Heimskringla - 26.08.1925, Blaðsíða 1

VERÐLAUN GEFIN FVHIR
COUPONS OG UMBCÐIR
n
ROYAt,
CROWN
— SendlB eftir vertSIista til
ROTAL CROWN SOAP LTD.
654 Main Street( Win •'eg
-
1
XXXIX. ÁRGANGUR.

°n WIXNIPBG, MANITOBA, MIÐVI KUDAGINN 26. ÁGÚST, 1925.
c'tTy *_________________________________________________ _________________________
VERÐLAUN GEFIN FYRIR
COUPONS OG UMBCÐIR
ROYAU
CROWN
— SendiS eftir vertilista til —
ROTAL CRQWN’ SOAP LTD.(
654 Main Street Winnipeg.
NÚMER 48
Landnáms-minningarhátíð
að Gimli 2, ágúst 1925.
Sólbjartari ■ sumardag en laugar-
daginn 22. ágúst gat Forsjónin ekki
gefiö. Þeir, sem henni treysta, hafa
nokkra ástæ'Su til þess aö trúa því,
aÖ það hafi ekki einungis verið
blind hepni, sem veitti slíku sólgeisla-
flóði yfir andlit manna og hendur;
■nn í hjörtu vor frá morgni til
I<völds; sem varpaði þessu sæluskini
aö utan, á gömlu, yndislegu andlitin,
svo að ljóminn að innan, frá báli
endurminninganna, varð enn skærari
°g fölskvalausari en ella.
En það var ekki einungis veðrinu
að þakka, hve hátíðin fór vel fram.
Hátíðarnefndin stóð framúrskarandi
v’el í stöðu sinni, og gerði ált seni
í mannlegu valdi stóð, þenna dag.
Ræðumenn, skáld og barnaflokkur
Eéldu hugum manna föstum frá
fyrsta augnabliki til hins síðasta,
rneð aðstoð söngstjórans, sem átti af-
bragðs þátt í glitofnum vefum end-
nrminninganna frá deginum. Og
þó hefði mikill hluti ánægjunnar far-
iS fyrir gýg, ef hegðan áheyrenda
Eefði ekki allan daginn verið með
sbkum afbrigðum. Þvílíka þolin-
mæði, eftirtektarsemi og prúðmensku
Eyggjum vér að ekki sé unt að
finna nema á meðal íslendinga. í
Áætlað er að þarna haff um fjög-
ur þúsund íslendingar verið saman
komnir, karlar og konur, unglingar
°g börn. Úr öllum áttum og ýmsum
nkJum komu þeir: Dakota, Minne-
sota, Nebraska, Chicago; austan,
vestan og norðan. Af öllum stéttum
Voru þeir, en eitt var sameiginlegt
nieð þeim öllum: íslenzk nærgætni
°g prúðmenska.
* * v
Rúm er ekki fyrir hendi, að segja
U’eira frá sjálfri hátíðinni að sinni,
þyi Heimskringla hefir viljað birta
fesendum sínum alt það, er á þessum
*fegi var sagt og kveðið, og því er
ruögulegt er. Þó hefir nokkuð orðið
aS bíða. En í næsta blaði hefir einn
af vinum blaðsins, er viðstaddur var,
fofað að birta ítarlegri greinargerð,
°g faeinar hugleiðingar frá sjálfum,
ef til vill, — um þessa hátíð, sem
fjölmennust hefir verið sótt meðal
íslendinga og prýðilegast setin.
BÆN.
Eéra Jónas A. Sigurðsson frá
úhurchbridge flutti á hátiðinni eft-
Irfarandi bæn:
Drottinn guð, þú eilifa athvarf synd
ugs mannkyns, vertu oss, útlendum
'egfarendum, er hér stöndum frammi
fyrir þínu ósýnilega almætti, kærleiks-
l'kur faðir í Jesú nafni. Lát þú ekki
þakklætið, fyrir arf ættjarðar vorrar,
°S fyrir dásamlega handleiðslu þína,
blessun í útlandinu, og fyrir alla
þ'na náð, deyja í hjörtum vorum.
Hef þú sálum vorum auðmjúka iðrun
vegna hinna mörgu ávirðinga \ einka-
11 fi v°ru. Fyrirgef þú oss, faðir,
afbrot og syndir í sambúð og sam-
I'fi voru, sem lærisveinum og sem
þjóð. Gef oss að gleyma því aldrei,
að öll sönn bróðurást og þjóðarást
gfundvallast á lifandi kærleika hjart-
ans til þin, ó, himneski faðir. Hreins-
aðti^ heilagi faðir, hjörtu vor gagn-
'art þér, að vér eignumst aukna trú
°g tállaust bróðurþel innbyrðis og
þá til allra manna.
Gef, að vér dveljum ekki einkum
VÍS 'þ*® ytra í lífi voru, leitum ekki
fyrst fullnægju í þeim fögnuði eða
þeirri framför, sem devr nieð degin-
um sem líður. En fær oss, kærleiks-
ríki faðir vor, nær hinu andlega og
eilífa, nær þér, sem ert vegurinn,
sannleikurinn og Iífið. — Lát anda
þi'nn og orð þitt auka oss trúargleði
og gefa oss þjónslund drottins Jesú
Krists.
Gef að vor vilji lúti ávalt þínum
föðurvilja. Fjarlæg frá oss, þjóð
vorri, — og öllum börnuin þínum,
alla barnalega uppreisn og óeining.
Kyrr þú, himneski faðir, öldur ósam-
ræmis og óeinlægni og varðveittu
oss einkum gegn dauða sjálfselskunn-
ar. Ver þú oss syndugum og sund-
urþykkum, Iíknsamur. Án þín för-
umst vér, — sem rnenn og menning,
mál vort og þjóöerni, sem þjóðfélag,
lærisveinar og söfnuðir. Ver þú því
með oss, hjá oss, innanborðs í hinu
smáa fari íslenzkra farmanna um
allan heim. Auk þú afla vorn af á-
huga, alvörugefni og auðmjúku viti,
er ávalt lýtur þér. — Gef vér heyrum
fremur þína öruggu, ániinnandi trú-
arhvöt, í öllum háska tilveru vorrar,
en ámæli og efa mannanna.
Þú, drottinn guð, almáttugur og
eilífur, ert upphaf, athvarf og endi-.
mark vor íslendinga. Þú ert vor guð.
Vér þráum aö vera þín börn, þín
þjóð. — Þú leiddir oss hingað. Þú
yfirgafst oss ekki liðin 50 ár, þótt
vér einatt gleymdum þér. Ver hjá
oss í dag, önnur fimtiu ár, og að
eilífu. Blessa þú ástkæra ættjörð
vora, börn hennar öll, kristni hennar
og landstjórn og ættmenn vora ttm
heim allan. Varðveit þjóðfélög og
stjórnarvöld Vesturheimsríkjanna, er
vér tilheyrum. Ger oss ljóst ættar-
mark allra manna. Gef oss; góöi
guð, þá löngun sterkasta, að vinna
saman í þinum anda, frumbýlingsár
jarðlífsins, en þá von æðsta. að mega
allir vegsama þig eiliflega. Lát þessa
bænarhugsun verða að svo auðmjúku
andvarpi, allra hjartna, sem hér eru,
sem minnast þinnar miskunnar og
finna þörfina á þinni nálægð, að það
bergmáli í öllu sálarlífi og samlífi
voru.
Faðir vor, þú sem ert á himnum:
Án þin megnum vér ekkert. Með
þér getum vér ekki beSið fullan ó-
sigur. Herra, leyf oss að biðja þig,
ákalla þig, sleppa þér ekki, unz þú
blessar oss.
Vér biðjum þig i nafni drottins
vors, Jesú Krists.
Amen.
40
Avarp forseta
Kæru hátíðargestir!
V
Mér hefir hlotnast sá heiður að
vera settur forseti þessa veglega
hátíðarhalds. Fyrir þann heiður
votta eg nefndinni mitt innilegasta
þakklæti.
Við erum samankomin hér í dag
í tilefni af því, að nú eru liðin 50
ár síöan að íslenzkir innflytjendur
fyrst settu hér fót á jörð. Þessi 50
ár hafa veriö bæði súr og sæt. Súr
vegna erfiöleikanna iniklu, sem flest-
ir hafa heyrt talað um, en sem eng-
inn getur gert sér grein fyrir nema
sá, sem reynt hefir, og voru átakan-
legastir fyrstu tvo veturna. Sæt
vegna sigursins; sigurs, sem kostaði
hungur, drepsótt og mörg líf; sigur,
sem aðeins gat unnist af mönnum
og konuin með hreysti, djörfung og
dug. Sigur, sem aðeins gat unnist
með göfugu takmarki framundan. —
Hvað var það takmark? Því yfirgáfu
Nokkrir af landnámsmönnunum frá árinu 1875.
þessir menn og þessar konur ísland,
til þess að ganga í gegnum þetta
alt? Tsland, sem hefir alt sem þarf,
til þess að ná náttúrufegurð á hæsta
stigi, sem er svo ríkt af sögu, söng
og fögrum ljóðum, og sem íslend-
ingar hafa lært að elska í þúsund
ár. Að yfirgefa það land, hefir hlot-
ið að vera sárt. Sá skilnaöur hefði
ekki getað átt sér stað, nema eitthvað
mikið hefði verið sókst eftir. Það
hefir ef til vill verið á parti til þess
að bæta sinn eigin hag. Æfintýra-
löngun hefir máske haft eitthvað að
segja» en aðaltilgangur þeirra hefir,
að eg hygg, verið sá að veita af-
komendum sínum meira tœkifaeri.
Þetta göfuga takmark hefir óefað
styrkt og hvatt frumbyggjana áfram
í þeirra erfiðu baráttu, og stórum
hjálpað þeim til að sigra, — þótt
sigurinn yrði dýr.
Eitt eftirtektarvert atriði í dag er
þaö, að við höfum með okkur marga
háttstandandi menn, sem tala ekki
okkar tungu. Nærvera þeirra bendir
á hlýhuga enskumælandi manna til
okkar Islendinga, og gerir einnig há-
t’íðarhaldið veglegra. Eg er sann-
færöur um það, að eg læt í Ijós til-
finningar allra Islendinga, þegar eg
þakka þessum mönnum fyrir það, að
gefa part af sinum dýrmæta tíma í
heiðursskyni við okkur íslendinga.
Annað eftirtektarvert atriði er það,
að við höfum með ckkur einn hinn
mesta, ef ekki hinn mesta, rithöfund
íslands, sem nú er uppi — háttvirta
öldunginn, hr. Einar H. Kvaran.
Hann flytur okkur kveðju frá íslandi
og Islendingum heima. Einnig
þetta hjálpar stórmn til aö gera há-
tíðarhaldið veglegra; og eg er viss
um, að við ertim öll glöð og þakklát
fyrir það, að hafa hann á meðal okk-
ar. Svo höfum við úrval íslendinga,
sem halda ræður og flytja kvæði.
Ennfremur hefir af fremsta megni
verið vandað til söngsins. Alt þetta
fullvissar okkar um þá langbeztu
skemtiskrá, sent hefir veriö haldin
á meöal Vestur-Islendinga. Eg vil
nú 1 nafni allra viðstaddra votta
nefndinni innilegasta þakklæti, fyrir
dugnað þann, sem hún hefir vsýnt,
nteð því að konta á þessu hátíðar\aldi
í svona veglegum og stórum stíl.
Svo síðast, en ekki sízt, á meðal
beifjtirsgestanna prýða þenna pailí
okkar háttvirtir fruntbyggjar. Þeim,
og öllum íslenzkum frumbyggjum,
eigunt við meira að þakka en flestir
gera sér grein fyrir. Mig langar ekki
til að setja út á yngra fólkið, en ger-
um við okkur það ljóst, í fasi og flýti
nútímans, hvað frumbyggjar þessir
hafa lagt í sölurnar fyrir okkur?
Gerum við okkttr það ljóst, að það
frelsi og þau tækifæri, sem við nú
njótum í þessu mikla landi, er okkar
aðeins fyrir djörfung og dug okkar
kæru foreldra — frumbyggjanna?
Viö eigum þeim að þakka, hvað við
erum í dag; og það má með sanni
segja, að íslendingar hafa haft sig
undursamlega v(el áfram, i jllum
stéttum, á aðeins hálfri öld í þessu
lan^i. Það hefir komið til orða, að
reisa frumbyggjum minnisvarða. Er
það mjög tilhlýðilegt og margsinnis
verðskuldað, og ætti að vera gert.
En eg held við getum reist þeim
minnisvarða, sem væri meira virði
en varði úr steini og marmara, með
því að þroska hjá okkur sjálfum þá
ráðvendni, þá óeigittgirni og þann
manndóm, sem glögglega einkendi
framkomu þeirra. Með þvi að þroska
þessi fögru einkenni og beita þeim,
og bæta við þau þeirri mentun, sem
þetta land hefir að bjóða, þá er eg
þess fullviss, að skerfur sá, er yngri
íslendingar leggja til Canada-þjóð-
arinnar, sem nú er að myndast, verð-
ur okkar íslenzka þjóðflokki til æ-
varandi sóma.
Konur og menn! Mér er það
mikið gleðiefni að bjóða ykkur
hjartanlega velkoniin. Það er mín
einlæga ósk, að dvöl j’kkar hér í dag
megi verða bæði fróðleg og skemti-
leg, og að góðar endurminningar
frá þessum degi megi dvelja hjá
ykkur sem allra, allra lengst.
Einar S. Jónasson-
SIMSKEYTI.
Hátíðarnefndinni bárust eftirfar-
andi heillaóskaskevti:
Glenboro, Man., Aug. 22.
Mayor Einar Jónsson,
Celebration Committee,
Gimli, Man.
On occasion of Jubilee celebrations
your people of this community sends
greetings. We join' with you in
thanks-giving for the victory of your
battle. We pray for a successful
day and a great future.
G. J. Oleson.
W-innipeg, Aug. 22.
Mr. B. Thordarson,
Gimli, Man.
Regret exceedingly not being able
to be with your association this after-
noon in celebrating the fiftieth anni-
versary of the settlement of your
district bv your wonderful people.
I have to go to Ottawa in connection
with another two hundred and fifty
ton pulp and paper mill for Mani-
toba, which you people are vitally
interested in. Please convey my very
best wishes and in the near future I
hope to have the opportunity of
meeting you and the people of your
town and district. In the meantime
good Iuck and success for the future.
R. H. Webb,
Mayor.
New York, Aug. 21.
Mr. B. B. Olson,
Ginrli, Man.
Had been hoping attend your fif-
tieth anniversary celebration but find
it impossible. The colonization of
parts of Manitoba and other provinc-
es by people- from Iceland has en-
larged opportunities for the colonies
and I hope it will eventually be found
to have one equality. I was born in
one of your settlements in the most
difficult pioneer period, and still I
have much reason to be grateful for
the circumstances of my childhood.
I know the like must be true for the
niost of the rest of you. This land
whether Canada or the United States,
has given us wonderful opportunities.
I am sure that as a class we shall be
able to make adequate repayment
through a high average <^f progressive
citizenship. Best wishes for the
success of your celebration.
Vilhjálmur Stefánsson.
(
V
Sinclair, Man., Aug. 21.
Mr. Fjelsted,
Gimli, Man.
On this golden jubilee of our Ice-
landic brothers we of the Sinclair
district coniniemorate in union with
you our day as it is being observed
in Gimli. We regret that we cannot !
join our brethren to-day but it is
our privilege to be with you in spirit.
That the day may usher in to you all
the good tidings and joyous meniories
of days gone by, which still lingers
in our minds at this monient, is the
sincere wish of the Sinclair brethren
in honor of the occasion. We in
token of our relationship feel through
the golden memory which binds us
Closely together, that we are assemb-
led with you. That the events of
the day will vividly renew the past
associations in our lives, and may
strengthen the ties which unite us to-
gether. One fraternity is the thought
which goes forward today from Sin-
clair to Gimli old-timers. Sinclair
and Gimli district.
A. Johnston.
Canada.
By Joseph Thorson,
(Dean of the Law School of Mani-
toba.)
Mr. Chairman,
Ladies and Gentlemen:—
I deem it an honor to be present
here to-day to take mý part in paying
homage to the pioneers who have
blazed the trail for our feet to follow
and I feel it a privilege to be oq the
same platform with such men as are
here to-day.
My task is to speak of Canada and
it is not an easy task. From what
aspect should I deal with the ques-
tiop ?. I might attempt a picture of
the vastness of Canada, its millions
of acres of wheatfields, its forests
and lakes and mines, its unlimited
natural resources and its wonderful
opportunities. I could pour forth a
stream of figures and leave you
floundering in a sea of statistics. But
such is not my purpose to-day. Can-
ada nieans more to rne than mere
material wealth. May I therefore
speak rather of the soul of Canada
than of its pocket?
Twelve years ago I spoke here at
Girnli of Iceland and endeavored to
trace the development of the national
consciousness of Iceland. May I be
permitted to-day to speak of the
national consciousness of Canada?
What is the status of Canada to-
day? Is it a nation? If I were to
answer that question from the strict-
ly legalistic point of view I would
sav that the status of Canada is that,
of a dependency rather than that
of an independent nation. that the
Dominion of Canada was created by
the B. N. A. Act of 1867, passed by
the Parliament of Great Britain, that
this Act is the Charter of Canada
beyond which its legislatures cannot
validly go, that it provides checks on
Canadian legislation exercisable out-
side of Canada, that it can be
amended only by the Parliament of
Great Britain, which still has para-
mount legislative authority over
Canada. But life marches ahead of
the Law and it would be untrue in
fact to say that you must look for
the status of Canada in the B., N. A.
Act of 1867 and its amendments. The
husks of the law do not entirely con-
ceal the ripening kernel of Canadian
nationhood.
We are accustomed to speak of the
romance of historv as if that romance
were a thing entirelv of the past, yet
one of the great romances of history
15 being unfolded before our very eyes,
the birth of a new nation, to whose
(Framh. á 5. bls.)