Heimskringla - 29.07.1925, Blaðsíða 2

2, BLAÐSIÐA
HEIMSKRINGLA
WINNIPEG, 29. AGÚST, 1925..
Æfiminning
Valgerðar Þórólfsdóttur.
Fyrir 2—3 árum birtist í blaSinu
“Free Press’, hér í Winnipeg, mynd
af aldraðri konu, Valgerði Þórólfs-
dóttur, að 532 Beverley St. Mynd-
írai fylgdi nokkur umsögn um starf-
semi hennar. Vel hefði myndin mátt
bera yfirskriftina: “Islenzk iöju-
semi”. Gamla konan sat vig rokk-
inr sinn, aö vanalegri vinnu. Þaö
var samt meira en iöjan ein, sem þar
kcm í ljós. Sá sem horföi á andlits-
myndina, sagði blátt áfram viö sjálf-
an sig: “Þetta er íslenzk sómakona.”
Nú er störfum hennar lokiö hér
á jöröu. I hárri elli, á þriöja ári yf-
ir nírætt, var hún kölluö héöan, 15.
dag maímánaöar síöastliöinn.
Valgeröur sáluga var fædd aö
Árnagerði í Fáskrúösfirði í Suður-
Múlasýslu á Islandi, 27. dag nóvem-
bermánaðar árið 1832. Þar bjuggu
foreldrar hennar allan sinn búskap.
Faðir hennar var Þórólfur Jóns-
son; var miklum hæfileikum gædd-
ur, þvi þrátt fyrir skort allrar skóla-
mentunar, var hann sveitungum sín-
um önnur hönd og ráðunautur í
hverju sem var, enda var hann
hreppstjóri í Fáskrúðsfiröi í 20 ár.
T?1 hans var leitaö, ef eitthvaö var
að manni eöa skepnu, eöa ef eitt-
hvað fór úr lagi, sem gera yröi viö.
Hann var smiöur bæöi á tré og járn
og ennfremur bókbindari. Vefari var
hann hinn bezti, er þar þektist, smíö-
aði líka vefstólana sjálfur. Viöur-
kenningu fyrir nytsemdarstarf sitt, í
þarfir sveitunga sinna og annara,
hlaut hann með því aö vera sæmdur
heiðursmerki frá konungi Danmerk-
■ur. Meðvitundin um þaö að hafa
getaö rétt einum og öðrum hjálpar-
hönd, mun samt hafa verið honum
meira virði en heiðurinn.
Konh Þórólfs, nV'jðir Valgerðar,
var Þórunn Ríchardsdóttir Long.
Var hún gáfuö kona og manni sín-
um samhent í allri hjálpsemi. Sami
ntyndarskapurinn var á þá höndina
setn hina, svo til þeirra hjóna var
leitað í margvíslegum þörfum. Þór-
ólfur og Þórunn eignuöust fjögur
börn, sem náðu fulloröinsaldri: Rich-
ard, Valgeröi, Elízabetu og Jóhann.
Hinn síðasttaldi dó er hann var 21
árs og var hans sárt saknað af ætt-
ingjum og vinum, sökum ljúfmensku
hans og hinna miklu hæfileika, sem
hann var gæddur, því hann var hinn
mesti snillingur í höndunum og ó-
vanalega gott mannsefni.
Valgerður sáluga ólst upp hjá for-
eldrum sínum í Árnagerði þar til hún
giítist fyrra manni sínum, Vigfúsi
Eiríkssyni, og settust þau að fyrsta
árið hjá foreldrum hans að Brim-
nesi í sömu sveit. Þaðan fluttu þau
aö Vattarnesi í Reyöarfiröi, til Þórö-
ar bróður hans, dvöldu þau þar tvö
ár, og fluttu þá að Kolfreyjustað í
Fáskrúðsfirði, til sóknarprestsins þar
séra Ölafs Indriðasonar. Þaö ár losn-
að: jörðin Litla-Breiöavik í Reyðar-
fhði. Fengu þau hana til ábúðar
og bjuggu þar eins lengi og dagar
h?ns entust. í
Þau hjónin éignuðust 9 börn. Tvö
þeirra dóu í æsku, Þórunn og Bjarni.
Aí þeim sem náðu fullorðinsaldri,
eru nú dáin þrjú: Eiríkur, Sigriður
Elízabet og Sigurður. Á lífi eru:
Þcrólfur, Þórunn, Jóhanna, Jóhann
og Vigfúsina.
Seinni maður Valgerðar var Páll
Jónsson, og voru þeir bræðrasynir,
hann og fyrri maöur hennar. Þau
eignuðust þrjú börn, sem öll eru á
lífi: Jón, Jóhanna og Vigfús. Flutt-
ust þau ásamt börnum sínum og sum-
um börnum hennar frá fyrra hjóna-
bandi til Canada áriö 1900. Hafa þau
dvalið hér í Winnipeg síðan. Ekkju-
maöurinn Páll, nú hrumur af elli,
hefir verið alblindur í 20 ár, en bíð-
ur þolinmóður lausnarstundarinnar.
Mestan hluta æfi sinnar var Val-
gerður viö góða heilsu, að því und-
rnteknu að öll hin síðari árin hafð’
hún meiri og minni erfiðleika af gigt
Síðustu 9 vikurnar var hún í rúm-
inu. Það var aðeins ellin, sem va *
að vfirbuga hana. Smátt og smátt
færðist húmið yfir, þangað til síö
asta jaröar'jósið var slokknað ‘T
friö' legst eg fvrir.” mátti hún segja.
Valgeröur sái. var ágætis kjna
ein af þessum hreinlunduöu sæmd-
arkonum, sem ekki vilja vamm sitt
vita í nemu. Heimilið var hennar
aðal-starfsheimur, enda lá hún þar
aldrei á liði sínu. Þar leysti hún af
hcndi dagsverkið með samvizkusemi
og snild. Fyrir velferð þess, fyrir
vellíöan manns og barna, lagði hún
fúslega alt í sölurnar. Þar naut sín
giaðlyndi hennar og greind og gest-
risni. Bóklestur var henni hin mesta
unun, enda hafði hún svo góða sjón,
að hún gat til hárrar elli lesið gler-
augnalaust. Barnatrú sinni hélt hún
óskertri æfina út. Það verður með
sanni sagt, að hún ræktaði garðinn
sínn vel, reitinn sem guð hafði falið
henni að annast. Hún varpaði geisl-
um á leið samferðafólksins. Allir
sem þektu hana minnast hennar með
hlýleik og virðingu.
“Þú móðurblíða, milda sál,
svc margur við þitt kærleiksféd
sig vermdi í kulda lífsins;
svo heit og sönn og trygg og trú
mót táli heimsins stríddir þú
og leiðst svo inn til lifsins.
R. M.
VALGERÐUR ÞÓRÓLFSDÓTTIR
Auðn er í skóg
þá eikin hæsta
fellur að mold,
er fyrri gnæfði
tignust viö himinn;
hló viö sólu
laufum búin
og blómaskrauti.
* * *
Horfin er ættar
hæsta prýði —
óskadóttir,
sem aldur langan
geislum stráði
af gnægð sins hjarta.
Húm er í sölum —
hröpuð stjarna.
Æfin löng var
og auðug dygða,
hartnær hundrað ár,
hjartans þakkir.
Kældi ei elli
andans glóðir;
síung, sumarkær
sálin göfga.
Hlýjan frá hjarta
úr höndum streymdi;
brunnu eldar
í augnadjúpi;
svipur sólarhýr;
sæmdi enni
sigurkóróna
silfur-hára.
Öllu unnir þú,
sem æfi fegrar;
léttir löngum spor
litilmagna.
Sást því lífs þíns
á siðsta degi
brautir farnar
í blómum glitra.
* .* *
Sælt er það land
er sinna meðal
sona og dætra
slíka telur.
Auðugra mörgum
þótt eigi hrósi
námum gulls
eða glæstra steina.
* * *
Kveðjur vinaval
vandar hlýjar;
frændur glitblóma
flétta kransa.
Börn og ástvinir
aðrir blessa
nafn þitt, Valgerður,
vel er unnið!
*
Lands þíns vættir
i lotning krjúpa;
]ýsa minninga
leiftur fögur.
Veit eg fagna þér
og velkomna bjóða
Bergþóra, Unnur
og aðrar slíkar.
Richard Beck.
—--------x------------
Islenzkur kvendoktor.
I Nationaltidende” er grein um
frú Björgu Þorláksdóttur Blöndal,
er hefir skrifað doktorsritgerð á
frör.sku. líefir Sorbonne-háskólinn
í París tekið hana gilda. Prófessor
Dumas hefir farið miklum lofsorð-
um um ritgerð frúarinnar. Efni
doktorsritgerðarinnar er: Lífeðlis-
upjitök eðlishvatanna.-------
Fregn þessi, sem kernur til blað-
arna frá sendiherra Dana, mun gleðja
alla íslenzka mentavini. — Því ekki
er það á hverjum degi, aö góður
kraftur bætist í hóp íslenzkra menta-
manna. Og þetta er að minsta kosti
í fyrsta sinni, að íslenzk kona hefir
unnið sér doktorsnafnbót með vís-
indaþekkingu sinni. Það eitt er
eftirtektarverður atburður í fátæk-
legu vísindalifi þjóðarinnar.
Frú Björg Þorláksdóttir á langan
mentaveg að baki sér. Fyrst fór hún
á kvennaskólann í Ytri-Ey, en las
siðan til stúdentsprófs í Danmörku, i
og tók heimspekispróf frá Hafnar-|
háskóla. Síðastliðin ár hefir hún1
nctið styrks úr sjóði Hannesar Árna-!
sonar, og hefir hún lagt stund á líf-'
eðlisfræði. Fyrsta árið las hún við
háskólann í Höfn, þar á eftir við
háskóla í Þýzkalandi og Sviss, en
síðast við Sorbonneháskólann í Par-
ís. Um miðjan vetur 1924 kom hún
hingað heim, og fluttri fyrirlestra,
samkvæmt fyrirmælum Hannesar-
sjóðsins, úm efni það, er hún hafði
valið sér til rannsóknar, um upptök
eöa grundvöll eðlishvatanna. Og
nú hefir hún, eins og að framan er
sagt, fengið tekna gilda doktorsrit-
gerð um þetta efni við einn fræg-'
asta háskóla álfunnar. Hefir hún að
visu ekki varið hana enn. En það,
að hún er tekin gild, er sama og að
höfundur ritgerðarinnar hafi hlotið
dokto rsna f nbót i na.
En starf frú Bjargar er meira en
þetta. Hún hefir unnið sérlega mik-
ið að orðabók þeirri hinni nýju, sem
kend er við mann hennar, dr. Sigfús
Blöndah Mun hún hafa unnið að
henni um nærfelt 20 ára skeið. Og
yiir höfuð má fullyrða það um frú
Björgu, að hún er starfskona hin
mesta. Og má margs góðs af henni
vænta í vísindalifi þjóðarinnar fram-
vegis.
(Isafold.)
---------x----------
NinaJSæmundsen.
Viðtal.
Hingað kom með íslandi um dag-
inn ungfrú Nina Sæmundsen. Ætlar
hún að vera hér á landi fram eftir
súmri hjá skyldfólki sinu hér í bæn-
um og austur i Fljótshlíð.
Nína Sæmundsen er nú þjóðkunn
otðin af umtali því og eftirtekt þeirri
sem list hennar hefir vakið.
Isfaold hitti hana að máli hér á
dögunum til þess að spyrja hana um
næstu fyrirætlanir hennar.
— Því miður get eg ekki dvalið hér
nema stutta stund i þetta sinn, segir
ungfrúin, því eg þarf að Ijúka við
mynd eina, sem eg hefi í smiðum og |
hefi unnið að í Höfn undanfarna |
mánuði. Hana ætla eg að senda á
Parisarsýninguna i sumar.
— “Móðurást” yðar var sýnd þar
i fyrra.
— Svo var, segir Nína, og það sem
meira var, hún aflaði sér sjálfdæmis
á sýningunni framvegis. Eg vissi
ekki hvaðan á mig stóð veðrið. Ald-
rei hefði mér komið það til hugar.
Eg var í Paris meðan sýningin stóð
yfír. Mynd mín fékk ágætt pláss á 1
sýningunni. Hverjum eg átti það að
þr.kka ,hafði eg enga hugmynd um. |
Eitt sinn var eg stödd inni í veit- ,
ingahúsi með nokkrum kunningjum1
minum. Þá kemur til okkar blaða-
maður, sem eg þekti deili á, sem seg-!
ir mér að eg hafi hlotið þann heið-
ur að mega framvegis senda á sýn-
inguna, án þess að sýningarnefndin í
úi síkurðaði hvort sýnt verði (uden j
censur).
Og nú hafa verið gerðar ráðstaf- j
ar.ir til þess að mynd þessi verði:
keypt hér.
Já, mér þykir vænt um það, að ein-
mitt þessi mynd mín verði hér heima,
vegna þess hve mijda viðurkenningu
hún hefir fengið — og hve mikillar
viðurkenningar hún hefir aflað mér.
Eg kom með bron^steypumyndina
hingað með mér.
Rétturinn til þess að hafa sjálf-
dæmi til Parísarsýningarinnar fæst
með þeim hætti sem hér segir. Fjöldi
listamanna og listdómenda hafa at-
kvæðisrétt um það, hvaða myndir
sýni nægilegan listaþroska til þess að
höfundur sé þess verður að hafa
frjálsan aðgang að sýningunni. Um
leið og þessir atkvæðisbæru menn
ganga um þessa miklu og fjölskrúð-
j ugu sýningu, leggja þeir seðla við
niyndir þær, er þeir telja beztar. Þær
myndir, sem flesta atkvæðaseðla fá,
afla höfundinum sjálfdæmis.
Myndin sem Nína ætlar að senda
ti! Parísar í sumar, táknar Kleopötru
á banastundinni með eiturnöðruna
við hlið sér.
.— Og hvert liggur leið yðar, er
þér hafið lokið við þessa næstu Par-
ísarmynd?
— Það er óráðið 'enn. Margir hafa
ráðlagt mér að fara til Ameríku.
Ekki þó til að læra, eins og gefur að
skilja, því þar er ekki um auðugan
garð að gresja í þeim efnum. Aftur
á moti vænlegra til fjár. Maður
getur ekki haldið áfram sífelt að lifa
á snöpum og góðvild manna. Og
ekki get eg vænst þess, að landið
kaupi öll mín verk.
— Þér hafið farið æði víða á
undanförnum árum.
— Nokkuð víða hefi eg farið. Hiefi’
vcrið á sífeldu flakki undanfarin ár.
Dvalið langvistum suður í Sviss og
llslíu. Farið mikið um Sikiley. Um
tíma var eg í Tunis. Þar er ein-
kennilegast allra staða, sem eg hefi
séð. Þar syðra finnur maður fyrst
fyrir alvöru að lífið er alt með öðr-
utn svip en maður á að venjast á
Norðurlöndum. Þar fórum við eitt
sinn tvær með fylgdarmann suður í
eyðimörku. Þar fann eg Arabakon-
una, sem eg mótaði og sýnd var á
Charlottenburg.
Talið berst að íslenzkri list og
skilyrðum hennar.
Tíu ár eru liðin síðan Nína byrj-
a?i á listabraut sinni. Síðari árin
hefir hún barist við þröng kjör og
vanheilsu, sem nú er sem betur fer
að batna.
En þrátt fyrir það alt finst henni
l:f sitt líkjast æfintýri á margan
hátt
Og er það ekki æfintýri líkt, að
íslenzk sveitastúlka, skuli á tiltölu-
lega skömmum tíma hafa unnið sér
sjálfdæmi á sýningunni heimskunnu
suður í París.
Vér óskum henni til hamingju með
æfintýrið, sem byrjaði við smala-
mensku austur í Fljótshlið.
j Höggmynd Nínu Sæmundsen
“Móðurást”, sem var á Parísarsýn-
ingunni í fyrra, verður hingað
keypt fyrir 9000 kr. Átta frönsk
blöð gátu sérstaklega um mynd þessa
í greinum um hina miklu sýningu.
Kennari Nínu við Akademíið í Höfn
Utzon-Frank, jákvað fyrír Ihvpiðh.
verð hún léti myndina fala. Brons-
afsteypan, sem hingað er komin, kost
ar Nínu um 3000 kr.
(ísafold.)
(Ritstjóri þessa blaðs hefir átt því
láni að fagna að kynnast ungfrú
Nínu Sæmundsen. Kæmi hún hingað
vestur má það vera fagnaðarauki oss
löndum hennar, að hún er jafnyndis-
leg viðkynningar og list hennar.)
----------x----------
Jón Jakobsson
fyrv. landsbókav'órður.
Hinn 18. þ. m. andaðist að heimili
sínu hér í bænum Jón Jacobson, fyrv.
landsbókavörður, eftir langvarandi
vanheilsu.
Hjann var fæddur 6. desember ár-
ið 1860 á Hjaltastað í Norður-Múla-
sýslu. Foreldrar hans voru séra Ja-
kob Benediktsson, prests Jónssonar,
er þá var prestur á Hjaltastað, en
síðast á Glaumbæ í Skagafirði, og
kona hans Sigríður Jónsdóttir, pró-
fasts Halldórssonar á Breiðabólsstað
í Fljótshlíð. — Heimili þeirra var hið
mesta merkisheimili, og naut hann
því góðs uppeldis í æsku. Var hann
snemma settur til menta og fór í lat-
iuuskólann hér árið 1874, og útskrif-
aðist þaðan vorið 1880. Sigldi hann
þá til háskólans í Kaupmannahöfn
og lagði stund á gríska og latneska
málfræði um nokkur ár, en varð að
hætta við nám sökum heilsuleysis. —
V ar hann eftir heimkomuna nokkur
ár hjá foreldrum sínum í Skagafirði,
en reisti bú á Víðimýri árið 1890 og
bjó þar um 6 ára tíma. Reyndist hann
búhöldur góður og vann sér þegar
alment álit og hylli i héraðinu, enda
gegndi hann, meðan hann dvaldi þar,
margvíslegum trúnaðarstörfum innan
héraðsins. Það varð þó ekki úr, að
hann héldi áfram búskap, heldur
sctti hann um aðstoðarstarf við
Landsbókasafnið og fékk það starf
1896. og fluttist þá til Reykjavíkur.
Hafði hann þetta starf á hendi þang-
að til hann var settur landsbóka-
vörður árið 1906, en veitingu fyrir
þvi embætti fékk hann 2 árum síðar
og gegndi þvi þangað til síðastliðið
haust, að hann lét af því, sökum
heiJsuleysis, enda var hann þá far-
inn að kenna hjartabilunar þeirrar,
sem dró hann til dauða. Hann hafði
á hendi vörzlu forngripasafnsins í
10 ár, 1897—1907, er hún var gerð að
scrstöku embætti. Var hann þá
sæmdur riddarakrossi Dannebrogs-
orðunnar. — Nokkur ár hafði hann
á hendi tímakenslu í málum við lærða
skólann, og þótti ágætur kennari, en
stjórnskipaður prófdómari við Stú-
dentspróf var hann mestallan þann
tíma, sem hann dvaldi hér í bænum,
arí til þessa.
Jafnan hafði hann mikinn áhuga á
cpinberum málum og afskifti af
þeim. Var hann einn af forgöngu-
mönnum við stofnun Kaupfélags
Skagfirðinga og fo'rmaður þess um
hríð, enda var hann jáfnan hlyntur
gagnlegum félagsskap og hverskonar
sjálfsbjargarviðleitni bænda. — Á
Þingvallafundinum 1888 fór hann
rneð umboð Skagfirðinga, og var
þingmaður þeirra árin 1893—1899,
en síðan þingmaður Húnvetninga
1903—1907. Þótti hann með nýtustu
þingmönnum og var jafnan fram-
sögumaður fjárlaganna meðan hann
v?.f á þingi, enda lét sig miklu skifta
öl! þingmál. Eftir að hann lét af
þingmensku gaf hann sig ekki opin-
berlega við stjórnmálum. Þingkos-
inn endurskoðandi Landsbankans var
hann árin 1900—1909.
Aðallífsstarf Jóns var þó lands-
bókavarðarstarf hans, sem hann
gegndi, eins og að framan segir, frá
1896 til 1924. Þegar hann tók við
forstöðu safnsins, hafði það aðeins
til afnota lítilfjörlegt húsnæði á neðri
hæð Alþingishússins, og svo hafði
verið þá um langan tima, eða frá því
árið 1881. Má nærri geta, að það
var þröngt og lítt nothæft húsnæði,
þar sem safnið var þó orðið nærri
því 70,000 bindi. Jón var því einn
afial hvatamaður þess, að bygt var
nýtt og veglegt hús fyrir safnið og
það flutt þangað árið 1908. Síðan
hefir safnið aukist mjög og er nú
oiðið 113,000 bindi, auk fullra 7000
handrita. Lét Jón sér jafnan mjög
art um hag safnsins, og ber núver-
andi landsbókavörður því vitni, að
reikningshald þess alt og bókhald hafi
veiið í góðu lagi, er hann tók við
s'iórn þess. Hvaða hug hann hafði
til' safnsins og hve vel hann hafði
kynt sér sögu þess og þróun, lýsir
sér bezt á hinu mikla og vandaða
minningarriti þess, er hann samdi á
ÍCG ára afmæli safnsins 1918.
Jón var gáfaður maður og vel að
sér, manna bezt máli farinn og prýði
lega ritfær, og hefir hann gert ýms-
ar góðar þýðingar á erlendum ritum
og birst hafa eftir hann ýmsar rit-
gerðir í blöðum og tímaritum. Hann
var góður drengur, vinur vina sinna
og fastur í lund, íhaldssamur í skoð-
nnum og taldi sér það til gildis.
Jón kvæntist árið 1895 Kristínu
Pálsdóttur Vídalín og lifir hún mann
sinn. Þeim var fjögra barna auðið
og lifir aðeins eitt þeirra.Æjelga, gift
G Sætersmoen verkfræðingi í Oslo.
— Heimili þeirra hefir jafnan verið
hið mesta rausnarheimili og eiga
msrgir gestir góðar minningar það-
an. , V. E.
— lsafold.
Pólflugið
Skeyti frá Amundscn.
Kingsbay 18. júní.
Við komum hingað í nótt allir sex.
Á fluginu höfðum við ágæt not af
só! arkompásnum frá Goeitz. EngtK1
Önnur tegund en Cornier flugvélar
hefðu getað þolað hnjask það, sem
flugvélar vorar urðu fyrir. Hin sér-
staka gerð þeirra gerði einmitt þær
hæíar til þessa ferðalags. Roll
Royce mótorarnir reyndust svo ó-
skeikulir i gangi, að við vorum þegar
í öndverðu öruggir.
Þó að við flygjum tímunum saman
yfit. ís án þess að eygja nokkurn>
lerdingarstað, vorum við ósmeykir
um okkur. Svo mikið traust báruira-
við til mótoranna. Þegar við voruna
að basla með vélarnar norður í vök-
inni, þá var hægt að setja þá í gant^
á einu vetfangi. Létti það mjög fyr-
ir, er við þurftum að flytja okkur i
sííellu undan ísjökunum, ér þrengdts
að okkur í vökinni.
Ferðasagan.
Eins og menn vita, lögðu flugvéí-
arnar af stað frá Kingsbay þ. 21. maí.
Á leiðinni til Amsterdameyjar
voru gerðar ýmsar flugtilraunir, er
báru góðan árangur. Var því haldi&
áiram norður eins og áformað var.
Er skamt var komið, þá hækkuðum
við okkur á fluginu og flugum í
1000 metra hæð. 1 þeirri hæð var
þokulaust, svo við gátum notað sólar
kompásinn. 1 tvo tíma flugum viff
yfir þokunni, en kl. 8 um kvöldift
vcrum við komnir framhjá henni.
Alia leið upp frá því höfum við á-
gætt útsýni.
KI. 10 um kvöldið komumst við atS
raun um, að okkur hafði hrakið all-
mikið úr leið, og vorum við vestar
en til var ætlast, því vindurinn var
allhvass af norðaustri, og hafði flug-
vélarnar hrakið úr leið meðan farití
var yfir þokunni, því þegar ekkert
sést til hafs eða lands, er erfitt a?S
halda réttri stefnu.
Héldum við þá austur á bóginn,
þangað til kl. 1 um nóttina.
En þá var helmingur af bensíiiintz
eyddur. Við tókum því það ráð a?S
leita lendingar til þess að átta okk-
u- á því með áreiðanlegri vissu, hvar
vifi værum, svo hægt væri að taka
þaðan rétta stefnu -áfram.
I þann mund vorum við nálægt
stórri vök. Það var fyrsta vökin,
sem við höfðum komið auga á alla
leiðina. Flugum við nú lágt til þess
að rannsaka, hvort hætta væri á því
að ísjakar lokuðu vökinni innan
skams. Hvergi höfðum við komití
auga á nokkurn stað alla leið, þar
sem á ísnum væri nægilega stór slétt-
ur flötur, að hægt væri að lenda vél-
um þar og hefja þær þaðan aftur
til flugs. Þarna í nánd við vökina
vor heldur engan lendingarstað að
finna.
1 lengstu lög veigruðum við okk-
ur að setjast á vökina. Við kom-
umst líka brátt að raun um að óttí
okkar var ekki ástæðulaus í því efni,
því önnur flugvélin, nr. 25, innilok-
aðist innan skams milli hárra ísjaka.
Á meðan við vorum að bjástra við
að losa hana, lagði alla vökina og
var þá hin flugvélin um leið frosin
föst í ísinn.
Um nóttina gerðum við afstöðu-
madingar, og komumst að raun um,
að við vorum á 87. gr. og 44. mín-
útu norðlægrar breiddar og 10. gr.
og 20. mínútu vestlægrar lengdar.
Á þeim átta tímum, sem við höfðum
verið á flugi, höfðum við farið ná-
kvæmlega eitt þúsund kílómetra.
Flughraðinn hafði alla leið veri'5
1S0 km. að jafnaði. Andbyr hafði
því haldið okkur 200 km. til baka.
Hér var sjávardýpið mælt og kom-
umst við að raun um að það var 3750
metrar. Næstu daga var ísrekið at-
hugað, stefna segulnálar auk veð-
ur? thugana.
Á norðurleið höfðum við útsýní
yfir 100,000 km. stórt svæði. —
Lengst sáum við til norðurs að 88.
gr og 30. mín n.br. Hvergi sást
m.óta fyrir nokkru landi á öllu þessu
svæði. Þegar þess er gætt, hve dýp-
ifi var mikið þar sem við lentum, telj
um við það með öllu útilokað, að
nokkuð land sé á svæðinu þaðan
norður á pól.
Þar eð engar líkur eru til þess, að
við hefðum getað lent nokkursstað-
ar nær pólnum en þetta, sáum við
ekki betur en að það væri tilgangs-
laust með öllu að fljúga lengra norð-
ur en að fljúga norður yfir pól fanst
okkur þýðingarlaust úr því sem kom
ið var, eða að minsta kosti svo þýð-
ingarlítið, að það svaraði ekki nánd-