Heimskringla - 01.10.1924, Qupperneq 3

WINNIPEG, 1. OKTÓBER, 1924.
HEIMSKRINGLA
©ða skóla ineð föstum, hreinum
línum (skoletype)- Míestu ináli
skifti &ð ^tyðja (hiin persói^ulegu
tiönd milli hreyfingarinnar og lýð
háskólanna. En l>á hlaut l>að að
vera hýðingarmikið að til værl
skóli, sem skapaði með fyrirkomu
lagi sfnu örugga hefð (tradition),
er fæli f sér hugsjón hins kirkju
lega iýðháskóla. .Hlíkan skóla vildi
Sigtúnastofnunin skapa.
í lýðháskólanum í Sigtúnum eru
kendar venjulegar lýðháskóla
námsgreinar. En auk J>©ss
er sérstök trúarbragða-
fræðsla- Er það algert nýmæli
1nnan sænsku lýðháskólanna. En
engu að síður mikilsvert og rnjög
hýðingar.mikið. Enginn tfmi æf-
innar er betur fallinn ti.l slíkrar
fræðslu en æskan, begar spuming
amar um .lífsskoðanir og líferni
brenna f sálinni. Aðaláherslan er
iögð á trúar- og eiðgæðislífs
^ögu (helstu ntanna innian trúarf
bragðasögunnar. Þá er og önnur
námsgrein f Sigtúnaskólanum, sem
ekki er algeng í öðram lýðháskól-
um. í>að er siðfræði og uppeldis
fræði (Karakterpædagogik, skap
g'erðarmenning)- Þar er fjallað um
ýmísar brennandi .spurningar við
vfkjandi sjálfsuppeldi og skapgerð
arbroska og varpað geislum inn á
lífssviðin. Báðar bessar námBr
'greinar kennir (lrektor Björkquist
og hefir hann mijög mikla trú á
beim báðum, ekki síst beirri síð
amefndu. U.m hana fer hann svo
feldum orðum: “Líklegast er ekki
(hægt að gera neitt annað eifni
jafnarðberandi. Nú á tímium verða
margir æskumenn að sigfla sinn
oiginn sjó, fyr en áður og fleiri en:
áður. Það leggur mikla sjálfs
ábyrgð á herðar unglinguninie En j
hvernig eiga beir að vera bessari
ábyrgð vaxnir, ef beir hafa ekki
fengið tilefni til að gagnhugsa skil
yrðin fyrir vexti hins' innra lífs og
broska? Og hvað er bá nauðsyn-
legra, en að iffsspcki sú, er undan
farandi kynslóðir hafa eafnað sam
an, verði æskulýðnum til blessunar
á örlagastundum æskulífsins”.
Spumingar, «r isnerta persónu
Iffsbroskann, komia og fram í öðru
sambandi. Eftir frjálsu vali geta
nemendur tekið bátt í aukafyr^
lestraröðum og samtalsstundum
(fria studiecirklar), og fjallar alt
af ein fyrirlestraröðin um svipað
efni og nú var nefnt. Biblíulestra
stundirnar á sunrtudögum, sem
næstum allir sækja æfinlega, gefa
svar fagnaðarerindisins við ýmsum
spurningum um persónuleikann og
brosk.a hans. Og spurningarnar,
sem nemendur senda til skólastjóra
einu sinni í viku, og fá svar við á
sérstökum fundi, isnerta og nálega
allar betta sama efni'
IVÍeginið af beim tíma, sem eg
dvaldi f Sigtúnum, stóð sumar-
námsskeiðið ýfir. Eru ]>að aðal
lega stúlkur, sem sækja sumarnáms
skeiðin. i "’Tfy
* »
A vetrum sækja skólann bæði
karlar og konur, en að ýmsu leyti
er nám kvennanna frábrugðið nárni
piltanna. Meirn tillit tekið tii sér-
eðiis beirra, en t. d- hér heima.
fVið bæði námskeiðin (b. e. vetrar
eg sumarnámskeiðin), er skólinn f
tveim deildum, yngri og eldri deild,
°g frekari kröfur vitanlega gerðar
tll inntöku í bá eldri.
Kensluna við báðar deildir sum-
ar námlskeiðsins kynti eg mér eft-
lr föngum, en bó meira í eldri deild-
Og eflaust er við bá deild lögð
iangmest áhersla á að skapa með
uemendunum eða réttara hjálpa
beim til að .skapa sér lífsskoðanir.
í einni fyrirlestraröðinni voru tek-
in til meðferðar ýrn|s vandam(ál og
■veitt útsýn og innsýn um víðáttu-
mikla heima hugans. f bókmenta
sögu er alt námskeiðið helgað
einhverju bví skáldi Norðurlanda,
«r framar öðram hefir kunnað að
taka upp vandamál lífsins og
fivara beim, t. d. Ibsen. Og um
hann var einmitt t.alað f fcumjar
og rit hans öll hin helstu yfirfarin
°g sum allítarliega. í sögti er fjall-
flð um pólitiska strauma og straum
hvörf í Norðurálfu á 19. öld, og ýms
vandannál, er bá verða á vegl. Ein
fyrirlestraröðin tekur til fhugunar
°g athugunar veðrabrigði og etefnu
ARANGUR
bökuninnar
er trygður
er þér notið
MAGIC
BAKING
POWDER
Ekkert álún
er í þvíogor-
sakar því ei
beiskjubragð
skrár bjóðfélagsmála nútfmans,
mieð söguna í baksýn. Enn önnur
fjallar um gildi mannsins og skil-
yrði b®ss- í náttúrufræði er fram
bróunarkenningin höfð til með
ferðar eða helstu atriði erfðarkenn
ingarinnar og kyngengisfræði (race-
hygiene) o. s. frv. í sambandi við
bessa fyrirlestra, sem gestirnir á
hælinu sækja brásinnis, koma
nemiendurnir frain með eit og ann-
að viðvíkjandi bessum fyrirlestr-
um, er beir hafa lesið um. (Bóka
safnið á um 11000 bindi góðra
bóka). Nemendurnir gefa og oft í
íbyrjun kenslustumdar yfirlit yfír
bað, sem talað var um í síðasta
fyrirlestri í beirri sömu fyrirlestra-
röð. A bennan hátt gefst tilefni
til samræðu, bæði í kenslustundun
um og einslega heima hjá kennun
um. Þannig vakna nýjar spurning
ar, ráðgátur og lífsgátur og nem-
endurnir leiðast inn í bá innri b,ar
áttu, er skapað getur hreinar lín-
ur og ljóst lífsmark, og einkenna
barf sérhvert auðugt og heilbrigt
lífsmark, og .einkenna ]>arf sérhvert
auðugt og heilbrigt æskulíf. En
æskumennirnir voru ekki, ein.s og
gefur að skilja, að eins leiddir inn
í bossa innri baráttu, heldur var
beim hjálpað til að sigra í henni.
Ekki fanst.mér bó.minna til um
skólalffið sjálft, Andann í bví og
blæinn yfir ]>ví. Og öllum beim,
scm eru beirrar skoðunar, að brosk
un persónuleikams og hafldgóðírar
skapgerðar sé nú nauðsynlegra en
alt annáð, mun og virðast svo, að
skólalffið sé eins mikifls virði og
góð og hvetjandi kensla. Það er
ekki óvíða, sem ]iað verður fyrir
manni í erlendum, bókum, að hin
ar heilbrigðu og dýpri lífshvatir,
sem í raun réttri bera uppi hina
innri menningu, séu teknar að bila,
i og ]»að samtfmis ]>ví, er utankom-
andi freistingar verða æ ákafari og
I maðurinn er snemmendis sjálfráð-
ari og öðrum óháðari en áður var.
Og vfst er um bað. að ekki ]>arf að
fara til ]>eirra landa, sem í mestri
upplausn eru, ©ftir heimsstyrjöld
ina, til bess að verða beiss var
: vfðar frá en af bókum, ,að betta sé
hárrétt. Og sjálfsagt væri efkki
j fjarri, að taka að sér í munn bessi
j gömlu ummæli: Maðurí líttu ]>ér
nær, liggur f götunni steinn. Skyfldu
j beir ekki bekkjast á landi hér,
! ungu mennirnir, sem ekki virðast
j kunna tök á að fylgja einföldum)
reglum á siðgæðissviðinu. — f við-
reisn og viðhaldi íslenzkrar m.enn
ingar sjást ekki nein sérleg stór
virki unnin f bessa átt.
En hvað er bað, sem aðgreinir líf
sögunnar og iff náttúrunnar? End
! urminningarnar. Með ]>ví að minn
ast, getum vér mennirnir lífgað hið
1 liðna og bann veg skapað oss
grundvöll reynslunnar til að styðjL
1 ast við og starfa á. Endurminnr
ingin er bað, sem gerir manninum
i íkleitft að haflda áfram 'göngunrti;
bví að lífslögmálin eru sjálfum
sér trú. En lífshvatirnar sýna, að
vissu leyti, hið dýpsta f endurminn
ingarlífi kynsflóðanna. Þær eru út
koman af bví djúpa innra lffi.
Brjótum vér allar brýr að baki
oss, allar brýr milli ]>ess liðna og
sjálfra vor, ásamt beirri reynslu,
er fengist hefir, ]>á verða Mfshvatir
vorar hverfular og óábyggilegar;
vér getum ekki trey-st beim. Menn
yita bá ekki framar hvað beir vilja
og miklu síður, hvað beir eiga að
vilja. Og bá virðist sagan vera
sögð, — bessi menningarsaga. —
En sá, sem á næmar, heilbrigðar og
óhverfular lífshvatir, ]>arf ekki sí
felt að rannsaka og dæma vilja
sinn og viljastefnu, né alt, er á v.e,gi
hans verður. Og stundum er ]>að
veikleikamerki að spyrja. Svar við
hinu og bossu á maðurinn að eiga
hið innra með sjálfum sér. Eg sít
ekki með spjald og stíl í hendi og
reikna út, hvort eg elski nú ]>essa
manneskju eða ekki. Eg veit b»ð
án be*ss. En hefði eg glatað hæfi
leikanum til bess að finna hið
rétta í bessu máli, gæti eg aldrei
bætt úr bvf með útneikningum
eða vfsindum og ekki með bulu-
fræðslu, — ]>ó tslenzk væri. Það
yrði að lækna lífshvatir mínar, sál-
arsjónina, tilfinningataugar sam-
viskunnar. En gildi betta um ein-
staklinginn, gildir bað og um heila
bjóð, ef einkenni henanr væni
bau sörnu. Það ætti bá og heima
um menningarástand, bar sem
bessar lífshvatir .sljófgast, og bá
er verkefni uppeldisins fyret og
fremst betta: Yekja aftur til lffs-
ins hinar djúpu og heilbrigðu lífs-
hvatir.
LÆKNAR:
Dr. M. B. Halldorson
401 Boyd BU*.
Skrlfstofuslml: A SS74.
Stundar sérstaklega lunguasjúk-
ddma.
Kr aV flnn* á skrlfstofu kl. íi!—11
f b. o( 2—6 e. h.
Heimill: 46 Alloway At*
Talslmi: Sh. 8161.
Dr. J. StefánssoD
219 MEDICAL ARTS RLD«.
Horni Kennedy og Oraham.
Stnndar elngðnín aufna-, «yrmm-,
nef- of kyerka-sJAkdðaa.
\9 hltta frft kl. 11 tU 1S L k
oR kl. 8 tl 5 e* k.
Talslml A 3521*
Rirer A?e. V. MOl
BETRI GLERAUGU GEFA
SKARPARI SJÓN
Annað var ]>að og. sem einkendi
skólalífið í Sigtúnum. Það var svo
blátt áfram. A bann hátt korna
skólamenn og æskulífsleiðtogar óef
að á móti sterkri og djúpri brá,
er býr með æskulýð nútímans. Sil
brá æskum.ann.anna kemur fram í
mörgu, en alstaðar minnir hún á
kröfur Rousseaus: Að hverfa a'ftur
til náttúrunnar. R.ektor Manfred
Björkquist hefir ritað um Jæssa
]>rá æskulýðs nútfmaníi. Meðal aun
ars farast honum bannig orð:
“Meðal æskulffshreyfinganna bekki
eg enga, sem felur betta ljósar í
Augnbekaar.
204 ENDERTON BUILDINO
Portage ano Haigrave. — A 6646
heldur og líf vort. Og nú á að ná
í æsflmna handa kvöminni. jEn
æskan er tekin að neita. Eg get
ekki syrgt bað.”
Uppeldisstofnun, er eitthvað
vill gera í b«ssa átt, verður að
hafa fyrir augum, ekkert minna en
að vekja til lífs hinar eðlilegu og
heilbrigðu lífshvatir. Þar dugar
dkki fræðsla, ekiki |óm ^iðfjt’æðl,
ekki, áminningar, ekki heldur sér-
stök skólakerfi. Framar ölflu b»rf
að skapa umhverfi. Framiar öllu
öðru barf að skapa umhverfi, ]>ar
sem siðgæðisboðin drotna í kon-
unglegum fljóma, og bar sem sjálf
ur andinn, hið andlega andrúmls
sér en býzku Wandervogelhreyfing loft, færir sálinni heilbrigði og nýj
un.a. Eg verð að játa ]>að, að ]>eg j an sjónarhátt eftir búsund bögl-
ar eg, fyrtr nokkrum árum ræddi um leiðum.
um bessa hreyfingu við einn hinna
Það er líf, sem vekur líf. Aldrei
yngri leiðandi manna meðal henn . hugmyndirnar eintómar, bví síður
ar var eg jafnnær eftir vikuna. Eg köld og stirfin formin. Kkarar
leitaði að fræðs-lukerfum, hug-, ungra manna frá slíkum skóla er
myndum, stefnuskrám, en hafði
ekkert handa milli. Og bó hafði eg
fyrir framlan mig tindrandi augu
og viljamagn, er kveikti neista.
Þessi ungi leiðsögum:aður hafði
nýr aflgjafi, nýr gróandi í sérhverju
bióðfélagi.
Það er auðskilið, að andleg bving
Un og ófrelsi miun ekki eiga heima
í Sigtúnaskólanum. í kirkjulegum
ingu fyrir eldheitumi mlanni, sem
eitthvað hefði séð. Frá hverju hafði j
mér verið sagt? Skógargöngum og
engjaferðum með hljóðfæraslætti
og söng, samtaii féiaganna í rríesta
bróðerni um Iffsgátur og lífs-
reynslu. Þá var mér sagt frá leikj
um og bjóðdönsum kring um aftan
eida. um mfkiMengleg æskulýðsmót
án nokkurrar ákveðinnar dagskrár
en bar sem bó ríki sterk eining
andans. Þá var mér og sagt frá
nýrri lífstilfinningu o. ö. b- h.” ..
Hvað er ]>að, sem felst á bak við
bessa hreyfingu? Þráin eftir að
lifa lífinu sem eðlilegast, blátt á-
fram. M,aðurinn vaknar við vondan
draum. Hann finnur að llfið er að
flæða burt frá honum, eða iindir
bess eru að ]>orna f stórborgansolli
og- stirðna í iðnfræði og vélfræði
nútímans, með öllum ]>eirra fyflgi-
fiskum, verksmiðjum og vélum.
Með einum rykk leitast hann svo
við að höndla lífið aftur: f nátt-
úrunni, í vináttunni, í leik og hug
hrifum, en dýpst í trúnni. Trúar
tilfinning sú, er ræður innun
Wandervogelhreyfingarinnar er bó
víst fremur óákveðin. “Það er eins
og maðurinn vilji v.erða gripinn
! trúarlega áður en hann glatar al-
gerlega hæfileikanum til bess. (í
bessu sambandi skiljast ef til vill
að nokkru hinnar byltingagjörnu,
trúarlegu vakningahreyfingar nú
tírnans). Og nútímalífið er ekki
blátt áfram. Gróttakvömin vill ná
í okkur, ekki að eins gulfl vort,
TALSIMI: A 1834
Dr. J. OLSON
Tannlœknlr
Cor. Graham and Kennedy St.
216 Medlcal Arts Bldg.
Helmasími: B 4894
WINNIPEG. MAN.
DR. A. BLÖSDAL
818 Somerset Bldg.
Talsími N 6410
Stundar sérstaklega kvensjúk-
dóma og barna-sjúkdóma. Ab hltta
kl. 10—12 f. h. og 3—6 e. h.
Heimili: 806 Victor St,—Sími A 8180
ARNI G. EGGERTSON
íglenzkuT lögfræSinguT.
hc-fir hetnuld tíl 1>cm aS flytja
mái bæSi í Manitoba og S*ak>
atchewan.
Skrifetofa: Wynyard, Sask.
Dr. B. H. OLSON
216-220 Medical Arts Bldg.
Cor. Grahara and Kennedy St.
Phone: A-7067
Vi'ðtalstími: 11—12 og 1—5.30
Heimili: 921 Sherburn St.
WINNIPEG, MAN.
Talifnl i 11
Dr.y. G. Snidal
TANNLOCKNIR
•14 Someriet Block
PertaftC Ave. WINTCIPRG
DR. C- H. VROMAN
Tannleeknir
Tennur ySar dregnai eí$a lag-
aðar án allra kvala
Talumi A 4171
505 Boyd Bldg. Winnipeg
MANITOBA PHOTO SUPPLT
Oo. Ltd.
353 Port&ge Ave.
Developlag, Printlng & Framing
Við kaupum, seljurn, lánunn og
.. skiftum mynd&vélum.
— TALSÍMI: A 6563 —
Stefán Sölvason
Teacher of Piano
Ste. 17 Emily Apts.
Emily St. Winnipeg
KING GE0RGE HOTEL
Eina íslenzka hötelið í beenuai.
(Á horni King og Alexander).
Tk. Bjarnasm
Riðsmaður
séð eitthvað og eg ber alt af virð-; lýðháskóla kunna nú bó ©f til vill
sumir að ætla, að slíkt sé ókleift
En reynsflan bar sýnir annað. Enda
er grunnur bjóðkirkjunnar víðáttu
mikill. O.g einmitt af bví, að í
Sigtúnum er trúað á kraft Krists
til ag drotna á frjáisan hátt f
mannssálunum, er bar trúað á
frelsi. Þangað koma menn með I
sundurleitar skoðanir. En rektor |
Björkquist telur ]>að eitt af ]>ví
dýrmætasta, er hann hefir reynt 1
skólalífinu, hversu andi Krisbs hef
ir gripið bessar ólíku mannssálir,
náð inn að hjarta beirra og skapað
einingu andans inst inni, bar sem
ekkert gat skilið eða orðið að á-
greiningi. “Yér mættumst sem
gestir gangandi”, segir hann, “en
skildumist sem heimilismenn og ætt
menn, — nei, vér skildumst ©kki.”
Það er ]>ó fjarri bví, að í Sigtúna
skóianum ríki athafnalaust um-
burðarlyndi. Allir skulu hafa sama
rétt til að berjast fyrir hugsjónum
sínum og skoðunum f frjálsum
heimi andans. Allar skoðanir hafa
rétt til að vera bomar bar fram,
©f kurteislega og drengilega er
gert. Það getur bvf verig dálítið
erfitt og ónæðissamt í fyrstu fyrir
unga fólkið, en framar öllu ©r bví
i bó gert erfitt fyrir með að “sofa”.
Sigtúnaskólinn er og heimili.
Heimili með fastmótuðu reglum,
ákveðnum stundum til starfs og
lei'kja. Ákveðna siði, heimilisvenj-
I
ur og helgistundir.
Dftintry’s Druf Store
Meðala sérfræÖingnr.
‘Vörugæði og fljót afgreiBila'
eru einkunnarorð vor.
Horni Sargent og Lipton.
Phone: Sherb. 1166.
Money to Loan.
If you require a loan on your
furniture, house or farm we
can arrange for you such a
loan.
EXCHANGE
House for farm
or
Farm for house
Insurance of all kindt
WM. BELL CO.
Phone: N 9991
503 Paris Bldg., Winnipeg
ÍSLENZKA BAKARÍIÐ
selur bestar vö>’ur fyrir lægsta
verð.
Pantanir afgreiddar fljótt og
vel.
— Pjölbreyttast úrval —
— Hrein viðskifti. —
BJARNASON BAKING CO.
Sargent & McGee
— Sími: A 5638 —
HEALTH RESTORED
Lækningar án lyfja
Dr- S. G. Simpson N.D., D-O. D.O,
Chronic Diseases
Phone: N 7208
Suite 207 Somerset Blk.
WINNIPEG, — MAN.
Arnl Anderion B. P. Garlnii
GARLAND & ANDERSON
LttGFRJiOiNGAR
Pkone i A-31ST
N4>1 Klectrlc llallnay Chamher*
A Arborg 1. og 3. þriðjud&g k sa
MRS. SWAINSON
627 Sargent Ave.
heflr ávalt fyrirliggjandi úrvab-
birgðir af nýtízku kvenhöttuna.
Hún er eina íslenzka konan tem
sflfka verxlun rekur 1 Winulps®.
Islendingar, ,átið Mrs. Swain-
son njóta viðskifta yðar.
i
(Pnamihafld á bls. 7).
W. J. Lindal J. H. Línda1
B. Stefánsson
Islenzkir lögfræðingaT
708—709 Great West
Permanent Building
356 MAIN STR.
Talsími A4963
Þeir hafa einnig skrifstofur aC
Lundar, Riverton, Gimli og Piney og
eru þar aC hitta á eftirfylgjandi
tímum:
Lundar: Annanhvern miCvikudag.
Riverton: Fyrsta fimtudag í hverj-
un? mánuCL
Gimli: Fyrsta MiCvikud&g hvers
mánaSar.
Piney: ÞriCja föstudag i mánuCi
hverjutn.
Dubois Limited
EINA fSLENSKA LITUNAR-
HDSIÐ 1 BÆNUM.
Sími A 3763—276 Hargrav*
Ait verk fljótt og vel að hendi
leyst. Pöntunum utan af landi
eérstakur gaumur gofinn. Einl
staðurinn 1 bænum sem litar og
hreinsar hattfjaðrir.
Eigendur:
A. Gnodman
R. Swanson
Dubois Limlted.
TH. JOHNSON,
Drmakari og Guilsmiður
Selur giftingaleyfisbráL
Sórstakt athygll vdtt pöntuBUft
og Titlsjðrnuni ðtan af lanót
264 Main St. Phons A OST
J. J. SWANSON & CO.
Talsimi A 6340.
808 Paris Building, Winniþeg.
E1 dsábyr g15 a r u mbol smenr
Selja og annast fasteignir, ó»
vega peningalán o. s. frv.
A. S. BARDAL
aalur llkklstur og annast ua út-
farlr. Allur útbúnaOur »4 bcatl
Ennfrsmur selur hann allekon&r
mlnnlsvartSa o& le&atelna—t_l
848 BHBRBROOKH 8T.
Phoaei H IUT WIMiflPM