Heimskringla - 13.07.1921, Blaðsíða 1

Heimskringla - 13.07.1921, Blaðsíða 1
Sendið ettir veríílista til Iloyal Crown Soap, Ltd. 664 Main St., \\ .mpeg VerSlaon gefin fyrir ‘Coupons’ og umbúSir CROWH SendiTS eftir vert51ista ttl Roynl Crown Soap, Lti. 654 Main St., Wlnalpog .XXXV. AR WINNIPEG, MANITOBA, MIÐVIKUDAGINN 13. JúLI 1921 NLMER 42 CANADA fyrir því slysi, aS vera sleginn í höfuðiS af hesti, og misti hann| meSvitundina. En þegar hann Manntal Canada. íbúa.tala Can raknaSi aftur viS, hafSi hann ada er nú 9,235,000. Eru þaS ulveg mist máliS. Læknar höfSu rúmar 2,000,000 meira en þegar gert alt sem iþeim var unt, til aS síSasta manntal var tekiS 1911. lækna hann, en alt kom fyrir ekk- Hefir fólki fjölgaS æSi jafnt í ert. Nú nýlega var maSur þessi öílum fylkjunum utan Nova Scotia meS hópi af mönnum aS skemta Hlutíallslega hefir íbúunum fjölg-1 sér á vantsströnd einni vestur frá. aS mest í Alberta-fylki. Eru þeir Flugvé! var iþar, sem tók þá er | nú 661,663, en voru aSeins 287,- sigla vildu “um loftin blá”, og 000 viS síSasta manntal. I Mani-'þar kom aS, aS vinir Wildfred’s toba teljast íbúarnir 669,614 og kvöttu hann til aS taka sér far hafa því aukist um 214,000. On- meS loftbátnum. Hann lét tilleiS- tario er fólksflesta fylkiS, meS | ast. En ferSin var hálf skrykkjótt 2,904,274 íbúa, en ekki hefir;og báturinn tók óvanalega miklar J>eim fjölgaS nema um 381,000 dýfur. Wildfred veiktist og misti á manntals tímabilinu. Quebec er! meSvitundina. En þegar hann næst aS fólksfjölda meS 2,41 7,-J kom aftur til sjálfs sín, varS hann 232 íbúa; bæst hafa þar viS; heldur en ekki hyssa á því,, aS 414,000. 1 Saskatchewan eru hann gat talaS, var búinn aS fá 843,432 fbúar og hefir þeim fjölg- máliS, og gat skýrt frá bæSi þessu ■aS um 351,000 sem hlutfallslega ■ ferSalagi sínu og öSru, meS orS- um. Læknar geta enga grein gert sér fyrir þessu. En Wildfred sér ekki eftir ferSalagi sínu meS flug- vélinni. skoSaS er mikiS. British Colum- bia hefir nú 7 1 8,483, sem er 326,- 000 hærra en viS síSasta mann- tal. Á Prince Edward Island eru "93,728 íbúar, Nova Scotia 527,- 338 og í New. Brunswick 372,- 889. Þá eru í Yukon 8,512 íbúar og í North West Territories um 18,481. Af allri íbúatö-lu lands- íns, eru tæpur einn þriSji í Vest- ur-Canada (Manitóba, Sask., Al- berta og B. C.) en rúmir tveir JjriSju í Austur-Canada. Dómur í Korn.rannsóknar-mál- tnu sem stóS yfir milli kornsölu- félaganna og stjórnar-nefndarinn- ar, hefir nú veriS uppkveSinn. Féll sá úrskurSur kornfélögunum í vil hér í yfirrétti fylkisins. En rnálinu kvaS eiga aS vísa til hærri réttar. ÞaS er búiS aS standa yf- ir í rúmar þrjár vikur og hefir nefndin ekkert mátt starfa á meS- an. Eftir fþennan úrskurS getur hún heldur ekki, ha'flst neitt aS fyrst um sinn. ASal-ástæSurnar sem Curran dómari 'færSi fram úrskurSi sínum til stuSnings voru J>ær, aS kornsala hér væri fylkis- mál og þar aS auki viSskifta- rekstur einstakra manna sem land- stjórnin ætti ekkert meS aS skifta sér af. Hann segir sambands- stjómina hafa vald til aS rann- saka mál sem lúti aS friSi, reglu, góSu stjórnarfari, verzlun og viS- skiftum. En kornsalan hér komi ekki undir neitt af þessu. “Verzl- un og viSskifti" í þeim skilningi sem -lagSur sé í þau orS í sam- bandsmálum, snerti ekki korn- viSskiíti, sem séu fylkismál. Eign- ar og einstaklingsréttur séu fylkis- mál, og undir þau komi kornsölu- máliS. En landsstjórninni eSa verksviSi hennat komi þaS ekki viS. Dómur þessi þykir all-merki- legur, en Curran segist reiSubúinn aS færa rök fyrir honum á þeim grundvelli sem máliS hafi veriS Jagt fyrir sig. Starfi nefndarinnar er því lokiS fyrir lengri tíma, ef ekki fyrir fult og alt. Stjómin í Ottawa er nú aS láta sérfræSinga sína í tolllöggjöf rann saka tolllögin nýju í Bandaríkjun- um og hvaSa áhrif þau hafi á viS- skifti viS Canada. Er búist viS aS Canada verSi, vegna iþessara laga, aS leita sér aS markaSi fyrir vörur sem nemur $200,000,000. Áhrifin af þessum nýju tolllögum sunnan línunnar, eru því býsna á_ þreyfanleg og von aS Canada líti þau ekki hýru auga. Eins og einn Rafefni kvaS talsvert vera í sandi meSfram vatni því í Mani- toiba er Lake Cedar heitir. Hafa fleiri ekrur af landi umhverfis þaS svæSi veriS leigSar manni frá Toronto sem raf-framleiSslu ætl- ar aS stunda þar. 'Hann leigir svæSiS fyrir 21 álr, f>g borgar $1. fyrir ekruna árlega; einnig á- skilur stjórnin sér 5% af rafinu sem unniS verSur. Leigjandinn sem er J. Dix Rogers, verSur aS leggja um $5000. í fyrirtækiS fyrstu 1 2 mánuSina. bóndi hér sagSi, eru þau ekki . 1 langt frá því aS vera einn “stærsti löSrungurinn,’’ sem bændum hef-j ir veriS gefinn hér í Vesturland-| inu. ■ . > t L L. Af væntanlegum kosningum til sam'bandaþings er ekkert nýtt aS frétta úr herbúSum stjórnarinnar. Þessir síSustu dagar hafa veriS af- skaplega heitir austur frá sem hér, og þaS hefir ekki örfaS menn þar til aS hugsa djúpt, eSa hreyfa sig mikiS í stjórnmálum, enda eru sumir stjórnariþjónanna í helzti góSum holdum til brúkunar yfir hita tfmann. Auka kosningar kosningar nokkrar liggja fyrir dyrum í haust; eru 3 sæti auS í Ontario, 1 í Quebec og 1 í Sas- katchewan. Um leiS og fariS verS ur aS stappa í þeim, koma eflaust aSalkosningar til íhugunar, en fyr ekki. Fari aukakosningar þannig aS stjórnin nái 3 sætum af 5 sem um verSur barist, er stjórnin svo sterk í sessi, aS hún getur vél set- iS annaS ár; tapi hún öllum sæt- unum er öSru máli aS gegna. En til þess eru samt ekki mikil lík- indi. Af 4 aukakosningum sem fariS hafa fram á þessu ári, hefir stjórnin unniS tvær. AS vísu voru þaS síSustu orS forsætisráSherr- ans, er hann sigldi til Englands, aS menn skyldu viS öllu búnir hvaS kosningar snerti. En falli þessar aukakosningar stjórninni í hag, munu fleiri af hennar mönn- um vilja aS hún sitji næsta þing- tímabil. Vegna breytinga á toll- löggjöf Bandaríkjanna, er nauS- synlegt aS yfirvega og breyta toll- löggjöfinn hér aS einhverju leyti; mun stjórnin álíta þaS fult svo heppilegt <?S gera þá breytingu á næsta bingi, og láta síSan ganga til kosninga aS vori, og leggja toll málin eins og þau verSa þá, fyrir almenning. En eins og áSur er sagt er þaS óráSiS enn hvort kosning- ar verSa í haust og þaS verSur ‘J þaS aS líkindum, þar til aukakosn ingarnar eru um garS gengnar. -------o-------- dæma frumvarp þetta og segja aS ef þaS nái fram aS ganga verSi þaS stór skaSi fyrir þjóSina í heild og sé þaS ékkert annaS en sam- særi til aS auSga fáeina útvalda á kosnaS mannkynsins í heild. Henry Ford færSi upp kaup- gjald verkamanna sinna er vinna á járnbrautum hans þann fyrsta júlí alt hvaS nemur 40%. Á öSr- um jarnbrautum voru vi^nulaun IækkuS um 12%. Mikil undra kyngi fylgir henni Lizzie hans. Tregt gengur meS sölu skulda- bréfa N. Dakota ríkisins. Þrjár! miljónir dollars á 53^% hafa ver-, iS á boSstólum á peningamarkaS- 1 inum um langan undanfarandi tíma og ekki selzt, og þykir slíkt undrun sæta, þar sem ja'fn öflugt ríki sem NorSur Dakota stenduri á bak viS. Ríkiseignir og fram-1 leiSslukraftur er virt á þrjú þúsund ' miljón do'llars og er yfir seytján' miljónir ekra af ræktuSu landi J sem stendur á bak viS ríkisskuld- ina. Eftir mælikvarSa peninga- manna eru þetta því mjög álitleg veSbréf sem hér eru á boSstóIum, en samt seljast þau ekki. Kenna allflestir núverandi stjórn ríkisins, Townleystjórninni, um þaS; segja aS meS óhófi og eySslusemi sinni og ýmsum fjárframlaga samþykt- um til óframkvæmanlegra starfa sé hún á hraSri ferS meS aS gera ríkiS gjaldþrota. Hún er sögS völd vera aS því stórkostlega bankahruni er þar varS á síSast- IiSnum vetri. Aftur sakar stjórn- in og hennar fylgifiskar Wall Street og auSvaldiS yfirleitt um aS þaS sé aS reyna aS koma sér fyrir kattarnef meS því aS gera sölu ríkisskuldabréfanna ómögu- lega. - Nú stendur til, aS sam- kvæmt endurkallslögunum (The recall) verSi ríkisstjórninni skip- aS aS segja af sér og ganga til a-1 mennra kosninga; svo er megn óá- nægjan orSin meS gerSir hennar og má þaS heita biturt háS fyrir stjórnina sem mest hafSi barist fyrir aS innleiSa lög þessi, ef þau yrSu nú í fyrsta sinni brúkuS til aS steypa henni sjálfri frá völd- um. Eftir sjö ára tímabil verSur aft- ur byrjaS aS minta ameríska eins dollars silfurpeninga. — “In God we trust” and $? Charles H. Jackson hét naaSur nokkur í Brockton, Mass, er dó nýlega. Vinir hans halda því fram aS hann hafi veriS þyngsti maSur í heimi. ÁriS 1916 var hann 630 pund. En hann hafSi veriS veikur síSastliSin 5 ár og léttist hann á þeim tíma um 230 pund. Hann /var 61 árs gamall og var 6 fet á hæS. BANDARIKIN aS svo mikiS sé sýnt heima þar af amerískum myndum og hafa gert einhverjar ráSstafanir um aS myndir frá Bretlandi sjálfu úr þjóSlífinu þar séu meira sýndar en nú á sér staS. Eflaust verSur þess skamt aS bíSa aS þessi myndahús sem svo mikil áhrif hafa, verSi af hent mentamáladeildum stjórn- anna á Bretlandi og í Bandaríkj- unum. Kennurum víSsvegar aS úr Brezka veldinu, sem eru aS heim- sækja England, var haldin veizla á Englandi nýlega. I ræSum sem þar voru fluttar, var bent á þaS hve Rhodes-verSlaunin drægju unga menn aS Oxfordskólanum frá Canada, Ástralíu og SuSur- Afríku og hvaS mikil áhrif slíkt hefSi í þá átt aS knýta enskumæl- andi þjóSirnar saman tryggum vinaböndum. Sérstaklega var í ræSum þessum minst á námsmenn frá Canada, sem kappsama viS nám, og þá væru þeir ekki eftir- bátar í leikjum. Um síSara atriS- iS munu menn hér ekki ha'fa ver- iS í neinum vafa; en aS því er fyrra atriSiS snertir náms-hæfi- leika og kapp viS námiS, hefir fólki ef til vill ekki veriS eins kunnugt um, og vér höfum jafn- vel heyrt boriS á móti því aS þeir stæSu þar öSrum jafnfætis. Þessi fregn er því hin ásjósanlegasta, og canadiskum nemendum til verS- ugs hróss sem nám hafa stundaS á þessum skóla. Og þaS góSa viS þaS er, aS Islendingar draga þar eins drjúgan hlut af borSi og nokk ur annar þjóSflokkur aS tiltölu. De Valera hefir skrifaS brezku stjórninni bréf, og tjáir sig fúsan til aS sækja fundinn er Lloyd Ge- orge boSaSi til aS reyna aS koma á sættum milli Ira og Breta. Dag- urinn er sá fundur verSur haldinn hefir enn ekki veriS ákveSinn, en í þessai viku á fimtudag eSa föstu- dag ætla menn hann muni verSa. Eins og getiS var um í sáSasta blaSi tók de Valera dauft í aS sækja þennan friSar- eSa sátta- fund í fyrstu, en þegar hann hafSi leitaS álits flokks síns um máliS, hefir honum éflaust litist þannig á, aS bezst mundi aS freista þessa. ÞaS er sagt í fréttunum, aS Sinn Feinar og Irar yfirleitt séu mjög meS því aS friSur sé saminn nú þega, og algert vopnahlé skipaSi de Valera aS hafa meSan á friSar tilraununum stæSi. Eru því horfur þessa máls hinar beztu enn, og á Bretlandi gera menn sér góSar vornir um sættir. ÖNNUR LÖND. Fékk máliS ajftur. MaSur aS HátollafrumvarpiS sem nú ligg- ur 'fyrir þinginu í Washington, nafai Wilfred Verner aS Indian verSur boriS upp til atkvæSa Head, Sask., varS fyrir ári síSan þann 2 7. þ. m. Demokratar for- BRETLAND Hreyfimynda.hús eru ekki al- ment álitin mikil mentalind, eins og þau nú yfirleitt gerast. Á Eng- landi er þeim farin aS standa hálf- gerSur stuggur af því hve mikiS sýnt sé þar af amerískum mynd- um, og segja þaS vera fariS aS hafa áhrif á unga fólkiS þar og gera þaS amerískt í hugsunar- hætti. Ef þetta er satt, sannar þaS aS myndahúsin eru áhrifamikil og vel stjórnaS, ættu þau aS geta ver iS mjög mikill styrkur skólunum og mentun yfirleitt. Enda er nú fariS aS tala um aS nota hreyfi- myndahúsin sem skóla. TíSkast þaS þó óvíSa enn nema á Rúss. landi, enda er þaS enginn eftir- bátuz í mentamálastörfum sínum síSan byltingin varS þar. Bretar ætla aS reyna aS koma í veg fyrir um Georgiu, en þeir hafi ekki sint því, og fariS yfir ríkiS eftir sem áSur. Einnig hafi Rússar um 10,- 000 hermanna á næstu grösum til aS hjálpa Tyrkjum ef meS þurfi. Af þessu viti Constantine Grikkja- konungur ekki. Ef hann vissi þaS og vildi athuga hve sigurvonir hans eru litlar og ástandiS í raun réttri slæmt fyrir þau austur frá og ískyggilegt, mundi hann strax láta stríSiS falla niSur og semja friS. Þeasar ískyggilegu horfur eystra, segir Jordania vera fólgn- ar í því, aS Rússland sé aS ná meira og meira valdi á Afganistan Mesopótamíu og Persíu, og þaS fylgi fái þaS frá MúhameSstrúar- mönnum; tyrknesku nationalistarn ir þar líti fremur til Rússlands en Tyrklands og séu á valdi þess. En þaS fylgi muni Rússland nota til þess aS færa út kvíarnar eins og lengi hafi fyrir þeim vakaS þarna í Asíu. Eftir aS þeir séu þannig búnir aS opna sér leiSJ gegnum Kakasus löndin, Georgiu, Azer- baijan og Armeníu, muni þeim veitast auSvelt aS herja suSur og austur um Asíu, ja'fnvel alila leiS til Indlands. En á þaS ber aS líta, aS þessi Jordania er fjandsamleg- ur Rússum, og aS hann er meS þessum sögum aS ýta undir vest- urþjóSirnar aS skerast í leikinn þarna austur frá og hjálpa Grikkj- um. Hvenig sem ástandiS annars er, er hitt víst aS vestur þjóSun- um þykir þaS alt annaS en ákjós- an'legt. En þar sem svo gott sam- komulag er á milli Rússa og Breta, og Bretar eru aS stórgræSa á viS- skiftum sínum viS Rússland, er ekki líklegt aS þeir hafist mikiS aS, en lofi Grkkjum nú aS spila upp á sínar eigin spítur. Fyrv. Þýzkalandskeisari, sem enniþá er í Doorn á Hollandi, fær- ist undan aS borga skattinn er sveitastjórnin í Doorn lagSi á hann. ÁstæSan sem hann færir fyrir undanfærslunni er sú, aS hann 'hafi ekki komiS til Hollonds sem frjáls maSur, heldur sem flóttamaSur, og sé htddiS þar svo aS segja sem fanga; hann neitaSi einnig aS borga tekjuskatt. En sveitarráSiS segir hann hafa kosiS Doorn sem aSsetursstaS sinn af | frjálsum vilja, og ætlar aS láta hann borga skattinn meS hörSu, | ef ekki meS öSru móti. þá verSi bráSlega steypt af stóli. Ef Japan hefSi kunnaS meS þetta vald aS fara sem þaS frá vest- lægu þjóSunum hefir, hefSi alt getaS fariS vel. En þeir hafa gert sig sjálfa aS okur-verkfærum meS 'því í höndum Evrópu þjóS- anna, og þaS sjá nú og skilja allir lýSsinnaSir menn í Japan. Kúgun þjóSarinnar heima fyrir getur ekki mikiS lengur haldiS áfram, svo meSvitandi er þjóSin sér orS- in um þetta. Alt þetta bera Kínar á Japan nú í London í sambandi viS endurnýjun samninganna milli Japa og Breta. Og ef til vill er eitt- hvaS til í öllu saman, þó gremju- blandinn virSist hugur þeirra til Japans. Sterk vakningar-alda kvaS ganga yfir Kína, og er hinn nýi forseti þar eigi sízt vald- ur aS henni. En hann hafa menn lengi veriS hræddir viS aS væ.i í samráSum viS Rússa, og hafi í Fyggju aS ko.ma á Soviet stjórnar- skipulagi í Kína. Nýlega hefir safni því af Pali- handritum, sem konglega bóka- safniS í Kaupmannahöfn á, á- skotnast mjög merkilegur viSauki Eru þaS 83 handrit, sem sænskur kaupsýslumaSur átti. 79 af hand- ritunum eru skreytt meS gulli og rauSu lakki og rituS á pálmablöS; hafa þau geymst mjög vel. Hand- rit 'þessi eru frá Laos-héraSi í Aust ur-Indlandi. Á sumum handritun- um virSist vera skráS iboSorS og trúarsetningar. Buddha trúar- manna, og þar eru reglur um, hversu taka skulf menn upp í hin- ar heilögu trúarreglur og ýmsir aSrir helgisiSir. Alls eru 1 7 rit- hættir á þessum handritum, og eru þau aS ómetanlegu gagni þeim, er stunda vilja hiS forna helgi- mál Buddhatrúarmanna er lagSist niSur sem lifanai tunga á fimtu öld eftir Krists burS. Bali-máliS er skylt Sanskrít. % Langrækni Frakka. Frá París kemur sú frétt, aS MiSríkjalþjóS- unum verSi bönnuS þátt-taka í Olympíuleikjunum 1924, sem háSir verSa í París Frá íslasdi. StríSinu í Litlu.Asíu milli Grikkja og Tyrkja heldur enn á- fram. Bretland og vestlægu þjóS- irnar urSu heldur hissa á þvi, er Grikkir neituSu friSar umleitan frá þeirra hálfu viS Tyrki. En fulltrúi Grikkja á Bretlandi, segir þá hafa hafnaS boSi vestlægu þjóSanna vegna þess, aS á þeim tíma hafi Grikkjum gengiS heldur betur, og aS iþá hafi þeir veriS ný- búnir aS flytja herafla og ÍIS yfir á vist svæSi, sem þeir ætluSu ser aS leggja undir sig. En aS hinu leytinu virSast þeir hafa gleymt I því aS Tyrkir eru afarsterkir fyrir, ] og hafa aS sögn ávalt liSveizlu mikla frá Rússum, þó ekki hafi nein áreiSanleg frétt af þvi kom_ iS, önnur en sú, er Jordania for- seti Georgiu lýSveldisins lét uppi nýlega í London. Jordania þessi segir aS um 100,000 rússneskra hermanna hafi haldiS suSur til móts viS Tyrki nýlega og aS hann hafi ætlaS aS banna þeim aS fara Skipstjóraskifti mun verSa á Sterling næstu daga. Einar Stefáns Kína laetur ser fatt um þaS finn son a verSa skipstjóri á GoSa- ast, aS Bretar skyldu enn á ný foss hinum nýja, en Þórólfur lýsa samningana viS Japan ghd- Bech taka viS skipstjórn á Sterling andi. Telur þaS þá samninga hafa J haldiS Kína til baka, og svift þaS : ísinn er nú sagSur svo nærri öllum tækifærum til aS skifta viS landinu, aS botnvörpungar geta Vestur-Evrópu þjóSirnar og'tæplega stundaS veiSar á venju- Bandaijíkin. MeS jþví aS veifa J legum miSum. þessu sambandi viS Bretland fram Prestskosningar. I Prestsbakka- prestakalli er kosinn síra Þorsteinn ÁstráSsson, prestur í MjóafirSi. Var einn í kjöri. Lögmæt kosning. —I Miklabæja-prestakal'li í Skaga . , . . . . , . . i firSi er kosinn lögmætri kosningu ír a þetta, segja þeir henni strax . » * . . . . , , i sira Larus Arnorsson, aöstoSa- ha'fa sig hæga og benda a an í heiminn, segir þaS Japan hafa náS öllum viSskiftum viS Vestur- löndin í sínar hendur og verzlun j Kína viS þau fari í gegnum þeirra hendur. Ef Kínverska þjóSin bend aS prestur í Miklabæ. kjöri. H ann var einn sambandiS viS Breta. Ibúar Kór- reu segja Kínar aS Japar kúgi ó- 1 heyrilega; hvenær sem þeir kvarta undan kjörum sínum, sé samband- iS viS Bretland hrist framan í þá. Japan hefir þannig giniS yfir allri veiSi þarna austur frá, og hefir á J seinni árum hrokast svo upp á því, J aS þaS skoSar sig orSiS sem stór. veldi en Kína sem hjáleigu, sem alt verSi aS sækja til þess; en J sannleikurinn er sá, aS þaS sé Japj an sem lifi á Kína. Ef þessir samn- j Rafmagn8tjórastaSan beílr ver, ingar viS Breta væru ur logum, .g veitt Steingrími Jónssyni verk. numdir yrSi hausa.vixl a þessu, fræSing; var hann s4 eini sem um meS Kína og Japan því K.na se ^ samþykd bæjar_ Eggert Claessen er settur banka stjóri í íslandsbanka í staS Sig- hvats Bjarnasonar, sem sótt hefir um lausn og veriS veitt hún, vegna heilsubilunar. Tveir kolafarmar eru nú á leiS til landsins, annar frá Vesturheimi til hf. Kveldúlís, hinn frá Belgíu til landsverzlunarinnar. landiS sesn auSinn hefir, en ekki Japan. Stjóroin Japanska er ekk-j ert annaS en fjái'glæfrastjórn semí stjórnin aS veita honum hana. I

x

Heimskringla

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Heimskringla
https://timarit.is/publication/129

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.