Heimskringla - 27.08.1924, Qupperneq 3

WINNIPEO, 27. ÁGrÚST, 1924
HEIMSKRINGLA
t. BLADOEDA
IMjög: hæpið er það, að nokkuð
af þessu kyni lifi í ættum nútíðar-
manna, því að það sýnist hafa dáið
út með öllu, hvort heldur sem
breytingin á loftslagi, sem kólnaði
«tórum er ísöld færðist yfir, hefir
valdið því eða næsta mannkyn-
slóðin hefir útrýmt þessari. 3>að
gengur oft svo, að vesalir og illa
mientir kynflokkar deyja út, er aðr-
ir hraustari og betur mentir brjót-
ast inn í landið, ekki síst ef þeir
eru miannætur, eins og vel má vera |
| að þessir fyrstu kynflokkar hafi
verið. ,
Næsta kynslóðin, Aurignac menn
irnir og cro-magnon-mennirnir lifðu
sunnan til í álfunni og jafnvel f
Suður-Englandi, meðan ísöldin gekk
yfir og máske fyrir hana. Þeir voru
næsta ólíkir hinum: Háir að vexti
(um 180 cm.) og vel vaxnir, lang-
höfðar flestir, (kúpubreidd 72—
74% 1-engdar) en þó meðalhöfðar
sumir, aftur var andlitið breitt og
stutt, sérstaklega á Cro-Magnon-
, mönnunum. Kynflokkur þessi lifði
_____________________________ a' veiðum (hreindýrum o. fl.), hafði
I engin húsdýr, kunni ekki til akur-
dæma réttilega um ætt og uppruna yikju. Vfða bjó liann (að vetrar-
hverrar þjóðar, segja hverskonar lagi) í hellum, en annars bygði hann
GILLETT’S LYE er not-
að til þess, að þvo með
og sótthreinsa saurrenn-
ur og fl„ til þess að búa
til yðar eigin þvotta-
sápu, svo margs að tug-
um skiftir. Notvísi á
hverri könnu.
samþland hún sé, og gerir jafnvel
erfitt áð segja um einstaka menn,
til hvers flokks skuli telja þá. Of-
an á þetta bætist, að sú flokkaskift
ing, sem fyr er talin, kann að vera
ófullkomin að ýmsu leyti og ýmisar
hugmyndir um hana ekki svo á
byggilegar sem vera skyldi.
Ef nú er spurt, af hvaða bergi
vér íslendingar séum brotnir, þá er
því fljótsvarað. Mestmegnis erum
vér af norrænu kyni, eins og sjá mý
á bláu augunum og háa vextinum.
Eftir mælingum mínum á nál. 1000
karlmönnum erum vér um 173 cm.
háir og er það mesta meðalhæð,
sem eg veit til 1 nokkru landi
Norðurálfunnar. Að minsta kosti
ættum vér að vera engu lægri en
Svíar, en þar í landi er líklega nor
ræna kynið hvað hreinast. Hitt er
jafnvist, að kyn vort er blandað, — í Furfoozkynið
það má sjá á dökka hárinu, mó-
eygðu, lágvöxnu mönnunum — og
þá einkum með austræna kyninu
og ef til vil fleirum. Þannig höfum
vér verið frá landnámstíð, jafnvel
beztu ættir vorar t. d. Mýramanna
ættin. Hvað sem þessu líður, er
stærsti og sterkasti þátturinn ef-
laust norrænt kyn, og það er því þessum ísaldar-stutthöfðum, en nor
nokkur ástæða til þess að kynna ræna kynið frá Cro-magnon eða
einföld hús eða kofa, sem munu
hafa verið ferhyrndir. Hann gerði
sér sæmileg vopn úr steini, hrein-
dýrahornum o. þvíl. Hann var ó-
trúlega listfengur eins og sjá miá á
á myndum, sem höggnar eru í hell-
isveggina. Eru það einkum veiði-
dýr hans, mammútdýr, hestar,
hreindýr, birnir o. fl. sem myndirn-
ar eru af. Ekki vita menn hversu
litarháttur manna þessara var.
Sumir halda, að þeir hafi verið
hvítir og ljóshærðir (Topinard), en
aðrir, að þeir hafi verið dökkir.
Hvaðan þeir komu, veit enginn, en
öðru er ekki til að dreifa en Aisíu
og Afríku. Hái vöxturinn og höf-
uðlagið gæti mælt með afríkönsk-
um uppruna, en hins vegar eru eng
in negraeinkenni á þeim.
Um það leyti og Cro-magnonmenn
lifðu, verður vart við annað kyn —
(Belgía o. v.), sem
talið er að hafa flust úr Asíu. Það
eru lágvaxnir og gildir stutthöfð-
ar, sem svipar að öllu til austur-
kynsins. Þeir hafa einnig fundist
í Danmörku (Borreby).
Til þessara fornmanna rekja menn
nú ættir Evrópumanna. Á þá aust.-
ræna stutthöfðakynið að stafa frá
sér, hvað menn vita um uppruna
þess, sögu og afreksverk. Sjálft
kynið er auðþekt, hvar sem það fer,
þó ekki væri nema á bláu augunum,
en af því að kynið er miklu eldra
en sögur ná, er reynt að styðjast við
fornleifar, fornfrséði, málfræði, jafn
vel jarðfræði o. fl., þegar rekja skal
sögu þess aftur í ómunatíð. Ræður
þá að líkindum, að margt verði
frekar ágiskun en vissa.
Uppruni norræna kynsins stend-
ur í nánu sambandi við uppruna
manna yfirleitt hér í álfu. Þó und-
arlegt sé, eru flestar leifar manna,
sem fundist hafa, allar fundnar í
Norðurálfunni, þó ekki sé það sönn
un fyrir því, að vagga mannkynsins
ihafi staðið þar. Elsti kynflokkur-
inn, sem menn vita til, að hafi lifað
hér 1 álfu, svo fullkunnugt sé, er
N eanderdalskyn'ð, er fanst fyrst í
Rínardalnum en síðar á Frakk-
landi, Spáni, Belgíu og Austurríki,
svo að auðséð er að það hefir náð
útbreiðslu víðsvegar um álfuna.
Það lifði fyrir síðustu ísöld, hve
Aurignacmönnum. Aðrir vilja
rekja vestræna kynið til þeirra líka
Annars er það kynlegt, að það er
eins og þessir Cro-magnonm(enn
hverfi skyndilega, líkt og Neander-
dalsmaðurinn, því leifar þeirra
finnast ekki í yngri jarðlögunum.
Menn hafa getið þess til, að þeir
hafi flutt burtu úr Mið-Evrópu og
þá ef til vill bæði suður á við og
norður á við. Hins vegar eru engin
merki um nýjan þjóðflutning úr
öðrum álfum, svo næst liggur að
telja ættir nútíðarmanna til þess-
ara fornmanna, sem sum.part voru
langhöfðar, sumpart stutthöfðar,
líkt og nú.
Hvert sem nú þessir íturvöxnu
veiðimenn hafa fylgst með hreindýr-
unum norður á við, er ísaldarjöklar
þiðnuðu, eða ekki, þá vita menn
fyrst með vissu um norræna kynið
löngu síðar, þegar yngri steinöld
hefst í Danmörku um 2500 árum f-
Kr. ISteinaldaiifólkið danska var
þá allhávaxið, bæði langhöfðar og
stutthöfðar, og hafði náð mikilli
mörgum tugum ef ekki hundruðumi mienningu. Þa ðhafði húsdýrarækt
árþúsunda fyrir Kristsfæðingu, er (geitur, kindur, svín og kýr), kunni
ekki auðvelt að segja. Yesalmenni til akuryrkju (hveiti, bygg), gerði
voru þetta, 155—160 cm. á hæð, og sér margvísleg fægð vopn úr tinnu
myndu ná góðum meðalmanni vorr- 0g tré, gerði leirker, hafði fasta bú.
staði og bygði sér hús. Það kunni
ar tíðar í öxl. Sköpulagið var ljótt
og luralegt, ennið uppmijótt, lítið
og lágt, en brúnabungur ákaflega
miklar. Frammyntir voru þeir, en
hakan lítil sem engin. Oss myndu
og til fiskiveiða og gerði sér ein-
trjáningsbáta. Höfðingja sína jarð.
aði það í ‘Jettestuer”, í neðanjarð-
arskálum, sem gerðir voru úr björg
nú sennilega þykja þeir öllu líkari um. Um liára. og augnalit þess fólks
dýrum, en mönnum. Ekkert ber vita menn ekki með vissu, en aftur
vott um verulega menningu hjá er það vfst, að broncealdarfólkið f
þeim, þó sennilega hafi þeir notað Danmörku (um 1200 f. Kr.) var blá-
steina fyrir vopn. Húsdýr höfðu eygt og ljóshært, því hár hefir fund.
þeir engin. Sumt bendir til þess ist í fleiri líkkistum frá þeim tírna
að þeir hafi kunnað að nota eldinn 0g ]mð var mjög íjósgult. Nú virð-
Eflaust hafa þeir aðallega lifað af fgt ekki kyn yngri steinaldarmanna
veiðum, en annars étið alt, sem að hafa verið verulega frábrugðið j
kjafti kom). Annars var þá gott að broncealdarmönnum og þvf líkleg-1
lifa hér í álfu, því loftslag var hlýtt ast, að norræna kynið hafi búið á
og mikið dýralíf, ólíkt því sem nú Norðurlöndum frá því 2700 f. Kr.
er. , í Sennilega hefir það fólk verið Ijós-
hært og bláeygt, sem flutti f byrjun
yngri steinaldar að sunnan. Um
eldra steinaldarkynið, sem lifði á
i
ostrum og skelfiskum og lét eftir sig
alla skeljahaugana, sem finnast
víða í Danmörku, vita mienn lftið,
þvf grafir þess hafa ekki fundist.
Eina húsdýr þess var hundurinn.
Þeir kunnu ekki að fægja tinnu og
kunnu ekki til akuryrkju. Fólk
þetta var vfst fremur lágvaxið. Það
iifði víðsvegar með ströndum Dan-
merkur, í Suður-Svíþjóð og Suður
Noregi o. v. Yngra steinaldarfólkið
bygði alla Danmiörku, aHa Svíþjóð
sunnan til og mikið af Noregi.
Ef nú því er trúað, að uppruna-
legur litarháttur manna hafi verið
dökkur, þó enginn viti slíkt, þá hef
ir ljósi 'liturinn á húð og. hári og
augumi, hlotið að myndast við
stökkbreyting (því stöku sinnum
vill það til, að dýra og fuglategund
ir taki sjálfkrafa skyndilegri breyt
ingu) líklega á einhverjum afskekt.
um stað. Þessi nýlunda hefir vakið
athygli og þótt fögur. Hafa síðan
ættir hvítra manna æpdast þannig
frá einni fjölskyldu eða einum
manni, sem fæddist þannig. Hvar
þetta hefir skeð vita menn ekki, en
líklega hér f Norðurálfu, þvf það-
an sýnist alt hvítt kyn runnið og
(jóshært. Á Norðurlöndum gat
kyn þetta ekki lifað fyr en eftir ís-
öld 5—6000 árum f. Kr., en sunnar í
álfunni kann það að hafa lifað
margfalt lengur og hafa hafist þar
á hærra menningarstig. Víst er um
það, að flest menning hefir borist að
sunnan til Norðurlanda, alla leið
frá steinöld og hvert raenningarstig
kemur sfðar á Norðurlöndum en
sunnar í álfunni.
Á bronceöldinni, sem hófst um
1200 f. Kr. á Norðurlöndumi var
menning ótrúlega mikil og mikið
af löndum þéttbygt. Mikill hluti
fólksins í Danmörku var sambland
af langhöfðum og stutthöfðum.
Jarðrækt og húsdýrarækt var mnkil,
allskonar munir, áhöld og skartgrip-
ir voru smíðaðir af mikilli list.
Fólkið sýnist ekki hafa tekið veru.
legum breytingum síðan, en list
þessarar tíðar og menningu má að
mörgu leyti rekja sumpart til Suð-
Austur Evrópu (Hallstatts menn-
ingin), sumpart til Etrúra á ítalíu,
þjóðflokks sem snemma hófst til
mikillrar mlenningar, en annars er
að mörgu leyti óráðin gátahvað ætt
hans og uppruna snertir.
Eftir Norðurlöndum einum að
dæma, sýnist alt gott liafa komið
þangað að sunnan, fólkið menning.
in og flestar framfarir. í suður-
löndum, Asíu og Egyftalandi þekkj.
ast og mikilfenglegar fornmenjar Og
há menning 4—5000 árum f. Kr., eða
um það leyti sem skeljaæturnar
fluttust til Norðurlanda eftir ísöld.
ina, og er því ekki að undra, þó
uppruni manna og allrar menning-
ar hafi verið rakinn til Asíu. Ef
nánar er gáð að, vakna þó ýms
stórvægileg vanda. og vafamál, sem
drepa verður á. Muna verður og
eftir því, hvað norræna kynið
snertir, að það kann að vera mlklu
eldra en bygðin á Norðurlöndum
og hafa lifað lengi sunnar í álfunni,
áður það fluttist norður.
Eitt af þessum vandamálum er
myndun tungnanna og útbreiðsla
þeirra. Málfræðingar skifta málun.
um í beygð mjál og óbeygð (agglu-
tineruð)’ og í fyrra flokki er ara
grúi tungna, sem nefndar eru indo-
europeisk mál. Til þeirar má telja
germönsku málin, latfnu og grísku
og rómönsku málin, sem runnin eru
frá þeim, slafnesku málin, sanskrít,
persnesku, arabisku o. fl. öll þessi
mál, þó ólík séu, eru skyld og, að
því er málfræðingar telja, runnin
frá einni og sömu rót, sem bendir
til þess að eitt sinn, löngu áður en
sögur hófust, hafi indo-germönsk
frumþjóð verið til og talað hið
forna frummál. Yms orð eru hin
sömu í flestum eða öllum málunuim
t. d. orðið “kopar”, og bendir það
til tungurnar hafi ekki skifst fyr en
kopar þektist, líkl. um 2000 f. Kr.
Þá eru og sameign orð, sem tákna
“snjó” og “kulda”. Frá þessu frum-
máli hafi tungurnar einhvern veg-
inn kvíslast víðsvegar um löndin,
og mannlausar hafa þær ekki farið.
En hvaðan eru þær þá komnar og
I hvar var frumheimkynni þeifra?
Mönnum mun hafa orðið það
BF* LÆKNAR: ^§£8
Dr. M. B. Halldorson
401 Bo?d Blds.
Skrlfstofusimi: A 3674.
Stundar sérstaklega lungnasjttk-
dðma.
Er afl flnn„ á skrlfstofu kl. 11—11
f h. og 2—6 e. h.
Helmill: 46 Alloway Ar*.
Talsiml: Sh. 3168.
Dl. A. BLöiiial
818 SOMERSET BLDG.
Talsími N 6410
Stum/dar sérhtaklega kvensjúk-
dóma og barna-sjúkdóma. AtS
hitta kl. 10—12 f.h. og 3—5 e.h.
Heimili: 806 Victor St
Sín i A 8180.......
Dr. J. Stefánsson
216 MEDICAI. ARTS BLD6.
Hornl Kennedy o( Graham.
Stnndar elnKðnen anena-, eyraa-,
nef- oa kverka-ijðkdðna,
Vfl hltta frft kl. UtU U t k
ok kl. 3 tl 6 e- h.
Tal.Iml A 3521.
• • 1 Rtver Are. P. SMl
Tai.lmli A8S8D
Dr.J, G. Snidal
TANNLŒKNIR
ðl4 Somenet Block
Porta^C Ave. WINNIPBU
DR. C- H. VROMAN
Tannlæknir
Tennur ySar dregnar eSa lag-
aSar án allra kvala
Talsími A 4171
505 Boyd Bldg. Winnipeg
DR. B. H. OLSON
216-220 Medlcal Arts Bldg.
Cor Graham and Kennedy Sts.
Phone: A7067
Viðtalstími: H—12 og 1—5.30
Heimili: 921 Sherburn St.
WINNIPEG, MAN.
HEALTH RESTORED
Lækningar &n 1 y fji
Dr- S. G. Simpson N.D., D-O. D.O,
Chronic Diseases
Phone: N 7208
Suite 207 Somerset Blk.
WINNIPEG, — MAN.
✓----------------------------1
MANITOBA PHOTO SUPPLY
Co. Ltd.
353 Portage Ave.
Developing, Printing & Framlng
Við kaupum, seljum, lánu(m og
.. skiftum myndavélum.
— TALSÍMI: A 6563 —
BETRI GLERAUGU GEFA
SKARPARI SJÓN
DR. ROVEDA M. T. D., M. E.,
Sérfræðingur í fótaveikL
Rist, il, hæi, táberg, etc., vís-
indalega, lagfærð og læknuð-
Líkþorn og innvaxnar neglur á
tám, skjótlega læknað.
Innsólar til stuðnings og þæg-
inda, búnir til eftir mælingu.
242 Somerset Blk. Phone: A1927
Money to Loan.
If you require a loan on your
furniture, house or farm we
can arrange for you such a
loan.
EXCHANGE
House for farm
or
Farm for house
Insurance of all kinds
WM. BELL CO.
Phone: N 9991
503 Paris Bldg., Winnipeg
KING GEORGE HOTEL
Eina íslenzka hótelið í baeniHB,
(Á horni King og Alexander).
Th. BjarnaMn s
RáBsmxBur
ISLENZKA BAKARIIÐ
selur bestac vörur fyrir lægsta
verð.
Pantanir afgreiddar fljótt og
veL
— Fjölbreyttast úrval —
— Hrein viðskifti. —
BJARNASON BAKING CO.
Sargent & McGee
— Sími: A 5638 —
«3§r“ LYFSALAR:
Daintry’s Druj Store
Meíala sérfræÓingur.
“Vörugæði og fljót afgreiSila’
eru einkunnarorð vor.
Horni Sargent og Lipton.
Phone: Sherb. 1166.
LÖGFRÆÐINGAR :
t---------------------------'
Arnl Anderaon B. P. Oarlmé
GARLAND & ANDERSON
LötiFRÆÐINGAR
Phone: A-2197
801 Klectrlc Ilallway Chambera
A Arborg 1. og 3. þriðjudig h. m
Skrifstofusiml
N 7900
Heimasiml
B 1353
J. A. LaROQUE
klœðskeri
FttT BCIN Tlt, EFTIH MÆLINGU
Sérstakt athygll veltt lögun, viU-
gerö og pressun fatnaöar.
219 Montgomery Bldg.
215Vá Portage Ave-
MRS. SWAINSON
627 Sargent Ave.
hefir ávalt fyrirliggjandi úrval*-
birgðir af nýtízku kvenhöttum.
Hún er eina íslenzka konan sem
ftlíka verrlun rekur 1 Wlnnip**.
Islendingar, láti<5 Mrs. Swaín-
son njóta viSskifta ySar.
Augnlaelau.r.
204 ENDERTON BUILDING
Portage anc Haigrave. — A 6645
Talsími: A 1834
DR. J. OLSON
Tannlæknir
Cor. Graham & Kennedy St.
216 Medical Arts Bldg.
Heimasími:B 4894
WINNIPEG — MAN.
(Framhald & bls. 7).
Stefán Sölvason
Teacher of Piano
Ste. 17 Emily Apts.
EmilySt. Winnipeg
W. J. Lindai J. H. Linda'
B. Stefánsson
Islenzkir lögfraeSingar
708—709 Great West
Permanent Building
356 MAIN STR.
Tal«mi A4963
Þeir hafa einnig skrifstofur að
Lundar, Riverton, Gitnli og Piney og
eru þar að hitta á eftirfylgjandi
timum:
Lundar: Annanhvern miðvikudag.
Riverton: Fyrsta fimtudag í hverj-
ure mánuSL
Gimli: Fyrsta Miðvikudag hvers
mánaSar.
Piney: Þriðja föstudag í m*nuði j
hverjum.
ARNI G. EGGERTSON
íslenzkur lögfræSingur.
hefir heimild til þess a8 flytja
mál bæði í Manitoba og Sask-
atchevmn.
Skrifetofa: Wynyard, Sask.
«3S* FASTEIGNARSALAR:
Dubois Limited
EINA ÍSLENSKA LITUNAR-
HÚSIÐ I BÆNUM.
Sími A 3763—276 Hargrave
Alt verk fljótt og vel að hendi
leyst. Pöntunum utan af landi
sérstakur gaumur gefinn. Eini
staðurinn í bænum sem litar og
hreinsar hattfjaðrir.
Eigendur:
A. Goodman
R. Swanson
Dubois Limited.
Saml Strong
Endurskoðari reikninga.
Endurskoðar bækur verzlana og
annara félaga.
Phone A2027—607 Lombard Bldg.
WINNIPEG.
TH. JOHNSON,
Ormakari og Gullhmiðuj
Selur giftingaleyfisbráL
Bérstakt aihygll vettt pöntunuai
06 vltJBjcrtJum útan aí lanö!
264 Main St. Phons A 4637
MANITOBA HOTEL
Main Street.
HOTEL, sem gefur j)ér alt, sem
þig vantar. íslenzka töluð hér.
P. J. McDEVITT, ráðsmaður.
J. J. SWANSON & CO.
Talsúni A 6340.
808 Paris Building, Winniþeg.
Eldsábyrgðarumboðsmenn
■Selja og annast fasteignir, út
vega peningalán o. s. írv.
A. S. BARDAL
selur ltkklstur og annast um út-
farir. Allur útbúnatJur «& bextl
Ennfremur selur hann allskonai
mlnnlsvartJa og legetelna_
843 SHERBROOKE ST.
Phnnei N 6607 WISNIPEG