Heimskringla - 27.04.1921, Blaðsíða 1

Senditt eftir vert$lista tll
Hoyal Crown Soap, Ltd.
664 Main St., Winnipeg
umbúðir
j VeríSaun
j gefiu
<>2
umbáðir
SenditS eftlr vertSllsta tU
Ruynl Crovrn Soap, Lti.
654 Main St„
XXXV. AR
eíAíirroBA, iiœ>vikudaginn 27. aprh,. 1921
KCrfiER 31
CANADA
MANITOBAÞINGIÐ
V
Nú virSist vera fariS aS líða aS
iþinglcxkum. Fjárlögiin aS auka-
fjárlögunum undanskyldum, hafa
mannafélagsins í Saskatahewan, og
er 'búist viS aS Ihann verSi land-
búnaSarráSgjafi Martinsstjórnar-
innar, en taki ekki 'fylldisritaraem-
bættiS sem losnaSi viS burtför
Hon KnOwles úr stjórninni.
í för meS
veriS samþykt, og þaS meS tiltölu Meig'hen, á
lega litlum breytingum, og ibúist er
viS aS fjáaukalögin komist einnig
í gegn lítiS breytt, iþó iþar sé fariS
fraim á $1000 launaihaökkun til
ráSlherranna, hækka laun þeirra úr
$5000 upp í $6000. Einnig er sagt
aS iþingmönnum sé mjög hugar-
haldiS aS hækka 1 aun sín um$500
svo þau verSi $2000. Haig conJ
servativa leiStoginn lýsti því þá
yfir aS Iflokkur sinn væri algerlega
Lundúnum, %-erSa Hon. Húgth
Cuthrie hermállaráSlherra og Hon.
Ballantyne flotamálaráSherra.
Hlutdeid Canada í AlþjóSasam
bandinu, fyrir SÍSastliSiS fjárhags-
ár þess kostar um 30 þúsund doll-
ara.
Radium hefir 'fundist íhinni svo-
kölluSu Mica-námu, ^antt frá
Parry Sound í Ontario. EfnafræS-
mótfallinn hækkuninni. Frumvarp 1 in^ar >' þjónustu sambandsstjórn'-
iS um hækkun 1% á vöxtum ^dtinar, °g eins viS McGill háskól-
hinna svoikölluSu bændalárj,a, hef-
! málmæS sem ha'fi í sér radium.
Montreal, sem rannsakaS
veriS samþykt og afgreitt bafa námuna, fullyrSa aS þar sé
sem lög frá þingi, þrátt fyrir öfluga
mótstöSu conservativa, og ötfárra
bænda meirihlutinn meS stjórn-
inni sem aS vanda. Mr. Hai^ kvaS a mánudaginn er lögreglan fór aS
allar horfur á því aS auSveldara
yrSi aS fá lán en veriS héfSi og aS
vextir kæmu niSur. Stjórnín gæti
íengjiS þetta $2,000,000 lánt sem Qg <mat. (£n ræSumenn höfSu í
þyrfti til þess aS fleyta þessum beitingum og þótti yfirvöldunum
bændalánum me| 5 '/4 % vörtum,
og stæSi hún sig því vel viS aS
lána bændunum peningana út aft-
ur gúgn 6 % eins og veriS heSfi,
og aS 7 % vextir miSuSu aSeins
aS því aS gera bændalánin aS
gróSafyrirtæki. FjármálaráSherr-
ann kvaS peningamarkaSinn svo
óstöSugan aS ekki væri á honum
byggjandi, en 7% vextir varS-
veittu fylkissjóSinn gegn tapi.,
Hekotu' talsímakerfisins og hin
fyrirhugaSa hækkun talsímagjalda
hefir orSi|5 talsvert hitamál á þing
inu. Tekjúhalli kerfisins fyrir áriS
sem leiS nam $392,688,54, en ár-
iS 1919 aSeins $25,691.16 fram
aS þeim tíma hafSi kerfiS oftast
’boriS sig. Er mörgum óskiljanleg-
ur hinn gífurlegi tekjuhalli sem orS
iS hefir á síSastliSnu starfsari, þeg-
ar^þess er gætt aS tekjur kerfisins
voru nærfélt '/4 miljón dollara
meiri en áriS þar á undan, þegar
tekjúhallinn var rúmlega 25'/2
aS svertinginn var óhengdur, en
þó lagalega dauSur. UrSu deilu:
miklar um þaS milli lögmanna
hvort maétti ákveSa annaS lífláts
dag eSa ekki. “Hiann er dauSur
fyrir lögunum," sögSu sumir, ”þó
hann lífi.” Deilurnar enduSu meS
Rt . Hon. Arthur ag svertinginn var náSaSur.
ráSherrafundinn
Hinn frægi franski hnefaleika-
meistari, Carpentiér ætlar aS
þreyta viS Jac'k Dempsey heims-
meistara hnefa.leikaíþróttarinnar
2. jélí n. k. StaSurinn sem þeir
ætla aS eigast viS hefir ennþá
ekki veriS valinn, en búist er viS
aS þaS verSi New York .Dempsey
er mönnum kunnur hér vestra, en
Carpentier síSur. Hann er maSur
tæplega þrítugur aS aldri, fríSur
V>g mikill vexti. Þegar ófriSurinn
skall á, gerSist hann þegar í staS
sjálfboSaliSi í fluglher Frakka og
hefir hann háS margar loftorustur
án þess aS særast. Þótti hann vera
meSal allra bezitu flugmanna
Frakka og var sæmdur fjölda heiS
ursmer*kja fyrir ihreysti. Carpentier
var áSinn til Kaupmannahafnar,
Kristjaníu og Stokkhálms nýlega,
til Iþess aS sýna hnéfáleik. Var
honum tékiS eins og þjóSböfS-
ingja sæmdi. Sjálfur konungurinn
var viSstaddur sýnigu hans og nær
alli'r sendiherrar erlendra ríkja.
BlöSin birtu myndir af honum, og
koma hans til Kaupmannahafnar
þótti merkasti viSburSurinn um
þær mundir. Stórar veislur voru
haldnar til heiSurs honum og hon-
um fagnaS hvar sem hann fór um
borgina. Sagt er aS Carpentier
'hafi fengiS 100,000 franka og
ferSakostnaS, fyrir för sína til
Bandafíkjastjórnin ætlar aS . NorSurlanda. Er þaS .óneitanlee =
verja 90,000,000 til herSkipabygg- laglegur skildingur og gefur litiS
inga á þessu áfi, en til flotamál-
1 Toronto lenti í hörSu imtlli lög
reglunnar og atvinnulausra manna
sundra mannþyrpingunni sem safn
ast hafSi saman fyrir frcunan borg-
arfáSshöllina, og heimtaS atvinnu
sér nóg boSiS, var þá kallaS á lög-
regluna og riddaraliS og tókst
þeim í sameiningu aS sundra mann
fjöldanum, oftir aS nokkrir höfSu
fengiS áverka og aSrir dregnir í
svartholiS.
BANÐARÍKIN
Stúlkúrnar sjö sem hér eru sýndar, eru nemendur Jónasar Pálssonar píano-kennara, sem verS-
launin unnu í hljómlistasamkepninni fyrir Vestur-Canada, og sem getiS var um í síSasta blaSi. I aftari
röSinni (frá vinstri til hægri) eru ungfrúrnar, Ines Hook'er, Esther Lind og Rosie Lechtzier. í fram-
röSinni, ungfrúrnar, Helga Pálsson, Helga Ölafsson, Freda Rosner og Margaret Thexton.
Nemendur Jónasar báru langsamlega af nemendum hinna kennaranna, og þaS svo mjög aS
tveir þriSju hlutar al'lra verSlaunanna féllu þeim í skaut, og þaS í þroskuSu flokkunum _ Senior og
Inertmediate. Nemendur hinna kennaranna sem verSlaun ihlutu voru flestir í barnaflokknum—Junior,
enda hafSj Jónas enga nemendur úr þeim flokki í samkepninni.
menn þeirra, sem kosringu ná,
táka sætí í þinginu. Er meS þessu
sýnt og sannaS aS mikill meiri'
hluti írsku þjóSarinnar vill ekkert
hafa aS gera meS “Heimastjóm”
þá sem Lloyd George-stjórnin er
aS þröngva upp á írlendinga.
Irsku kosningarnar eiga aS 'fara
íram 31 maí, en útnefningar 3
f.kum 4Sur.
anna í heild sinni er variS $396,
eftir launum Ihelztu kvikmynda-
leikaranna í 'heiminum. Hnefaleik-
000,000. Þó samþýkti neSri máL ur er sú íþrótt, sem í mestu uppá-
stofa 'þingsins aS lækka tölu ó-
breyttra liSsmanna í sjóbernum úr
143 þús. niSur í 100 þúsund, og
var þaS gert 'þvert á móti vilja
Denby flotamálar'áSherra.
Harding forseti hefir neitaS
beiSni ÞjóSverja um aS 'hann
blandaSi sér í sakirnar milil þeirra
ag bandamanna, og fengi skaSa-
þús. Þykir mörgum eitthvaS grun-1 bæturnar lækkaSar sem af þeim
samt viS nærfelt 370 þúsunda
tekjuhalla á einu ári. Vantraustar-
ýfirlýsing til stjornarinnar er ný-
komin fram í þinginu, ei; Hon.
Joseph, Bernier þingaSur fyrir St.
Bpniface flutningsmaSur hennar.
er krafikt. Svaraoi Hughes utan-
rlíkisráSherra þýzkustjóninni fyrir
hönd forsetans, og var ótvíræSur
í orSum, sem voru í þá áttina aS
Bandaríkin fyndu enga ástæSu til
þéss aS 'bltnda sér í málin, og þaS
ihaldi er í heiminum um þessar
mundir, líklegá af því 'hún er nógu
svakaleg. Hnefaleik vill fól'kiS sjá,
og frægir rnenn í í'þróttinni fá úll-
(arkröfur uppfyltar, jem þeim dett-
ur í hug aS koma fram imeS. —
Carpentier fær því viSstöSuleust
100,000 franka fyrir viku vinnu.
Heimsfrægi eSlisfræSingurinh Ein
stein gerSist svo djarfur aS setja'
upp 15 þúsund dollara árslaun,
er 'honum var boSinn kennarastóll
ÖNN0R LÖND.
Á sambandsþinginu hefir fátt bezta sem ÞjóSverjar gætu gert
sögulegt gerst þessa vikúna, nema væri aS borga án frekari undan-
frumvarp stjórnarinnar um iegnar-
nám á Grand Trunk kerfinu, var
sam ykt á imánudaginn eftir harS
ar og langar umræSur. Einnig var
þingsályktunartillaga samþykt sem
stjórnin háfSi boriS fram, þess efn
is aS Vestur-fylkjunum yrSi af-
hent landkostir þeirra og lönd
strax og samningar kæmust a sem
Væru sanngjarnir fyrir öll fylkin.
StjórnarformaSurinn 1 Saskat-
chewan, Hon. 5Vm. Mártin, hdfir
fengiS einn a'f helzltu' mönnum
bændaflokksins í sambandsþing-
inu, J, A. Maharg, frá Maple
Creek, til þess aS gerast ráSherra
færslu. '
LeiStogi verkamannabræSra-
lagsins I. W. W., William Hay-
wood, eSa “Big Bill”, eins oghann
er venjulega kállaSur af félögum
sínum, þefir strökiS til Rússlands
til þess aS umflýja 20 ára hegn-
ingarhússvist, sem dómstólarnir 1
Chicágo höfSu dæmt Ihann í fyrir
brot á njósnaralögunum (Espion-
age Act). Haywood hafSi áfrýjaS
máll 9Ínu til hæstaréttar, og var
laus á meSan gegn tryggingu, en
sýnilega hefir hann grunaS aS
undirréttardómurinn yrSi staS-
viS einn háskólann í Bandaríkjun-
um nýlega. ÞaS þótti svo mikiS,
aS hálskólinn vildi heldur vera án
hans. — Skrítinn er heunurihn!
BRFTLAND
KolanámuverkfalliS stendur
ennþá*yf'r. °S hafa verkfallsmenn
neitaS öllum samkomulags tilboS-
um stjórnarinnar. Er því enginn
bilbugur á þeim sjáanlegur þó
bandamenn þeirra, járnbrautar-
starfsmenn og flutningsmenn yfir-
gáfu þá þegar mest reiS á.
Forseti neSri málstofunnar, Rt.
Hon. J. W. Lowther, hefir nýlega
sagt af sér þingmensku og þar meS
forsetatigninni. Hann hefir setiS á
þinu sam'fleytt íaldarfjórSung og
veriS forseti neSri málstofunnar í
18 ár.
Undirbúningur undir írsku ‘kosn
garnar gengur ekki greitt á SuS
in_
ur-Irlandi; hafa bæSi Sinn Feinar
og Nationalistar ákveSiS aS taka
festur, ein3 og líka varS, en vi'ljaS
í stjórn /sinnr Kom Testu'm þétta j Heldur flýja landiS en fara í tugt-
mjög á óvart, þar sem vegir 'húsiS, og er honurn þaS naumast
bændaflokksins ög liberala eiga Mandi. 20 af felogum hans sem
ekki samleiS, hvorki í fylkis- eSa fundnir voru sek.r meS honum,
sambandspólitíkinni. Mun þó til- °S dæm ir vo,ru ra . , engan þátt í þeim, og hafa enga
gangur Mr. Martins meS þessu afla fángavistar, eru nu a ír frambjóSendur í vali. Eru því all
sér fylgi bændanna viS í hönd- hegningathúsiS. ar horfur á því aS en^ar kosningar
fanrandi kosningar þar í fylkinu. þag er ,ekkj 0ft ag yfirvöldin geti fariS fram og landstjóri muni
Mr. Maharg var kosinn til sam- j gleyma aÖ taka þá af lífi sem til skipa þingmenn fyrir hin ýmsu
bandsiþingsins- 1917 sem fýlgis ,;Jauþa eru dæmdir, en svo VarS þó kjördæmi. Má þá nærri geta
maSur samsteypustjórnarinnar, ný-lega SuSur í Louisianna., Svert- hversu vinsælt þingiS muni reyn-
fylgdi hann henni dyggilega aS ^ ;ngj nokkur Lonnie Eaton af nafni ast. Á NorSur-Irlandi, eSa Ulster,
máfum þang^S til bændaflokkur-í^tti ag hengjast fyrir morS, en h^fir þó öSruvísi viS, því þúr
inn myndaSist á þinginu 2 áru.n lögreglustjórinn steingleymdi af- taka báSir þessir flokkar þatt í
síSar. Maharg er forseti kornyrkju tökudeginum og leiS hann svo hjá kosningunum, en^ekki munu þing-
Rómaborg átti aímælisdag 22.
þ. m., var hún þá 2674 ára gömul.
*Var mikiS um dýrSir viS þaS tæki
færi.
Frakkar, sem aS undanförnuj
hafa haldiS lífinu í her Wrangels
hershöfSingja, síSan hann hrökl-
aSist iburt fr*á Krímskaga, hafa nú
ákveSiS aS hætta 'frekari fjárfram
lögum uppleysa herinn og
senda hann til SuSijr-Ameriku.
Framlög þessi ha'fa numiS 200
miljónum marka a mánuSi, og er
því ekki aS undra þó aS Frakkar
séu orSnir 'leiSir á þeim útgjöld-
um. Um 1 35 þúsundir manna eru
í herleyfum Wrangels og hafa þær
síSan eftir flóttai*, hafist viS á
Tyrklandi. Heim til Rus9land3 er
hermönnum ekki fært, þar býSur
þeirra dauSinn. Þessvegna hafa
Frakkar ákveSiS aS skifta þeim
niSur á aSrar þjóSir. Til Brazilíu
hafa nýlega tvö skip veriS send
hlaSin þessu fólki, og nnur send-
ing á*aS fara til Chile. Nokkrum
þúsundum hefir veriS skift niSur
á Slavnesku þjóSirnar í Evrópu. i
I
ViS bæj arstj órnarkosninguna í
Kaupmannahö'fn nýlega fengu
jafnaSarmenn 90,766 atkv., en
62,596 síSasta ár, og náSu nú 33
sætum en 30 í fyrra. Ihaldsmenn
fengu 44,796 atkv. en í fyrra 37,-
181 og náSu nú 16 sætum en í
fyrra 17. Radikalir fengu 12,367
atkv., en í fyrra 1 3,440 Qg töpuSu
tveimur sætðm. Vinstri menn
fengu 6,334 en síSastliSiS ár ekk-
ert og náSu nu 2 sætum. UhaSir
ífengu 2450 en síSast 4208. NáSu
engu sæti. ÓhaSir jafnaSarmenn
fengu nú 62 1 atkv., en í fyrra ekk-
ert, og náSu rújyu sæti. '
XFólksfjöldi í Noregi viS síSasta
manntal reyndist 2,646,306. 1
borgunum búa 784,882. —
ÞjóSverjar ha'fa nú boSist til aS ,
gjalda bandamönnum 200 biljónirj
gullmarka ,í skaSabætur, og j
borganirnar séu gerSar á 42 ára
tíma'bili; er þetta þaS langbeztai
sem ÞjóSverjar hafa nokkurntíma
boSiS, en er þó 26 biljónum!
minna en bandamenn kröfSust. j
Hvort þeir slaka aS nokkru til er !
ennþá óvíst. Þann 1. mai ‘eiga
ÞjóSverjar aS greiSa 1 biljón gull^
marka éftir gömlu kröfunum, og
fá þeir þar enga ívilun.
Tyröl sem áSur til'heyrSi Aust-1
urríki, hefir meS yfirgnfandi at-
kvæSafjölda samþykt aS ganga
inn í þýzka samba’ndiS, og tilheyra
Þýzkalandi í fraimtíSinni.
ISLAND
Rvík 24. marz
FRÁ ALÞINGI
Vantraustaryfirlýsingin. Eftir
hinar löngu og ströngu tveggja
daga umræSu um vanstraustaryf
irlýsinguna í neSri dcild, sefn hér
er eki rúm til aS skýra frá, var loks
gengiS \i\ atkvæSa rúmum tveim
stundum eftir miSnætti. Var fyrst'
borin upp dagskrártillaga Gunnars
SigurSssonar, um aS lýsa trausti á
stjórninni. ‘HafSi hann áSur boSist j
til aS taka þá tillögu aftur, ef tekn-
ar yrSu þá einnig aftur ‘loSmullu’-
tillögur þær, sem fram hö'fSu ver-
iS bornar í því skyiji, aS fá vaQ-
traustaryfirlýsingunni vísaS frá.
En því tilbbSi jzar ekki tekiS. Fóru
síSan svo leikar, aS þessi traustar-
ýfirlýsingartillaga var feld meS 1 2
atkv.f en 12 þingmenn neitúSu aS
greiSa atkvæSi, vegna þess aS til-
lagan væri “óþinglega" fram bor-
in. Forseti neúaSi aS taka álíka
undanfærslu til greina, en þá kröfS
ust þingmenn þessir atkvæSa-
greiSsu um þaS, og úrskurSuSu
meS átkvæSum sínum, aS þessi á-
stæSa þeþrra, til aS koma sér hjá
því aS greiSa atkvæSi, væri “góS
og gild”! Þessir þingmenn voru:
Björn Hallsson, Einar Þorgilsson,
Jón A. Jónsson, Jóú SigurSsson.
Jón Þorl^ksson, Magnús J. Kris;-
jánsson, Ólafur Proppé, Pétur
Ottesen, SigurSur Stefánsson, Ste-
fán Stefánsson, Sveinn-Ólafsson og
Þórarinn Jónsson. RáSherrarnir
tveir, Magn. GuSmundsson og
Pétur Jónsson neituSu aS greiSa
atkvæSi, ekki af því aS tillagan
1 væri “óþinglefe”, heldur af því, aS
hún snerti þá, og loks neitaSi Þor-
leifur Jónsson aS greiga atkvæSi,
án þess aS gera grein fyrir ástæS-
unni. — Af þingmönnunum tólf,
sem áSur voru taldir, var þaS ját-
aS, aS þeir h'efSu gert samtök um
aS hjálpast þannig aS því aS kom-
ast þannig hjá aS greiSa atkvæSi,
án þesa aS þaS varSaSi vítum, og
þeir yrSu taldir meS meiri hlutan- •
um. A móti tillögunni greiddu ut-
kv., Benedikt Sveinsson, Bjarni
Jónsson, Eiríkur Einarsson, Gunn-
ar SigurSsson, Hákon Kristófers-
son, Jakolb Möller, Jón Baldvins-
son, Magnús Jónsson, Magnús
Pétyrsson, Pétur ÞórSarson, Þor-
leifur GuSmundsson og Þorsteinn
Jónsson. Lýsti forseti því yfir, aS
þessi traustarýfirlýsing væri fallin,
en Bjarni Jónsson tók þá aftur
till. sína (vantraustaryfirl.) meS
því aS sýnt væri aS stjórnin hefSi
"fekki traust deildarinnar, og því
óþarft aS ganga til atkvæSa um
þá tillögu. Eru líklega einsdæmi,
jafnvel þó léitaS væri um öll lönd,
þar sem. þingræSissitjórn ér, aS
starfandi stjórn sé svo gersamlega
■fylgislaus í þir.gi, eins og raun varS
á um núverandi stjórn, viS at-
kvæSagreiSsluna. —
LoftskeytastöSvar þær, sem
veriS hefir veriS aS reisa á Isa-
firSi og Hesteyri í vetur, eru nú
bráSum fullgerSar og taka til
starfa innan skamms. Hesteyrar-
stöSin er altilbúin og ísafjarSar-
stöSin svo langt komin, aS hægt
er orSiS aS tala milli^ stöSvanna.
iHéfir símastjórninni hér borist
'skeyti um þaS aS vestan, aS firS-
tal hafi veriS reynt milli stöSv-
agna, og heyrst eins vel og bezt í
síma.
ÞjófnaSur var framinn nýlega
hér\í Rvík á gistihúsinu Fjallkonan
Var stoliS 700 kr. af druknum
jnanni. Rannsókn leiddi þaS í ljós,
aS Páll Jónsson trúboSi var vald-
ur aS þjófnaSinum.
Vel veitt. HjS nýja varSskip,
sem Danir keyptu fyrir tæpu ári ar
Bretum, er nú hingaS komiS. Og
má segja aS “innreiS" þess hafi
veriS hin veglegasta, og ‘aS þaS
háfi komiS færandi hendí. Því aS
8'botnvörpunga hafSi þaS nneS
sér er þaS kom hér inn sundiS í
fyrramorgun, alla seka um land-
helgisbrot. Voru þeir sektaSjr um
10,000 kr. hver, nema einn sem
fékk 11,500 kr. sekt og afli og
i veiSarfæri gerS upptæk.
(