Heimskringla - 13.10.1920, Page 5

WINNIPEG 13. OKTÓBER 1920
HEIMSKRINGLA
5. BLAÐSIÐA
Imperial Bank of
Canada
STOFNSETTUR 1876,—AÐALSILRIFST.: TOROKTO, ®NT.
Höfuðstóll uppborgaSur: $7,000,000. VarasjóSur: 7.5004W0
Allar eignir.........................$168,80«,600
203 AtbA t Uomlnton <>( Canada. Si>artNjAiÍM<lrll<l I hverjn ntlxil, <>k mrt
brrja SparlsJObarelkatoK me« l>vt u& lectcja lua e»a aaelra. Vextlr
era bor«a«lr af penlwtnm j«ar frrt lanlessra-desl. «»kat eftlr vlSaklft-
um jtar. AaexJulrg vtðakiftl UEriftaaa og ftbyrjtat.
Dtibú Bankans aí Gimli og Riverton, Manitoba.
segir Tagore. “Norðurálfumenn
geta kúgað oss með vopnum......
Þið hafið gert oss mikið ilt...
Úlfúð og hatur fylgir ykkur, hvar
sem þið komið.”
Svona er nú vitnisburður þessa
ágæta manns um siðmenningu
Norðurálfuþjóðanna.
IV.
Heima á sjálfu Bretlandi eru
Iíka erjur og óánægja, þó ekki sé
borist þar á banaspjótum. Verka-
mannahreyfingin hefir magnast þar
svo mjög á síðari árum, að hún
þykist nú fullfær um að bjóða
bæði auðvaldinu og landsstjórninni
byrginn. Hvert verkfallið hefir
rekið annað, og þótt verkamenn
hafi ekki unnið þau öll, þá hafa
þeir oftast grætt á þeim að meiru
eða minan leyti. Og nú virðast i
þeir vera komnir upp á það
áSur en læknir og Innflytjenda-
nefndin komu aS tskoSa og rann-
saka skjöl og ^dlríki fariþega, og
sagSi hann mér aS byrjaS yrSi aS
ferma skipiS kl. 1 e. h. og aS þaS
myndi sigla á þriSjudagskvöld, og
yrSu því farþegar aS koma til
Montreal á þriSjudagsmorgun.
SímaSi eg þá Árna syni mínum aS
sen-’a farþegana af staS frá Wpg.
á sunnudag, því þaS tekur tvo sól-
arhringi aS komast til Montreal.
Vann hann svo aS því allan
laugardaginn þar til kl. hálf tólf
um kvöldiS, aS ráSstafa öllu fyrir
farþega, aS koma farangri og þess
háttar, en hr. Carll Thorláksson
fékk tilkynningu kl. 4 á laugardag-
inn um þetta; en hann gerSi ekkert
f því aS útvega sér farbréf aust-
ur fyr en 1 0 mínútum áSur en Iest-
in átti aS fara, og afgreiddi sonur
minn hann þar á stöSinni. Fjórir
af farþegunum höfSu ekki beSiS
um vegabréf frá Ottawa í tíma',
svo aS vegabréfin voru ekki komin
• g aftur. En hann (Árni) símaSi
a° i austur og baS aS senda vegabréf.
að hóta verkfalh í hvert sinn, sem jn jj] uimboSsmanns Eimskipafé-
þeim mislíkar eitthvað við stjórn-: lagsins í Montreal, svo engin töf
arfar landsins, og er þá nokkuð yrði. SímuSu þeir honum um hæl
jangt farið. j *»ei'v«/™ secnda tVÖ
Kolanámuverkfall stendur þar | (hjón) 'væmekki^laT þæ/upplýs
nú fyrir dyrum; en pví hefir veriö ingar fyrirliggjandi, sem nauSsyn-
frestað dag frá degi, vegna þess að (legar væru, svo vegabréfin fengj-
námumannaleíðtogatnir fundu, að ust ekki nema þær upplýsingar
stjórnin var að þessu sinm hörð í!væru gefnar. SímaSi þá sonur
horn að taka og óviljug að ganga fT Eg ráSgaSist um
að krofum þejrra, sem fyrst voru|R fé]agsins f Qttawa, í gegnum
folgnar í þfi að namurnar væru sima, og meS þeim afleiSingum
gerðar að ríkiseign. En nú hefir beir sögSust skyldu hjálpa þessum
þeim kröfum verið slept, og aðrar farþegum ef þau stönzuSu Qtt-
langtum vægari verið settar í stað-
inn, um lítilfjörlega launahækkun
og ódýrari kol til heimanotkunar.
Hinn mikli vígamóður, sem var í j hann ibeSihn aS skýra þetta fyrir
námumönnum í byrjuninni, er nújhjónunum og láta þau halda far-
með öllu horfinn; þeir eru orðnii! |3re^inu’ svo hau §ætu kostnaSar-
, . i £ , i , | laust stansao um tima i Ottawa.
þægir sem lomb og rara nu bon- j pengll þ
leiðir, þar sem áður voru hótanir -
einar og svigurmæli. Hin ein-
beitta framkoma stjórnarinnar
awa. Lestin færi í gegnum borg-
ina, og gætu þau komiS tiíl Mont-
real sama dag. SíSan var lestar-
stjóranum á lestinni símaS, og
gat því komiS fyrir aS Lagarfoss 6. Jóhann borgaði $400 í prentun
yi5i_ aS bíSa í Sidney eftir kolun- jnni, en alls var álitið að hún mundi
um 'í fleiri daga. Kolin kostuSu kos'a $1200. Sem trygging fyrir
* i 7.;)',' tonniS (2000 !bs.) í Mon- $800 átti hann að afhenda félaginu
treal, en $12.50 "longton” (2240 áskriSendalista væntanlegra kaup
lbs.) í Sidney. Samt símuSum viS enda. Þetta gerði hann aldrei, en
til Ottawa og skýrSum frá, aS þaS innheimti 1 þess stað sjálfur pen
væri mjög sfæmt vegna farþeg- jinga tfná mönnum, sem á listanum
anna, ef skipiS yrSi aS bíSa í Sid- yoru.
ney, og fengum vio þá loksins leyfj 7. Félagið hafði unnið fullkomlega
til aS taka kolin í Montreal. VarS pag Verk við prentunina, sem nam
aukakostnaSurinn á kolakaupun- $400, o.g eg krafðist þess fyrir hönd
um mikiS meiri en öll farbréfin, er félagsins, að Jóhann afhenti listana
farþegarnir borguSu. En þetta af- áður en legra væri farið. Þetta
réSum viS samt aS gera þeim í gerði hann aldrei.
hag. — Farþegarnir voru komnirj 8. Jóhann fék léða ritvél i viku-
fram á skip kl. 3 á miSvikudag, tfma, en skilaði henni aldrei aftur.
en þá var leyfi fengiS fyrir kolutn- Hún kostaði $125'
um; og þar eS taka þurfti um 270( 9. Félagið afsagði að halda áfram
ton, drógst sigling skipsins fram á1 yerkinu fyr en listarnir væru af
fimtudag. Farþegarnir fengu aS hentir, pappírinn útvegaður og rit
vera uim borS, algerlega á móti vélinni skilað aftur.
hafnarreglunum. Eg kom um borS j 10. Jóhannes hóf málsókn gegn fé-
um kvöldiS og talaSi viS marga af
íarþegunum, og kvörtuSu þeir yfir
því aS þeir hefSu ekki getaS feng-
iS keyptan kvöldverS á skipinu;
og sögSu aS brytinn segSist hafa
sagt mér þetta. Fór eg strax til
hans og spurSi hann hví hann væri
aS bera þessi ósannindi fram, og
sagSist hann þá aldrei hafa sagt
þeim þetta; en hann sagSist hafa
minst á þaS viS stýrimanninn. En
svo væri sár ómögulegt aS korna
því viS aS hafa til mat handa 'far-
þegunum fyr en næsta dag; enda
væri ekki langt aS fara til aS fá
sér mat, sem væri fult eins ódýr og
um borS.
Af þessu getiS þér, heiSruSu
lesendur, séS aS eg og sonur minn
bárum mikla umhyggiu fyrir þess-
um farþ'egum, og hvíldi þó engin
skylda á okkur gagnvart þeim, önn
ur en sú, aS gefa þeim almennar
uppilýsingar og selja þeim farbréf.
ÞaS hvíldi engan skylda á mér aS
vera í Montreal vegna þess. og eg
hafSi þar nægilegt annaS aS
statfa, En þaS var af góSvilja til
ís’Iendinga, aS eg gerSi mér þaS
aS skýldu aS greiSa götu þeírra
allra sem bezt eg gat; og man eg
ekki aS neinn þeirra mintist á aS
borga símskeytakostnaS eSa aSra
fyrirhöfn, og svo bo-gar þessi
herra meS ósvífnum óhróSurs-
áiburSi, sem ekki hefir neinn sann-
leika viS aS stySjast.
Árni Eggertsson.
“Sagan sögð”.
“HáMsannleikur oftast ev
óhrekjandi lýgi ”
Stephan G.—
Jóhannes Stephanson segir sögu í
síðustu Heimskringlu. Hann hefir
sagt þær æði margar áður.
Um þessa sögu, sem persónulega
snertir mig, verð eg að fara fáum
(orðum. Margir segja að Jóhanncs
au siSan vegabréfin og ekki svara verður. En það er
laginu. Það mál er fyrir dómstól-
unum, og þar kemur það fram,
hvort það er félagið eða Jóhannes
sem rofið hefir samninga.
11. Þeir trúa því sem vilja, að,
Vietor Anderson, sem samningana
gerði og fénu veitti móttöku, hafi
farið óærlega að við Jóhannes. Um
mig er þar ekiki að tala, þvf eg tók
aldrei við einu einasta centi af Jó-
hannesi.
12. Væru reikningar gerðir upp á
milii okkar .Tóhannesar, vona eg að
hann ætti ekki mikið inni-
Þetta læt eg nægja, málið verður
dæmt innan skams: þar verður sag
an sögð frá háðum hliðum.
Sig. Júl. Jóhannesson.
Dánarfregn.
14. ágúst síSastliSinn andaSist
aS heimili sínu í Spanish Fork,
Utah, bóndinn Árni P. Johnson,
rúmlega fertugur aS aldri, fæddur
í Vestmannaeyjum viS Island þ.
8. september 1879. Banamein
hans var berklaveiki, eSa þaS sem
á ensku máli er kallaS tuberculous-
is, er hann þjáSist af um sex mán-
aSa tíma áSur en hann lézt. —
Hann var sonur Páls bónda Árna-
sonar frá VilborgarstöSum í Vest-
mannaeyjum, Jónssonar frá Múla-
koti í FljótshlíSinni, og Kristínar,
Eiríksdóttur, ættaSri úr MeSal- (
landi í Skaptafellssýslu. Var Jónj
langafi Árna sá sem þjóSsögur
vorar segja aS hafi átt viS huldu-
konuna forSum, og flestir kannast j
viS, sem þær sögur hafa lesiS.
Árni sál. fékst viS landbúnaS
alla sína búskapartíS, og farnaSist
mæta vel,, því hann var fram-j
sýnn og dugnaSarmaSur og starfs-
»» jr. ■, ■ ir þeir væru o. s. frv
Meðan stjórnm var ( mi]litíSinni dróg8t þaS
aS
byrjaS yrSi aS ferma skipiS, svo
aS þaS var afráSiS aS farþegarn-
mun eiga mestan þáttinn í þessum | [r^Wuc^var mér^símaS hve marg-
‘sinnaskiftum
a miðlunarbuxunum í verkamála-
þrætunum, óx gorgeir og fram-
bleypm verkamanna. Nú aftur, er | ir gætu ekki komist um borS fyr
'Stjórnin sýpir sig sterka og ósveigj-
■anlega, verða þeir allir að smjöri.
Heilbrigð vérkamannasamtök eru
sjálfsögð og gagnleg- En þegar á
að fava að nota þau til að taka
fram fyrir hendurnar á stjórn
landsins, hafa einræði í öllum sín-
um málum, þá er kominn tími til að
taka vel og rækilega í taumana.
Og það virðist Lloyd George
stj rnin hafa gert að þessu sinni.
komu til Montreal uim kvöldiS, án 1 rangt; ræflar eiga heimtingu á »vari| - . v x1
nokkurs aukakostnaSar. Undireins! gem agrjr. Aðeins skulu hér tekin | maSur hinn mesti; var talinn ao j
og farþegarnir voru lagSir af staS
Svar.
til Carls Thorlakssonar.
I síSustu Heimskringlu er grein
skrifuS til mín og sonar míns, af
herra Carl Thorlákssyni. og skrif-
aS af honum um borS í Lagarfossi
á höfninni í Montreal. VarS eg
meira en hissa aS lesa greinina þar
sem eg og ÁrnJ sonur minn vorum
búnir aS eySa miklum tíma og fé í
símskeyti, till aS greiSa leiS þess-
ara farþega, svo þeir gætu komist
á Lagarfoss meS sem minstum
kostnaSi og fyrirhöfn. Held eg
aS flestir þeir, sem hafa fariS og
komiS fra Islandi, og sem eg hefi
nokkuS haft meS aS gera, geti
boriS mér vitni um þaS, aS eg hafi
veriS ólatur viS aS hjálpa þeim á
einn eSur annan hátt.
Eg símaSi til sonar míns frá
Reykjavík 1 3. sept., aS Lagarfoss
myndi koma til Montreal í kring-
ttm þann 23. sept., og yrSu far.
þegar aS vera þá tilbúnir aS fara.
Og nú skal eg skýra dálítiS frá
ferS þess hóps.
Lagarfoss kom til Montreal fyr_
ir hádegi laugardaginn 25. sept.
UmboSsmaSur Eimskipafélagsins í
en á miSvikudagsmorgun. Einnig
drógst þaS lengur aS fá rúmföt
þvegin en búist var viS í fyrstu,
svo eg sá aS fólkiS þyrfti aS fá
pláss á hóteli yfir eina nótt. Sím-
aSi eg þá nokkrum hótelum, en
engin þeirra höfSu herbergi af-
gangs, nema sum eitt eSa tvö. Fór
eg því til C. P. R. félagsins, og baS
þaS aS reyna hvaS þaS gæti. Var
þá sendur maSur af staS og hann
beSinn a Shætta ekki fyr en hann
fengi pláss fyrir fólkiS og hafSi
hann gert þaS á þriSjudagsmorg-
un. Fórum viS tveir og annar
stýrimaSur af Lagarfossi á járn-
fram fáein atriði og þau látin nægja.
1- Jóhannes sanxdi ekki við mig um
söguprentunina upphaflega, heldur
við ráðsmann félagsins. Eg vissi
ekki um þá samninga, fyr en nokkr-
um vikuum eftir að þeir voru gerðir.
2. Jóhannes ráðgaðist ekki um
prentunina við mig fyr en löngu
seinna.
3. Þegar eg tók við ráðsmensku
félagsins til bráðabirgða endurnýj-
aði eg samninginn fyrir hönd fé-
lagsins með nokkrum breytingum
eíftir ósk Jóhannesar.
4. Mér kom aldrei til hugar að
eggja Jóhann til Nýja íslands ferða.
Hitt var satt að eg gerði það fyrir
þrábeiðni hans að skrifa með hon-
um bréf til einstakra manna.
5. Það er rétt að eg las ekki hand-
ritið, til þess hefði farið of langur
tími, því skriftin er einkennileg, en
Jóhann las mér mestan hluta hókar
brautarstöSina og ráSstöfuSum aS glnnar og er mér þr[ ye] kunnugt
farangur alls fólksins yrSi sendur 1 um elnj llennar.
fram á skip. SíSan fylgdum viS __________________________________
fólkinu á hóteliS og biSum þar
þangaS til allir voru búnir aS fá
vera hér 1 'betri bænda röS, og þar
af leiSandi í metum og afhaldi hjá
öllum, sem einhver vióskifti og
viSkynningu höfSu viS hann. j
Hann var kvæntur Emilíu dóttur j
Einars H. og GuSrúnar fyrrikonu 1
hans, og lifir hún mann sinn, ásamt
5 börnum af 6. sem þau eignuSust
á samverutímanum. Foreldrar
hans eru einnig á lífi, en talsvert
hnigin aS aldri, og búa hér í bæ.
Tveir bræSur, Jóhann og Einar,
lifa hann líka, og ein systir, Pálína
og mesti fjöldi af öSru frændfólki,
sem alt lifir og býr í Spanish Fork,
og er taliS myndar- og merkisfólk.
Þökk fyrir góSa viSkynning ov
samveru, góSi vinurl Og hvíl í
guSs friði.
Spanish Fork, í okt. 1920.
G. E.
Einnig baS eg þenna j
mann, aS þeir lánuSu j
Montreal kam strax ofan aS skipi í mörg skip
herbergi.
C. P. R
stóran vagn næsta dag til aS fara
meS allan hópinn í einu, ásamt
handtöskum þeirra, fram á skipiS.
og átti þaS aS kosta 50 cent k
mann. Svo var um sannS aS vagn-j
inn yrS' tilbúinn viS hóteliS kl. 2
á miSvikudag; en þá stóS til aS (
skipiS færi á miSvikudagskvöld. j
Ef nokkur breyting yrSi á þessu, j
átti stýrimaSur aS láta mig vita.
Einnig heimtaSi innflutninganefnd j
stjórnarnnar ýmsar upplýsngar um
farþegana, og áttu þeir aS skrá-(
setjast um borS kl. 3—4 e. h. á
miSvikudaginn.
ÞaS stóS fcil frá því fyrsta, aS
Lagarfoss tæki kol í Sidney N. S.
því kolaskortur var í Montreal, og
stjórnin gaf ekki leyfi, nema mjjig
væri áríSandi, aS taka kol í Mont-
real. Eftir hádegi á miSvikudag-
»nn kom símskeyti um þaS ,iS 11
skin biSu í Sidney, og þeir af-
greiddu ekki nema 2 á dag; og
leiSir
ÞaS
SkemtisamkomB
og
DANS
FIMTUDAGINN 21. OKTÓBER.
ÍGoodtempiarahúsinu á Sargent Ave.
Fyrir samkomu þessari gengst I. O. D. E. Jóns SigurSs-
sonar félagiS. Allur arSur samkomunnar gengur í útgáfu-
sjóS Minningarritsins, sem félagiS er aS kosta( um íslenzku
hermennina. Samkoman byriar kl. 8 e h. Veitingar seld-
ar. Inngangur 50 cent. FjölmenniS samkomuna og styrk-
iS gott og maklegt málefni.
I. O. D. E. Jcn SigurSsson.
Undursami
Klukka, Vekjari og Hljómvél,
alt í einu.
Myndin sýnir stundaklukku, sem
inganna. I*aí5 er tví mælalaust
er hi?5 nýjastá. í heimi uppfynd-
sú undravertSasta klukka sem til
er í heiminum. JClukkan sjálf er
eins og hver önnur góö klukka,
en hún er jafnframt vekjari og
hljómvél. Klukkan er sterk og
vönduö og hin skrautlegasta.
Hún er úr bezta nikkela, nema
hlaðarnar sem eru úr gleri svo
að verkið er sýnilegt. Að fram-
an er hún skrautgrafin. Gang-
verkið er svissneskt og hið vand-
aðasta. t*að er í sambandi við
hljómvélina, sem’ er í klukku-
fætinum, og sem á tilteknum
tíma, i stað þess að hringja sem
vekjarar gera, spilar hljómfögur
lög. Eii^nig má láta klukkuna
spila á hvaða tíma sem er, og
margbreytileg lög, «em hverja
aðra hljómvél.
Ef þú átt þessa klukku þarftu
enga aðra, engan vekjara, enga
hljómvél, hún er þér alt þetta.
I>egar nágrannarnir sjá hana hjá
þér verðí> þeir afbrýðissamir.
Klukkan fæst hvergi jiema h.1á
oss, og er meir en $25.00 virði, en
um stuttan tíma, meðan hún er
að verða kunn, seljum vér hana
á $11.05. En þú verður að hafa
hraðan á ef þú ætlar að ná í hana með þes,su verði.
engn pentngn fyrlrfrnm. Klippið út þessa auglýsingu
og sendið oss hana ásamt 75 centura fyrir burðargjald ok klukkan
skal verða send um hæl. Andvirðið, $11.95, borgarðu við móttökuna.
Skrifið í dag til:
Yariety SalesCompany
Dept. 16 D.
Milwaukee Ave. Chicago IIJ.
Margir Islendingar óskast til aS læra meSferS bifreiSa feg
gas-dráttarvéla á Hemphill Motor School. Vér kennum ySur
aS taka í súndur vélar, setja þær saman aftur og stjórna bif-
rc:Sum; dráttarvélum og Stationery Engines. Einnig hvernig
fara skal meS flutninga-bifreiSar á götum borgarinnar, hvern-
ig gera skal viS Tires, hvernig fara skal aS viS Oxy-Acetylne
Welding og Battrey-vinnu. Margir Islendingar sóttu Hemp-
hil! Motor School síSastliSinn vetur og hafa fengiS hátt kaup
í sumar viS stjórn dráttarvéla, fólks. og vöruflutnings-bif-
reiSa. Vor ókeypis atvinnuskrifstofa útvegar atvinnu und-
ireins aS loknu námi. Þarna er tækifæriS fyrir Islendinga
aS læra allskonar vélfræSi og búa sig undir aS reka Garage
atvinnu fyrir eigin reikning. SkiiíiS eftr vorum nýja Catilog
eSa heimsækiS vom Auto Gas Tractor School, 209 Pacific
Ave., Wpg. Qtbú aS Regina, Saskatoon, Edmonton, Cal-
gary, Vancouver, Victoria, Toronto og Montreal. Stærcta
kerfi í heimi af Practical Trade Schools.
Gas og Rafurmagns-
áhöld
Yið lágu verði.
Fjölgið þægindum á heimilum yðar.
Gashittinarvélar og oínar áhöid t'I vatnsh'tunar.
Rafmagns þvottavélar, þitunaráhöld, kaffikönnur,
þvcttajárn o. f!.
Úr nógu aS velia í húsgagnabúS vorri á neSsta gólfi
ELECTRIC RAILWAY CFIAMBERS,
(Horni Notre Dame og Albert.)
Winnipeg E'ectric Railway Co.
Aðf lutnings bannið.
I nóveirtber 1919 gerSi sambandsstjórn Canada Tög(
sem ætluS eru til þess aS sjá fyrir innakupi á áfengum drykkj
um, en þessi lög verSa aS vera samþykt í hverju fýlki út af
fyrir sig, áSur en þau geta orSiS aS lögum í því fylki. I
þessu fylki verSur gengiS til atkvæSa um þetta 25. október.
MerkiS atkvæSaseÖiIinn ySar þannig:
Ef fleiri en helmingur allra greiddra atkvæSa er meS,
verSa llög þessi gildandi fyrir Manitoba,
a) Engin persóna skal mega kaupa inn, senda, taka eSa
flytja inn fýlkiS nokkrn áfengan drykk.^-
b) Engin persóna skal mega beinlínis eSa óbeinlínís búa
til eSa selja, eSa gera ráS fyrir aS hafa umsjón yfir aS búinn
sé til eSa seldur nokkur áfengur drykkur, sem skuli ólöglega
innkeyptur, sendur, tekinn eSa fluttur inn í fylkiS.
Þetta gerir samt ekki ómögulegt aS fá vín til sakrament-
ia, meSala, verklegra eSa vísindalegra nota. SéS er fyrir
því í "The Manitoba Temperance Act.