Heimskringla - 02.09.1925, Blaðsíða 2

2. BLAÐSIÐA
HEIMSKRINCLA
WINNIPEG 2. SEPTENfBER 1925
Hnausaför mín.
1 Winnipeg á sunnudags-
morgun.
Frh.
FrægtSarsaga þinghússins hófsc áö-
ur en þaö var fullgert. Roblin byrj-
aði á því, og er þaö haft fyrir satt,
aö þar hafi eyöslusemi hans komist
á sitt hæsta stig. Norris tók viö
verkinu af Roblin, og mun sparsemi
liberala aldrei hafa veriö átakanlegri
en um þær mundir. Þannig varö
þinghúsiö frægt, Roblin frægur og
Norris sömuleiðis. “Þetta er hvort-
tveggja í senn, kóngshöll og leikhús,”
segir Pétur, “og kóngurinn er al-
þýöan. Hér er kómedían mikla leik-
in. Ekki hin guðdómlega komedía
Dantes. Þessi er samin af babbít-
unum, og þeir taka allan ágóöann
af leikhum. Á þessu líöandi ári
leikur bændastjórnin. Og eg segi
ykkur þaö satt, drengir, aö hér er
gaman aö vera þegar vel gengur.”
Nú er Vantan aö fyllast sunnudags
helginni, og segir: “Látum oss ganga
í musterið”. En viö sannfærum hann
um aö tíminn sé naumur, og villi-
dýrin biöi okkar meö óþreyju. Vant-
an felst á þetta og lætur sér nægja
aö athuga meö okkur höllina og
varöliöiö. En þaö er: Jón Sigurös-
son, Victoria drotning og hermaöur-
inn. “Hvað er þetta þarna upp á
turninum?” segir Landan. “Þaö er
hinn guðdómlegi hlaupastrákur
Grikkja,” segir Pétur. “Hann heitir
Hermes og er guö kaupsýslunnar,
mælskunnar, svikráöanna, þjófnaöar-
ins og annarar kunnáttu. Finst ykk-
ur ekki vel við eigandi, aö hann gapi
út í loftiö yfir leikhúsi babbítanna?”
“Jú bett,” segir Fantar. “Hann minn
ir mig á hana, sem er aö gala upp
á girðingarstaUr.”
Nú beinist öll ' athygli okkar aö
Jóni, því hann er orðinn vestur-
heimsk söguhetja. Eins og elskhugi
í skáldsögu, sem “fer vel”. Hann
hefir verið útlagi á Lögbergi og í-
búi meö framliðnum í násmyrilskjall-
ara. Semitískar rottur hafa nagað
hold hans, og skáldin hafa kveðið
kvæði um raunir hans. En eftir all-
ar hörmungarnar komst hann, eins
og mikil söguhetja, út á þingvöll, út
i veður og vind og blessað Manitoba-
sólskiniö. Og þar mun hann standa
um langan aldur. “Þetta er listaverk,’
segi eg til þess að rjúfa þögnina.
Landan þegir; Vantan tyggur Banda
ríkjamunntóbak “i krafti”; en Fantar,
sem hafði orðið fyrir ákaflegri hrifn
ingu og er að eðlisfari framhleyp-
inn, fer nú að rausa ósköpin öll um
tign og fegurð styttunnar, en leggur
þó mesta áherzlu á mynd brautryöj-
andans. “Þetta eru bara smámunir,”
segi eg, eins og sá sem vald hefir.
“Aðeins smekklega valið nafn fyrir
þetta fagra listaverk.” Fantar áttar
sig á þessum vísdómi. “Alveg rétt,”
segir hann. “Það er fjandi litið út-
flúr á jafnstórri mynd. Eg er hrædd
ur um að hann Þorsteinn okkar hefði
boðið einn betur”. Enn sló þögn á
okkur félaga. Þessi rokna málm-
hlunkur seiðir sál áhorfandans. Tign
hans, fegurð og þróttur fyllir hjartað
fögnuöi. Þarna hefir maður, sem
skáld er af guðs náð, greypt sanna
göfgi manndómsins i dauðann málm-
inn. Einar var beðinn að höggva
mynd af einurn af íslands beztu
drengjum. Það gerði hann, og
meira. Hann orti eftirmæli eftir
þingskörunginn og skilaði því prcnt-
villulaust. Hann söng ekki sálm um
Jón, innan hliðs himnaríkis. Hann
söng um sigur einlægninnar, réttlæt-
isins og sannleikans, eins og þessi
þrenning birfist í mannlegu eðli. Og
list Einars Jónssonar hrópar frá
mynd Jóns Sigurðssonar: “Sjáið
manninn! Hann mun lifa, þótt hann
deyi.”
Nú fór eg að rifja upp söguna af
griska myndhöggvaranum, sem hjó
konumynd úr marmara, en fékk svo
ást á myndinni, og bað guðina að
gefa henni líf. Og þeir bænheyröu
hann.---------- „
Þá skeöi þaö, sem mér finst ganga
næst því, sem kalla mætti dularfult
fyrirbrigði. Þaö var svona:
Fantar (tekur ofan hattinn og
hneigir sig fyrir styttunni): Heill og
sæll, Jón Sigurösson I (Ekkert svar).
Nú, er ekki þetta Jón Sigurðsson?
Eöa hvaö heitir maöurinn?
Styttan (fær lif og svarar): Nei.
Eg er ekki Jón Sigurðsson. Eg er
aðeins hugsjón skáldsins.
Fantar: Á-á? Og ertu þá ekkert
líkur Jóni?
Styttan: Jú, hugsjón skáldsins er
sál mín. Hann er íslendingur og
kaus helzt aö gefa hugsjón sinni
gervi einhvers ágætismanns þjóöar
sinnar. Atvikin réðu því, að það
gervi liktist Jóni Sigurðssyni. Steph-
an hefir oft gert þetta og notað is-
lenzka þjóösögu, í staö þess að Einar
notaði ytra útlit Jóns.
Fantar (klórar sér bak við eyrað):
Ekki hélt eg að dauður málmurinn
hefði sál.
Styttan: Þér hefir heldur aldrei
komið til hugar, aö dauður málmur-
inn gæti talaö; en nú heyrir þú það.”
Bg (hvisla aö Fantar): Maeter-
linck gaf brauðinu sál, og Guttormur
gullinu.
Fantar: Talið þið viö hann, dreng-
ir, því nú er eg áreiðanlega aö verða
vitlaus.
Landan: Hvað er aö frétta frá ís-
landi ?
Styttan: Lítið á mig. Sá sem skóp
líkama minn og sál, yfirgaf hlaupa-
frægð heimsins og flutti heim. Þjóðin
hans, fátæk og fámenn, bygði honum
klettaborg í höfuðstað landsins, svo
að hann týndi ekki sjálfum sér.
Vantan (hæður að tyggja Banda-
ríkjatóbakið) : Þetta eru engar nýj-
ungar. Eg las þetta í Argosy fyrir
löngu síðan.
Styttan: Það eru þær einu fréttir
aö heiman, sem ykkur varðar um:
aö íslenzkir menn selja ekki sálu
sina auðæðinu, og að íslenzka þjóöin
metur verk þeirra að veröleikum.
Vantan: Hefir þú nokkur skilaboð
til landa okkar í Vatnabygðunum ?
Styttan: Já. Biðjið þá aö vera
frjálsa og falslausa, þojinmóöa og
þrautseiga. (Þögn). Nei, hér stoöa
engin orð. (Þögn.) Fram, fram;
aldrei að víkja!
í þessari andránni kemttr Pétur
þeysir. Þá þagnar styttan og niissir
lífið. * En Pétur dembir yfir okkur
þeim dómadags ósköpum af fróðleiks-
molurn, aö Vantan heldur að hann
sé orðinn að hveitiakri úti í snarp-
asta hagléli, en þeir, Landan og
Fantar (báðir ókvæntir) brosa út und
ir eyru, fullvissir um að þeir séu
harðgiftir, og að nú dynji yfir þá
hrísgrjónaskúr ættingja og vina. Mér
hefði hægiega mátt telja trú um, að
ritstjóri Lögbergs heföi leyst úr læð-
ingi hvert einasta orð í Encyclopædia
Britannica, og að fjandinn sjálfur
hefði svo gert manndrápsbyl úr öll-
um glundroðanum.
Því næst göngum við af þingvelli
og stígum í bílinn, og þeysir Pétur
sem leið liggur til villidýranna. Á
þeirri leið höfðum við félagar fund
með okkur, og langar mig til að skýra
litillega frá því, sem gerðist á fund-
inum. Við mintumst þess að fyrir
nokkrum árum síðan, var mynd Ein-
ars Jónssonar frá Galtafelli í sum-
um merkustu blöðum og tímaritum
Bandarikjanna. Þá var hans líka oft
getið i islenzku Winnipeg-blöðunum.
Verkum hans var hrósað á hvert
reipi, og almenningi gafst kostur á
að sjá Ijósmyndir af listaverkum
hans. Nú er aldrei minst á hann hér
vestra, og verður líklega ekki fyr
en hann er dauður. Sérvitrum mönn-
um datt í hug, að Einar myndi ekki
síður njóta sin heima en utan, og
sum blöð heima hafa gefið til kynna,
að hann sé ekki með öllu af baki
dottinn. En hér í Vesturheimi virð-
ist frægðarsól hans gengin til viðar.
Þvi er auðsætt, að eitthvað verður til
bragðs að taka. Fundurinn leggur
það til, að við Vestur-íslendingar
auglýsum Einar Jónsson og verk
hans. Að skotið sé saman fé og
Árni lögmaður fenginn til þess að
gangast fyrir fyrirtækinu. Hitt vita
allir Vestur-Islendingar nú, hverjir
væru happadrýgstir til þess að veita
fénu móttöku. Kæmist þetta i fram-
kvæmd, er ekki mót von, að mynda-
stytta Jóns Sigurðssonar vekti nýja
athygli, bæði hjá íslendingum og inn-
lendum mönnum. Og væri með þvi
þrekvirki unnið. Um þessa úrlausn
málsins vorum við félagar samhuga,
og ætlumst til þess sama af öðrum
Vestur-Islendingum.
(Meira.)
-----------x-----------
1 1 ■
Ferðasaga
frá Islandi til Canada,
Eftir Stefán Bcddvin Kristjánsson.
(Með þvi að þú hefir farið þess
á leit við mig, háttvirti ritstjóri, að
eg lýsti eitthvað í “Heimskringlu”
ferðalagi mínu, þá sendi eg þér eft-
irfarandi ferðasögu, er þú mátt birta
í heiðruðu blaði þínu, ef þér þykir
hún þess verð.)
Frá SiglufirSi til Reykjavíkur.
Eg ákvað þaö um miðjan febrúar
S.I., að fara til Reykjavíkur með
línuveiðara, sem átti að stunda fiski-
veiðar við Suðurland yfir vor-ver-
tíðina. En það blés ekki byrlega,
því að Norðri karl með allan sinn
næðing og nistingskulda, sá um það,
að 90 smálesta gufubátur geisaði ekki
í gegnum öldur þær, er hann velti
áfram með voða afli upp að strönd-
um Norðurlandsins, digrum og drynj
andi, hvæsandi og hvítfyssandi. —
Svona “raulaði” hann látlaust dag
eftir dag, öllum þeim til mikillar
skapraunar, sem þráðu ferðaveður
og fagra daga. Loksins linti látunum
og febrúar kvaddi þenna heim, með
stjörnuskara á festingu himinsins,
fannábreiðu á foldu og þægilegu
þýðviðri.
Svo rann upp 1. marz, sem einnig
var fyrsti sunnudagur í föstu. Um
hádegisbilið sátfnaðist sfitnan fjöldi
fólks á bryggju reiðarans, Óla Tyn-
es, til þess að kveðja vini þá og
vandamenn, er ætluðu að leggja út
á djúpið. Kom þá að því að e.s.
“Poul” leysti landfestar, og hið sjóð-
andi vatn í gufukatlinum byrjaði að
knýja skipið áfram. Við sigldunt út
fjörðinn í sólskini og blíðu, og lofaði
eg mjög þetta yndislega ferðaveður,
en þegar kom dálítið út á Skaga-
fjörðinn, duttu mér i hug orð skálds- i
ins:
“Hve sæl, ó, hve sæl er hver leikandi
Iund,
en lofaðu engan dag fyrir sólarlags
stund.”
Það var sem sé byrjað að hvessa
töluvert á nióti okkur og versnaði eft-
ir því sem á daginn leið, unz koniið
var hvínandi rok um kvöldið. Það
var troðfult af farþegum með skip-
inu — bæði konur og karlar — og
urðum við flestir mjög sjóveikir, þvi
að skipið var eins “reyr af vindi skek
inn”, veltist og byltist og ruggaði
í sífellu. Matsveinn skipsins, eða sá
sem í daglegu tali er nefndur “kokk-
ur”, gerði mér þann greiða að lofa
mér að leggjast fyrir ofan sig í þil-
rekkju sína, en það fór illa um
okkur báða, því að hún var of iitil
fyrir tvo. Mér leið illa um nóttina,
gat ekkert sofið fyrir hávaða og sjó-
gangi, og var mjög sjóveikur, því
eg hafði ekki komið á sjó í marga
mánuði. Næsta dag var sarna veður,
og var stöðugt haldið áfram, þó hægt
færi, en þar kom, að við urðum að
leita lands, og þótti okkur önundar-
fjörður þá árennilegastur. Þangað
komum við laust fyrir myrkur um
kvöldið, og vörpuðum akkerum inn-
an vtð Flateyri, og er þar ágæt höfn.
Eg gekk á land, ásamt nokkrum
öðrum- farþegum, til þess að líta
framan í ein hjón þar, er voru mér
að góðu kunn, og er eg hafði ekki
séð lengi; en það voru þau hjónin
Snorri Sigfússon kennari frá Tjörn
og Guðrún Jóhannesdóttir frá Stærra
Árskógi, er fluttust til Flateyrar fyr-
ir hér um bil 12 árum. Snorri var
kennari minn í tvo vetur, er eg var
unglingur að alast upp á Árskógs-
strönd við Eyjafjörð. Hann hélt ung-
lingaskóla bæði þar og í Dalvík, eft-
ir atvikum við góða aðsókn, því á
þessum slóðum hafði unglingaskóli
aldrei verið áður, og var Snorri því
brautryðjandi á þessu sviði, og þótti
fara vel af stað, og var það að von-
um, því að Snorri er ötull maður og
hinn skemtilegasti kennari. Hjá þeim ,
hjónum vorum við nokkrir farþegar
í ágætis yfirlæti í meira en sólar-
hring. Það er harmóníum á heim-
ili þeirra, og skemtum við okkur með-
al annars við söng og hljóðfæraslátt.
Þau hjón syngja bæði ágætlega, og
yfirleitt var þarna söngnæmt fólk
saman komið. — Það eru sannarlega
viðbrigði að koma á skemtilegt heim-
ili, illa á sig kominn úr sjóvolki og
svaðilferð, þar sem manni er tekið
með opnum örmum, veittur bezti
beini, og fá þar að auki aðra eins
hressingu fyrir andann eins og “mús-
ík” og söngur er. Og mér finst hvert
það heimili hálf-tómlegt, sem ekki
hefir neitt hljóðfæri, — “það kveður
burt leiðindin,” eins og Páll kvað um
lóuna, eykur léttlyndi og lífsgleði, og
hefir auk þess þann kost, að menn
fara síður út fyrir heimili sitt í
skemtanaleit. — Við kvöddum nú
þetta myndarheimili með mestu
virktum, í ágætis skapi og stigum á
skipsfjöl aftur. Fórum við nú frá
Flateyri snemma á miðvikudagsmorg-
un, og virtist veðrið vera að ganga^
niður,' en er út fyrir fjörðinn kom,
tók svipað við og áður, sem sé skaf-
rok, og náðum við með naumindum
til Patreksfjarðar um kvöldið, og var
þá sjórinn alveg hvítur af roki. Við
lögðumst þar upp undir stórum fjalls
hnúk vestan megin fjarðarins, því að
ekki var viðlit að haldast við austan
megin við fjörðinn. Þar var annar
linuveiðari frá Siglufirði á suður-
Ieið, e.s. “Egill”, er hafði verið
okkur samferða mestalla leiðina, og
lagði jafnt okkur af stað frá Önund-
arfirði, en “Egil’’ litla höfðum við
ekki séð allan seinni part dagsins, og
urðum við fegnir mjög, er hann kom
loks seint um kvöldið og lagðist rétt
hjá okkur. Var þá komið Inyrkur
og hig hroðalegasta veður.
Eg hafði illan bifur á þessu veðri;
mér fanst það einhvernveginn á mér,
að það hlyti að drepa einhverja, og
því miður kom. það fram, því að ein-
mitt þetta kvöld fórst mótorbátur ná-
lægt Seyðisfirði með 6 mönnum.
Um morguninn var veðrinu slotað
að mestu, og færðum við okkur þá
upp að bryggju við Vatneyri, og
tókum þár vatn og vistir. Eg hélt
að eg mundi ekki þekkja nokkurn
mann á þessum stað, og fór þvi ekki
á land, eins og sumir farþegar gerðu.
En þegar á daginn leið, kemur niður
að skipi okkar feitlaginn meðal-
maður á vöxt, með hæruskotið yfir-
skegg, góðmannlegur og gáfulegur,
og gefur hann sig á tal við
okkur. Hann þekti mig og bauð
mér undireins heim til sín, og tók eg
því boði feginsamlega. Þessi maður
var séra Helgi Árnason, er siðast
var prestur í Ólafsfirði, en nú er
fluttur fyrir nokkru til Árna sonar
sins, sem er héraðslæknir á Patreks-
firði. Séra Helgi minti mig á það,
að eg hefði eitt sinn gert sér góðan
greiða er við vorum sanjan á sjó-
ferðalagi fyrir nokkrum árum í
vondu veðri milli Siglufjarðar og
Akureyrar, og kvaðst hann nú vilja
gjalda hann að nokkru. Það stóð
heldur ekki á því hjá gamla mann-
inum, því að hjá honum fékk eg
hressandi góðgerðir, — þær beztu er
eg gat ákosið, og rabbaði eg all-
lengi við hann um daginn og veginn,
mér til mikillar skemtunar, því séra
Helgi er skemtilegur í viðræðu og
hinn góðlátlegasti maður.
Á föstudagskvöld fórum við frá
Patreksfirði, í sæmilega góðu veðri,
og gátum haldið viðstöðulaust til
Reykjavíkur, þó að snarpur vindur
stæði á móti okkur mestalla leiðina.
Við komum til Reykjavikur seint á
laugardagskvöld, en svo var hvast,
að ekki var viðlit að fara inn á innri
höfnina, og urðum við að Iiggja úti
við Engey um nóttina. Um morg-
uninn var komið ágætt veður, og
fluttum við okkur þá inn á höfnina,
er var þakin miklum skipagrúa. Við
höfðum verið rétta viku á leiðinni
frá Siglufirði til höfuðstaðarins, og
hrósuðum nú happi yfir þvi, að þetta
skrykkjótta ferðalag var á enda. —
Skipstjóri á e.s. “Poul” heitir Gestur
Guðjónsson frá Hrísey, hinn liprasti
maður og duglegur sjómaður. Tók
hann ekki einn eyri af okkur far-.
þegunum í fargjald, og skipshöfnin
gaf okkur sameiginlega að borða á
leiðinni, og sýnir þetta að íslenzk
gestrisni er ennþá ekki úr sögunni.
Stýrimaður skipsins er Theódór
Oddsson, líka frá Hrísey eins og
skipstjórinn, kornungur maður, og
er dóttursonur Jörundar heitins í
Hrísey, hins annálaða sjósóknara. —
Við farþegarnir kvöddum nú skips-
höfnina með hinni mestu vinsefd og
ósk um góðan fiskfeng.
Dvölin í Reykjavík.
Fyrstu fréttir er eg fékk í Reykja-
vik, voru þær, aö Landsbankahúsið
á Siglufirði hefði brunnið 2. marz,
er vig vorum á suðurleið. Bjó hr.
Hinrik Thorarensen læknir í þvi, þar
eð Landsbankinn var enn ekki tek-
inn til starfa á Siglufirði. Eldurinn
brauzt svo snögglega út, að engu varð
bjargað, og varð læknirinn og fjöl-
skylda hans fyrir miklum óþægindum
við brunann, en innanstokksmunir
voru vátrygðir sæmilega að sögn. Þar
brann hin eina prentsmiðja, er til
var á Siglufirði, og keypti læknirinn
hana fyrir 2 árum af okkur nokkrum
hluthöfum, sem urðum að selja hana,
vegna þess að hún var okkur svo
þungur ómagi. Á þessari dæmalausu
prentsmiðju tapaði eg á annað þús-
und króna, en nú er hún bráðnuð nið-
ur í botn tortímingarinnar, — og
kemur ekki upp aftur að eilifu!
Þegar við komum til Reykjavíkur,
var hinni ítarlegu en árangurslausu
togaraleit ný-hætt, og var mönnum
tiðrætt um þenna mikla og sorglega
mannskaða. 1 tilefni af honum voru
haldnar sorgarguðsþjónustur í báð-
um kirkjunum þriðjudaginn 10. marz,
og öll umferð í bænum stöðvaðist í 5
minútur um 2-leytið, eftir að öll
gufuskipin á höfninni höfðu flautað
i eina minútu.
Eg var staddur milli Alþingishúss-
ins og dómkirkjunnar, er umferðin
stöðvaðist, og hafði margt fólk safn-
ast saman þar í kring, til þess að
vera sem næst kirkjunni er hún yrði
opnuð. Mér fanst alt í einu að höf-
uðstaðurinn vera kominn inn í ein-
hverja nýja veröld, þar sem djúp og
alvarleg kyrð grúfði yfir öllu. Allir
stóðu alvarlegir og hljóðir og “horfðu
yfir hafið” — þetta ægilega dauðans
haf, sem fyrir rúmum mánuði hafði
gleypt í sig meira en 70 vaska menn
á góðum aldri, en nú var “hafið skín-
andi bjart”, og veðrið svo unaðslegt,
að það var líkast því sem náttúran
væri að iðrast og auðmýkja sig fyrir
athafnir sínar dagana 8. og 10. fe-
brúar. Klukkan hálf-þrjú var kirkj-
an opnuð og fyltist hún á svipstundu,
'af syrgjendum og öðrum þeim, sem
vildu auðsýna samúð sína. Þar var
Knútur konungsson viðstaddur fyrir
hönd Hans Hátignar konungsins,
sendiherrar erelndra rikja og æðstu
enibættismenn þjóðarinnar. Þegar
hvert sæti var skipað í kirkjunni,
ómaði að eyrum manna hinn nafn-
togaði sorgar-mars Hartmanns, sem
hann samdi á meðan hinnl frægi_
dansk-islenzki myndhöggvari, Albert
Thorvaldsen, var á likbörunum, og
leikinn var t fyrsta sinn við útför
hans, og tileinkaður minningu lista-
mannsins. Síðan hófst hrífandi
sálmasöngur og ræða, og var athöfn
þessi alvöruþrungin og áhrifarík, og
vonandi hafa hinir fögru 'tónar ásamt
orðum prestsins, orðið til þess að
mýkja sorgarsárin og sefa eitthvað
söknuð hinna syrgjandi ástvina.
Þessi mannskaði var mikill og til-
finnanlegur fyrir Reykjavíkurbæ, en
þó man eg eftir meiri mannskaða,
miðað við hundraðstölu. Það var
um aldamótin, og var eg þá lítill
drengur. Ekkjan á Krossum (á næsta
bæ við heimili mitt, Hámundarstaði
við Eyjafjörð), misti fjóra syni sina
í sjó sama daginn, og vinnumaður frá
sama heimili var fimti maður sem
druknaði. Þá orti séra Matthias
Jochutnsson gullfagurt kvæði, undir
nafni ekkjunnar á Krossum, og stend
ur þetta meðal annars í kvæðinu:
‘‘Guð hjálpi mér að horfa á kalda
hafið,
sem hefir fjóra sonu mína grafið.
Guð hjálpi mér, sem þvílíkt eftir átti,
og ekki fyrri lífið kveðja mátti. —
•— Sem lamað. strá eg lít, minn guð,
til þín,
því léztu sjóinn taka börnin mín,
því léztu mig í minni elli líða
svo mikla hörmung, hvers á eg að
bíða?”
Þeir eru eftirminnilegir og sorgleg-
ir mannskaðarnir á Islandi, fyr og
síðar, og engin þjóð í heiminum mun
missa — að tiltölu við fólksf jölda —
eins mikið í sjóinn af ungum og
hraustum sonum sínum, eins og ís-
lenzka þjóðin. —
Á meðan eg dvaldi í Reykjavík,
fór eg nokkrum sinnum “niður á’”
Alþing, og hlýddi á ræður þingmanna.
Var oftast hnotabit og hnútukast, en
aldrei þótti mér verulegt “púður” í
umræðunum, í þessi skifti sem eg
kom þangað.
1. maí hóf alþýðuflokkurinn hina
svokölluðu “kröfugöngu” sina um all-
i
an Reykjavíkurbæ, með rauða fán-
ann i fararbroddi, og margskonar á-
skoranir, upphrópanir og “kröfur’’,
er letraðar voru á spjöld, er þeir
héldu uppi með löngum stöngum.
“Lifi heimsbyltinigin,” stóðl ,á einu
þeirra. Virtust sumir gefa þessari
setningu hálf-ljótt hornauga.
Þessi kröfugönguflokkur nam loks
staðar fyrir framan Alþingishúsið, á f*
Austurvelli, og voru þar .haldnar
nokkrar ræður af forgöngumönnum,
og safnaðist fjöldi fólks saman til
þess að hlýða á ræður þeirra, er flutt
a- voru af móði miklum. För kröfu-
ganga þessi friðsamlega fram og I,
endaði að síðustu með inniskemtun
og samdrykkju.
* * *
Laugardaginn 9. maí ákvað eg
lcks eftir mikil heilabrot, að fara —■
fyrst og fremst ’til Skotlands með
e.s. Lagarfossi, er þá lá suður í
Hafnarfirði. Eg hefði ekki séð mér
fært fjárhagslega, að fara í þetta
ferðalag, ef að tveir kunningjar mín-
ir, þeir Ásgeir Pétursson kaupmaður
og Helgi Hafliðason kaupmaður frá
Siglufirði, hefðu ekki veitt mér
umbeðið liðsinni. Eg fékk mér nú
“nesti og nýja skó”, og annað það
er nauðsynlegt var til ferðarinnar,
svo sem leiðarbréf hjá lögreglustjóra
og farmiða hjá Eimskipafélagi ís-
lands. Kvaddi síðan kunningja mina,
þá er eg náði í, og fór í bifreið ti!
Hafnarfjarðar. Þegar eg kom uni
borð i Lagarfoss, varð eg þar var við
ölvaðan náunga, sem hafði í hótunum
við brytann og heimtaði af honuffl
brennivín, en er brytinn vildi ekki
láta laust brennivinið, tók hinn ölvaði
og óði maður um kverkar hans og
ætlaði að hengja hann i greip sinni,
og varð þá einn af stýrimönnuffl
skipsins að bjarga brytanum úr klip-
unni, en þessi hávaðasami Hafnfirð-
ingur var settur í land, vinlaus að
vísu, að öðru leyti en því, sem hann
hafði í kollinum, en það virtist nú
vera meira en nóg í honum.
>
Frá lslandi til Skotlands.
Fyrir réttum þremur árum, eða 9•
mai 1922, fór eg í fyrsta sinn til út-
landa, og þótti mér það þvi einkenni-
leg tilviljun, að það skyldi bera upp
á 9. maí í annað sinn, og býst eg við
að halda 9. maí eftir föngum hátíð-
legan hér eftir!
Frá Hafnarfirði fórum við kl. 5
e. h. í indælasta veðri.
Um kvöldið í rökkrinu, er landið
var að hverfa, fór eg ósjálfrátt að t
raula fyrir munni mér “Kveðju her-
mannsins”, undir fallegu þýzku þjóð-
lagi:
“Nú fatast von við fólkvig hörð,
er fallið okkar lið.
Far vel, mín ástkær ættarjörð,
nú útlegð tekur við.
Far vel, min ástkær ættarjörð,
í allra hinzta sinn, far vel!”
Eg vonaði að visu að eg væri ekkt
að kveðja ættjörðina í “hinzta sinn">
og lagði mig fyrir í þeirri von, að I
mér auðnaðist einhverntima aftur að
“heilsa upp á” Fjallkonuna. Það
var byrjað að hvessa um kvöldið, og
veðrið var all-kalt um nóttina. Eg
var á öðru farrými og hálf-skalf all®
nóttina af kulda (eins og flestir, seffl
ekki höfðu með sér teppi, eða yfir-
sæng), því að við höfðum aðeins 2
þunn teppi ofan á okkur, og engin v
upphitun á nóttunni. Um morguninfl
var eg orðinn hálf-votur af leka, því
að mikil rigning var og töluverðuf
sjógangur um nóttina. Mér var sagt
að þessi Ieki á öðru farrými stafaði
af þvi, að Lagarfoss hefði fengið svo
vont áfall í síðustu Vesturheimsf^rð,
og jafnvel verið mjög hætt koniinfl
þá. Þá urðu allir farþegar að flýj3
af þessu farrými fram á 1. farrýffli-
En nú átti að bæta úr þessu og
gera við skipið, er til Kaupmanna- ^
hafnar kæmi. Þessi bannsetti kuló*
um nóttina varð til þess að eg fékk
vont kvef, sem eg var slæmur af alla
leiðina yfir hafið. Klukkan sex utii
morguninn var Lagarfoss kominn til
Vestmannaeyja, og vakti með ópi sínn
að minsta kosti 2 eyjaskeggja, seffl
komu róandi til okkar. Það var til-
ætlunin, að Lagarfoss tæki lýsi 1
Eyjum, en með því að veðrið var
versna að mun, var hætt við þa®
áform. Nokkrir farþegar voru ffle®
til Eyja, — þar á meðal íslenzkir og
þýzkir 'hljóð’færaleikarar, (og\ tnrðo
þeir að gera sér að góðu að far3
i