Heimskringla - 19.10.1921, Side 5

WINNIPEG 19. OKTOBER 192!.
HEIMSKHiaGLA
5. BIABSIÐA
Upplýsingar gefnar með ánægju.
Ný “Verzlunar starffræíJisdeild” hefir nýlega veriíJ %
stofnuS við bankann. Hlutverk hennar er a<$ sjá um
aS vi'ðskiftavinum vorum sé sýnd kurteisi og fullkom-
in þjónusta og að stqrf vor séu í fylsta máta vel af
hendi leyst. Fyrirspumum vi'ðvíkjandi öllum banka
störfúm er óskaÖ eftir af deild þessari.
ÍMPERIAL 8ANK
OF CAMA.QA
Riverton bankadeild, H. M. Sampson, umbo'Ssmaður
Útibú að GIMLI
(354)
íh:

Þótt SigurSur hafi hlegiS dátt
að níðvísunum, ibjó voSalegUr
hefndarhugur í honum. Hann
skalf af geðshræring. Þegar hann
kom héim sagSi hann sonum sín-
um frá öllu, og setur á sig rauSa
húfu, sem á að sitja á höfði hans
þar til hefndum er komiÖ fram.
Það er eitthvað ógurlegt við þessa
rauðu húfu, eitthvað nýstárlegt,
stem ber með sér sorg og dauða.
Og svo gengur hann glaðvær
manna á mill'i með morð í huga
— eins og eldfjötTlin í kringum
hann, þögul hið ytra en lo.gandi
báT hið innra.
Gamli Sígurður lætur drengi
sína koma ifram hefndum og á
endanum eru það börnin sem
Tíða fyrir syndir feðranna. Það
var Sigurður sem sagaði árar Sæ-
mundar en synir hans eru það
sem verða fyrir reiði Jóns. Þeg-
ar Jón verður þess vís að Totu
menn hafa sagað árarnar slengir
hann steini í ofsa reiði í bát
þeirra svo að hann sékkur og
bræðumir drukkna. En nú er
Jón blóðsekur og mizkunarlaus
böðull bíður hans á landi. Salo-
mon efnir orð sín; hann vindur
upp segjl og fer beint til hafs og
út í eilífðina. Sigurður fyrirfer sér
þegar hann ifréttir lát sona sinna
og svo koma síðustu orð sögunn-
ar eins og rödd úr gröfinni.....
“En í öskustónni fundust hálf-
brunnin slitur af rauðri húfu sem
hann hafði fleygt í eldinn.” Hefnd
um var komið fram.
----------o ■ —
Málefni kvenna. ;
____ I
Hin nýju hjónabandslög er þing-
ið í Svíþjóð samþ. 'fyrir skömmu, 1
eru af sumum talin ganga svo
langt í frelsis og framfara áttina,
að ekki verði við þau jafnað hvar
sem ileitað sé. Mark þeirra og mið
er “að alger jöfnuður eigi sér stað '
snilli manns og konu, að rétt-
indi þeirra og síkyJdur séu hinar
sömu og að ábyrgð heimiTisins og
fjötskyldunnar allrar hvíli jafnt á
báðum.”
Samkvæmt þessum nýju lögum !
er vernd og stjórn karlmannsins
eins yíir heimilinu afnumin. Kon-
an getur, eins og maður hennar,
kosið sér verustað þar sem henni
sýnist, tekið til eignar jafnan hluta'
við mann sinn af búsáhöldunum
og húsgögnum öllum. Hún getur
rekið ihvaða iðn eða tekið hvaða
stöðu sem hún á kost á og henni
geðjast að, án samþykkis manns
síns og hefir fullt frjálsræði til að
gera hvaða samninga er hana fýs-
ir að gera 'bæði við mann sinn og
aðra.
Vernd og umsjá barnanna, er
jafnt í höndum beggja foreldr-
anna. Sú eina undantekning er þó
gerð að því er börnin snertÍT, að
sé barnið eigandi að stórfé, er fað
irinn einn fjárhaldsmaður þess þaT
til að barnið hefir náð Tögaldri,
en konan ekki.
Reglur um hjónaskilnaði eru
þannig skráðar í lögunum:
“Ef hjón æskja þess bæði að
skilja, þurfa þau að tilkynna það
yfirvöldunum og er þá skilnaður-
inn veittur strax til eins árs án
■okkurrar rannsóknar eða eftir-
gangssemi af yfirvaldanna hálfu.
Þegar árið er úti, getur maðurinn
eða konan sótt um algerðan skiln-
að og þurfa þau ekki að gefa
neina ástæðu fyrir honum. Skiln-
aðurinn er þá veittur undir eins.
L ski hjónin fulls skilnaðar án
þess að lifa eitt ár fyrst aðskilin, .
tða fari aðeins annar aðili fram á
skilnað, verður að gefa ástæðui
fyrir skiTnaðarkröfunni. En þær
ísiæður þurfa aðallega að byggj-
ast á því að annar hvor aðili hafi
;synst ótrúr, t vanrækt heimilið,
liifi 'í svalli og drýkkjus'/ap, skeyti
eagu skyldum sínum gangvart
fjölskyldunni eða sé haldinn af
u.nittandi sjúkdómi.
Þegar slíkur hjónaskilnaður er
veittur, er öillum eignum er hjón-;
;h urðu'bæði eigendur að við gift-(
áiguna, skift jafnt milli þeirra. Ef|
,-naðurinn eða konan þurfa frek-
ari hjálpar við, verður hvort
peirra sem fært er um það að
hiálþa hinu; ekki er það þó gert
að skilyrði ef að orsök skilnaðar-
ins er slæm hegðun þess er hjálp-
ina þarfnast. Dómstólarnir gera út
um það hvort maðurinn eða kon-
an taki börnin með sér og fara
beir í því efni eftir því er þeir
álíta börnunum fyrir beztu. Séu |
foreldrarnir álitnir jafnfærir um
> ð veita gott uppeldi, kemur fyrst
1 greina hvort hafi verið orsök
skílnaðarins.”
Tala kvenna í Englandi er svo
miklu hærri en tala karlmanna að
það nemur nálægt 2 miljónum.
Er mikið um þetta skrafað þar og
hvernig bót verði ráðin á þvi.
Lady Rondda, ein af skörpustu
kaupsýslukonum á Englandi, seg-
ir. að ráðið til að bæta úr þessari
skák, sé að borga konum jafn-
mik.ó og karlmönnum fyrir sömu
vinnu; með því segir hún 'konum
eins vel bongið og með giftingu.
Hún er sjóðheit kvenfreTsiskona
og var einu sinni í fangelsi fyrir
þátttöku sína í kvenfrelsismálum.
Hún stjórnar sem stendur 36 verzl
unar og iðnstofnunum og má af
því dæma hæfileika hennar.
Smjörlíki eða smjör:— Smjör-1
líhi er afar mikið notað til neyslu '
og sé það af góðri tegund er nær- i
ingargildi þess því nær hið sama
og smjörs. Bragðmunurinn er held
ur eigi mi'kill á smjöri og beztu i
tegundum smjörlíkis. En verð-
munurinn er taJsverður — Tiil að
rannsaka hvort um smjör eða
smjörlíki er að ge.-a, er einfalt ráð
að taka ofurlítinn bita og láta í
matskeið, halda síðan sikeiðinni
yfir hægurn hita — t. d. logandi
lampa. Þegar það, sem í skeið-
rnni er, er runnið, á það að sjóða
hægt og hljóðlaust með dálítilli
froðu, ef smjör er, en sé það
sinjörlíki snarkar í því.
Einnig má iáta örlítið í flösku
og setja hana ofan í svo heitt vatn
að inni'haidið bráðni. Þar er henni
Laildið i halfan tíma. Smjörið er
þá tært á lit, en smjörlíki verður
gruggugt og óskírt.
Kókó er stundum blandað með
einhverskonar sterkju (stíyelse).
Þetta kemur í Ijós, ef sjóðandi
vatni er helt á kókóið. Sé sterkja
í því, verður það seigt og klessu-'
íegt og ilt að hræra það út.
Niðursuða. — Ef dósirnar eins
og belgjast út á við, er það merki
þess að loft hefir komist í þær og
orsakað rotnun og ólgu. Allur
skemdur dósamatur er hæítulegur.
(19. Júní.)
Úr bænum.
B. B. Olson frá Gimli var í ibæn
um á laugardaginn var. Hann
kom utan frá Stone Wa!l; var þar
á útnefningarfundi íhaldsmanna.
Thorsteinn Einarsson, til heim-
ihs að Lipton St., hér í bænum,
var skorinn upp á almenna spítal- j
anum við botnlangabólgu síðastl. !
föstudag. Honum heilsast vel. ,
Ðr. Brandson gexði uppskurðinn.
Tryggvi Inggjaldsson frá Fram-
nesi var í bænum s.l. miðviku-
dag.
Gestur Oddleifsson var í bæn-
um s.I. fimtudag. 'Hann var á út-
nefningarfundi bænda
I ágúst númeri blaðsins “19.
júní” stendur þessi frétt:
Kona igefur saman hjón. Fyrsta
kona er sögur fara af að fram-
kvæmt hafi þá athöfn, er íslenzk,
búsett í smábæ einum í Vestur-
heimi. Hún heitir Sigma (?) Ólafs-
son og er nokkurskonar yfirvald
(justice of peace) í bænum, eftir
því er “Norges Kvinder” segja
frá. Ungfrú Ólafsson er stúdent
og býr sig undir að taka lögfræð-
ispróf að ári.
Svikin eða skemd matvæli.
Til að komast fyrir hvort ýms
algengustu matvæli séu skemd eða
blönduð eru einfaldar rannsóknar
aðferðir. Skal hér getið nokkura
þeirra:
iMjólk:—Hvort mjólk er vatns-
blönduð' má sjá með því að dýfa
gildri málm-heklunál niður í mjólk
ina. Sé mjólkin eins og hún á að
vera, myndast smám saman dropi
á krók nálarinnar og hangir fast-
ur þar, en sé xnjólkin vatnslblönd-
uð mun dropinn fljótlega drjúpa
af oddinum eða alls ekki mynd-
ast.
Egg:—Þau slkal bera upp við
birtu - glugga -- í dimmu her-
bergi og séu þau ný sést greini-
lega loftbóla TnilUi skurnsins og
hvítunnar í breiðari enda eggsins.
I alveg nýorpnum eggjum er loft-
bólan örlítil, en stækkar smátt og
smátt. I gömlum eggjum hverfur
hún með öllu og blettir sjást í
[ egginu þegar því er haldið uppi
móti birtunni.
Árni G. Eggertsson, sonur Árna
Eggertssonar fasteignasall|, hefir
nýskeð sett upp lögfræðisskrif-
stofu í Wynyard, Sasik. — Árni er
ungur og eifnilegur maður og lík-
legur til að vera heilráður þeim,
sem til hans leiita í lögfræðilegum
erindum. Hann auglýsir á öðrum
stað hér í blaðinu.
Vér viljum vekja athygli manna
á auglýsingu Chevriers, á öðrum
stað hér í blaðinu. Þar er hægt
að fá margan góðan mun fyrir
gott erð.
Ágætt tækffæri fyrir efnalítil
hjón að fá húsnæði og fæði úti á
góðum búgarði fast við járn'braut-
arstöðvar. Frekari upplýsingar
gefur ráðsmaður Heimskringlu.
Séra Runólfur Runólfsson og
Björnlaug Anderson voru nýlega
gefin saman í hjónaband að Salt
Lake City, segir blaðið Spanish
Fork Press.
Til leigu eitt herbergi í familíu-
húsi hjá góðu fólki í Vesturbæn-
Ritstj. vísar á.
um
Mrs. G. Olson frá Preston,
Man., hefi^ verið á ferð hér í bæn
um undanfarandi, að heimsækja
dóttur sína og kunningjafólk. Hún
þýst við að hálda aftur heimleiðis
á fimtudaginn.
Vinnukona óskast á gott ís-
lenzkt heimili í bænum. — Símið
Sherb. 5 087.
Elsass.
Varla hefir verið barist meira
um nokkurt land en Elsass. Það
he>fir valdið • deilum bæði fyr og
síðar. Er það hverjum manni
kunnugt, að Frakkar og Þjóðverj-
ar hafa síðustu áratugi togast á um
það, Hitt er ef til vill ekki eins
kunnugt almenningi, hvort sagan
helgar Frökkum eða Þjóðverjum
landið. Skal hér í nokkrum drátt-
um sýnt yfirlit af sögu þess — svo
menn geti dæmt um sjálfir.
Frá því fyrsta að sögur fara af
hinum tveim þjóðflokkum, ei
börðust um Elsass, er talið að Rín
skifú löndum með Germönum, e:
bjuggu austan megin, og Göllum,
sem bjuggu vestan megin. Var
menning þessara þjóðstofna alger.
lega ólík 'frá upphalfi vega.
Tveir gallverskir kynstofnar,
Avernar og Eduernar, lenti í inn-
byrðia deilum. Avernum veitti
miður og báðu þeir Germanakon-
unginn Ariovist liðveizlu. Hélt
hann inn í landið með 15,000
Germani. Samibandsher þessi sigr-
aði, og Ariovist settist að í Efri-
Eisass. Fie.ri og fleiri Germanir
Hrifu að. Gallarnlr litu á þá sem
óíreski, þar eð þeir voru ærið
stórir og villi mannalegir og sváfu
ur.dir beru lofti. Sögðu Germanir
það gera harða hermenn að kven-
veslingum að sofa í húsi.
Efiir 14 ár leituðu Gallar liðs
Cæsars, er þá hafði komið friði á
' nýlerdum Rcmverja í Gallíu.
Brá Cæsar við, og sigraði hann
Ariovist, er varð að hörfa yfir
Ríi^
Um daga Cæsars og Ágústusar
héldu Germanir sér í skefjum.
Elsass jók viðskifti við Rómverja,
og siðmenning þeirra tók fram-
förum. Rómverjar notuðu sér
aftur á móti málmnámi"- ’ardsms
vgústus keisari reisti kastala við
Rín og nýjar borgir, meðal annars
Strasborg.
En eftir daga Cæsars og Ágúst-
usar tóku Germanir að hugsa sér
til hreyfings. Fóru þeir hvað eft-
ir annað ýfir Rín, en voru jafnóð-
um hraktir aftur, unz á 4. öld, að
Rómverjar sigruðu í einu 7 ger-
manska konunga. Konungar þeir
voru af Allemana kynstofni.
Sfðan náðu Burgundarnir, ger-
manskur kynstofn, Elsass á vald
sitt. Er þeir höfðu nokkra hríð
haft völdin, komu Húnarnir og
fóru fram með hinni mestu grimd,
brendu borgir og kirkjur, drápu
presta og- frömdu sín venjulegu
spellvirki. Á 6. öld unnu Frank-
ar, enn einn germanskur kynstofn,
Burgundana. 'En þeir fengu eigi
lengi að vera í friði. Allemanarn-
ir komu nú á ný — og í neyð sinni
hét Klodevíg Frankakonungur á
hina nýju guði og vann sigur. Lét
hann síðan skírast og lagði að því
loknu hornsteininn að dóm'kirKj-
unni í Straslborg. Síðan vann hann
alla Gallíu, en Elsas varð éftirlæti
Frankakonunga um langan aldur.
Eftir duða Karls mikla var rík-
inu skift, og í losi því, er þá komst
af ýmsum ástæðum á ríkið, varð
Elsass ei0n cíSii Þjóð-
verja.
Frakkland reyndi hvað eftir
annað árangurslaust að ná land- (
inu. En loks varð Elsass gert að j
erfðálandi Hohenstaufanna. Var
nú landinu skift í landgreifadæmi i
og voru greifar þessir, eins og lénsj
menn þeirra tíma, svo að segja
sjálfráðir allra sinna athafna. En
keisurunum þýzku þótti lóks nóg
urú sjálfsiforræði þeirra og gáfu
40 borgum sjálfsforræði, þannig,
að þær stóðu beinlinis undir
stjórn keisarans, en voru ekki
háðar landgreifunum.
Meðan 100 ára stríðið milli
Englendinga og Frakka stóð yfir,
reyndu Frakkar, er Jeanne d’Arc
hafði leyst úr mesta vandanum,
að vinna Elsass. En Karl 9. gafst
upp við það í miðju kafi, þá er
glæsilegar horfur voru á því, að
hann ynni landið, þar eð íbúar
þess vildu styrkja hann en eigi
Hohenstaufana. Á næstu öld
unnu Frakkar landamærahéröðin,
svo sem Metz, Foul og Verdun.
Svo koma siðaskiftin. Veltist þá
á ýmsum endum í Elsass. Ibúarn-
ir þar héldu fast við kaþólska trú,
og varð það til að fjarlægja þá
Þýzkalandi. í þrjátíu ára stríðinu
náðu Svíar landinu á vald sitt, en
við friðinn í Westphalen, 1648,
féll það í hlut^Frakka, þar eð þeir
! i
Hluthafafundur
...Fundur verður haldinn af hluthöfum VIKING PRESS:
LIMTED, félagsins, á miðvikudaginn þann 26. þ. m. ki. 3.
e. m. á skrifstofu félagsins 853—855 Sargent Ave, Wpeg,
Maa. Ánðandi er að allir hluthafar mæti á þeim fcndi,
eínnig þeir 3em í hyggju kunna að hafa að ganga í fclagið
R. PÉTURSSON
Ritari
B. PÉTURSSON
Ráðsmaður
a*
aa
TAKiÐ EFTÍR!
Eg heifi uppfundið heimsins beztu skó,
það hljóta allir senn að v ðurkenna;
þeir eru hlýir eins og líun'hei't stó,
og öllu betri því þeir engan brenna.
Og verðið á þeim engum virðist hátt,
það allir sögð.u, er fengu þa ðað heyra,
því tvo og hálfan buðu þeir mér brátt,
Jál buðu það og einum kvarti meira.
Ja, plltar góðir, það eru kosta kjör,
nú kaupið stúl’kuim ykkar nokkur pör.
þið fáið 'hjá þeim koss, og kanske fleira.
RfCHTER & MAGNUSSON
702 l <*>ronío Slreet Winnipeg
REV.
W. E. CHRISMAS,
Divine Healer
Mr. Chrismas vill með ánægju
höfðu veitt Svíum lið. j
Aðallinn og hinar sjálfstæðu!
borgir voru andstæðar Frökkum, |
en almenningur ekki. Glæsiár j
Lúðvíks 1 4. urðu til að sætta að-
alinn fyr en ella við yfirráð j
Frakka, og varð landið furðui
fljótt franskt. En þó var þýzku j
og frönsku gert jafn hátt undir
höfði af yfirvöldunum. Árin liðu, ,
stjórnarbyltingin franska hófst og,
gekk um garð, og Napoleon tók
við taumunum. Ef'tir fall hans úr
valdasessi vildu Prússar fá Elsass, j
en fengu ekki sakir Rússa og
Breta. Árið 1848 var haldinn
hátíðlegur 200 ára minningardag- \
ur sameiningar Elsass og Frakk- hafa bréfaviðskifti við hvern þann
iands. Þá vildu ýmsir lögleiða er þjáist af sjúkdómum. Sendið
frönsku í skólunum, en stjórnin af-j frímerkt umslag með «taná»krift
tók það; bæði málin skyldu vera yðar tii: Rev. W. E. Chri*mes,
jafn rétthá. Og árið 1870 talaði 562 Corydon Ave., Winnipeg,
og ritaði æskulýðurinn í Elsass Man.
bæði málin jafn vel. ~ '»
Loks kom stríðið 1870, þar
sem konungsvald á Spáni var haft j
að átyllu. Og því lault þann veg
að Frakkar urðu að láta ar hendi
Elsass og nokkum hluta af Loth-
ringen. Fjöldi af embættismönn-
um landsins neitaði að þjóna nýju
húsbændunum og allmargt manna
flutti til Frak’klands, en Þjóðverj-
ar alftur til Elsass. Franska var
bönnuð í skólunum, ýms blöð
gerð upptæk og bannað að prenta
þau. Hatrið óx og margfaldaðist,
að sagt er, að mjög sjaldan
I.D HAIR
L. Dtonic
svo
hafi komið fyrir, að þýzk stúlka í
Elsass giftist frönskum manni eða
þýzkur maður kvæntist franskri
stúlku. Aldrei greri um heilt —
og nú er Elsass á ný komið undir
yfirráð Frakka.
(Austurl.)
StöSvar hármlssl og grætstr
nýtt hár. GátSur árangur á-
byrgstur, ef metSalinu er gef-
inn sanngjörn reynsla. BySjitS
lyfsalann um L. B. VertS metS
pöstl $2,20 flaskan. SendilS
pantanlr til L. B. Hair Tonio
Co., 695 Furby St. Winnipeg
Fæst elnnlg hjá Sigudrsson &
Thorvaldsson, Riverton, Man.