Heimskringla - 18.07.1923, Blaðsíða 6

6. BLAÐSÍÐA.
HEIMSKRINGLA
WINNÍPEG, 18. JDLI, 1923.
K
Eftir Mary Roberts Rinehart.
I. KAPUULI.
Strætið lá frá norðri til suðurs, tvær raðir af
gömlum húsum, ?em virtust koma saman í odda í
fjarlægð. Manninum j>ótti það mjög aðlaðandi.
Það hafði sama slitna útlitið og gömul flík; hálf
hrörlegt, en notalegt. Hann var ánægður með að
vera kominn þangað, til þess að eiga þar heima. Þar
mundi áreiðanlega verða friður — löng kvöld til
lestrar og kyrrar nætur, til þess að sofa og gleyma.
Það var blátt áfram heimilislegt. Maðurinn vissi
það ekki og honum stóð svona hér um bil á sama.
Hann hafði flækst hér og þar, langa lengi — ekki
mjög mörg ár, því hann var enn ekki þrítugur; en
honum fanst það langur tfmi.
Það hafði enginn spurt eftir meðmælum í litla
húsinu. Hann hefði reyndar getað gefið meðmlæl!,
ef meðmæli skyldi kalla. Hann hafði haft töluvert
fyrir að ná sér í þau; og nú var einu sinni ekki spurí
eftir þeim.
Hinumegin við strætið og ofurlítið neðar var
prentuð auglýsing í glugga, sem hljóðaði svo: “Mat-
ur — tuttugu og fimm cents máltíðin.” Miðdags-
verði var auðsjáanlega lokið; menn, sem litu út fyr-
ir að vera bókhaldarar og smásalar, voru að flýta
sér burt. Gluggatjöldin voru næld upp og rétt innan
við gluggann var sungið með hásri bassarödd:
“Veiðimaðurinn fjöllum frá kom heim
og farmaðurinn sænum af.”
Hinumegin við strætið glotti maðurinn kulda-
lega. Heimi!
Joe Drummlond hafði labbað upp og ofan stræt-
ið í heila klukkustund eða lengur. Hann hafði ýtt
stfáhattinum aftur á hnakkann, því veðrið var heitt;
grönnu axlirnar á honum voru beinar og borginmann
legar klukkan átta, en klukkan níu voru þær farnar
að síga niður, hálfvonleysislega. Hann Ieit á úrið sitt
undir einum götulampanum, en hann vissi hvað tfm-
anum leið án þess. Bænafundurinn í kirkjunni á
horninu var úti; piltar á hans reki röðuðu sér með-
íram röndinni á gangstéttinni og biðu eftir stúlkun-
um, sem þeim Ieizt vel á í þann svipinn. Þegar sú
útvalda kom, stóð sveinninn við hlið hennar, eins og
hann hefði alt í einu fallið niður úr skýjunum, og
hinn æfagamli samdráttur byrjaði á ný.
Strætið var autt. Pilturinn þurkaði svitaleðrið
á hattinum sínum og setti hann svo á sig afur. Svona
fór hún ávalt með hann, Iét hann bíða og bíða, og
svo kom hún út, róleg og alveg viss um, að hann biði
ennþá eftir sér. En því í skollanum ekki að bregð-
ast henni einu sinni? Hann skyldi fara burt og láta
hana sjá eftir því einu sinni. Hún mundi sjá eftir
því. Hún sem ekki vildi gera nokkrum manni neitt
til meins. — Ó!
Hinunríegin við strætið stóð húsið, sem hann hafði
ekki augun af, undir gömlu tré, lítið hús úr múrsteim
með Iágum trétröppum fyrir framan og kjallarahurð
rétt hjá tröppunum. Það var bygt í hinum skrítna
stíl, sem tíðkaðist í mið-vesturríkjunum á sjöunda
tug síðustu aldar.
Húsið bar á sér einhvern óskiljanlegan, einkenni-
legan blæ, þar sem það stóð innan um nágrannahús'
in, líkt og iþegar mjög gömul kona setur heldri manna
svip á hóp af yngra, vel búnu folki. Húsin báðu-
megin við það voru hærri og litu fremur út sem
verndarar þess heldur en sem meinháttar nágrannar.
Það var, ef til vildi, einskonar sjálfsvirðingarblær.
Hvergi á strætinu voru gluggatjöldin eins mjalla-
hvít. Hvergi var fótaþurkan við dyrnar á eins ná-
kvæmlega réttum stað, og hvergi var húsgarðurinn á
bakvið eins þrifalegur og snotur, með vafningsviði.
sem teygði sig eftir hvítmálaðri girðingunni.
Máninn var risinn og sendi fölva geisla sína gegn
um trjálaufið niður að dimmu húsinu. Þegar stúlk-
an Ioksins lét sjá sig, steig hún út í heilt haf af hvítu
mánaskini og bylgjandi skuggum, sem var þrungið
af daufum blómailm. Allur skarkali dagsms var dá-
inn, börnin hætt Ieikum sínum og umferðin á stræt-
inu stöðvuð.
I ihúsinu hafði verið heitt. Dökka hárið lá rakt
á enni stúlkunnar, og þunni, hvíti kjólhnn var brot-
inn niður í hálsmálið. Hún stóð á tröppunum, hurðin
lokaðist fyrir aftan hana, og hún rétti út armana móti
svölu kvöldloftinu. Tunglsljósið lagðist um hana
eíns og fat. Pilturin nhorfði á hana yfir strætið
með auðmjúkum aðdáunaraugum. Hugrekki hans
var alt ætlað fyrir þær stundir, er hann var ekki hjá
henni.
“Sæll, Joe!”
“Sæl, Sidney!”
Hann kom yfir um strætið, út úr skugganum, inn
í birtuna umhverfis hana. Augu hans, ung og áköf,
tilbáðu hana, þar sem hún stóð á gangstéttinni.
“Eg er sein. Eg var að draga úr þræðingar fyr-
ir mömmu.”
“Það gerir ekkert til.”
Hún settist niður á dyraþrepið og pilturinn lagð-
ist í grasið við fætur hennar.
“Eg var að hugsa um að fara á bænafundinn, en
eg var þreytt. Var Christine þar?”
“Já, Palmer Höwe fyigdi henni heim.”
Hann var rólegur nú. Hann hafði fleygt af sér
hattinum og hallaðist aftur á bak á olnbogana og lét
sem hann væri að horfa á tunglið. En í rauninm
hvíldu augun hans dökku á andliti stúlkunnar fyrir
ofan hann. Hann var mjög sæll.
“Hann er vitlaus eftir henni. Hún er lagleg, en
hún er ekki að mínu skapi.”
“Viltu segja mér, hver er að þínu skapi?”
“Þú.”
Hún hló lágt. “Þú ert kjáni, Joe.”
Hún hagræddi sér í tröppunni og dró þungt and-
ann.
“En hvað eg er þreytt! Ó — eg hefi ekki sagt
þér frá því, að við höfum tekið leigjanda.”
“Hvað?”
“Leigjanda.” Hún talaði í hálfgerðum afsökun-
arróm. Leigjendur voru ekki í afhaldi þar á stræt-
ínu. “Það er ofurlítið upp í húsaleiguna. Þetta er
í rauninni mér að kenna. Mamma er uppvæg á móti
því.”
“Kvenmann?”
“Karlmann.”
“Hverskonar karlmann?”
“Hvað veit eg um það? Hann kemur í kvöld.
Eg skal segja þér það eftir viku.”
Joe var seztur upp og var dálítið litverpur í fram
an.
“Er hann ungur?”
"Hann er töluvert eldri en þú„ en hann þarf nú
ckki að vera gamall fyrir því.”
Joe var tuttugu og eins árs að aldri og fann sárt
til þess hve ungur hann var.
“Hann verður orðinn vitlaus eftir þér innan
tveggja daga.”
Hún rak upp skellflilátur. “Eg skal ekki verða
skotin í honum — þú mátt reiða þig á það. Hann
er hár og ákaflega alvarlegur. Hárið á honum er
mikið farið að grána fyrir ofan eyrun.
Joe varð glaður við þessa fregn.
“Hvað heitir hann?”
“K. Le Moyne.”
“K?”
“Það sagði hann sjálfur.”
Hann hætti að hugsa um leigjandann og féjl í
þessa sæluleiðslu, sem ávalt kom yfir hann, þegar
hún var nálægt honum. Hann átti erfitt með að láta
hugsanir sínar í ljós og nú brutust um í honum hugs-
anir, sem hann gat ekki klætt í orðabúning. Það
var nógu auðvelt að leggja niður fyrir sér samtal við
Sidney, þegar hann var einn. En við fætur hennav,
þegar kjólfaldur hennar snerti hann í hvert skifti og
hún hreyfði sig og hún horfði á hann með ákefðar-
svip á andlitinu, þá varð hann alveg orðlaus og komst
í standandi vandræði.
Sidney geispaði alt í einu. Honum mislíkaði.
“Ef þú ert syfjuð —”
“Vertu ekki með neina vitleysu. Mér þykir gam-
an að hafa þig hér. Eg fór seint að hátta í gær-
kvöldi; eg var að lesa. En mér þætti gaman að vita,
hvað þú segir um þetta: Ein persónan í sögunni,
sem eg var að lesa, segir, að kona verði fyrir áhrif-
um frá hverjum manni, sem — þykir vænt um hana.
Eg geri ráð fyrir, að hún reyni að verða það, sem
hann heldur að hún ætti að vera, að minsta kosti í
bili, og verði svo aldrei aftur eins og hún var áður.
Hún sagði “þykir vænt um”, í staðinn fyrir
“elskar”. Það er ein af viðteknum venjum æskunn-
ar, að forðast aðalatriðið í lífsins stærsta leik. Orð-
ið “ást” er ef til vill skilið eftir handa þeim, sem
sjálfir elska. Sidney forðaðist það, eins og því fylgdi
ein'hver hætta.
“Hverjum manni! Hvað margir menn eiga þá
að láta sér þykja vænt um eina konu?”
“Fyrst er nú pilturinn, sem — þykir vænt um
hana meðan þau eru bæði ung.
Þetta var græskulaust gaman, en Joe rétti úr sér.
“Svo vaxa þau bæði upp úr þeirri vitleysu. Þar
í eftir koma vanalega tveir keppinautar, og hún gift-
ist öðrum þeirra. Það gerir þrjá — og —”
“Hvers vegna vaxa þau bæði æfinlega upp úr
þeirri vitleysu?” Rödd hans skalf ofurlítið.
“Það veit eg svei mér ekki. Maður breytir skoð-
unum sínum. En eg er bara að segja þér það, sem
stendur í sögunni.”
“Það er vitlaus saga.”
“Eg trúi því ekki, að það sé satt, sagði hún.
“Þegar eg var byrjuð, hélt eg áfram; eg var for-
vitin.”
Það var fremur lífslöngun en forvitni, þótt hún
vissi það ekki. Hún iðaði af lífsfjöri. Hugur henn-
ar bar hana langt út fyrir strætið með litlu, óhreinu
lönapunum og blómskrýddu ailantus-trjánum, út í
heiminn, sem hún einhverntíma átti að komast út í.
Það var engin frægðarlöngun, heldur lífið sjálft, sem
kallaði hana til sín.
Piltinum var öðruvísi farið. Framtíðin lá fyrir
framan hana eins og opin bók, stórvirki, frægð,
fórnfæring fyrir aðra; hann hugsaði sér að eyða ár-
unum með henni, ánægjulegum, sjálfselskufullum
árum. Þau voru eins ólík og sumar og'voi;; annað
nægjusamt, ánægt, hitt fult af loftköstulum og lífs-
þrá. Hann þráði hana, en hún þráði allan heiminn.
Hann hagræddi sér og varir hans næstum snertu
beran handlegg hennar.
“Lestu ekki þessa vitleysu/ ’sagði hann og horfði
á handlegginn. — “Eg vex aldrei upp úr þeirri vit-
leysu að hugsa um þig, Sidney.”
Hann beygði sig niður — hann gat ekki stilt sig
um það — og kysti á handlegginn.
Hún var rétt átján ára, og aðdáun hans var
þægileg. Hún titraði, er varir hans snertu hana; en
hún dró að sér handlegginn.
“Eg vil ekki þetta.”
“Hvers vegna ekki?” Röddin var óstyrk.
“Það er ekki rétt. Og svo eru nágrannarnir alt-
af að horfa út um gluggana.”
Þessi snöggu umskifti frá réttlætistilfinningu ti!
forvitni nágrannanna fundust henni alt í einu hlægi-
leg. Hún lyfti upp höfðinu og hló, og hann hló líka
eftir dálitla vandræðalega bið. En honum var al-
vara.. Hann sat álútur og lék sér að nýja stráhatt-
inum sínum.
“Þú veizt víst, hvernig tilfinningar mínar eru.
Sumir piltar verða skotnir í stúlkum og glejmia svo
cllu. Eg er ekki einn af þeim. Eg hefi aldrei litið
við nokkurri annari síðan eg sá þig fyrst. Það stend-
ur á sama, hvað bækur segja um það; slíkir menn
eru til, og eg er einn af þeim.”
f röddinni var þrálát viðkvæmni. Hann var einn
þeirra, sem ekki gleyma, og hún vissi það. Trygð
og blíða — það yrði hennar hlutskifti, ef hún gift-
ist honum. Hann mundi altaf verða viðlátinn, þeg-
ar hún þyrfti hans með; hann mundi altaf horfa á
hana með þessum sömu ástaraugum, stundum ofur-
lítið raunalega, vegna þess að hann skorti sjálfan
það, sem hann dáðist mest að hjá henni — fyndnma
og kjarkinn. Hann mundi standa við hlið hennar,
hvorki sterkur né glæsiiegur, ef til vill, en trúr.
Eg hélt, sagði hann og roðnaði og hvítnaði á
víxl og horfði á hattinn, eins og hann væri að tala
við hann — eg hélt að þú vildir kanske giftast mér
einhverntíma seinna, Sidney, þegar við erum orðin
eldri. Eg skyldi vera fjarskalega góður við þig.”
Hún gat ekki fengið af sér að segja nei. Aldrei
á sinni stuttu æfi hafði hún viljandi valdið nokkrum
sársauka. Og vegna þess að hún var ung og skildi
ekki, að það er til stundarsársauki, eins og sá sem
Iæknirinn veldur, sem að lokum verður líkn, tók hún
þann kostinn að aka seglum eftir vindi.
' Það er svo Iangt þangað til við þurfum að fara
að hugsa um það. Getum við ekki haldið áfram að
vera gins og við erumj?”
“Eg er ekki vel ánægður með það.”
“Hvers vegna, Joe?”
“Nú, eg er það ekki,” sagði hann með þráa.
Þú ert falleg og aðlaðandi. Þegar eg sé einhvern
annan stara á þig, og mig langar til að gefa honurn
glóðarauga, þá má eg það ekki.”
“Og skyldi það ekki vera bezt fyrir sjálfan þig.
að þú mátt það ekki! ” sagði hún dálítið undrandi.
Þau sátu bæði þegjandi ofurhtla stund. Sidney
gat ekki að sér gert að fara að hugsa um það, að
Joe, ungur og ófyrirleitinn, yrði dreginn fyrir lög
og dóm, fyrir að rækja skyldur sínar sem trúlofaður
maður. Honum var órótt í skapi; hann var ánægð-
ur með að hafa stunið þessu upp, en hann var kvfða-
fúllur út af því, hversu dauflega hún tók í það.
“Nú, hvað segir þú um það?”
“Ef þú ert að biðja mig um leyfi til að sitja fyr-
ir hverjum manni, sem lítur á mig, og ráðast á hann,
þa —
“Þú heldur víst, að þetta sé ekkert nema spaug.”
Hún beygði sig niður og lagði hendina ofurlétt á
handlegg hans.
“Eg vil ekki móðga þig, en eg vil ekki trúlofast
ennþá, Joe. Eg vil ekki hugsa um giftingu. Það er
svo margt og mikið að gera í heiminum fyrst. Mað-
ur þarf að sjá svo margt og verða svo mikið.”
“Hvar?” spurði hann gremjulega. “Hér á
strætinu? Ertu ekki búin að fá nóg af að draga úr
þræðingar fyrir mömmu þína, eða þræla fyrir Harr-
iet, frænku þína, eða hlaupa upp og ofan stigann
með þurkur handa leigjendunum? Gifstu mér og
láttu mig líta eftir þér.”
Henni lá við að hlæja aftur. Hann var svo ung-
lingslegur þarna í tunglsljósinu, og virtist svo ófær
um að standa við sitt göfugmannlega tilboð. Tvo
eða þrjú ailantus^blóm höfðu fallið af trénu ofan á
hárið á honum. Hún tók þau burt varlega.
“Lofaðu mér að sjá um sjálfa mig um tíma. Eg
hefi aldrei ráðið mér sjálf. Þú veizt við hvað eg á.
Eg er ekki óánægð, en mig langar til þess að gera
eitthvað; og það verður einhverntíma — ekkert
stórt; eg veit að eg get það ekki — en eitthvað
gagnlegt. Svo eftir mörg, mörg ár skal eg koma til
þín, ef þú vilt mig þá.”
“Hvenær?”
“Hvernig get eg vitað það? En það verður
langt þangað til.”
Hann dró þungt andann og stóð upp. Honum
fanst lífið vera orðið gleðisnautt þetta sumarkvöld,
vesalingnum. Hann rendi augunum niður eftii
strætinu, þar sem Palmer Howe hafði fyrir skemstu
gengið sæil heim með Christine, vinstúlku Sidney.
Palmer mundi aldrei verða í vafa um, hvað Ohristine
ætlaði sér með hann. Annaðhvort mundi hún gift-
ast honum eða ekki; hún mundi aldrei tala um, hvað
hún ætlaði að gera eða verða. En Sidney var öðru-
vísi en hún. Það var jafnvel erfitt að sýna henni
nokkur blíðuatlot. Þegar hann hafði aðeins kyst á
handlegginn á henni — það fór ofurlítill skjálfti um
hann við að minnast þess.
“Eg mun ávalt bíða eftir þér, en —; þú kemur
aldrei aftur.”
Þau höfðu ekkert um það hugsað, að afturkom-
an, sem þau töluðu svona alvarlega um, var undir
því komin, að hún færi fyrst burt, og til þess voru
mjög Iítil líkindi. Fátt var ólíklegra þetta kvöld en
það, að Sidney fengi að ráða sér sjálf. Strætið, sem
lá útteygt frá norðri til suðurs, með húsaröðunum
tveimur, er í fjarlægð virtust renna saman, hélt henni
innflokaðri líkt og f fangelsi. Hún hafði fæðst þarna
í lilta húsinu, hún heyrði því til og það heyrði henni
til. Hún hafði jafnað og málað gólfið með sínum
eigin höndum; hún halfði fest upp strengina, sem
vafningsviðurinn á trégirðingunni fléttaðist um; hún
hafði kvalist við að leskja kalkið og leysa upp bl'á-
steininn til að hvítmála girðinguna.
Hún er dugleg,” hafði Harriet frænka hennar
hálf-neyðst til að segja, þar sem hún sat við sauma-
vélina og horfði út um gluggann á Sidney við þessa
smávægilegu vorvinnu.
Hún er dásamleg, hafði móðir hennar sagt.
Hún þoldi ekki að stíga saumavélina og sat niðurlút
við vinnu sína.
Joe Drummond stóð á gangstéttinni og sá sælu-
draum sinn um að faðma Sidney líða langt burt út í
óvissa framtfð.
Eg hætti ekki að hugsa um þig,” sagði hann
með þráa. Eg bíð þangað til þú kemur aftur.”
Hann var farinn að ná sér eftir mestu vonbrigð-
*n. Þessu var aðeins slegið á frest. Hann bar sig
til eins og hann væri dálítið raunamæddur, þrýsti
höndunum diúpt niður í vasana og horfði þungbúinn
niður eftir strætinu. Hann kom auga á eitthvað
Iítið og dökt, sem færðist úr stað, misti sjónar á því,
fann það afur.”
“Hver skollinn! Þarna fer Reginald!” hrópaði
hann og hljóp á eftir því.
“Gáðu að McKee’s kettinum!”
Sidney var líka þotin af stað; þeim veitti betur.
Það sem þau voru að elta, var ofurlítill íkorni. Hann
nam staðar og skrækti um leið og Sidney greip hann
í lófa sinn.
Flónið þitt! hrópaði hún. “Vesalings Iitla
dýrið! — Alt fult af köttum og ekki hnota í margra
mílna fjarlægð!”
Jú, nú man eg, sagði Joe og stakk hendinni í
vasa sinn, — “eg kom með nokkrar hnetur handa
honum og gleymdi þeim. Hérna eru þær.”
Flótti Reginalds hafði dregið töluvert úr bitur-
leik vonbrigðanna. Það var að vísu satt, að Sidney
ætlaði ekki að gifbast honum í mörg ár, en hún hafði
sama sem lofað að gera það einhverntíma. En hvað
eru nokkur ár, þegar maður er tuttugu og eins, og
það er sumarkvöld, og lífið liggur framundan næst-
um endalaust?
Sidney hélt á íkornanum í höndunum. Hún Ieit
brosandi á piltinn.
“Góða nótt, Joe.”
Góða nótt. Heyrðu, Sidney, við erum næstum
því trúlofuð. Viltu ekki gefa mér einn koss áður en
eg fer?”
Hún hikaði, roðnaði, og það kom fát á hana.
Kossar voru sjaldgæfir hjá hinni ráðsettu, litlu fjöl-
skyldu, sem hún heyrði til.
“Eg — eg held ekki.”
‘Ge.rðu það! Eg er ekki ánægður, og það er
eitthvað til minningar.”
Ef til viII hefði hún gefið fyrsba kosinn, án þess
að gefa hjarta sitt með; og það hafði hún hugsað
sér að skyldi aldrei koma fyrir — gefið hann af ein-
tómri vorkunnsemi. En nú kom hár maður gangandi
með Iöngum skrefum, utan úr hálfdimmunni.
“Leigjandinn! ” hrópaði Sidney og hrökk aftur
á bak.
“Fari hann bölvaður!”
Vesahngs Joe! Kvöidið eyðilagt fyrir honum;
ekkert ástaratlot ti! minningar; hugsanlegur keppi-
nautur, sem bæði hafði árin og þumlungana, sem
hann skorti, þarna á næstu grösum!
Leigjandinn nálgaðist óðum. Þegar hann var
kominn að dyrunum, sat Sidney alein og með alvöru-
svip á einu þrepinu. Leigjandinn, sem hafði gengið
hratt, tók af sér hattinn. Honum var auðsjáanlega
heitt. Hann bar tösku í hendinni, sem var alveg eins
og það átti að vera. Karlmennirnir þar í grendinni
báru æfinlega böggla sína sjálfir — allir nema Wil-
son yngri, sem bjó beint á móti hinumegin við stræt-
ið. En allir vissu, að hann var gefinn fyrir skraut
og viðhöfn.
‘“Það er heitt,’ ’sagði Sidney, þegar þau höfðu
heilsast. Svo benti hún á staðinn, þar sem Joe hafði
setið. “Það er bezt fyrir þig að kæla þig ögn hér
úti. Húsið er eins og bakaraofn. Eg held eg hefði
átt að vara þig við því áður en þú leigðir herlbergið.
Þau eru voðalega heit þessi litlu hús með lágum
þökum.”
Leigjandmn hikaði. Þrepin voru mjög lág, en
hann var hár. Þar að auki kærði hann sig ekkert um
að kynnast fólkinu í húsinu. Hann hafði komið þang-
að til þess að hafa löng kvöld og næði til þess að lesa,
og kyrrar nætur og næði til þess að sofa — og
gleyma. ,
En Sidney færði sig til og brosti til hans. Hann
reyndi að koma sér fyrir á þrepinu. Hann virtist
vera altof stór fyrir húsið. Sidney var hálfkvíðin
yfir því, hve lítið herbergið hians uppi á loftinu væri.
“Mér stendur á sama um hitann. Eg held eg
taki ekkert eftir honum,” sagði leigjandinn, og það
var ekki laust við að hann væri forviða út af því að
vera seztur þarna niður og farinn að tala.
Reginald var búinn með hnotuna og tísti til þess
að fá aðra. Leigjandinn hrökk við. '
‘Þetta er bara íkorninn minn, hann Reginald.”
Hún braut hnetu með hvítu, sterku tönnunum. “Þar
er annað, sem eg hefði átt að segja 'þér frá. Eg er
hrædd um að þú sjáir eftir að hafa leigt herbergið.”
Leigjandinn brosti. “Eg er hræddur um, að þú
sért farin að sjá eftir því.”
Hún reyndi óðara að sannfæra hann —