawa. Hefir Sir Robert L. Borden beSist lausnar frá stjómarformensku sökum van- heilsu og er búist viÖ atS hann fari frá um áramótin. Auk hans er sagt aÖ fimm aðrir ráðherrar muni ganga úr stjórninni, flestir fyrir vanheilsu eða aldurssakir. Þeir eru Sir Geo. E. Foster verzlunar- málaráðgjafi, 76ára gamall; Hon. Döherty dómsmálaráðgjafi, 74 ára gamall; Hon. MaTtin Burrell ríkisritari, Hon. C. C. Ballantyne flotamálaráðgjafi og Hon. Arthur L. Sifton ráðgjafi opinberra verka, og svo Sir Edward Kemp, sem stjórnaði hermálum Canada á Eng- landi. Hver verður eftirmaður Bordens er tvísýnt, en líklegastir eru taldir Hon. Arthur Meighen núverandi innaríkisráðgjafi eða Hon. James A. Calder innflutn- ingsmálaráðgjafi. Sumir tilnefnaj Sir Thomas White og Hon. New-^ ton W. Rowell, en hinir tveir fyr" nefndu munu taldir nær því. Aukakosning til sambandsþings- ins fyrir North Ontario kjördæmið fór fram 9. þ. m. og fóru leikar þannig að þingmannsefni bænda- flokksins, R. H. Halibert, var kos- inn með 128 atkvæðum umfram gagnsæikjanda sinn( N. D. Mc- Kinnon, stjórnarsinna. Óveður mikið hefir geysað fyr- ir austurströndum Canada undan- farna daga og gert mikið tjón á skipum og bátum. Við New- foundland hafa kipsskaðar sér- staklega orðið tilfinnanlegir, mest þó fiskiskútur. í Torontoborg er mikið rifist um bólusetningar um iþessar mundir. Hefir stjórnin skipað svo fyrir að bólusetning skuli fram fara í borg- inni; Er sú skipun gerð sam- kvæmt tillögum heilbrigðismála- fulltrúans, sem er embættismaður fylkisstjórnarinnar. En bæjar- stjórnin í Toronto er amdvíg þess- ari skyldubólusetningu og hefir neitað að láta framlfýlgja henni Engu að síður er fóllk bólusett unn- vörpum daglega og gerir það mest hræðslan við kúabóluna, sem þar hefir gert vart við sig. Andstæð- ingar bólusetningarinnar halda því fratn að bólusetningin verði fleir" um að fjörtjóni en bólan, og hafa þeir hlotið styrk fyrir máli sínu ný- legu.,er kunnur leikhússtjóri þar í boiginni dó af völdum bólusetn- ingar. Fylkisþ ingið í Quebec kom saman á föstudaginn. Talið er líklegt að stjórnarformaðurinn, Sir Lomer Gouin muni leggja nið- ur emibætti á þessu þingi, vegna ó- samlyndis innbyrðis í liberala ríokknum. Hver muni verða eft- irmaður hans er óvíst. Sambandsstjórnin hefir bannað útflutning á prentpappír. Hon. T. A. Crerar, foringi bændaflokksins í Canada, hélt fund í Kentville, Nova Scotia, á laugardaginn og talaði máli bændaflokksins. Sagði hann að 75 bændalflokks menn mundu verða kosnir á næsta samibands- þing. Vínsala til Canada frá Bretlandi fer vaxandi þrátt fyrir bannlögin. Frá nóvember 1917 til nóvember 1918 voru 5000 gallon af vín- föngum flutt inn og nam verðgildi þeirra 1000 sterlingspundum. Frá nóv. 1918 til nóv. 1919 voru aft- ur á móti flutt til Canada 1 5 þús. gallon, sem virt voru á 1 1 6 sterl- ingspund, svo hér er um drjúga framlför að ræða. Sama gildir einnig um heima tiilbúin vínföng. Þau námu 3,566,955 gallonum fjárhagsárið 1918, en þetta fjár- hagsár, sem endaði 3 1. marz 1919 nam vínfangaframleiðslan 4,187,- 1 09 gallonum. Samkvæmt skýrslum sambands- stjórnarinnar hafa $5,000,000.00 verið veittir til landkaupa og bú- staða handa heimkomnum her- mönnum fram til I 5. nóv. 16175 lán hafa verið tekin og eru þau $31 34 að meðaltali. Fyrir landa- kaup var lánað $28,1 25,250; fyr" ir umbætur $4,528,325; umbæt- ur á stjórnarlandi $1,375,173; fyrir skepnur og áhöld $3,882,62 7 Tveir menn biðu bana og 4 meiddust til muna við járnbrautar- slys nálægt Sherbrooke, Que., 1 1. þ. m. Fjörutíu leiðandi republikkar í California sendu nýlega Will. H. Flays, iformanni miðstjórnar flokks ins, áskorun um að gangast fyrir því, að senatorar flokksins sam- þykki ifriðarsamningana, og kalla framkomu þeirra í senatinu háð- ung og þjóðarsmán. Auk þess sé moldun friðarsamninganna í sen- atinu “svik við bandamenn vora en sigur fyrir Þýzkaland. Aístaða senatoranna, elf þeir bæti ekki ráð sitt, telja þessir fjörutíu til niður- dreps fyrir flokkinn. slaka til í sumum þeim greinum1 litlar ástir eru með þeim sagðar. friðarsamninganna, sem utanríkis- Verkamenn hafa tvo á boðstólum, málanefnd Bandaríkja senatsins þá Ólaf Friðriksson ritstjóra jafn- hefði mest haft á móti, ef ekki kæmi í bága við meginatriði samn- inganna. Er búist við að þetta verði til þess að friðarsamningarn- ir komist nú bráðlega gegnum sen- atið. "Þetta," segir ráðstefnan, “er gert til þess, að Bandaríkin geti sem fyrst haft hönd í bagga með heimspólitíkinni." Kosningar til samíbandsþingsins í Ástralíu fóru fram á laugardag- Þingið í Colorado hefir samþykt!‘nn- °g vann samsteypustjómin lögin um rétt kvenna til alríkis - undir forustu Hon. William Hug'h' kosninga. ’ Ennþá vantar sam- þykki sex ríkja til þess að lögin séu löglega samþykt. Þingið í Norður Dakota hefir með 61 atkv. gegn 44 krafist þess að dómsmálaráðgjafi ríkisins( William Langer, leggi niður em- bætti sitt. Hann er andstæðingur "The Non Partisans League” og þyrnir í augum hennar. Wilson forseti hefir boðað föstudaginh 2. janúar sem almenn- an frídag í Bandaríkjunum. Er það manntalsdagur. BANDARIKIN Kolanámuverk'fallinu er nú loks- ins lokið fyrir alvöru og námu- mennirnir teknir aftur til vinnu sinnar. Þetta skeði dftir að stjórn- in hafðih ótað að láta starfrækja námurnar með hervaldi. Gugn- uðu þá verkfallsmenn og gengu að þeixn miðlunartilboðum, sem sátta- nefndin haifði boðið, sem var 1 4 prósent launahækkun( og sem vera skyldi í gildi þar til nefnd, skipuð af stjórninni, hefði rannsakað kjör og kringumstæður námumannanna og komið fram með tillögur, sem síðan ætti að byggja varanlegan kaupmála á. Sagt er að innan- ríkisráðgjafi stjórnarinnar, Hon. Franklin Lane, eigi að vera for- maður þessarar nefndar. Mest er A. Mitchell Palmer dómsmálaráð- herra ríkjanna þakkað að verk- fallinu er lokið. Hafði hann full- veldi fyrir stjórnina á hendi til að semja við málsaðila, og sýndi hann frábærlegan dugnað og ráðdeild í gerðum sínum. Áætlað er að kolanámuverkfallið hatfi kostað Bandaríkin 1 /2 biljón dala, og stóð það þó ýfir aðeins mánuð. Miðstjórn Republikka flokks- ins hélt fund í Chicago 11. þ. m Var þar rætt um komandi kosning- ar og önnur áhugamál 'flokksins. Demokratar og Wilson forseti skammaðir og taldir óifærir til stjórnar og Republikkar eini flokk- urinn, sem skipaður væri hæfum mönnum til stjórnarstarfa. Sigur" inn taldi fundurinn flokknum vísan við kosningarnar, og samþykti síð- an að hafa útnefningaifund flokks- ins í Chicago 8. júní n. k., þar sem merkisberi flokksins verður valinn til forsetakosninganna. BRETLAND Heimastjórn Irlands á ennþá ekki upp á háborðið hjá brezku stjórninni. Fyrir rúmri viku síðan lýsti Rt. Hon. Walter Hume Long því hátíðlega yfir að stjórnin hefði fullsamið fruimvarap til heima- stjórnar fyrir írland, sem Irum mundi falla í geð. Voru nú marg- ir vongóðir að svo mundi reynast. Á mánudaginn lýsir svo stjórhar- formaðurinn sjálfur, Lloyd George því yfir að ekkert heimastjórnar- frumvarp verði lagt fyrir þetta þing. Það verði að bíða seinni og íbetri tíma. Enskum flugmanni, Capt. Ross Smith að nafni, hefir tekist að fljúga alla leið frá Englandi til Ástralíu og vinna 1 0 þúsund sterl- ingspunda verðlaunin, sem Ástr" alíustjórnin hét þeim, sem fyrstur leysti það þrekvirki alf höndum. Hann lagði upp frá Lundúnum 1 2. nóvember, en kom til Ástralíu 1 0. þ. m. og var því nærri mánuð á leiðinni. Verkamannafulltrúar víðsvegar um Bretland héldu fund mikinn í Lundúnum 1 0. þ. m., þar sem sam- þykt var því nær í einu hljóði að krefjast þess að allar kolanámur á Englandi og Skotlandi yrðu gerðar að þjóðeign og starfræktar af rík- u. Allir helztu menn verka- mannaflokksins, svo sem Arthur Henderson, J. H. Thomas og Ro- bert Smillie, voru viðstaddir og héldu ræður og voru einhuga með þjóðeignarkröfunni. Gray lávarður, endiherra Breta í Washington, er nýkominn til Lundúna snögga ferð að sagt er. Alment er talað að hann muni hafa einhverjar þýðingarmiklar fréttir að færa Lloyd George í sambandi við 'friðarsamningana og Banda ríkin, sem ekki þótt ábyggilegt að láta á pappírinn eða að senda boðíbera með þau. Sendiherrann fór því sjálfur. es sigur, hefir 10 manna meiri- hluta í hinu nýkosna þingi. Sjálf- ur náði Hughes kosningu og eins ráðgjafar hans. Verkamanna- flökkurinn græddi aðeins þrjú þingsæti og er það lítið þegar þess er gætt, að alment var búist við að hann mundi steypa stjóminni. Clemenceau dvaldi í Lundúnum fram yfir helgina á ráðstefnu með Lloyd George. Heimleiðis hélt hann á mánudaginn, en þá vildi honum það óhapp til, að hann féll á skipsfjöl og rifbrotnaði Engu að síður sat kar'l fund með ráð- gjöfum sínum eftir heimkomu sína til Parísar. Stjórnarskifti hafa nýlega orðið í Rúmeníu, og heitir sá Alexander Vaide Voevod, sem myndað hefir nýju stjórnina. Er það samsteypu- stjórn þriggja flokka. Kósakkahöfðinginn Denikine vann nýlega mikinn sigur á her- sveitum Bolslhevikinga náglægt Kamyshin og tók 2500 herfanga og miklar vopnabirgðir. Aftur hafa Bolshevikingar tekið borgina Pultava og gersundrað herdeild- um Yudenich. Jafnaðarmenn á Italíu heimta að stjórnin semji frið við Lenine- stjórnina á Rússlandi. Rúmenar gerðu upptækar 240 miljónir franka á tolihúsinu í Budapest áður en þeir héldu heim- leiðis. Bandamenn hafa lánað Austur- ríki 500 miljón franka virði af kol- um og vistum. Danska stjórnin hefir viðurkent lýðveldið Austurríki. Fyrsta þing framkvæmarnefnd" alþjóðasambandsins verður haldið í París að sumri komandi. Áður átti það að vera í Washing- ton, en sökum örlaga friðarsamn- inganna í senatinu hefir þessi breyting verið gerð. aðarmannablaðsins Dagsbrún og Þorv. Þorvarðarson prentsmiðju- stjóra. Hæstiréttur a að fá vistarveru til bráðabirgða á lofti betrunar- hússins, og er nú verið að breyta gluggum hússins fiski í hverjum róðri, en sótt hafa þeir út úr fjarðarmynni. Árabát- ar úr Hrísey hafa einnig aflað á- gætlega utarlega í ifirðinum, en reitingsafli hefir verið inn eftir öll- um firði. Veðrátrtan óvenjulega stilt og gæftir góðar. Rvík 1 0. nóv. Gufunes selt. Heyrst hefir, að og gera nýjan Rggert Jónsson hafi nýlega selt fangagarðinum1 að austan verðu. Þar verða og’ settar nýjar dyr á múrvegginn um- . , . _ *—'pjftv-i v j uuaoou iian n vicga acii mngang i þaðjir fangagarðjnuml Gufunes fyrir 375 þúsund krónur. Kaupendur eru eigendur mótor- ÖNNUR LÖND. ar ÍSLAND. hverfis fangagarðinn. Klukkunni verður seinkað um 1 klukkustund annað kvöld. Fiskiafli er ágætur um Suður- og Norðurland, en aftur lítið um afla við Austurland. Stórhýsi Jónatans kaupm. Þor- steinssonar við Vatnsstíg er nú nær fullgert að utan, og verður mjög prýðilegt hús og stórborgarlegt. Þungt kvef gengur hér í bænum og eru margir veikir. Bráðabirgðalög voru gefin út 5. þ. m., er heimila stjóminni að banna flutning til landsins á varn- ingi, sem stjórnin telur stafa sýk- ingarhættu af. Þar til teljast not- aður fatnaður, lín sængurfatnaður, dulur, pappírsafklippur, hár, húð- ir o. fl. Lögin öðlast þegar gildi. Nýlega var sagt frá því í dönsku blaði( að í enska blaðinu "Elictric" ian 15. ágúst hafi verið rætt um það, að Bretar hafi í hyggju að fara að gera sér mat úr vatnsaifli íslands. Er þar talað um Detti-j foss, sem sé eign brezks félags, og einnig um Þjórsá. Virðist mega af því ráða, að Bretar séu eitthvað; riðnir við “Titan”. -Gyllir blað-j ið það mjög hve gróðavænlegt það muni vera, að notfæra sér vatnsaflið hér á landi. En þess lætur það getið, að verkamenn verði að flylja til landsins ef nokk- uð eigi að verða úr framkvæmd- um. — Danska blaðið ámælir mjög athafnaleysi Dana og skorar 'fastlega á þá að hefjast handa. — Horfurnar eru mjög góðar ef alt verður "opnað upp á gátt”. skipsins Víkings, og hafa þeir látið skipið upp í nokkurn hluta kaup- verðsins. “Nýársnóttin” hefir verið leikin undamfarin kvöld og þótt takast á- gætlega. “íshúsfélag Reykjavíkur” var 25 ára 5. nóv. Það er eitt merki- legasta og þarfasta félag( sem hér heifir verið stofnað. Hugmyndin kom frá Vesturheimi og þaðan kom sá maðurinn, sem sagði fyrir um gerð íshússins og haft hefir stjórn þess á hendi þennan aldar" fjórðimg. Það er hr. Jóhannes Nordal. Allir eru þeir nú látnir, sem voru í fyrstu stjóm félagsins, en það voru: Tr. Gunnarsson, Chr. Zirnsen og Björn Jónsson. — Gjaldkerastörfum gegndi Zimsen sálugi og má fullyrða að þau hefði ekki getað verið í höndum betra manns. — Félag þetta hefir unnið stórmikið gagn, sem varla verður metið til fjár, og bar sig vel frá upphafi, en slíkt var fátítt um hlutafélög hér á landi fyrir 25 ár- um. Það er gaman fyrir Jóh. Nordal að geta litið yfir þetta lamga og þarflega starf sitt, sem hann hefir gegnt af miklum dugn- aði og trúmensku. Dansinn í Hruna heitir leikrit það, sem Indriði Einarsson er nú að semja. Hefir Vísir getið þess áður, og var þá kallað “Fallið veldi”, en höfundurinn hefir nú horfið frá því nafni. Prófessorsembætti í lögum við háskóla Islands er auglýst laust til umsóknar — fresturinn til 1. des- emiber næstk. Embætti þessu gegndi prófesíior Eir.ar Arnórsson, Nýtt hlutafélag sem “Kári” heit-( sem nú hefir fengið lausn, en hefir verið settur til að gegna embætt- ir, var stofnað hér í ibænum í fyrra kvöld. Meðal helztu hluthafa er inu fyrst um sinn. Þorsteinn kaupmaður Jónsson frá Seyðisfirði, en margir hinna eru búsettir norðan og austan lands. Félagið ætlar að kaupa botn- vörpuskip til fiskiveiða. Eyjafirði í gær. Undanfama daga hefir verið hlaðafli á mótorbáta og árabáta hér á firðinum. Halfa mótorbát- arnir fengið 4—6000 pund af Ámi Jónsson kaupmaður frá ísafirði andaðist á Landakotsspít- alanum í gær eftir langvarandi veikindi. Merkur maður um margt og höfðingi. Bróðir hans Grímur andaðist á sama spítalanum fyrir fám vikum síðan. Báðir voru þeir bræður prestaskólakandidatar, en gáfu sig ekki við prestverkum. ----------o----------- Stjórnarformennirnir Clemence- au og Lloyd George höfðu ráð- stefnu í Lundúnum á Iaugardaginn, ásamt fulltrúa Italíustjórnar og nokkrum öðrum stjórnafulltrúum. Kom ráðstefnan sér saman um að tilkynna stjórn Bandaríkjanna að hún (ráðstefnan) væri viljug til að Rvík 1 5. nóv. Kosningar til Alþingis fóru fram í dag. En ekki verða úrslitin kunn úr öllum kjördæmum fyr en um mánaðamótin. Frá Akureyri og fsafirði fréttist í kvöld. Á mánu- daginn 1 7. verður talið í Reykja- vík og fjórum sýslum, og úr því kemur hver sýslan á fætur annari. Engar kosningar fóru fram í 9 kjördæmum, þar voru gömlu þing- mennirnir kosnir gagnsóknarlaust. I sjálfri höfuðborginni er kosninga . “spenningurinn” mjög mikill og knálega hefir verið sóttur róður" inn. Þar eru fimm í kjöri, svo sem kunnugt er. Gerðu Heima- stjórnarménn og félagið Sjálf- stjórn kosningabandalag um þá Jón Magnússon og Svein Björns- son. En nokkrir sjálfstæðismenn undu illa slíku bandalagi og út- nefndu Jakob Möller ritstjóra Vís- is. Segja menn að hann sé gerður út til höfuðs Jóni Magnússyni, því FUNDARB0Ð. Ársfundur ííevfkhig Press,Limited,verður hald- inn á skrifstofu félagsins, 729 Sherbrooke St., Winni- peg, laugardaginn þann 10. ]anúar 1920; kl. 12:30 e. h. S. THORVALDSON, forseti. Winnipeg, 15. des. 1919, PAUL REYKDAL, ritari.

x

Heimskringla

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Heimskringla
https://timarit.is/publication/129

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.