Heimskringla - 16.06.1920, Blaðsíða 5

WINNIPEfc, 16. JÚNI, 1920.
HEIMSKRINGLA
5. BLAÐSIÐA
Imperial Bank of
Canada
STOFNSETTUR 1876.—AÐALSKRIFST.: TORONTO, ONT.
HöfutSstóll uppborgaöur: $7,000,000. Varasjóöur: 7,508,000
Állar eígnir....................8108,000,000
183 fitbfi f Domlnion «f C'anda. Spa rlsjóbsdeíld f lnerju fitböi, og mft
byrja Spariajfiðarelknln^ meí því aí leKgja inn $1.00 eöa meira. Vextlr
eru borisaölr af penlnvrum y*ar frfi innlejSKM-deffl. ónkað eftlr vIÖMkift-
iim yflar. Án,es:juIeK viÖNklfti uc^lauN og ftbyrfst.
Útibú Bankans aS Gimii og Riveiton, Manitoba.
ÞJÓÐRÆKNISFÉLAG ÍSLENDIKGA í VESTURHEIMI.
P. O. Box 923, Winnipeg, Manitoba.
í stjórnarnefnd félagsins eru: Séra Rögnvaldur Pétursson
forseti, 650 Maryland St., Wlnnipeg; Jón J. Bfldfeill vara-forseti,
2106 Portage Ave., Wpg.; Sig. Júl. Jóhannesson slififari, 917 Ing-
ersoll St-, Wpg.; Ásg. I. Blöndal, varaskrifari, Wynyard, Sask.;
Gísli Jónsson fjármálaritari, 906 Banning St-, Wpg.; Stefán Ein-
arsson vara-fjármálaritari, Riverton, Man-; Ásm. P. Jóhannsson
gjaldkeri, 796 Victor St„ Wpg.; séra Albert Kristjánsson vara-
gjaldkeri, Lundar Man.; og Finnur Johnson skjalavörður, 698
Sargent Ave., Wpg.
Fastafundi hefir nefndin fjórða föstudagskv. hvers mánaöar.
sinni orku að þessu eina, hann lét
eigi meira til- Það er fyrst, þegar
menningin nær til að þroskast og
Hfstilgangurinn verður æðri, að
lífsbaráttan verður vægari. Ekk-
ert er því til, er betur sannar orðin
fornu: “Maðurinn lifir ekki á einu
saman brauði”, á því að laga sam-
félag sitt eftir sýkisdropanum.
En of mjög virðist þó sú hugsun
vera ráðandi í heiminum og í kenn-
ingum helztu Ieiðtoganna um þess-
ar mundir. Kemur þetta jafnt
fram hjá öllum stéttum, háum sem
lágum. — Bók er ný komin út eftir
einn hinn mesta og snjallasta leið-
toga jafnaðarmanna í Bandaríkj-
unum, Upton Sinclair, þann sem rit-
aði um sláturhúsin miklu í Chicago
nú fyrir nokkrum árum, og eftirtekt
vakti um allan heim á hinni við-
bjóðslegu grimd og ágirnd, sem
stjórnar stóriðnaði þessa lands.
Bókin hafði stórkostleg áhrif og
varð orsök til þess, að farið var að
rannsaka og kippa í lag ýmsu, sem
þar fór misförum. Þessi seinni bók
(hans heitir “Ábati trúarbragðanna’
og er afar hatðorður dómur um
kirkjudeildir álfunnar, en einkuhn
allskoúar svikastofnanir sem ganga
undir nafni trúarbragðanna, er eig-
inlega ekkert annað takmark hafa
en að ná valdi yfir fáfróðum lýð,
til að láta hann leggja sem mest
af mörkum við þá, sem fyrir þessu
standa. Fjölda margir, eins og al-
kunnugt er, hafa tapað trú á hinar
fornu kenningar miðaldakirkjunn-
ar, án þess þó að hafa losað úr
huga sér hindurvitnatrúna að hinu
minsta leýti. Fól'k þetta er ekki
frjálst í huga, þrátt fyrir það þó
það hafi slept eldri öfgunum til að
taka upp hinar yngri. Það lifir
enn í þeirri trú sem ekki er skoðun.
Hugurinn er ekki laus við töfra-
átrúnaðinn, kraftaverkátrú, að eðl-
islögmál tilverunnar sé einskonar
hending, sem eigi grundvallist á
neinum virkilegum sannindum, og
megi því snúa því og gerbreyta
með ýmsum töfra-athöfnum. Svo
má leiða það í hvaða öfgar sem er,
ef öfgarnar eru nýjar. Ef falsarinn
getur látið því sýnast að hann sé
nógu fáfróður um veraldlegar sak-
ir, en því meira á hann að vita um
hinar andlegu. Til þess þarf hann
að vera ókunnugur, helzt að enginn
viti neitt um hann, fyr en hann
kemur fram á sjónarsviðið. Og
það er auðvelt, því nógir eru til,
sem lítt virðast kunnir samtíðinni.
Skifta þeir um nafn og velja sér ein-
hver heiti, sem með öllu eru óskilj-
anleg en helzt virðast stafa frá
Austurlöndum. Eifln eftir annan
telur hann upp, er þannig hafa leik-
ið á samtíð sína, alt fyrir hagnaðar-
vonina, sem af því kann að spretta.
\ Hið sama finnur hann að kirkj-
unum eldri, að tilgangurinn víðast
er hinn sami og hjá villiþjóða flokk-
unum, viðhald hins lfkamlega ein-
göngu, á kostnað hins andlega, svo
að allar sannar framfarir eru tept-
ar. Þessu fylgir öllu saman meira
og minna fals. Verkin eru gerð til
þess að sýnast. Fáfræðinni þarf
að halda við, og er þá nokkuð
langt gengið, — skólar eru settir til
þess að menta unglinga í fáfræði
og hleypidómum, og það er haldið
próf á því, og þeim eru gefin verð-
laun fyrir þesskonar próf, alveg
eins og þar seifi um virkilega ment-
unarstofnun er að ræða. Þetta er
gert til þess að koma inn þeirri
skoðun, að verið sé að menta ung-
dóminn. En allir trúa á mentunina
í orði kveðnu, þó naumast viti þeir
hvað mentun er.
Margt er svo satt í bók þessari,
að flestir, sem hana lesa, munu
finna einhver dæmi þess, sem þar
er lýst, rétt í kringum sig. En öll-
um rétthugsandi mönnum hlýtur að
sárna að svo skuli vera. Að tak-
maékið, sem sózt er eftir, skuli vera
þessi frumtilgangur lægstu lífs-
myndanna í ríki tilverunnar. Og
jafnvel hjá höfundinum-sjálfum
finnur maður að eigi er langt frá
að það sé einnig tilgangur hans
með lífinu. Það er enn búið í sýk-
isdropanum og eigi lengra komið.
Flestir munu hafa tekið eftir því,
að um ekkert er talað meira nú á
dögum en endurreisn veraldarinnar
eða mannkynsns, eftir hina miklu
og sorglegu eyðileggingu, sem staf-
aði af veraldarófriðnum. Allir 'vita
að það þarf að byggja upp aftur, í
ein hafi orðið varskift, þegar til
um það hefir verið mikið talað að
reisa hið nýja mannfélág á nýjum
grunni, fá því nýjan lífstilgang,
nýjar hugsjónir til að lifa fyrir. En
hvað verður svo? Víðasthvar er
hinn nýi grundvöllurinn rústin
forna, upp úr öskunni er reist sama
mannfélagsbyggingin og áður var.
Endurreisnin er í því fólgin, að
keppa um heimsverzlunina, ná
henni sem mest í sínar hendur, og
fá útilokað sem mest alla aðra.
Enn á að byggja ofan á samkepni
og líkamlegu valdi, sá sterkari að
gleypa hinn veikari. Kapp og há-
værð og öfund og jafnvel kala er
nú þetta farið að skapa á milli öfl-
ugust þjóðanna er áður stóðu hlið
við Wið. Kvartanir heyrast, að
einn hafi orði ðvarskiftur, þegar til
kom, að útbýta hlunnindunum,
höfnum, landspildum, skaðabótum,
veralunarítökum, yfirráðum, skip-
um, fréítaþráðum og öllum hinum
stærri áhöldum til viðskiftadrotn-
unar- Yms ódáðavefk eru afsök-
uð sem nauðsynelg. Lífið á að
halda áfram að búa í sýkisdropan-
En hvermg er svo úr efni því
unnið? Verið er að búa til kenn-
| ingar, steypa upp hugsunarhátt, er
I stafar aftan úr hinum myrkustu
miðöldum. Eigi er Iítil áherzla lögð
á endurreisn og viðhald hinnar yfir-
náttúriegu trúar. Þeirrar trúar,
j sem blindar dómgreind og skyn-
semd manna. Hún á að- endur
j skapa heiminn. Á heilræði Fjal’l-
í ræðunnar eigi minst. Þetta er noínt
ýmsum nöfnum. Heittrúnaður,
trú á opinberun, á kraft helgra
dóma. lCvíðinn yfir hinu ytra á-
' standi v hjálpar þessari svokölluðu
i vakningu til. Bugaðar og hálf-
i bugaðar sálir hætta að hugsa, verð-
j ur það fyrst fyrir eins og veikum og
| viltum manni, aðv leita sem fyrst
hælis. En þesskonar stefna er ekk-
ert annað en bein yfirlýsing að öll
menningarviðleytni sé fánýt, og að
mannkynsbaráttan sé ekkert annað
en líkamleg barátta hér á jörð. Að
i andlega framförin hafi ekkert að
! segja, hún snerti ekki þetta líf.
Eftir því eru þá verk hinna æðstu
j mannvina og umbótamanna eigi til
neins. Verk Sókratesar hafa ekk-
ert við þetta líf að gera- Verk
, Krists, verk siðbótarmannanna,
j verk þeirra, sem leystu bönd rang-
sleitninnar, sem sundurbrutu þræl-
dómsókin, sem afnámu verzlun
með munaðarlaus börn, sem fengið
hafa heiminum allan þann verka-
létti, er hann hefir hlotið, og linað
og mýkt stritið og erfiðið. Verk
þessara hafa þá ekkert að þýða, og
koma lífinu ekkert við. Verk
Lúthers, Húss og Servetusar, verk
Garibalda, Lincolns og Jóns Sig-
urðssonar, verk Shaftburys lá-
varðar, Barnardos læknis og þús-
unda annara. Eftir því að dæma
hafa listaverkin enga þýðingu, —
þau sem mest og bezt hafa flutt
mannkynið burt úr sýkisdropan-
um og opnað fyrir anda mannsins
æðri og fegurri bústaði. — Verk
skáldanna mörgu, sem halda sam-
vizkum mannanna vakandi og
mannúðinni lifandi, verk miljón-
anna mörgu, er enginn kann að til-
greina, er dags daglega við hin til-
breytingarsmáú störf sigra einn
erfiðleikann eftir annan, eina
freistinguna eftir aðra. Ef aftur-
hvarfsstefnan, afturkastsskoðan-
irnar eiga nú að verða starfandi og
drotnandi í heimjnum, þá er það
bert að engin þessara verka hefir
neitt að þýða né það sem fer í
j sömu átt. Þau eru tilgangslaus.
j lífinu er þannig hagað að þau eiga
j ekkert skylt við það. Ef framför-
in í þekkingu og vitsmunalegri full-
j komnun er algerlega utan við lífið
I og því til engra nota.
(Framh.)
um.
Engin kvartar um að hún hafi
verið varskift af hugsjónum, eða
af tækifærum til að leijja í ljós hin-
ar fögru játningar sínar, eða loforð
til veraldarinnar ef álagahríðinni
ströngu létti. Engin kvartar um
að hún hafi ekki fengið sinn full-
komna skerf af Faðirvori eða Fjall-
ræðunni, eða að hún geti ekki
komið hugsjónum þeim fram, af
því að samán hafi gengið Ianda-
mærin. Allar hafa þar fengið sitt.
Jóhann Sigurjónsson.
(Framh. frá 1. bls.)
ar lundir, og þegar útliti'5 var sem
ískyggilegast um alla framtíS Jó-
hanns, heyrSi eg hann oft dásit aS
TaungæSum foreldra sinna og ann-
ara ættingja^ En þaS hrökk ekki
langt þótt hann fengi ríflegan fjár-
styrk heiman aS. Hann var ekki
ihólfsmaSur um neitt, ástríSumar
voru sterkar og ó'stýrilátar, og fyr-
irli'tningin fyrir smáskildingnum
nokkumveginn takmarkalaus. —
Hann hneigSist snemma til víns, og
helfi eg ekkki séS örari mann viS
drykkjuiborS en hann. Hann var
þá óskabarn augnabliksins, kon-
ungur allra skýjaborga og loftkast-
ala, — sjálfur Bakkus var í hon-
uml En hann var ekki forsjár-
maSur til fjárvarSveizIu þá stund"
ina. AuSvitaS komst hann í fjár-
kröggur og sigldi hann oft krapp-
ann. En þó klauf hann strauminn
merkilega vel. Þrátt fyrir álla
eySslusemina, gat hann veriS
furSu sparneytinn og nægjusamur
aSra stundina. Eg minnist þes
aS þegar hann var aS leggja síS-
ustu hönd á Fjalla-Eyvindt bjó
'hann í litlu kvistherbergi, annaSist
sjiálfur matreiSslu og ræstingu, og
komst þá af meS ótrúlega litla pen-
inga. Hann IifSi líka í sífeldri
gróSavon, og hjálpaSi þaS honum
ekki lítiS. StöSugt var hann aS
fást viS hinar og þessar uppgötv-
anir, og varSi til þeirra miklum
tíma, og tíSum miklu meira fé, en
hann gat viS sig losaS. Hann var
fulltrúa um, aS þær mundu verSa
rér hin mesta auSsuppspretta. ÞaS
brást aS vísu, en gróSavonin geng-
ur næst gróSanum sjálfum. —
ÁriS 1905 kom fyrsta leikrit
hans út, Dr. Rung. ÞaS var ófull-
komiS byrjandarit, veikbygt og
fálmandi. ViS.fangsefniS var höf-
undinum ofviSa, og hnúturinn ekki
leystur, heldur högginn meS því
aS láta höfuSpersónuna ærast aS
leikslokuim. Þar aS aúki var sá
megingalli á leikritinu, aS þaS
gerSist alstaSar og hvergi, átti sér
hvorki staS né stund. og varS því
þjóSernislaust og litlaust. Ein-
staka tilsvör leiftruSu, en sjálft
þrumuveSur harmleiksins skall
aldrei yfir. LeikritiS sætti ómild’
um dómum í dönskum blöSum, en
þó tóku tveir ritdómarar, Julius
Clausen og Otto Borschehius, \
annan streng. BáSir sáu þó miis-
smiíSin á leiknum, en Julius Cfau-
sen gat þess, aS menn mundu
framvegis veita öllu eftirtekt, sem
kæmi frá penna ihöfundarins. Eg
man eftir því aS Jóhann gladdist
af þeim orSuíil.
Þrem árum seinna hafSi hann
lokiS viS annaS sit, Bóndann á
Hrauni. Höfundurinn hafSi nú
miklu fraustari fótfestu en áSur,
því nú var h»nn kominn heim til Is-
lands, heiim á íslenzkan íbóndabæ,
þar sem hann þekti hvern krók og
kyma. En þó var langt frá því,
aS sigurinn væri unninn meS þessu
leikriti. Höfundurinn hafSi ekki
lagt verulega rækt viS neina per-
sónu leiksins nema aSal persón-
una, Sveinunga bónda. Hanh er
gamall, stórgerSur oig einráSur bú-
höldur, og héfir höfundurinn lýst
honum af næmum skilningi dg
sterkri samúS. En Sveinungi bygg-
ir hinum persónunum næstum því
út af leiksviSinu. Jórunn hiisfreyja
er aS vísu einkend meS fáum og
skýrum dráttum, en um vinnuifólk-
iS verSur ekki sama sagt, og sjálfur
biSillinn, Sölvi grasafræSingur,
kemur tæpast til gi'éina í leiknum.
Þó er leiikritiS fult aif einkennileg-
um skáldskap og andríki, en sá var
IjóSur á, aS sjálft andríkiS varS
falskt og óeSlilegt í munni þessa
óibreytta alþýSufó’Iks, sem höfund-
urinn var aS lýsa.
Þann sigur vann Jóhann í þetta
sinn. aS eitt af aSalIeikhúsunum í
Kaupmannahölfn tók leikritiS aS
sér og lofaSi aS sýna þaS. En svo
fór fyrir margvíslega vafningá og }
vífilengjur, pem mér er ekki full' |
Ijóst, hverjum var aSallega aS J
kenna, aS ínn á leiksviSiS komst
leikurinn ekki fyr en mörgum ár-
um seinna, og var hann þá sýndur
á konunglega leikhúsinu. Hann
komst því Iheldur ekki á prent á
dönsku fyr en þá, en á íslenzku
kom hann út þá þegar ( 1908), og
var leikinn hér í Reykjavík um vet-
urinn eftir. LeikritiS hlaut víst
yfirleitt góSar viStökur hér, og
Einar Hjörleifason skri'faSi ritdóm
um þaS af góSvild og skilningi.
En hvaS hjálpar þaS íslenzkuLTi
manni í útlöndum, þótt hann
hljóti nokkra viSurkenningu hér
úti á lslandi? Hann var ber-
skjaldaSur eftir sem áSur, en nú
var sú stund komin, aS Jóhann
þurfti aS vinna sigur, helzt fullán
úrslita sigur, á þeim útlenda vett-
vangi, sem hann hafSi sjálfur valiS
sér.
E.g man eiftir því, aS skömmu
efitir aS Jóhanni halfSi tekist aS
koma leikriti sínu á framfæri viS
DagmarleikhúsiS, varS umrætt um
þau tíSindi í hóp nokkurra ís-
lenzkra stúdenta. Menn voru aS
tala um, aS iþetta mundi vera í
fyrsta sinn, aS íslenzkt leikrit yrSi
sýnt í útlöndum. En þá gall ein-
hver viS, “aS ibezt væri aS heyra
lófaklappiS fyrst”. Þau orS loSa
| í eyrum mér enn þann d< ; í dag
öæSi vegna þess aS þau eru ósvik-
'n íslenzka, en þó ekki síSur vegna
úns, aS þau lýsa prýSilega vél af-
; stöSu íslenzkra stúdenta til Jó-
| hanns um þær mundir. Margir
þeirra voru góSir félagar hans, en
eg sé enga ástæSu til aS draga dul
á þaS, aS í augum flestra þeirra
var hann þá orSinn vonarpening'
ur.
En einmitt þá fóru sumir þeir,
sem þektu Jóhann bezt, aS hafa
fulla trú á honum. ÞaS kom
'fyrst í Ijós, þegar verulega harSn-
aSi í ári fyrir honum, aS þetta ör-
lynda og óvarkárna augnabliks-
barn bjó yfir hörSum, ósveigjan-
iegum viljakrafti. ÞaS var engin
furSa, þótt þeir sem lítiS þektu
hannt héldu aS hann væri ekker't
annaS en óstöSuglyndur og óráS-
inn ofurhugi. VeSrabrigSin í til-
finningalífi hans Voru oft snögg og
komu mönnum á óvart. 1 íslenzku
pólitíkinni, sem þá var eins og ó-
slökkvandi eldur í stúdentanýlenck,
unni í Kaupmanriahöfn, var hann
t. d. alt annaS en stefnufastur. og
oft var þaS gersamlega undir
augnabliksskaplyndi hans komiS,
hvernig ihann dæmdi um mienn og
málefni. En sannleikurinn var sá,
aS í raun og veru skeytti hann lí-tiS- ■
um flest annaS en þeitta eina, sem
honuim var hugfast seint og
sneimma, í vöku og svefni: aS ná
því takmarki, sem 'hann háfSi sett
sér -- aS verSa víSfrægur rithöf-
undur og semja ódauSleg listayerk.
Hana trúSi því bókstaflega, aS
hann væri til þess í heiminn fædd-
ur, og hann hélt dauSahaldi um þá
trú, hvaS sem á dundi. Hann tók )
þaS ótrúlega sárt, ef hann varS!
þess var, aS menn höfSu ótrú á ^
hæifiileikum hans, og sýndi þá oft
litla skapstillingu. En sjálfstraust
hans veiktist ekki og vilji hans bil'
aS ekki fyrir þaS. Um þessar
mundir hafSi hann strauminn í
ifangiS aS flestu leyti, rit hans
höfSu ekki áflaS honum þehrar
viSurkenningar, sem hann hafSi
gert sér svo miklar vonir um, hann
vissi aS flestir landar hans töldu
hann af Sém leikritahöfund, fjár-
hagur hans var svo örSugur sem
frekast mátti verSa, og margt ann-
aS blés á móti. En hann þroskaS-
ist mikiS á þeim áruim, bæSi vitk-
aSist og harSnaSi, — og þá tók
hann tiJ viS Fjalla-Eyvind.
(Frh.)
inni "Jakobsbrunnar”, getur hún
ekki búist viS stuSningi manna
eins og mín, sem heldur kjósa hiS
"lifandi vaitn”.
VirSingarfylst.
J. J-
Smekkurinn sem kemst í ker,
keiminn lengi imeS sér ber.
A hundavaði.
Vilhjálmur Stefánsson.
Vilhjálmi S'tefánssyni hefir ver-
iS veitt einkaumboS yifir suSur-
hluta Baffinlands, er hann ætlar aS
nota fyrir hjarSland, segja fréttir
frá Ottawa. Landspilda þessi er
I 0 mílur á breidd og liggur sunnan
viS 68. breiddarstig. Einkaleyli
þetta er veitt til 30 ára, en aS þeim ;
tíma liSnum á endurnýja þaS um |
20' ár. Leiguskilimálar hafa enn j
eigi veriS teknir ifram. En innan-
ríkisimálaráSgjafinn gat þess aS j
Vilhjálmur færi fram á aS landiS
væri leigt endurgjaldslaust í 1 5 ár,
en aS þeim tíma liSnpm væri ár-
lega greitt eftir þaS $11.390.
Taldi ráSgjaifinn þetta eigi ósann'
gjarnt. Vilhjálmur ætlar aS láta
stunda þar hreindýrarækt og aS
sögn hafa þar líka elgsdýr til kyn-
! 3-ndunar. Hreindýrm verSa
keypt aS og flutt iþangaS hiS
fyrsla. Bent er á í skýrslu innan-
ríkismálaráSherrans, aS fyíirtæki
þetta ættí aS geta orSiS til þess
aS auka aS stórum mun kjötfram-
leiSslu í Canada. ÞaS tryggi og
um alla komandi tíma vistir þeim,
sem þar búa norSurfrá og stunda
kynnu námuvinnu, ifiskiveiSar eSa
dýraveiSar. Svo er álitíS aS
þetta geti orSiS arSvænlegasta fyr-
irtæki meS tímanum. Hreindýra-
kjöt er í háu verSi nú, og hom og
húSir seljast dýrum dómum.
Ruslaskrína.
Vinsamleg bréf hafa oss oft bor-
ist, en undantekning er þetta, sem
hér fer á eftir, þó þekkja megi and-
ann, aS hann er ekki úr neinni al-
gengri skúffu, og ber eigi upp aS
vöjum sér þaS vatn, sem eigi héfir
innistöSukeiminn:
“Eigi Heimskringla ekki völ á
annari sálarfæSu en felst í ritgerS'
Sú er fyripögn á grein í Voröld
4. þ. m., eftir skáldiS S. B. Bene-
dictson. Þótti mér fyrirsögnin ein-
kennileg. En þegar eg las greinina,
sá eg aS höfundurinn, sem tel-
ur sig töluverSan kennimann, tek-
ur þar fyrir aS ®ýna mönnum
hvernig eigi aS hlaupa á hunda'
vaSi, og tekst manninum þaS dá-
samlega vel. Sullast hann þar á-
fram á hraSa spretti og gusar frá
sér á allla vegu.
Höf. byrjar meS aS segja frá
þvi, aS hann hafi ílesiS grein í
Heimiskringlu elftír G. J. H. um Jó-
hannes Stefánsson.
Eg minnist þeiss aS hafa einnig
lesiS þá grein, og var strax G. J. H.
þakklátur fyrir hana. Hún var auS-
sjáanlega rituS af hreinskilni og
hvert orS í 'henni var óhrekjandi
sannleikur, og fanst mér því ekkert
út á hana aS setja, en þar vera sagt
aSeins þaS, sem nauSsynlagt var
aS sagt væri.
HundavaSskennarinn byrjar þá
á því aS tala um ritdóma, sem
aldrei halfa enniþá veriS til og
verSa ef til vil! aldrei. Þar næst
talar hann um^-ógburS, og á þaS
víst aS meina, aS G. J. H. haifi
meS sinni grein veriS aS spilla fyr-
ir J. S. eSa bók hans, hinni tilvon-
andi “Love and Pride”.
Jæja, sVo S. B. B. virSial skilja,
aS hvaS sem sagt er satt um J. S.
íþaS hljóti aS spilla ifyrir bókinni
hans Jóa. Og eg er jafnvel sam-
dóma S. B. B. í þessu. En hvaöa
aSferS vill þá S. B. B. viShaf-?
Vill hann láta varast allan sann-
leika? Reyna sem bezt aS fleka
peninga út alf almenningi, í þeirri
von aS enginn þekki J. S., því eng-
um ætti aS vera Jeyfilegt aS segja
eitt einasta orS satt um manninn?
Því slíkt gæti spilt fyrir honum eSa
'bók hans.
Þá talar S. B. B. um aS J. S.
eigi í erfiSlieikum aS koma út bók-
inni. ÞaS er trúlegft aS svo sé, og
út af því sé hann aS fá sumt af
verSi bókarinnar fyrirfram borgaS.
En þá er spurningin: Mun hann
ekki vera búimn aS fá meira en
næga upphæS til aS geta kcmiS út
bókinni, ef p^ningarnir hefSu aS-
eins veriS eSa væru nötaSir fyti'-
þaS, en hvorki jetnir eSa flakkaS
á þeim?
Ef íslendingar eru skyldugir aS
sjá um kostnaS viS útgáifu þessarar
bókar, því var þá bókin ekki rituS
og géfin út á þeirra móSurmáli?
Og hefSi ekki fariS eins vel á því
dS láta þá vita um þetta skyldu-
verk strax í byrjun? Og hvaS
mikla peninga þeim bæri aS leggja
‘fram fyrirfram? Auglýsa svo
nöfn og upphæSir allra, sem
gjöldin greiddu, og aS höfS væri
umisjón meS aS féS væri geymt í
höndum þeirra manna, sem sæu
um aS þaS yrSi aS tilætluSum not'
um. "-*■ )
En hvort svona löguS fjármála-
aSlferS hefSi getaS átt sér s aS
samkvæmt stjómarskrá þeirra S.
B. B. og J. S. væri ekki nema sann-
gjarnt aS athuga áSur en óf líangt
væri fariS í hréinum og ráSvönd-
um viSskiftum. í
Þá telur S. B. B. upp nöfn nokk-
urra vorra ágætuistu listamanna, og
skil eg ekki í hvaSa sambandi þaS
er gert. tEn ef meS því á aS fara
aS líkja þeilm viS flakkara og betl-
ara eSa viS aumingja, þá — og
fyrst þá — hdfir S. B. B. sannar-
lega tekist vel aS sýna okkur þann
mesta skeiSsprett á hundavaSi, er
ennþá hefir þekst meS þjóS vorri,
og væri ekki úr vegi aS S. B. B.
yrSi ráSin há-yfir-kennari hunda-
vaSs-hlaupa, og helzt aS kaupiS
yrSi borgaS fyrirfram.
G. J. Goodmundson