Heimskringla - 03.08.1921, Blaðsíða 7

I
WINNIPEG, 3. ÁGÚST 1921
HEIMSKRINGLA
7. BUÐSIBA
i .. "
The Dominion
Bank
HOKM NOTKE DAME A\ E. OG
SHERBHOOKE ST.
Hnfu«Ht611 uppb............* «,000,000
VarattjðKur ...............# 7,000,000
Allar eiguir ..............$70,000,000
Sérstakt athygli veitt viðskítt-
um kaupmanna og verzlunarfé-
aga.
Sparisjóísdeildin.
Vextir a£ innstæðufé greiddir
jafn háir og annarsstaðar.
Vér bjóðum velkomin smá sem
stór viðskifti-
PHONE A 925S.
P. B. TUCKER, Ráðsmaður
1.1 ■IIIBIII 11»
Kirkjuleg samvinna.
(Framh. frá 3. bls.)
leiSingar athafnanna aSal atriS.
iS? Er ekki sannleiks þekking og
að kunna aS nota hana íétt grund-
völlur heilbrigðrar menningar?
Eru kenningaaðferSir lútersku
kirkjunnar líklegri til aS hjálpa
mönnum á þessar menningaleiSir?
SvariS viS 'þessum spurningum
liggur opinberlega fyrir öllum í
framkvæmdarlífi fólksins, og þaS
svar mundi frekar mæla meS sam
félags nauSsyn en á móti.
Játa skal iþaS, aS reynslan hefir
sýnt og sýnir enn í dag, aS guSs.
hugmyndin og trúarbragSa siS-
imir ' þurfa aS samsvara þeim
menningarstigum sem fólkiS er á,
því upplýstara sem fólkiS er, þess
göfugri er guSsmynd þess, og
þeim mun fávísaTÍ kreddur í guSs
þjónustunum. Sæmd væri þaS og
menningarauglýsing fyrir Vestur.
íslendinga, aS sem fæstir af
þeim iþyrftu aS nota hinar gömlu
kreddur viS guSsþjónustur sínar.
Vonandi er aS VesturTslendingar
séu nú aS komast á þaS stig, aS
þeÍT sjái hvaS óskaplega fávíslegt
þaS er aS vera aS deila um trú-
arbrögS og trúaratriSi á þann hátt
sem gert hefir veriS. En hitt væri
bæSi sjálfsagt og nauSsynlegt aS
taka til yfirvegunar o,g saman-
buxSar þau áhrif og þær afleiSing.
ar sem hin sérstöku trúarbrögS
hafa á einstaklings lífiS, og sam-
líf manna yfir höfuS, í þeim til-
gangi aS nota aSeins þann trúar-
grundvöll og guSsiþjónustusiSi,
sem gera mennina bezta og göf-
ugasta. ÞaS er auSvitaS nauS-
synlegt aS hin kirkjulega starf-
semi hafi mismunandi fram-
kvæmdar reglur í guSsiþjónustun-
um, sem samsvari menningar stig-
um fólksins.. MeS því eina mó,ti
getur kirkjan náS til allra manna
meS sín trúarlegu og siSferSislegu
áhrif.
Ekkort mannfélagshlutverk er
jafn áríSandi og göfugt eins og
kirkjunnar. Hún á aS skapa hjá
sérhverjum einstakling heillbrigSa
líkamlega og andlega siSmenning.
Hún á aS skapa hjá þeim ábyrgS-
artilfinjiing gagnvart mannfélag-
inu, og gagnvart orsaka og afleiS-
inga sambandsins. Gagnvart lög-
máli tilverunnar og lögum GuSs.
Af því aS hlutverk kirkjunnar
nær jafnt til allra. manna, þá verS-
ur starf hennar aS vera samvinna
á öllum sviSum. Fyrirlitning,
flokkadráttur og flokkahatur á
ekki heima í sönnu kirkjumála-
starfi. Fagurt fyrirdæmi væri
þaS ef Islendingar yrSu fyrstir til
aS skilja köllun kirkjunnar, og
fyrstir til aS sameina hinar ýmsu
trúarbragSadeildir í samvinnandi
heild.
Einstakir menn og þjóSflokkar
ættu aS leggja fram öll sín öfl til
aS vinna aS þeim málefnum og
framkvæmdum, sem fyrirsjáan-
legt er aS framtíSarsagan muni
telja þeim til sæmdar, og þetta
umrædda mál er vissulega eitt af
þeim.
------o---------
Þegar konungurinn
kemur.
Eg hallast fram á spaSann.
Gigtarverkurinn í bakinu er orS-
inn svíSandi heitur — sár — óþol
andi. ÞaS er líka von, eftir, aS
hafa höggviS glerharSan mel all-
an daginn. En garSholunni minni
verS eg aS koma af í kvöld. Kar-
töflurnar eru farnar aS skjóta
öngum og garSurinn rennblautur
enn. Klukkan er níu. Já, stundum
nefi eg nú tekiS þaS fagurlegar —
stundum þrjú dægur í sprettinum.
En bakiS á mér er líka fariS aS
segja eftir.
Eg má til aS tylla mér niSur
andartak — rétt meSan sárasta
kvölin líSur frá. ÞaS er líka fró-
un aS því aS hvíla augaS viS
fjörSinn, spegilsléttan — dreym.
andi. — Já, í blaSinu stóS þaS,
— konungurinn er bráSum vænt-
anlegur til höfuSstaSarins — og
þaS kvaS eiga aS verSa mikiS
um dýrSir. — ÞingiS veitti 200
þúsundir, en fjármálaráSherrann
segir aS þær séu búnar. Eg er ansi
hræddur um aS þeir verSi aS
bæta töluverSu viS. — ÞaS var
víst líka sagt í iblaSinu, aS þaS
mundi þurfa aS bæta 300 þúsund
um viS, ef viStökurnar ættu aS
samsvara undirbúningnum. Já,
rrýkiS verSur nú um dýrSir í höf-
uSstaSnum. Gaman væri aS vera
nærstaddur og sjá höfSingjana
snúas^ í kringum kónginn. Gaman
aS bregSa sér suSur — ofurlita
stund — frá spaSanum og möl-
brjótnum. — En hvaS er eg aS
láta mig dreyma um þessa hluti.
Eg, sem hefi ekki getaS fariS í
kirkju í heilt áT, — ekki kunnaS
viS aS fara þangaS í hversdags-
görmunum og meS margbæklaSa
sikó. — Og þó myndi eg hafa
ósegjanlega mikiS gaman af aS
létta mér upp frá strytinu svo sem
vikufíma. Rétt hefi eg sjálfsagt
eins mikinn til aS sjá kónginn og
vera meS honum, eins og höfS-
ingjarnir í höfuSstaSnum. Og hver
veit þó. Jafnrétti hefi eg ekki þekt
í lífinu enn þá, og jafræSi fæst
ekki fyr en í gröfinni.
Þeir verSa sjáandi, höfSingj-
arnir í höfuSstaSnum, þegar kong.
urinn kemur, þeir vórSa ekki í
neinum hversdagsgörmum. Þeir
verSa aS sýna kónginum, aS hér
búi rík þjóS, sem tími aS sjá af
nokkrum hundruSum þúsunda í—
ja, í hvaS? Krossarnir verSa líka
aS vera fleiri, ef höfSingjarnir
verSa dálítiS stímamjúkari og
veitingarnar verSa ríkmannlegar.
— Þarna leggja höfðingjarnir
sjálfum 9ér til dýrindis veizlur og
hverskonar fagnaS, án þess aS
kosta nokkru til sjálfir. — LandiS
— almenningur — borgar brús-
ann. — En skyldu þeir eiga meS
þetta ? — Eg efast, en þori ekki
aS fullyrSa. Líklega þætti þaS
slettirekuháttur aS fara aS rekast
í þessu smáræSi. SmáræSi — ja,
hvaS verSur þetta nú mikiS á
hvern mann í landinu? Fimm hun_
druS þúsundir. — ÞaS verSa 5
krónur á hvern mann í landinu,
eSa þó dálítiS meira. HvaS fæ
eg nú aS borga? — ViS hjónin
og krakkamir sex — átta. — Jú,
40 krónur koma á mig og vel þaS.
— Og Sveinki bróSir þarna fram
í sveitinni — á 'harSbalakoti, kon-
an heilsulaus og krakkarnir 5 í ó-
\megS. — Já, ekki held eg aS
hann sé færarri um þaS en eg.
Skyldu þeir nú höfSingjarnir,
hugsa nokkuS út í þaS, hvaS eg
og mínir líkar eiga bágt meS aS
borga veizlurnar þeirra? — Eg
er hræddur um ekki. — Þeir vita
sjálfsagt ekkert um hvernig Jónsa
mínum varS innairbrjosts, þegar
eg síSastliSiS haust, varS aS segja
honum aS eg gæti ekki látiS hann
halda áfram á skólanum; — eg
gæti ekki klofiS kostnaSinn viS
skólagönguna. — Þeir sáu ekki tár
in sem hrundu niSur kinnav kon-
unnar hans Sveinka bróSur, þeg-
ar hann í fyrra var aS leiSa eftir-
Iætiskúna þeirra út úr fjósinu —
varS aS selja hana, til aS borga
i
BARNAOULL
Ef sérSu, bróSir, særSan mann.
Ef sérSu, bróSir, særSan mann
í svartnættinu reika,
þá leiddu inn í Ijós þitt hann
og læknaSu sal hans veika.
Og þó aS sértu fatafár
og fárra njótir gæSa,
þú þó átt hönd aS þerra’ hans tár
og þrek hans veikt aS glæSa.
Þú tungu átt aS tala þaS,
sem trega hans fær hrundiS.
Þú veizt aS ljósiS ofan aS
er engum fjötrum bundiS.
Af ljósi GuSs er ljósiS þitt,
serp ljós skal öSrum veita;
og heill sé þér, ef hlaut hann sitt,
sem hjá þér var aS leita.
Svo svíSur engin sálar.und
í svölu nætur-hreti,
AS GuS meS sinni mildu mund
ei mýkt og læknaS geti.
Og þú ert valinn, vinur minn,
— er veg þinn ferSu glaSur, —
aS breiSa út friSar faSminn þinn,
ef flýr í ’hann þreyttur maSur.
Jón Magnússon
Heimilsbl.
--------—o-----------
DYGÐIR FRANKLINS.
Benjamín Franklín sk’fti hinu
góSa, sem bann ætlaSi aS innræta
sér í 13 dygSir.Spameytni. (BorS
aSu ekki þangaS til þú linast upp;
drekk þú ekki þangaS til þú ræS-
ur þér ekki). Þagmælsku. (Tal-
aSu ekki annaS en þaS sem getur
orSiS þér eSa öSrum til nota(.
Reglusemi. (Lát hverja sýslan
hafa sinn tíma.) FastræSi. (Ein-
settu þér aS gera þaS, sem þú átt
aS gera, og framkvæmdu ná-
kvæmlega þaS, sem þú einsetur
þér). Sparsemi. (Eyddu engu
nema þaS sé þér eSa öSrum aS
gagni, engu til ónýtis), hafSu á-
valt eitthvaS þarft fyrir stafni.
hafstu aldrei neitt óþarft aS). Ein-
lægni. (Vertu hreinn og ráSvand-
ur í huga og talaSu samkvæmt
því). Réttsýni. (Ger engum mein
meS rangindum, né meS því aS
láta velgerSir falla niSur, sem þér
er skylt aS veita). Hófsemi (ForS
astu hvaS of er eSa van). Þrifna?S.
Jafnlyndi. (láttu aldrei smámuni
bíta á þig, né venjulega atiburSi,
sem ekki má forSast). Skfrlífi.
AuSmýkt.
Hann sá bráSlega aS hann
mundi ekki fá vaniS sig á dygSir
þessar í einu, þessvegna ásetti
hann sér aS venja sig á eina í senn,
og þegar hann væri orSinn nokk-
urnveginn tamur henni, þá aS
byrja á annari.
Af því honum skildist, aS ein
dygS mundi beina veg til annarar,
þá raSaSi hann þeim eins og fyr
var sagt, því sá sýndist honum
beinasti vegúr. SíSan bjó hann sér
til kver, strykaSi á hverja blaS-
síSu 7 langstryk og 1 3 þverstryk
og skrifaSi vikudaganöfnin efst
milli þverstrykanna. Þannig hafSi
hann reit handa sérhverri dygS á
hverjum degi vikunnar og merkti
hann í hverjum reit hversu oft
honum varS á aS gleyma hinni til-
teknu dyggS. Hvert kvöld hélt
hann reikning viS sjálfan sig um
hinn liSna dag.
---------o---------
Vertu aldrei grimmur viS þá, sem
eru annars hugarfars en þú.
Dæmisaga eftir B. Franklin ....
~****fci. u. ---- -
ÞaS bar til eitt sinn, aS Abra-
ham sat í tjalddyrum sínum um
sólsetur. Þá kom maSurbljúgur af
elli um götu þá, sem lá af eySi-
mörkinni og studdist viS staf.
Þá stóS Abraham upp, gekk á
móti honum og sagSi:
'’GjörSu svo vel aS koma inn!
Taktu fótlaugar og vertu hjá mér
í nótt! Þú getur fariS snemma á
fætur á morgun og haldiS svo á-
fram leiSar þinnar.”
En maSurinn svaraSi: ”Nei, eg
ætla aS verSa hér undir trénu”.
Þá laSaSi Abraham hann, svo
hann snerist viS og gekk inn í
tjaldiS; síSan sótti Abraham ó-
sýrS brauS er þeir snæddu.
En þegar Abraham sá aS hinn
ókunni maSur þakkaSi ekki guSi
sagSi hann: “HvaS kemur til aS
þú ákallar ekki hinn æSsta guS?
skapara himins og jarSar.”
MaSurinn svaraSi honum:
Ekki tilbiS eg þann guS, sem þú
talar um, né ákalla nafn hans, því
eg hefi sjálfur gert mér guS, hann
býr í húsi mínu alla daga og veit-
ir mér alla hluti, sem eg þarfnast.”
Þá reiddíst Abraham hinum ó-
kunna manni og laust hann, og
rak hann í burtu út á eySimörk-
ina. En þegar miSnætti var kom-
iS, þá kom raust drottins ,a8 eyr.
um Abrahams og sagSi “Abra-
ham, hvar er hinn ókunni maSur?’
En Abraham svaraSi þessum
orSum: “Drottinn! hann vildi
hvorki tilbiSja þig né ákalla nafn
þitt, og þessvegna rak eg hann úr
augsýn mér'út á eySimörkina.
Þá svaraSi drottinn:
“HundraS nítíu og átta ár hefi
eg sýnt honum mizkun og klætt
hann, þó hann hafi veriS mér
þveTbrotinn, en þú máttir ekki
þola hann nætursakir og ert þó
sjáifur syndugur.” —^
Þá svaraSi Abraham: “Láttu
ekki reiSi þína, drottinn, æsast
gegn þjóni þínum! Já, eg hefi
syndgaS, en eg gTátbæni þig um
fyrirgefning."
Og Abraham fór á fætur og út
á eySimöfiku og leitaSi vandlega
aS hinum ókunna manni, fann
hann og færSi hann inn í tjald
sitt; hann var vingjarnlegur og
leysti gest sinn út meS gjöfum
morguninn eftir.
I öSru sinni talaSi drottinn til
Abrahams og sagSi viS hann:
“Vegna þessarar syndar þinn-
ar skal afkvæmi þitt vera 400 ár í
ánauS í ókunnu landi.
* En vegna iSrunar þinnar vil eg
leysa þaS úr ánauS, og þaS skal
fara þaSan úr landi meS miklu
veldi, meS glöSu hjarta og meS
stór-auSæfum.
----------a- ■
KIS A.
SannorSur maSur segir svo frá-
“MeSan vetur var sem harSast-
ur, gaf eg fuglum brauSleifar af
borSinu. En er kisa varS ess vör,
lagSist hún ílaunsátur til þess aS
ná sér í æti. Kom þá oft fyrir, a$
hún fór í launsátriS áSur en mál-
tíSin hófst, því hún vissi, vel, hve-
nær fuglarnir voru vanir aS koma.
Þegar voraSi þurfti eg eigi fraun-
ar aS gefa fuglunum brauSmoIa,
því aS nú höfSu þeir nóg æti. Þá
gerSi kisa þá veiSibrellu, aS hún
stráSi sjálf brauSmolum á jörS-
ina og fól sig síSan í runni nokkr-
um og vildi báSa þess, aS fugl-.
arnir kæmu og ætu molana. Err
veiSibrellan kom kisu þó ekki. aS'
neinum aotum, því aS nú langaSf
fuglana ekki í brauS, enda má
vera aS þeir hafi veriS farnir aS
þekkja hinn kæna óvin sinn.”
En kisa getur I'íka veriS brjóst-
góS. Þar um er þessi saga: MaSur
nokkur átti kisu og hafSi látiS
drepa undan henni tvo ketlinga.
Sama daginn eignaSist hann ný-
gotinn héra. Morguninn eftir var
hérinn horfinn og hugSi maSur-
inn hann týndan. En aS viku liS-
inni kemur kisa meS hérann. Hún:
hafSi tekiS hann í fóstur í staS
ketlinganna, er hún hafSi mist.
læknis- og meSalakostnaS, og
grynka svo á skuldinni í kaup
staSnum, aS hann fengi út eftir
NýáriS. — Nei, þeir hafa sjálf-
sagt ekki séS þetta. — Og þó aS
svo hefSi veriS, mundu þeir
gleyma þessháttar smámunum, af
því kóngurinn er aS koma.
Fjörutíu krónur, og vel þaS —
HvaS skyldi eg þurfa aS vinna
marga eftirvinnutíma til aS borga
þennan skatt? — Nei, ekki slepp
eg meS minna en kvöldin þau,
sem höfSingjarnir sitja aS kvöld-
veizlum meS kónginum. Eg verS
aS bæta nokkrum kvöldum viS.
— Ef eg fæ nokkra eftirvinnu?
— Atvinna er af skornum skamti.
Dagvinnan borgar varla matinn
ofan í okkur og húsaskjól — Og
eg get bilaS, þegar minst varir. —
— Og hvaS þá? —
Hver veit nema konunginum
væri kærara, aS einhverjum af
þessum fimm hundruS þúsundum
væri variS til aS létta undir meS
mér og mínum líkum, eins og
höfSingjarnir eyddu því í höfuS-
staSnum á fimm dögum? — Kon-
ungurinn verSur sjáífsagt ekki
spurSur um neitt þessháttar. —
Máske þaS verSi frekar fariS í
kringum þaS, hve mörgum kross-
um hans hátign hefSi hugsaS sér
aS útbýta meSal höfSingjanna? —
En hvaS er eg aS hugsa? GarS-
urinn ekki hálfnaSur enn. — Og
eg ligg hér og grufla út í mál, sem
eg fæ engan botn í. Áfram meS
verkiS, karl minn. — ÞaS skil eg.
Reynslan er búin aS kenna mér aS
skilja þaS. — Látum okkur sjá.
— GarSurinn sá arna hefir gefiS
mér um 100 krónur undanfarin
haust, fram yfir þaS sem útsæSiS
hefir kostaS. — AS vísu er tíSin
kuldaleg og 'hamingjan má vita
hvort nokkuS sprettur í honum í
sumar. — Og þó treysti eg skap-j
aranum svo, aS aldrei geti fariS |
svo illa, aS eg hafi ekki 40—50
krónur upp úr garSinum í þetta
sinn. — Jæja þá, þó eg fái enga
eftirvinnu, þá borgar þó máske
garSurinn minn hluta af kostnaS-
inum viS átveizlurnar og fagnaS-
inn, sem höfSingjarnir fá einir aS
njóta meS kónginum. —
ÞaS er bara sárast, aS vita ekki
meS vissu, hvort höfSingjarnir
“eiga nokkuS meS' aS láta mig
og Sveinka bróSir borga átveizl-
urnar þeirra og kóngsins.
Mér finst þaS vera hróplega ó-
sanngjarnt. VerkamaSur.
Verkam. á Akureyri
---------x------—
Á GLÖTUNARBARMI
ÞaS hefir veriS mikiS rætt og
ritaS um uppeldismá! og menta-
,-nál bjóSarinnar, en þó erum viS
mjög skamt á veg komnir í þeim
efnum.sem viS getum sannfærst
um, ef viS veitum lifnaSarhatt-
um ungdómsins her í höfuSstaS'
okkar nýbakaSa sjálfstæSisríkis
nokkra eftirtekt.
Eg ætla hér aSeins aS nefna
eitt dæmi — máli mínu til skýr-
ingar — sem er því miSur ekki
einstakt í sinni röS.
Piltur nokkur — sem eg ekki
hirSi um aS nefna í þessu sam-
bandi — innan viS tvítugsaldur,
hefir um tímabil dvaliS hér í bæ,
án þess aS hafa haft tækifæri til
aS vinna nokkuS, sér eSa þjóS-
inni til gagns.
Þegar hann var 7 ára, var hann
— sem ósjálfstætt barn — knúS-
ur af eldri samtíSarmönnum sín-
u maS drykkjarkerum Bakkusar.
Fyrir nokkrum dögum var eg á
gangi á einni af fjölfarnari götum
þessa bæjar, og sá þá tvo lög-
regluþjóna meS pilt þenna á mill
sín, auSsjáanlega lamaSan af
vínnautn. Vonleysi og eymd stóS
greypt í andlitsdráttum þessa
hirSingarlausa unglings.
Múgur manns var þarna saman
kominn, til þess aS seSja dýrs-
lega forvitni sína meS því aS
horfa á sálarkvalir þessa ungmenn
is, eins og hér væri ums jálfsagSa
skemtun aS ræSa.
I staS þess aS leiSbeina, og
glæSa hiS góSa í manni þessum>
hefir hann veriS fyrirlitinn af
þeim sem hafa þóst honum meiri,
já, jafnvel sparkaS honum út úr
mannlegu félagi, ef svo mætti aS
orSi kveSa, meS því aS gera hon-
um sem örSugast fyrir aS lifa,
þjóS sinni til gagns og sóma.
Hinum glöSu, fallegu framtíS-
ardraumum, sem óspiltri barnssál
eru svo eiginlegir, hefir hiS harS-
ýSgislega samtíS kæft—í myrkri
vanþekkingar og þroskaleysis.
Engum mannlegum mætti er
þaS fært, aS sýna fram á hversu
mörgum gullkornum þjóSarheild-
in kastar á glæ, meS þessar fram-
komu sinni gagnvart einstaklingn-
um.
ÞaS er alment álitiS sjálfsagt
aS veita þeim mönnum hjúkrun
og læknishjálp, sem hafa af sjálfs
dáSum orSiS fyrir áhrifum skaS-
vænna gerla, og verja stórfé til
eflingar því, aS þeir nái heilsu
sinni aftur. En hafa þá ekki þeir,
sem fyrir mizkunarlausa harSýSgi
eru orSnir þjóSinni til byrSarauka
eins þörf fyrir aS vera meShöndl-
aSir á mannúSlegan hátt?
ÞaS hefir komiS til orSa aS taka
taka hingaS austurísk bör/i, til
þess aS forSa þeim frá hungur-
dauSa, og er þaS óneitanlega fall-
egur hugsunarháttur; en geta þegn
ar hins íslenzka ríkis gert þaS meS
;óSri samvizku, vitandi ungdóm
síns eigin heimalands á glötunar-
aarmi. ■ ^
Mér fyndlst þaS aS mínsta.
:osti, ekki illa viSeigandi, aS þeir:
menri, sem hafa svo mikla kær-
eikslöngun, aS þeir þurfa aS fara
- rSur í MiS.Evrópu, til þess aÖ
koma henni í framkvæmd, ver -u
.afn fúsir tii þess aS vera hjál
legir löggjafarvaldinu í sínu e’.g .i
iandi, viS aS koma upp líknar-
heimili fyrir munaSarlaus börn og-
.ungmenni hér í bæ, sem hafa
hvergi höfSi sínu aS aS halla.
Eg þykist vita, aS menn séu
yfirleitt svo góSviljaSir nýgræS-
ing þjóSarinnar, aS þeir geri ekki
viljandi tilraunir til aS kæfa
þroska hans Svonur.
Alþ.bl.
-----------o----------
tIl l. b.
Hvar fæst hann, þessi himinblái
lífsins vitri litur?
er ljóSar þú svo fagurt um aS
þryktur sé á “Berg”.
Eg sé hann ekki, góSi, þó sé eg.
talinn vitur!
En svo er hann kannske búinn til
úr Norrisstjórnar merg.
—B.—
Skuggar og Skin
Eftir Ethel Hebble.
Þýdd af S. M. Long.
470 blaðsfSur af spennandi lesmáli
VerÖ $1.00
THE V1K1NG PRESS, LTD. T