Heimskringla - 24.05.1922, Síða 1

XXXVI. AR_______
WINNIPEG, MANITOBA, MIÐVÍKUDAGINN 24. MAI 1922.
CANADA
SambandsþingitS.
í byrjun siöasttlit5innar viku komu
tjármálin í sambandi við járnbraut-
irnai’ til sögunnar í þinginti. öli
tjárhæðin, sem veitt er til þeirra,
ne-mur $90,000,000. Ganga $42.000,000
af því til Canadian Natiorial l>raut-
arinnar, $25.750,000 til Granil Trunk
og $15,900.000 til Grand Trunk Paci-
fic brautarinnar. Þessar íjárveit-
ingar eru samþyktar. Er þá ekki
ettir að greiða atkvæði um nema
$7,000,000 af veitingunni og standa
nú yfir umræður um það atriðið.
Tekjuihalli stjórnarjárabrautanna
s.íðastliðið ár, að G. T. meðtalinni,
er eftir því sem járnbrautaráðgjaf-
in'n, Hlon. C. W- Kennedy, greindi
frá, $72,662,228. Árið áður var tekju-
hal’linn’ $74,378,315; nú því tæpum
tveim miljónum minni.
Yerðbréf að upphæð $108,001,308
hafa fyl'kin í Oanada gengið í á-
byrgð fyrir, til þess að sjá C. N. R.
brautfnni borgið. Eeggur Ontario
verðbréf, sem nema $7,859,997; Mani-
toba $25,662,545; Saskatehewan $15,-
370,879; Alberta $18,950,361; British
Oolumbia $40,157,523-
Umræðurnar i járnbrautamálinu
snerust mikið um þjóðeign járn-
brauta. Eru flestir með því, að
Canada reyni hana til þrautar, að
nokkrum stjórnarsinnum undan-
skildum. Mikil áherzla var lögð á
að reyna, að færa starfsrekstur
brautanna niður með því, að halda
ekki uppi rekstri á þeim stúfum,
þar sem engin þörf gerðist til þess.
Stendur þannig á því, að brautirn-
ar liggja víða hver fram með ann-
ari. Var lagt til að átt væri um
það við C. P. R., að koma sér sam-
an um að leggja niður slíkan rekst-
ur.
Áflæðið-
Áflæðið í Assiniboiaánni hefir dá-
Jítið rénað, en Rauðáin er altaf að
vaxa. Winnipegborg er álitið að
muni þó sleppa. Áflæði þessi hafa
vaklið miklum skaða á ýmsum
stöðum vestur af Winnipeg.
Dr. H. E. Hicks
hefir verið útnefndur af hátlfu í-
haldsmanna sem þingmannsefni í
Rockwood, við kosningarnar, sem
fara í hönd.
I. Ingjaldsson
var útnefndur á fundi í Árborg s-1.
flmtudag
gjaldi á nauðsynlegustu vörum, en
“Grows Neot" samninginn um burð-
argjald vill það livorki sjá né heyra,
sem einmitt ,er verið að knýja á fé-
lagið til að efna.
Hon. G. H. Malcolm
er mælt að segja míuni af sér em-
bsótti sínu og 'hætta einnig við að
sækja sem þingmannsefni bænda í
Birtle. Yill ekki styggja húsbónda
sinn Norris með því- Hann kvað
ætla að legigja stjórnmálastarfsemi
ti-1 Ihliðar um tfma eða meðan vont
sé í ári.
St. George.
Útnefning bænda þingmannsefn-
isins fyrir St. Göorge kjördæmið fer
fram 1. júní að Eriksdale.
Þingmannaefni-
Þessa hefir bændafolkkurinn út-
nefnt sem þingmannaefni við kasn-
ingarnar í sumar, auk þeirra, er get-
ið er annarsstaðar í blaðinu:
Mountain; Oharles Cannson frá
Belmont.
ROblin; Major Riohardson.
Manitou: George Oompton.
Carillon: Albert Prefontaine.
J. A. Young
heitir sá, isem ibændaflokkurinn hef-
ir útnefnt þingmannsefni í Cypress
River við í hönd farandi kosningar-
Macarow sýknaður.
D. C. Macarow, fyrrum stjórnaridi
Mertíhants bankans, hefir verið sýkn
aður af kærum þeim, er á hann voru
bornar, en þær voru í því fólgnar,
að hann hafi átt viljandi að gefa
rangar skýrslur um hag ibankans og
lánað vissu félagi meira fé en á-
stæða var til af nokkrum banka að
gera.
Hon. J. W- Armstrong
fylkisritari hefir hafnað útnefningu
æm þingmansefni í Gladstone.
Hann mun einnig ætla að segja af
sér fylkisirtaraeinlbættinu og setj-
sér fylkisritaraembættinu og setj-
mlálastarfsemi .snertir.
R. G. Willis
fyrrum leiðtogi íhaldsflokksin.s lief-
ir verið útnefndur sem þingmanns-
efni í Turtle Mountain kjördæmi-
T. Y. Newtonl
sem þingmannsefni
bænda fyrir Gimli kjördæmi, við í
hönd farandi fylkiskosningar.
A. L. Beaubien
frá Provencher, Man., bænda-
flokksþingmaður á sambandsþing-
inu, lagði til, að þeim, sem orðið
hefðu fyrir skaða sökum áflæðis-
in's í Maniboba, væri að einhverju
leyti bættur hann af hálfu sam-
bandsstjórnarinnar. Stjórnin hum-
aði það fram af sér.
Mrs. Jessie Kirk
bæjarráðskona hér í borginni, er
sagt að sækja muni um þing-
mensku í Winnipeg undir merkjum
bændafl'okksins. Mrs- Kirk er kven-
frel'siskona. Látið hefir hún í ljós,
að hún sé með því, að fylkisstjórn-
in taki vínisölu í sínar hendur.
Hon- C. D. McPherson
ráðgjafi opiniberra verka, br sagt að
aækja muni um þingmeasku í Port-
age la Prairie; þar sækir og Taylor
leiðtogi íihaldsmanna. McPherson
er mælt að hafi hætt við að sækja
sem bóndi! eða liberal bændasinni
í Lakeside- Það, var um tíma tal-
að um Farmer-Li'beral flokk þar, en
þegar til átti að grípa var hann eng
inn til.
Ósamkomulag.
Svo mikið ósamkomulag er milli'
ekólakennara í Brandon og skóla
ráðsins þar, út af kennarakaupi, að
fylkisstjórnin sér sér ekki annað
fært en að setja óiháða nefnd í mál-
ið og skera þannig úr, hvað kenn-
nrakaup í Brandon skuli vera.
Plutningsgjöld.
C. P- R. félagið kvað ekki hafa á
móti því að semja við sambands-
/stjórnina um lækkun á burðar-
heitir sá, sem útnefndur er fyrir
hönd íhaldsflokksins sem þing-
mannsefni í Roblin við næstu kósn-
ingar; hann sækir á móu Riohard-
son, núverandi þingmanni og
bændasinna.
bátum, hættuleg umferðar, aðallega
vegna þeirrar svörtu þoku, er svo
oft hvílir yfir þeim- Nú er bót ráð-
in á þessu með hinni nýju radio-
uppfynding. Radiostöðvar hafa nú
verið bygðar á Hvítfiskahöfða
(Wliite Fish Pointl, sem að liálfu
leyti innilykur Hvítiftekafjörð, er
uppnefndur hefir verið gráfrefbur
skipa. Tvær aðrar radiostöðvar
verða bráðlega bygðar, önnur þeirra
að Grand Marais, sem er 60 mílur
vestur af Hvítfiskahöfða, hin að
Detour, við mynni St. Mary árinn-
ar. Með þessu fyrirkomulagi get-
ur kafteinn á hvaða bát eða skipi,
sem á ferð er ástórvötnunum, talað
við stöðvar iþessar á hvaða stundu
dags sem er, og vitað uipp á hár,
hvar hann er staddur.
Bandaríkin líkleg aö neita þátttöku
í Hague-fundinum.
Samkvæmt svari Hughes utanrík-
isráðgjafa, sem kunngei-t hefir ver-
ið Lloyd George, er talið víst að
Bandarikin neiti að taka nokkurn
þátt í ráðstefnu þeirri, sem haldin
verður í Hague á meðal Evrópu-
þjóðanna-
Undir vernd Bandaríkjanna.
Bandaríkin hafa tekið að sér að
vernda lýðveldis nýlenduna Li'oeria,
sein liggur á vesturströnd Afrfku.
Nýlenda þessi er svertingjanýlenda
og liafa ýmsir málsmetandi menn í
Bandaríkjunum af svertingjaættmn
komnir, látið sér mjög ant um fram
bíð hennar.
Stjórnareign verzlunarskipa
óheppileg.
Baker, umsjónarmaður verzlunar-
skipa, mælti svo í ræðu sinni, að
opin'ber eign skipa væri óheppileg
fyrir þjóðina, og ef þeirri stefnu
væri haldið lengur áfram af stjórn-
inni, þá yrðu Bandaríkin að taka
baksæti í verzlunarheiminunn fyrir
hinum stórþjóðunum. Hlutlfall
>eirra við Breta ýrði þá 5—1. Har-
ding forseti hefir nú afráðið að
leggja fyrir þingið frumvarp, sem
gerir mögulegra og þægilegra fyrir
einstök félög að auka skipaflota
sinn-
Townley gefur ábyrgð.
Townley, fyrv. ríkisstjóri í N. D.,
sem sakaður er mn fjárdrátt á
stjórnarárum sínum, og sex sakar-
giiftir eru á móti. hefir nú orðið að
gefa $12,000 ábyrgð og H. A. Pad-
doek, fyrverandi ríkisskrifari, $2 000,
fyrir að vera sakaður um ranga bó'k
færslu.
BANDARÍKIN.
Málssókn viðvíkjandi vínbanni.
Hvort bátalið það, sem lítur eftir
að vínbannslÖgunum sé framfylgt á
vötnuiin og ám, sem liggja milli
Canada og Bandaríkjanna, hafi rétt
að taka til fanga hvar sem er, þá
sem vín flytja í óleyfi, verður próf-
að fyrir hæsta rétti innan skams.
Einkennileg erföaskrá.
1 erfðaskrá Senators William H-
Hall frá Connecticut er eftirfarandi
grein. “Eg gef hér með Dóris dótt-
ur minni lykilinn að múrsteins
geymsluheiiberginu í kjallara mín-
'um og alt það, sem 1 því herbergi
er geymt, er saman steridur af
vökva upp settum í flöskum.” Sagt
er að þar hafi verið einar þær
stærstu vínbirgðir, sem til væru 1
prívatmanns eigu innan Banda-
ríkjanna. Ekkja senators Hall,
tveir synir hans og Doris dóttir
hans, standa mjög framarlega í W.
C. T. U' félaginu, og þykir þetta því
einik'ennileg gjöf. Senator Hall var
leikbróðir Wilsons forseta í æsku
og hafði tilheyrt og staðið mjög
framarlega í ýmsum leikfimisfélög-
um. Þátttaka hans í opinberum
málum var mikil, en aldrei hepnað-
ist fjölskyldu hans að koma honum
til að íorsmá Bakkus gamla.
Radiostöðvar á stórvötnunum.
Stón'ötnin, en þó aðallega Super-
iorvatnið, hafa oft viljað reynast
kaupskipum, fiskiskútum og skemti
til þess að athuga, hvað gera
skyldi. — 0t af þessu öllu saman
hafa nú Bretar fyrst og fremst sent
meira herlið til írlands, og svo kall-
að iþá, er undir þcssa hvorutveggja
samninga hafa skrifað, til Eng-
lands, til ]>ess að komast eftir,
hvernig í öllu þessu liggnr og hvort
að samningar þess við Irland hafi
að nokkru verið skertir- Hafa sum-
ir sagt, að afleiðingin gæti orðið
sú, af þessum nýju samningum.
Stórkostlegt slys á sjó.
iSfðastliðinn mánudag rákust tvö
fólksfl’utningaskip á við strendur
Frakklands. Nærri 100 manris fór-
ust. Annað skipið var frá Englandi
og hét “Egypt", en hitt frá Erakk-
landi og hét ‘ISeine’. Slys þetta
varð að nóttu til. Svarta þoka var
á- . Egypt hafði farið mjög hægt og
Voru skipsmenn að kanna dýpið,
þegar Seine bar að. En svo var
dlmt, að hvorugt skipið varð liins
ivart fyr en um seinan var að af-
stýra slysi. Seine rendi á þvera hlið
hins skipsins og sökk það á 20 mín-
útum. Af þeim, er á Egypt voru,
hjörguðust 248, en 98 manns fórust
eða eru ófundnir. Þegar menn á
skipinu, er sökk, sáu hvernig kniniö
var, hlupu margir fyrir borð til þess
að sogast ekki með því niður. Gripu
þeiivtil trjábúta oig borða og bjarg-
aðist fjöldi þanriig. Menn á Seine
skutu út bátum og björguðu öllum
er þeir fundu og heyrðu til- Oft
heyrðu þeir hrópað eftir hjálp, en
fundu enga, þó brugðið væri við
að leita í beirri átt. Auk náttmyrk
ursins og þokunnar var óslétt í sjó.
Eftir langa mæðu kom svo Seine
lömuð mjög 4nn á höfn með 248
manns lifandi og um 20 dauða. —
Egypt var 8000 smiálestir að stærð.
Slys.
Elugslys mikið varð nýiega milli
Parísar og Lundúna. Reglubundn-
ar flugferðir eru á milli borganna-
Rákust tvær vélar á í þoku. Sex
...unns biðu bana. Mun þetta fyrsta
flugslys af þessu tæi, sem fyrir hef-
ir komið.
Skotfærasprenging.
ógurleg skotfærasprenging hefir
orðið f borginni Monastir í Serbíu.
Er talið að um 2000 menn liafi látið
lffið, en um 300 þúsund séu húsnæð-
islausir.
Spánarmálið.
Skorað á Harding aö sinna
Genúafundinum-
William Jennin.gs Bryan hefir ný-
lega birt bróf sitt til Harding for-
seta, hvar hann skorar á hann í
náfni alheimsfriðarins að senda
sendiboða á Genúafundinn, ef hann
virði ekki að vettugi friðartilraun-
ir og endurreisn Evrópulandanna.
ÖNNUR LÖND.
Bók um stríðið.
Vilhjálinur fyrv. Þýzkalandskeis-
ari hefir skrifað bók um stríðið
Útgáfurétt hennar hefir fólag í
Bandaríikjunum keypt. Bókarinnar
J er von á markaTfinn innan skams.
Efni hennar kvað mest um tildrög
stríðsins og sannanir fýrir því, að
* orsakirnar til þess hafi átt rætur
sínar utan Þýzkalands, og þess
vegna hafi keisarinn ómögulega
getað aftrað því.
BRETLAND
írland.
Á írlandi gerðust þau tíðindi s.l.
iaugardag, að Oollins og De Valera
gerðu samninga sín á milli úrn sátt
og frið á Suður-frlandi. Leit þetta
vel út í augum manna í þeim hluta
landsins- Tortrygnin minkaði. Verzl
un virtist öruiggari og samhugur yf-
irdeitt méiri en áður manna á milli.
En þessu láni verður líklega ekki
lengi að fagna. Grunur leikur á,
að samningar þessir komi í bága
við sainninga Suður- og Norður-
írlands. De Val'era myndi vart hafa
gengið að þeim nema því aðeins
að hann sæi sér og stefnu sinni hag
af því. Að hans mál haifi unnið
miikinn sigur er að minsta kosti á-
litið- En það skoðar Niorður-írland
afar hættulegt fyrir sig. Enda hef-
ir nú orðið sú raun á, að í Belífast
eru hafin skæðari manndráp en
nokkru sinni áður- Voru á fyrsta
sólarhringnum oftir að samningur
þessi var gerður, 10 manns drepnir
og eins margir eða fleiri særðir, og
er það meira en á viiku hefir áður
átt sér stað. öllu þessu var, sem
v.onlegt er, illa tekið. En þó þótti
tak,a út ýfir, er W. J. Twadell, þing-
maður á Norður-frlandi, var skot-
inn niður á leiðinni til skrifstofu
sinnar. Hafði stjórnin strax fund,
Forsetakosning á Þýzkalandi.
Búist er við að forsetakosning á
Þýzkalandi fari fram á komandi
liáuisti. öllum ber saman um, að
framlkoma Eherts forseta hafi í alla
staði verið rétt. Sum hægri blöðin
setja samt það út á hann, að hann
sé ekki eins mikið glœsimenni og
æskilegt væri, að sá sé, er kemur
fram fyrir hönd Þýzkalands út á
við.
Hyltur sem kowungur?
Á Ungverjalandi er sagt, að kon-
ungssinnar hafi lýst því yfir að kon
unggstjórn sé aftur komin á í land-
inu- Otto, sonur hins nýlátna
Austurríkiskeisara, Karls, segja
þeir konung sinn þar. Ungverska
stjómin spyrnir fast á móti.
Einvígi.
Ritstjóraskifti urðu nýlega við
frakkneska stórblaðið Le Eigaro.
Tóku tveir nýir ritstjórar við af
ritstjóranum sem fór. Gamli rit-
stjórinn varð svo reiður yfir smá-
grein, sem þirtist í blaðinu — eftir
skiftin, að hann skoraði annan nýju
ritstjóranna á hólm, nýi ritstjórinn
svaraði óðara með því, að gera hið
sama. Einvígi kváðu enn tíð 1
Frakklandi, og vekur þetta afar-
mikla eftirtekt.
Endurminningar-
Þýzki ríkiserfinginn fyrverandi
liefir ritað endurminningar sínar
og eru þær að koma út um þessar
mundir.
Þögult hefir verið um Spánarmál-
ið um hríð, ineðan samningar hafa
staðið sem hæst syðra- Nú munu
liaðan komnar fuMar fregnir og
endalok inálsins ráðin á alliingi.
VÍerðuFí þetta sinn látið nægja að
segja stuttlega frá hversu málið
liorfir við.
I.
Gamla stjórnin skildi svo við stór
ínál þetta að komið var í hið allra
mesta óefni. Hún hafði engu til
leiðar komið öðru en bráðabirgða-
frestum og Iþað með þeiin afarkost-
um að hún gekk óskorað að kröf-
um Spánverja fyrir sitt leyti og
iagði fyrir þingið frumvarp, sean
var sama og afnám bannlagnnna.
Ekkert hafði hún gert til þess, að
afla markaðs annarsstaðar en ó
Spáni. Aðstaðan var því eins 111 og
verið gat. Ennfreimir gaf stjórnin
það í skyn, að inálimi yrði að vera
lokið fyrir 15. marz, en það reyndist
einiber fyrirsláttur, eins og fram er
komið-
Þingið ákvað þegar eftir stjórnar
ski.ftin að senda Svein Björnsson
sendiiherra og Einar H. Kvaran rit-
höf.und ti'l Spánar. Leit svo út all-
lengi, að enginn árangur yrði af
ferð þeirra' Var farið að bera á
því, er á leið, að sumir andbann-
ingar f þinginu voru að hælast um
að enginn yrði árangur, enda töldu
þeir þá málið svo vel rekið af
gömlu stjórninni, að ekki yrði um
hætt. Umsvifalaust viildu þeir
beygja sig undir spönsku kúgun-
ina, hverjar sem yrðu hinar marg-
víslicgu afleiðingar, án alls tillits til
sóma landsins og sjálfstæðis.
En áður en laulk, varð árangur af
förinni, og það altanikill árangur, er
litið er á það, í -hvert óefni miálið
var kómið af hálfu gömlu stjórnar-
innar.
Árangur samninganna er í því
fólginn, að Spánverjar veita frest í
eitt ár um, aö þaö veröi endanlega
lögfest hér á landi, að bannlögun-
um veröi breytt, eins og þeir kröfö
ust í fyrstu.
Hefir samvinnunefnd viðskifta-
inála Alþingis einróma fallist á að
taka þessum kostum, hafnar með
öllu stjórnarfrumvarpinu og ber
fram nýfct frumivarp, og hljóðar að-
algrein þess á þessa leið:
“Með konunglegri tilskipun má
ákveða, að vín, sem ekki er í rneira
en 21% af vínanda (alkohol) að
rúmmáli, skuli um eitt ár undan-
þegin ákvæðum laga 14. nóvember
1917, um aðflutningsibann á áfengi,
nm bann gegn innflutningi, veit
ingm, sölu og flutningi um landið
Ennfremur má í sömu tilskipun á-
kveða, að með reglugerð skuli sett
NÚMER 34
ið og Þonstein Vatnsdælagoða að
því leyti, að Spánverjar hafa reist
henni jarðarmen er hún skuli ganga
undir.
Telja má víst, að Alþingi láti nú
þjóðina ganga undir liið fyrsta jarð
armen. Geta þá Spániverjar með
réttu sagt:
Svínbeygt höfum viö nú þá þjóö
er fyrst setti bannlöggjölf gegn á-
fengi, til þess aö keppa að betri
efnahag, meiri mannúð og siðgæði.
Við getum okki neitað því, að
þeir hafa •svínbeygt okkur. Og ef
gamla stjórnin hefði fengið að ráða
Mefðum við þar látið allan sóma
okkar. ,
Það, sem hefir unnist á, er það,
að rikki er gengið undir nema eifct
jarðarmenið af fleirum, og við höf-
um ársfrest til þees að ráða það við
okkur, hvort við viljum láta svín-
beygjast til fulte, og getum undir-
búið okkur undir þá úrslitaglímu-
Kú'gunin, sem orðin er, eða verð-
ur vissulega, er sú, að víni verður
greiddur aðgangur að landinu,
þvert ofan í vilja okkar. Sé litið á
málið frá bannsjónarmiöi eingöngu
er því ávinningur nýju sanminga-
tilraunarinnar lítill.
En með þeesum hæ.tti er ekki
bundinn fullur endi á samningana.
Það mlá Mta á þetta sem bráða-
birgða vopnahlé undir höfuðor-
ustu. Undanhaldið, sem þingið
væntanlega gengur að, er þvi ekki
endanlog uppgjöf á þeim rétti okk-
ar, að ráða sjálfir íslenzkri innan-
landslöggjöf.
Þess vegna hefir mikið unnist á
í þessu sjálfstæöismáli, ef við ber-
um ]>á giftu til þess, íslendingar,
að gæta sjólfstæðis okkar, þegar
þessi ársfrestur er liðinn.
Það liggur beint við að líta enn á
Úað liggur beit við, að lfta enn á
máil ]>etta frá öðru sjónarmiði, og
má vera að þar blasi við mesti á-
rangurinn af þessari sendiför-
Af þessum nýju kostum sem Spán-
verjar hafa gengið að, virðist hik-
la’iist mega draga þá ályktun, að ,
þeir séu mjög hikandi um að halda
kröfu sinni fciil streitu.
Þetta undanhald Spánverja styrk-
ir mjög þá skoðun, sem margir hafa
látið í ljós, að Spánverjar hefðu
fallið frá kröfu sinni, ef þeim hefði
verið sýnd full festa af IsLending-
um og einkanlega, ef íslendingar og
Norðmienn hefðu teikið höndum
saman um að neita að ganga að
kröfunum.
Þessi nýju tiðindi eru með öðrum
orðuim hin sberkasta hvatning fyr-
ir okkur um að koma betur undir-
búnir undir næstu samninga, og
þau gefa von um, að þá geti fengist
góður árangur. Þá reynir ó dug
ökkar að nota þenna tíma vel.
En jafnframt valda þau því, þessr
tíðindi, að enn þyngri dómur en áð-
ur hlýtur að dynja ýfir gömlu
stjórnina, og þá sérstakiega yfir
Jón Magnússon fyrverandi forsætis-
ráðherra.
Þrátt fyrir alt undanhald gömlu
stjóraarinnar, þrátt fyrir alt undir-
búningsleysið, eru þó Spánverjar
fáanlegir til að láta þannig undan
síga.
Það getur ekki hjá því farið, að
ákvæði til varnar misbrúkufr við jlver einasti íslendingur varpi fram
sölu og veitingar þessara vína. Þó
mega áíkvæði þessi ekki ganga svo
lamgt, að þau geri að engu undan-
]>águ vína þessara frá ákvæðum að-
flutningsþannlaganna. 1 reglugerð
inni má ákveða sektir fyrir brot á
ákvæðum hennar. í tilskipuninni
miá einnig setja ákvæði um eftirlit
með innflutningi þessara vína ’og
annað þar að lútandi.”
Það má telja vfst, að fruma'arp
þetta verði samlþykt.
II.
Það var forn siður, að “eftir
stórar afgerðir” skyldu menn ganga
unidir þrjú jarðarmen. Þorsteinn
Vatnsdæla goði Ingimundarson
skyldi eitt sinn ganga undir þrjú
jarðarmen fyrir svívirðing er Jökull
bróðir hans hafði gert Bergi liin-
um rakka, systursvii Einnboga
i ainrna- Hið fyrsta jarðarmen tók í
öxl, annað í brókarlinda, þriðja í
mitt Lær. Þá er Þorsteinn hafði
gengið undir hið fyrsta jarðarmen
mælti Bergnr: “Svínbeygöa ek nú
þann, sem æöstur var af Vatnsdæl-
um”. Eftir þau ummæli lét Þar-
steinn ógert að ganga undir fleiri
jarðarmen, og fóra þessi mál fyrir
vopnadóm.
íslenzku ]>jóðinni er nú líikt far- j
þeirri spurningu:
Hversu langt hefðu Spánverjar
sigið undan, ef málið hefði þegar
verið sæmilega flutt af íslending-
um, ef einhver undirbúningur hefði
vcrið gerðtir um að eiga a. m- k. að
einhverju leyti í annað hús að
yenda ?
Þeirri spurningu getur hver svar-
að fyrir sig.
En þessi bráðaþirgðamálalok eru
lang þyngsti dómuimn, sem enn
hefir verið kveðinn upp yfir stjórn
Jóns Magnússonar, um framkomu
hans í mesta sjálfstæðis-, mannúðar
og siðferðismáli þjóðarinnar. Það
eru sjálfar staðreyndirnar, sem
kveða upp þann dóm.
Reiðin, hin réttliáta reiði allra ís-
lendinga, sem liafa fullan skilning
á þiví, hversu mikið er hér í húifi,
hlýtur fyrst og fremst að ríða að
höfði hans. Háðungin að láta svin-
beygjast, þótt ekki sé alveg til fulls,
veldur hverjum góðum íslendingi
óumræðiiegs sársauka, einkanlega,
er gera má ráð fyrir, að um sjálf-
skaparvíti sé að ræða — þar eð það
var kjörinn fuHtrúi Islands, sem
með málið fór.
(Tíminn.)