Heimskringla - 05.11.1924, Qupperneq 2

2. BLAÐSÍÐA
HEIMSKRINGLA
WINNIPEG 5. NÓVEMBER, 1924
Kristniboð og
trúarbrögð.
Þessi snildarræða, er hér fer
eftir, var haldin af Indíánahöfðingj-
anum Sogoyewapha, af Seneca-þjóð-
flokknum árið 1805. Höfðingjar
“hinna sex þjóðflokka”, settust þá á
ráðstefnu, að undirlagi manns nokk.
vrs er Cram hét og fékst við kristni.
boð. Hafði hann tilkynt höfðingja-
ráðinu, að hann hefði í hyggju að
hefja kristniiboð meðal þeirra. Ræð
ar er svarið við þeirri tilkynningu,
og er talin ein af fegurstu perlum
á talnabandi sannrar mælsku.
(Ritstj.)
Vinur og bróðir! — Að vilja hins
Milda Anda erum vér komnir sam.
an hér í dag. Hann stjórnar öllum
hlutum, og hefir igefið oss igóðan
dag til ráðstefnu. Hann hefir af.
hjúpað sólina og lætur hana ljóma
yfir oss. Augu vor eru opin, að vér
megum sjá greinilega; eyru vor eru
ekki byrgð, að vér máttum. skil-
merkilega heyra þau orð, er þú hef-
ir talað. Fyrir alt þetta þökkum
vér hinum Mikla Anda og Hjonum
einum.
Bróðir! Þú tendraðir eld þessarar
ráðstefnu. Að þinni bón erum vér
hér samankomnir í dag. Vér höfum
með athygli hlýtt á orð þín. Þú hef-
ir beðið oss að svara hispurslaust.
Það gleður oss, því nú vitum vér,
að vér getum talað af einlægum hug,
sem oss býr í brjósti. Allir höfum
vér heyrt mál þitt, og nú svörum
vér allir sem einn maður. Einn er
hugur vor.
Bróðir! þú æskir svars við ræðu
þinni, áður en þú ferð héðan. Það
er réttmæt ósk. Þú ert langt að
kominn, og vér viljum ekki dvelja
för þína. En látum oss fyrst skygn-
ast lítið eitt aftur í tímann, og skýra
þéij frá því, sem feður vorir sögðu
osS, og frá því, sem vér vitum um
hvíta menn.
Bróðir! Heyr nú mál vort. Sá
var tíminn að forfeður vorir áttu
þetta mikla land. Bólfestu höfðu
þeir frá árröðulsljóma að kvöldsól-
arbjarma. Þetta land gaf hinn
Mikli Andi oss Indíánum. Hann
skapaði vísundinn, og rándýrið og
aðra villibráð. Hann skapaði björn
og bifur. Vér notum skinn þeirra
til klæðnaðar. Hann hefir dreift
dýrunum um mörkina og kent oss að
fanga þau. Hann gerði jörðina
kornfrjóva og brauðgæfa. Alt þetta
hefir hann gert fyrir hirt rauðu
börn sin, vegna þess að hann elskar
oss. Risi deilur um veiðirétt vor
á meðal, var þeim venjulega til
lykta ráðið án blóðsúthellinga.
En nú var vargöld í vændum. For.
feður yðar komu handan að um hinn
mikla sæ og stigu hér fótum á land.
Þeir voru fáir saman. Þeir hittu
vini, en eigi féndur. Þeir kváðust
vera flóttamenn, úr eigin landi, af
ótta við ofsóknir vondra manna, hing
að komnir, til þess að búa að trú
sinni í friði. Þeir báðu um lítinn
blett. Vér aumkvuðustum yfir þá,
veittum bæn þeirra, og þeir tóku sér
bólfestu meðal vor. Vér gáfum þeim
korn og kjöt; þeir gáfu oss eitur í
staðinn.
Nú höfðu hvítir menn uppgötv-
að land vort bróðir. Tíðindin bár.
ust um haf, og fleiri bættust hér í
hópinn. Ennþá vorum vér ósmeikir.
Vér hugðum þá vini vora. Þeir
nefndu oss bræður. Vér trúðum
þeim og gáfum þeim meira land.
Þeir urðu fjölmennari og fjölmenn-
ári, Þeir girntust meira land; þeir
girntust alt landið. Áugu vor lulc.
ust upp, og oss fór ekki að lítast
á. Skærur hófust. Indíánar voru
keyptir, til þess að berjast við kyn.
bræður sína, og margir tortímdust.
Einnig fluttu þeir til vor áfenga
drykki. Þeir voru sterkir og hættu.
legir, og hafa orðið þúsundum að
bana.
Bróðir! Hlýð þú enn #um stund á
mál mitt. Þú kveðst vera sendur, til
þess að kenna oss að tilbiðja hinn
Mikla Anda svo honum sé þóknan-
legt. Þú segir, að ef vér ekki að.
hyllumst þá trú, er þér hvítir menn
kennið, þá munum vér fara illa eftir
dauðann. Þú segir að þú hafir á
réttu að standa, og að vér séum glat
aðir. Hvernig megum vér vita að
þetta sé satt? Oss skilst að trúar.
játningar yðar séu skráðar í eina
Bók. Væri nú yðar trúarjátning
oss ætluð, hversvegna hefir þá hinn
Mikli Andi ekki gefið oss — og
ekki einungis oss, heldur og einnig
feðrum vorum — vitneskju um
þessa bók, og aðstæður til þess að
skilja hana réttilega. Vér vitum ekk
ert um hana, annað en það, sem þú
segir oss um þetta. Hvernig meg-
um vér vita hverju trúa skal, Þeg-
ar hvitir menn hafa svo margfald-
lega blekt oss?
Bróðir! Þú segir, að einn sé að-
eins vegurinn, til þess að tilbiðja
hinn Mikla Anda og þjóna honum.
Sé trúin aðeins ein, hví verður hún
þá yður hvítum mönnum að svo
miklu þrætuefni? Hvers vegna eruð
þér ekki allir sammála; þér getið þó
allir lesið BókinaJ
Bróðir- Vér skiljum ekki þessa
hluti. Oss er svo frá skýrt, að trú
in hafi verið forfeðrum yðar gefin,
og gengið að erfðum, frá föður til
sonar. Vér höfum einnig trú, sem
vorum forfeðrum var gefin. Þá trú
fengum vér frá þeim að erfðum.
Hún kennir oss að vera þakklátir
fyrir allar góðar gjafir, að elska
ihverir aðra, og að átanda ^aman.
Vér deilum aldrei um trúaratriði.
Bróðir! Hinn Mikli Andi hefir
oss alla skapta, en hann hefir gert
mikinn mun sinna hvítu og rauðu
barna. Hörundslitur vor er annar
og svo eru siðir vorir. Yður hef-
ir hann listagáfu gætt. Vor augu
hefir hann ekki fyrir listum opnað.
Vér vitum að þessu er þannig var-
ið. Nú er hann hefir gjört vort hlut-
skifti svo frábrugðið yðar mætti þá
ekki þar af leiða, að hann hafi gef-
ið oss trúna, hverjum eftir sínum
skilningi ? Hinn Mikli Andi er rétt.
látur. Hann veit hvað bezt hentar
börnum sinum; vér erum ánægðir.
Bróðir! Vér óskum ekki að tor.
tíma trú yðar, eða taka hana frá
yður. Vér óskum einungis að mega
sitja að vorri.
Bróðir! Þú kveðst ekki vera hing-
að kominn til þess að taka land vort
eða fé, heldur tH að veita birtu í hug-
skot vort. Eg hlýt þá að segja þér,
að ég hefi verið viðstaddur á fund-
um hjá yður, og séð yður taka fé
af mönnum. Ekki kann ég að segja
til hvers þetta fé átti að ganga, en
þykir líklegt, að það muni til prests
yðar hafa ætlað verið; ef vér þá tækj
um yðar trú, þá væri ekki óhugs-
andi, að þér vilduð krefja oss á sama
hátt.
Bróðir! Oss hefir verið sagt, að
þú hafir kent hjá hvítum mönnum
hér, nágrönnum vorum. Vér þekkj.
um þá. Nú viljum vér bíða átekta
litla hríð, um áhrif kenningar þinn-
ar. Virðist oss hún hafa svo góð
áhrif, að þeir gerist ráðvandir og
síður hneigðir til þess að véla Indí
ánana, þá munum vér aftur koma
saman, til þess að tala rækilegar um
þessa hluti, er þú hefir nú talfært.
Bróðir- Þú hefir nú heyrt svar
vort við ræðu þinni. Annað höf-
um vér ekki að segja, að sinni. Vér
eigum nú fyrir hendi að skilja, og
því viljum vér taka í hönd þína. Og
vér vonum, að hinrt Mikli Andi vilji
vernda þig á leið þinni, og skila þér
heilum á húfi í hendur vina þinna.
-0-
Vesturheimsferð.
Pistlar frá Stgr. Matthíassyni.
Framh.
MeS Sipiar til Kyrrahafs.
Á leiðinni vestur til Seattle við
Kyrrahaf þar sem Gunnar bróðir býr,
er það talsvert úr vegi að koma til
Markervílle, þar sem Stefán skáld-
konungur býr. Við hikuðum þó ekki
við að taka á okkur þennan krók þó
það kostaði okkur dálítið aukreitis,
því Stefán þurftum við að sjá. Ekki
vist að við fengjum tækifæri síðar.
En fyrir þessa lykkju á leið minni
varð eg fyrir þeim ónota grikk, að
svartur dólgur stal buddunni minni
með 30 dölum. Það atvikaðist þann
ig, að við þurftum snemma morg-
uns að skifta um járnbrautarlest í
Edmonton. Við rifum okkur1 upp úr
rúmunum og út úr vagninum mleð
stýrur í augunum, til að taka okkur
sæti i nýjum vagni. 1 flaustri gleymdi
eg buddunni undir koddanum. (Það
er líka kjánasiður að vera að stinga
henni undir koddann, eg apaði' það
ungur eftir einum skólabróður, og
eg er viss um að frá honum hefir
verið margstolið buddum o. fl.) En
nú gat enginn fundið budduna nema
svarti þrællinn sem bjó um. Eg fór
því í vagnstjórann nýja, sagði hon-
um frá óhappinu, gaf upp vagnnúm-
er og rúmnúmerið, sem eg vissi upp
á hár. Hann símaði strax til vagn.
stjórans í fyrri vagninum og lofaði
öllu góðu. Við Gunnar rákumst svo
í þessu dag eftir dag við em'bættis-
menn lestarinnar og á skrifstofu
Sipiar í Seattle. En buddan fékst
aldreá. Eg mundi vel ;hverrfig sá
svarti’ leit út, og hefði eg nú getað,
líkt og Völundur forðum, gert mynd
af þrælnum eftir minni, og sagt síð-
an við þá herra: “Þarna er fantur.
inn!” Þá hefði eg bæði fengið budd-
una og fantinn fangelsaðan.
|Eg sætti mig srnám saman við
budduránið og hugsaði: “messað get
eg vegna þess”, og var í rauninni
glaður yfir að ekki hafði meira tap-
ast, og var það að þakka því, að
Gunnar bróðir var minn fjárhalds.
maður og geymdi okkar sameigin-
lega ferðafé. En satt var það, að í
buddunni var, glóandi gull, tveir
gullpeningar, sem mér höfðu gefnár
verið og eg hefi áður minst á, og eg
ællaði að geyma þá vandlega og ekki
’áta frá mér fara nema út úr neyð.
Og svo var þar 5 dala seðill, sem
kona ein í Minneota, Mrs. K. Arne-
sen hafði gefið Akureyrarspítala og
beðið mig fyrir. Svo voru þar norsk
ir og danskir seðlar sem svertingj-
anum hefir sennilega orðið lítið úr.
Jæja, verði honum að góðu þeim
biksvarta ræningja með sína svörtu
samvizku sem seint verður hvít. En
til Stefáns G. komumst við og lifð-
um hjá honum í bezta yfirlæti í tvo
daga, eins og seinna skal sagt. Geymi
eg svo gullvæga minningu frá þeim
samfundum eins og yfirleitt frá allri
viðkynningu við Vestur.Islendinga,
að þar ljómar lýsigull í sál minni
meðan eg lifi, en buddan er týnd og
er mér ekki eyrisvirði framar. Og
er hún úr sögunni.
Eg hafði hugsað mér að Stefán
kóngur byggi uppi í Klettafjöllum
líkt og örn á klettastalli, en þar
skjátlaðist mér ltkt og þegar eg um
árið hélt að Stefán væri venjulega
mjög svefnstyggur og oft andvaka,
eftir titli kvæðabókar hans að dæma.
Þar varð eg alveg að breyta um
skoðun er eg bjó með Stefáni nokkur
dægur hjá Jónasi lækni á Sauðar.
krók, því Stefán svaf ekki einasta vel
allar þær nætur, heldur hraut hann
svo hátt að eg ætlaði sjálfur að
verða andvaka hvað eftir annað. En
í þetta skifti varð eg fyrir þessum
verri vonbrigðum með Stefán, að
hann býr nærri því á jafnsléttu, og
Klettafjöliin eru svo langt í burtu að
þau sýnast ekki hærri en Reykjt-
nesfjöllin frá Reykjavík að sjá.
Á leiðinni frá Stefáni komum við
til Calgary, því frændi okkar sem
þar býr, Grímur Steingrí|ms:)on,
mætti okkur á stöðinni log ibauðst
til að hafa ofan af fyrir okkur
nokkra klt. Hann sýndi okkur
feikna mikil sláturhús og niður-
suðuverksmiðju, sem hann er um.
sjónarmaður við og síðan fór hann
íneð okkur í ölgerðarhús, þar sem
lika var góður landi, Jón Guð-
mundsson, er hafði umsjón með öl
þrónum. Hann var svo feitur og
vel alinn af 'ölinu, að eg kalla hann
í luganum Jón hinn digra. Hann
tók okkur vel og leyfði okkur að
drekka vild okkar af ágætis öli. Það
vildi til að áfengisprósentan var
ekki meiri en að við þoldum það vel.
Héldum við svo áfram vestur á bóg-
inn og komum eftir nokkra klt. til
Klettafjallanna.
Líkt og ormurinn Fáfnir, er hann
skreið til vatns, þræddi nú sá eldi
fræsandi S'ipiar sína 'krókóttu leið
ti! Kyrrahafsins viðstöðulítið allan
næsta sólarhring. Hann smaug með
okkur eftir þröngum giljum og
gljúfrum og djúpum dölum og skörð
um milli himinhárra hnjúka Kletta.
fjallanna. Um nóttina gerði stór-
hríð á móti okkur svo að hvein í
öllu. En næsta dag var veðrið
þolanlegt, og hafði eg ánægju af að
skoða landslagið og verkin mann-
anna. Mér fanst eg ýmist vera á
Kili eða Glerárdal með Kistu og
Strýtu og Súlur og KerKngu sitt til
hvorar handar. Þar voru Jöklar og
fanrtir, klettabönd og stuðlaberg,
Grettisskyrtur og aurskriður, Hvítár
og Svartár, alt líkt og heima, nema
hrikalegra og tröllslegra, svo fór
^fjalrri, að fjöIJ,in þessi gætu seitt
mig til sín, og sam'sinti því sem
Stefán G. segir í einu kvæði sínu,
að Klettafjöllin; (þótt stóifkostleg
séu og svipmikil, geti ekki að fegurð
jafnast á við fjöllin á Fróni:
“Það á fjöll sem eru betur bygð
En satt var það, að nú var vetur
og kaldranalegt. Eflaust er langt.
um skemtilegra að fara hér um á
sumrin í hlýindum. Það var máske
meðfram af þessu að verkin guðs
vöktu ekki eins aðdáun mína í þetta
skifti. En verkin mannanna þóttu
mér dásamleg og öfundsverð. Því
hvað eftir annað stansaði augað við
stórkostleg mnanvirki og Völundar-
smíði. Ramgerðar stálbrýr á hyl.
dýpisgljúfrum, afarlöng og dimm
klettagöng meitluð gegpíumHerðbreið
og Trölladynigju þráðbeint á miflli
dalanna, óravegir af úthöggnum syll-
um er brautin liggur eftir framan í
þverhnýptu granitberginu, og ofan
við speglandi vatnsflöt, og svo ým.
ist.járnþök eða steinþök eða bjálka.
þök á Jöngum svæðum yfir braut-
inni, þar sem hætta er á skriðum og
snjóflóðum. Alt er með ráðum gert
af hugviti og hagleik. Og óskaði eg
þess oft, að smiðirnir sem þarna skip
uðu fyrir verkum væru fastráðnir
hjá mér eftir fyrirfram borgun, til
að gera sviplík skil okkar fjallveg-
um milli höfuðstaðanna, byrjandi á
öxnadalsheiði og endandi á Svína.
skarði.
IStrjál er bygð í Klettafjöllum. Það
var aðeins endrum og eins að lestin
stöðvaðist við agnarsmá afdalaþorp.
Annars voru alt öræfi eða dimmir
barrskógar meðfram vötnum og ám.
En hér og hvar sáust á auðnunum
meðfram brautinni afgirtir grafreit-
ir með mörgum trékrossum. Það
voru legstaðir verkamanna fjöl-
margra, sem létu lífið við að ryðja
brautina fyrir Sipiar. öllum fratn.
förum fylgja mannafórnir.
Framh.
-------0------
Ensk hagsýni.
Eins og sjá hefir mátt af fréttum
hér í blaðinu, nú og að undanförnu,
hefir Ibn Saud, leiðtogi Wahabi þjóð
flokksins, sem heima á í Mið-Arabíu
tekið Mecca og rekið hinn nýbak-
aða kalífa Hussein, konung í Hedjaz,
af stóli. Hefir hann leitað á náðir
Breta, enda komst hann í embættið
fyrir þeirra tilstyrk og myndi nú
margur ætla, að Bretar myndu
reyna að halda honum í sessi, er þeir
hafa áður til þess kostað, að hefja
hann þangað.
En brezka stjórnin hefir lengi ver.
ið — ef ekki samvizku — þá samn-
ingaliðug. Winston Churchill skýrði
frá því í brezka þinginu, að stjórn-
in hefði þá hjálpað til þess að koma
drottinn var þar meiri Kstamaður”. á friíSi milli Hussein °S Ibn Saud
og hefði styrkt þann síðarnefnda und
anfarið, með 60,000 pundum á ári,
til þess að halda mönnum sínum víg.
búnum. Þar að auki ætlaði stjórn.
in nú að lána honum 20.000 sterl-
ings pund í viðbót!
Órannsakanlegar eru leynigötur og
baktjaldadaður stjórnmálamannanna.
Þegar Ung.Tyrkirnir ráku kalífanu
út úr Konstantínópel, þá studdu Bret
ar Hussein konung upp í Kalífasætið,
því hann skuldaði þeim þá ærið fé.
Og nú þegar Ibn Saud rekur þessa
strábrúðu Breta úr sessi, þá hafa
þeir þó komið svo ár sinni fyrir
borð, að nýi Kalífinn er þeim jafnl
skuldugur og sá sem var af stóli
rekinn! ;, áA
—------0-------
Til móður.
1 rjóðrinu vorblómið rís upp á ný,
Þá rekið á flótta’ er vetrar.dimt ský,
Og sólbjarmar ljóma í lundi.
í alföðursskauti býr eilífðar.vor,
Áfram hver gengur sitt markverða
spor,
I fögnuði bregða skal blundi.
En barnið með glaðværa guð-borna..
sál,
Getur ei látið þig heyra sitt rnál
Þó ástríkum örmum þig vefji.
Af því hún klædd var í andlegra
hold,
Aðeins hið jarðneska byrgt er í
• mold,
Svo ást hennar anda þinn hefji. |
Bakverkir eru vanalega
einkenni nýrnaveiki. Gin
Pills hafa læknað hundr-
uð sjúklinga af langvar-
andi nýrna. og blöðru-
veiki. 50c hjá öllum lyf-
sölum og kaupmönnum.
National Drug & Chem.
. Co. of Canada, Ltd...
Toronto Canada
Þýzk völuspá.
Hlustaðu í kyrðinni hvíl þig frá
sorg,
Kannske þér vitrist sú dulræna borg
Og landið sem litblóm þitt geymir.
Stúlkubarn lítið þér stendur við hlið,
Stöðvaðu tárin sem blinda þér srvið,
Hún kyssir, hún hvíslar, þig dreym-
ir.
Hið Iokkprúða höfuð þér lútir að
kinn,
Hún leggur þig mjúkt undir barns-
vanga sinn,
I.
Sumarið 1919 spáði þýzk völva
því sem nú er fram komið, að 1924
mundu hagir manna á Þýzkalandi
fara að batna. Þýzkur læknir, dr. G.
Lomer, skrifar um þessa völuspá,
sem nær til 1925. Um 1925 segir
völvan, að muni koma fram hala-
stjarna, sem verði mjög stórkostleg,
og hafi þessi sama stjarna sést um
Krists fæðing. Samfara stjörnu
þessari segir hún verði stórtíðindi í
jarð'skjálftum, illviðrum o. (fli., og
hygg eg að fæst af því muni fram
koma. Um 1930 segir hún að gerð-
ar verði á Þýzkalandi mjög stór-
kostlegar uppgötvanlir, sem muni
'bæta mjög atvinnulífið. En annar
maður skygn, sem rannsakað hefir
spá hennar, segir að þetta verði 1926
—28. Þykir mér spá þessi mjög
eftirtektarverð, og hygg eg að eftir
muni ganga. Hin ágæta völva, frú
v. Ferriem spáði því fyrir aldamót,
að eftir styrjöld mjög miklu stór-
kostlegri en nokkur hefði áður ver-
ið, mundu koma fram ný náttúru-
vísindi, og verða síðan gagngerH
breyting til batnaðar á högum mann-
kynsins. Og í bókinni Tow*ards the
Stars (áleiðis að stjörnunum) eftir
H. B. Bradley, er sagt frá því, að
framliðinn læknir, dr. Barnett, hafi
sagt fyrir mjög stórkostlegar og
skjótar framfarir í vísindum 1926—
7. Þykir mér bókin Towards the
Stars ,sem eg hefi ritað um í grein
síem heitir Morgungeislar, mjög
merkilegt tákn tímanna, því að þar
er frá því sagt, hvernig framliðnum
Þá laðar þig ástin og lífið.
Mundu að sólblik er sérréttur þinn, hefir tekist að fá miðil til a ðskrifa,
að framhald lífsins sé á stjörnun
Sjáðu hvar barnshöndin leiðir þig
inn,
Þau lýsa þér ástin og lifið.
Y%lh
um. Er þar að byrja að rætast, það
sem sagt er fyrir í Nýal s. 332. En
hinar stórkostlegu og skjótu fram-

:
$
t
t
T
T
T
T
T
T
T
T
T
T
T
T
T
T
T
T
T
T
T
T
T
T
T
T
T
T
T
T
T
T
T
T
T
T
T
T
T
T
T
Heimskringla

'pjdntslmtigla ER ÁREIDANLEGA BESTA ÍSLENZK A BLADID í HEIMI. Gerist nU þegar áskrifendur.
Gerist áskrifendur að Heims- kringlu nú þegar. — Þess fleiri sem kaupa blaðið, þess lengur lifir íslenzkan vestan hafs. — Skrifið oss í dag. fSLENDINGAR! Munið, að Heimskringla er blaðið ykkar. Með því að kaupa hana, hafið þið trygt samband við fóstur. jörðina. — Látið hana njóta þess, og gerist skuldlausir við blaðið fyrir áramót.
Se ndið vinum og skyldfólki yðar
- á íslandi HEIMSKRINGLU.
Ef þú hefir eítthvað til að selja, eða eitthvað til að bjóða, þá skaltu láta Heimskringlu segja almenningi frá því með fallegri og velsagðri auglýsingu.
The Vil dng Press Ltd.
853-55 SARGENT AVE. WlNNIPEG : s : : : : : : í Jakob F. Kristjansson \ RÁÐSMAÐUR.
t
t
t
t
t
t
t
t
♦;♦