Heimskringla - 14.10.1925, Síða 2

2. ELAÐSIÐA
HEIMSKRINGLA
WINNIPEG 14. OKT. 1925.
Copenhagen
Vér ábyrgj-
umst þaS að
vera alger
lega hreint
og það
bezta tóbak
í heimi.

C?PÍWÍÁOEN#
" snuff
Ljuffengt
og endingar
gott af því
það er búið
til úr miklu
en mildu
tóbakslaufi
M U N N T O B|A K.
Hann varð einnig snemma snortinn
af þeim holla þjóðmetnaði og sjálf-
stæðisþrá, sem einkent hefir alt þjóð-
líf í Noregi síðan 1905. Hann er
talinn drengur góður og sannur Norð
maður. Það er þvi eigi að ástæðu-
lausu, að hann er orðinn ástmögur
þjóðar sinar. Verðiur hann óefað
fyrirmynd norsks æskulýðs á sínum
tíma, engu síður en nafni hans ÓI-
afur Tryggvason. h.
heitið var fyrir flug umhverfis
Héðan og Handan.
F ornleifafundur.
Eins og getiö hefir verið um áð-
ur, gerði British Museum og háskól-
inn í Pennsylvaínu út rannsóknar-
ltiðangur til Kaldealands, og hafa
þar fundist margar merkilegar forn-
menjar, m. a. minnismerki Ur-
Engur konungs, sem ríkti í Babylon
2300 árunt fyrir Krists burð. Minn- c , ,
• , • .. | bamband enskra verkamannafélaaa
ismerki þetta er talinn einn hinn dýr- j J U •
Spádómar Kronström.
Danski stjörnufræðingurinn, dr. J.
I. Kronström birti spádóma um þá
viðburði, sent mundu gerast á árinu
sem leið, og reyndust þeir furðu rétt-
ir. Hann hefir einnig birt spádóma
j um það, sem gerist á þessu ári, og er
þegar margt af því komið fram. —
Annars má segja, að spár hans séu
yfirleitt hrakspár. Aðalefni þeirra
er þetta:
Það er útlit fyrir úlfúð og æsing-
Bretland. 1923 flaug hann frá Lon- | 3' meðal Þjóðanna og að háværar
don til Köln og heim aftur, og þótti kr°fur Verð' gerðar um Það- að koma
það þá þrekvirki.
Hann var einn af flugmönnum
Breta i stríðinu, og árið 1916 var
hann skotinn niður hjá Somme úr
13,000 feta hæð. Árið 1918 flutti
hann ýmsa friðarfulltrúana
Ermarsund til Parisar.
yfir
á pólitiskum þjóðhagslegum umbót-
urn. Lýðveldismenn munu láta mikið
að sér kveða.
Merkilegar framfarir verða á sviði
visinda og lista. Það má búast við
stórmerkum uppgötvunum í efna-
fræði, stjörnufræði og verkfræði. En
það er lika viö ntargskonar vand-
kvæði að etja, þvi að skamnisýni og
gagnrýni verða slæntur þröskuldur.
Á þessu ári hvílir mikil ábyrgð á
°g
hamarinn Mjölni reiddan um öxl.
mætasti fornleifafundur, er enn hefir j 1 þessum mánuði hefir verið hald
fundist í Mesopotamíu.—Annars gæti ’nr> fundur í London, til þess að ræða kloðunum’ stjórnmálamönnum
myndin hæglega verið af Þór með um saniband enskra verkamannafé- ' diplomötum .
laga”, hverju nafni sem nefnast. Var 1 KvenWóðin lætur mikis ‘il sin
búist við þyi, þá er síðast frétti'st, að taka ' >Íóðfélagsinálunl- Hn bæði
sambandið myndi komast á fót, og ' meðal rikra °g fatækra verður heim-
verða þá i því 2 miljónir manna. Fé- i ,lisllflð óbærilegt og endar oft með
lögin, sem stofna samband þetta, eru | hneykslls- °S hjónaskilnaðarmálum.
sex: Námumannafélagið (700 þús. I Kln hm fegursta kona- sem kórónu
meðl.l, Sambandsfélag brezkra iárn I hef'r ,,or'ð’ deyr’ og verður hennar
wruo™'.' “VT“‘ f 7 Þrautarmanna (330 þús.), Félag vél-i a'ment saknað'
smalesta^velbati, sem hanri „efnd, , ^ ^ (eJ Þrátt fyrir það. þótt barist verði
Saoirse . \ ar það ætlun han ð flutningaverkamanna geg" herna®arstefnu- keppast bæði
(450 þús.), Félag vélsmiða (250 þús.) ! austrænar vestrænar þjoðir vi«
Og Félag skipasmiða (250 þús.) ' að auka herbunaö sinn- °g ófriðar-
_______________________ ! blikan verður í ískyggilegri.
Konungs-cfni Yfirleitt er slæmt útlit um verzlun-
ar- og fjármál. Dýrtíð, stór gjald-
eira. Ástraliu. Pernambuko og Falk-1 Senn eru liðin 20 ár síðan Ólafur þrot og annað fjártjón mun verða
landseyjar. í Pernambuko tók hann Hakonarson, krónprins Norðmanna, | til að bæta gráu ofan á svart. Innan
Umhverfis jörðina á 20 smálesta
bát.
Fyrir tveimur árum lét íri nokkur,
Conor O’Brien, í haf frá Dublin á 20
sigla þeim báti umhverfis jörðina,
og það hefir honum tekist. Kom hann
til Dublin hinn 21. júni s.l. og var
honum tekið með kostum og kynjum.
hann hafði lagt leið sina um Mad- j
svstur sina Kitty um l>orð og var j var borinn á land i Osló af skipsfjöl, kirkjunnar verður strið og sundrung.
hún stýrimaður um tiina, þvi að Co- , þá tveggja ára að aldri. Ólafur ungi
nor O’Brien hafði þá fengið sjó- j var sannarlegur æfintýraprins. Hann
birtu í augun (sjóblindu, sem ekki var svo hamingjusamur að eignast
er betri en snjóbirta).
Ferðin hafði annars gengið ágæt-
lega og hafði hann aðeins einu sinni
glæsilega ijirót tjd'menn, sækonunga.
fengið slæmt veður á allri leiðinni. j skiðakonunga og sundkonunga. Kon-
Var það hjá Cape Lavin, sem er ^ ungurinn var þá fulltrúi þjóðar sinn-
suðaustanvert á Ástraliu. Báturinn ar og fyrirmynd, fremsti maður henn
hafði altaf verið i frægasta lagi og á J ar að íþróttum og öðrum mannkost-
leiðinni yfir Kyrrahaf fór hann jafnt um.
og þétt 51/2 á vöku. Mjög mun skorta á það nú á dög-
CýBrien kveðst eigi hefði þurft að um, að konungar stefni alment að
vera meira en 18 mánuði á leiðinni,! þessu hámarki mannlegrar fullkomn-
ef hann hefði eigi átt við mestu vand unar i likamsment, jafnt sem and-
ræði að stríða með að afla sér há- ( ans atgervi. Og tæplega myndi Ólafúr
•seta. Af þeirri ástæðu varð hann , Hákonarson hafa orðið sá iþrótta-
að liggja 2 mánuði um kyrt i Mel- 1 og afreksmaður, sem hann nú er
bourae og einn mánuð í Durban. j orðinn á unga aldri, hefði hann alist
1 tipp í öðru landi en Noregi. Þar
vaknaði hann snemma til iþrótta-
áhuga og þjóðmetnaðar. Skorti þar
eigi fyrirmynd, sem sæmd væri í að
fy!gja, þar sem nafni hans var,
Það eru ekki svo slæmar horfur
um landbúnað; en það má búast við
miklu tjóni af vatnavöxtum, flóðum
nytt foðurland, sem að fornu fari var j o. s. frv.. Veikindi verða mikil, og
frægt fyrir hugdjarfa víkinga og margskonar hryllileg glæpaverk verða
framin. Stórkostleg járnbrautar- og
sjóslys, ógurlegar sprengingar og
margir stórir jarðskjálftar.
Af þeim atburðum, sem fram eru
komnir, má nefna, að hann spáir illa
fyrir Ebert ríkisforseta í febúar —
en Ebert dó í þeim mánuði. — í sama
mánuði segir Kronström, að verði
stórkostleg slys á sjó, — og má það
ti’ sanns vegar færa um ísland. Hann
segir og, að í desembermánuði “muni
gerast merkileg tiðindi á íslandi”.
Fornt listavcrk
fanst nýlega í rústum Pompej-borg-
ar. Er það 6 feta hátt bronze-
Kolum brcytt í olíu.
Að undanförnu hafa tilraunir ver-
ið gerðar um það samtímis, bæði í
Englandi og Þýzkalandi, að fá stein-
koluni breytt í steinoliu, og hefir
likneski af Appollo og er talinn a« i ^Rvason. F.r all-langt síðan far-l báðum hepnast það. Að minsta kosti
vera sá merkilegasti gripur, sem fund ; 'ð Vaf að Sf>a ^vl’ tið Þar sem Ólafur
ist hefir i rústum þessarar fornu og
merkilegu borgar. Telja sérfræðing-
ar, að það niuni hafa staðið fyrir
framan inngöngudyr á húsi einhvers
auðugs kaupmanns á dögum Vespas-
ians keisara. En þegar Vesúvíus
gaus, hefir likneskið fallið um koll
í jarðskjálftanum, sem gosinu fylgdi,
og siðan hefir askan lagst sem þétt
krónprins er, myndu Norðm. eignast
“skiðkonung” á ný.. Var það meðan
ólafur gekk á gagnfræða- og menta-
skóla, og vann hann þá mörg verð-
laun á ýmsum skíðamótum. Auk þess
stundaði hann flestar aðrar tegundir'
íþrótta, og var jafnan framarlega i
þykjast Þjóðverjar svo vissir í sinni
sök, að þeir ætla að reisa stóreflis
verksmiðju i þessu skyni hjá Mann-
heim. Bretum hefir tekist að ná um
40% af olíuvökva úr kolunum, og
þykir það gefa góðar vonir um, hver
árangur muni verða.
Olía er miklu hagkvæmara elds-
flokki. Hann er einnig sækonungur j neyti heldur en kol, sérstaklega á
og hefir unnið verðlaun bæði í sundi j skipum, eins og sést á þvi, að öll
ast yfir það og geymt það óskemt |og kapPsi?Iingum- * vor hafði ÓI- ( nýjustu herskip brenna olíu. Hún
afur lokið heræfinganámi og varð | tekur minna rúm en kolin, er mikið
herforingi við herdeild norður í ! þrifalegri, auðveldara að koma henni
Finnmörk. Meðan hann var nyrðra | um borð, og auk þess fara þau skip
fram á þenna dag.
Framfarir fluglistarin nar.
Brezkur flugmaður, F. L. Barn-
ard, hefir nýlega tinnið það þrek-
virki, að frjúga frá London að
morgni dags með póstflutning til
Köln, fara þaðan aftur til London
og ná þar t miðdegismat. og fljúga
svo til Köln og ná í kvöldmat. Vega-
lengdin sem hann flaug, er um 1000
en,skar milur, og fór hann þessar
þrjár ferðir fram og aftur á tæpum
10 stundum. Hefði þessu verið spáð
fyrir nokkrum árum, mundi enginn
maður hafa trúað því. Það skarar
langt fram úr því, sem Jules Verne
datt í hug að gæti komið fyrir.
Barnard er frægur flugmaður. Ár-
ið 1922 vann hann verðlaun þau,
í sumar, kepti hann í sundi við hóp
ungra hermanna, og þar bar hann
milu hraðara, er brenna olíu, heldur
en þau brendi kolum. Ef það kemur
langt af þeim öllum í 1000 stiku nú í ljós, að olía, unnin úr kolum,
sun<h. ! yrði ódýrari heldur en sú olía, sem
Nýskeð (30. júli) var haldið kapp- flutt er langar leiðir að. þá er hér
siglingamót mikið i Stafangri. Sóttu uf sýnilegan hagnað að ræða. F.n
þangað margir frægustu siglingamenn , þó telja Bretar hagnaðinn enn meiri.
Norðurlanda. Einn þeirra var Ólafur j Þeir segjast þá munu geta starfrækt
Hákonarson með seglsnekkju sina j kolanámur, sem nú borgar sig ekki
“Osló” (6 m. R. Klasse). Stýrði Ól- að starfrækja, og margir af þeim
afur sjálfur snekkju sinni, og varð 150 þús. kolamanna, sem nú eru at-
“Osló” sú önnur í röðinni í þeim vinnulausir, geti þá fengið atvinnu.
flokki (6 metra lengd, 22 fermetra J Taka þeir svo djúpt t árinni, að þeir
seglflötur). “Una II.’’ frá Osló varð segja, að ef þessi uppgötvun reynist
örlítið á undan. rétt, þá muni hún valda eigi minni
Ólafur konungsefni hefir átt því fcreytingu í heiminum, heldur en þá
láni að fagna, að alast upp á endur- er mönnum tókst að handsama gufu-
reisnaröld íþróttalífsins í Noregi. — aflið.
Stcersti viti í hcimi.
Á Mont Afrique, sem er skamt frá
Dijon, hafa Frakkar reist hinn ljós-
sterkasta vita, sent til er í heimi. Á
hann að leiðbeina flugmönnum. Vit-
inn er þrílyftur, og ljóstnagn hans er
á móts við 1000 miljón kertaljós. Ti!
santanburðar um það, hvilíkt ljós-
rnagn þetta er, má geta þess, að öll
ljós á einni fermilu á City i London
eru ekki nema á móts við 1,260,000
kertaljós. Þegar bjart er veður, má
sjá ljósið frá vitanum frá Brussel,
Périguex, Dieppe, Arles, Lille, Frank
furt, Milan og Angers, en honum er
ætlað að lýsa 500 ntilur í allar áttir.
Vitiún hefir kostað 1,500,000 franka.
Byrjuðu Frakkar á því árið 1918 að
reisa vitann, en þegar friður var sant
inn, varð nokkurt hlé á, og nú um
hálft annað ár hefir staðið á raf-
straumnum, sem fenginn er frá Dijon.
Viti þessi hefir 17 sinnunt nteira
ljósntagn heldur en sá stærsti viti,
sem til var áður, en það er vitinn hjá
Navesink í Nevv Jersey i Bandaríkj-
unum, en hann hefir 60 miljón kerta
Ijós. Stærsti viti Breta hefir 15
miljón kerta Ijósmagn, og er hann á
Wight-eyju. Stærsti viti Frakka áð-
ur var hinn nafnkunni viti hjá Creach
i Ushant, og hefir hann 30 miljón
kerta Ijós.
Fram að þessu hafa loftsiglinga-
vitar eigi verið á öðrum leiðum en
milli Parisar og Strassburg og Par-
ísar og London, en þeir hafíf ekki
nema 6000 kerta ljósmagn.
(Dagblað.)
-----------x----------
V. Or Grímsey.
i.
Hi>crs virði er cyjan ?
Þorvaldur Thóroddsen reit ágæta
grein um Grimsey (“Ferðabók” hans
I. bindi, bls. 220—253). Hann kom
þangað 1884. Segir sjálfur að lýs-
ing sín snerti aðeins Gl-ímsey á 19.
öld og telur vel fallið, að einhver
skýri frá því, sem síðan hefir gerst’
Hjonum finst heldur lítið til um eyna
og hefi eg þó heyrt marga aðra gera
^n minna úr gögnum hennar og
gæðum.
Þess vegna hefir mér lengi leikið
hugur á þvi að koma til Grimseyjar,
aðgæta heilsufar manan þar og veita
því fulla athygli, hvort eyjan yfirleitt
er byggi'eg. hvort sannara er það
sem eg hefi lesið í fornum sögum,
eða hitt, sem sagt hefir verið í min
eyru.
Eg kom loks til Grímseyjar i sum-
ar, 28. júlídag. Og mér dylst ekki
lengur, að Einar Þveræingur hafði
rétt fyrir sér um verðmæti eyjarinn-
er hann mælti (á Alþingi 1024) :
“-------En um Grímsey er þat at
tala, ef þaðan er enginn hlutr fluttr
til matfanga, sá er þar er, þá má
þar vel fæða her manns.’’
Eg tel engan efa á því, að þúsund
’manns myndu geta lifað góðu lífi í
’ Grímsey, en það var her manns 1024
og þó færri væru.
Um þetta alt, Grimseyjarmál í
heild sinni, ætla eg mér að ræða í
einhverju af timaritum landsins, áð-
ur en langt um líður.
Hér ætla eg litillega að minnast á
heilbrigðismá! Grímseyinga.
II.
Um mannfjölda.
Nú sem stendur eru 15 býli í
Grímsey. í árslok 1924 vo'ru þar 113
manns.
Um fólksfjölda á fyrri öldum vit-
um við ekkert. Til eru munnmæli
um það, að fyrrum hafi verið 50 býli
á eynni. - Og enn 'í dag vita menn
þar af eyðibýluni, milli 10 og 20.
Það vitum við að Guðmundur bisk-
up Arason flúði til Grimseyjar 1222
með 100 manns i eftirdragi. Sat hann
þar um stund og er ekki getið um
neinn bjargarskort. Það vitum við
og, að í móðuharðindunum náði
reykjarmóðan til Grímseyjar og drap
þar búpening manna, likt og annars-
staðar. Engu að síður er mælt, að
þá hafi 300 mans flúið úr landi til
Grímseyjar og eyjarskeggjar bjargað
þeim öllum úr hungurgreipum. Þess
er hvergi getið, að menn hafi fallið
úr harðrétti í Grimsey. Þar eru niarg
ar matarholurnar og flestar lítt not-
aðar enn í dag.
Um fólkstalið í Grírnsey er þetta
víst:
1801, 54 íbúar; 1840, 66; 1850,*
99 manns, en 1912 ekki nema 78.
1910, 101 og 1925, 113.
Fólksfjöldinn hefir verið mjög
hvikull. Burtflutningur fólks veldur
þar mestu. Árið 1911 voru þar
99 manns, en 1912 ekki nema 78.
26 manns höfðu þá fluzt til lands, en
fáir komið í staðinn; óttuðust menn
þá að eyjan ætlaði að eyðast. En
svo bættist fólk í skarðið, og 1914
var fólkstalið 102.
III.
Um barnadauða í Grímscy.
V.
Um bcrklaveiki.
Berklaveikin virðist ekki hafa náð
fótfestu í Grímsey. Hins vegar komst
] eg að því, að þrjár tingar manneskj-
I ur, sem íarið höfðu úr eynni itl dval-
j ar á landi, höt’ðu fengið berkla —
smitast þar (?). Var tveim batnað
og komnir heiin, en einn ókominn. Eg
sá þar allmörg börn, en ekkert með
vott um berkla. Eg spurði um kryp-
linga, var sagt frá einni stúlku, skoð-
aði hana, en • það voru ekki afleið-
ingar af berklum, heldur ljótar meni-
ar ejtir beinkröm.
Barnadauðinn hefir verið ægilega
mikill. Skal eg strax geta þess, að
eg hefi fróðleik minn og flest ann-
að viðvikjandi sóttarfari og mann-
dauða frá séra Matthíasi Eggertssyni
glöggum nianni og greinargóðum. —
Hann tjáði mér (eftir kirkjubókum'
að frá 1817 til 1900 hefði annaðhvert
barn dáið á 1. ári, þeirra sem lifandi
fæddust. Þetta hefir stórum lagast.
Árin 1915 til 1924 (bæði árin nieð-
talin) fæddust samtals 38 börn lif-!
andi, og á satna tíma dóu ekki nema i
4 börn á fyrsta ári — hlutfallslega 1
svipað og annarsstaðar á landinu.
Hvað olli þessum gífurlega barna- I
dauða á 19. öldinni? Mér er ljóst,
að þar er aðallega um tvær ólíkar or-
sakir að ræða: ginklofa og mjólkur-
leysi.
Ginklofinn (stífkrampi í nýfæddum
börnum) var víða skæður á öldinni
sem leið. Um langt skeið var hann
ógurleg plága i Vestmannaeyjum, en
það er bert, að Grímseyinga hefir
hann leikið harðast. 1896 dóu 6
börn úr ginklofa. Síðan um aldamót
hefir veikin verið fátiðari, en er þó
alls ekki útdauð. 1904 dóu t. d.
5 börn úr ginklofa. 1905—1914 dóu
samtals 4 börn úr ginklofa og 1915
—1924 dóu enn 4.
Stifkrampasóttkveikjurnar lifa í
jarðveginum. Þær geta á ýmsan hátt
borist i sár á mönnurn, þar á nteðal i
naflasár hvitvoðunga. Og ef þang-
að er komið, getur ljósmóðirin borið
sýklana með sér af einu heimili á
annað, frá .einu barni til annars. Hér
veltur alt á því að hirða naflasárin
vel og vandlega. Nú er komin ný
ljósmóðir í Grímsey. Henni ætla eg
að útrýma ginklofanum. Það á að
takast.
Þá er að minnast á mjólkurskort-
inn. — Kúahaldið hefir gengið
skrykkjótt þar í sveit. Og eg ætla
mér að fullyrða, að það er ekki
eynni að kenna, heldur eyjarskeggj-
um. Sagt er að á öndverðri 18. öld-
iuni hafi verið 24 kýr í Grimsey.
1776 voru ekki nema 3 eftir. Á 19.
öldinni var þar oft kýrlaust árum
saman. Mér var sögð þessi saga í
Grimsey: 1857 á Jón landlæknir
Hjaltalín að hafa gengist fyrir því,
að Grimseyingum væru sendar 2 kýr.
Er mælt að þar hafi siðan verið kúa-
hald unr stund, en svo farið út um
'þúfur, af því að eyjarskeggjar gátu
ekki komið sér saiv.an um þarfanaut-
ið. Og víst sé eg á gömlum land-
hagsskýrslum, að árið 1854 voru eng
ir gripir i eynni. Um árin 1855—
58 finn eg ekkert. En árin 1859 til
1863 eru 3 til 5 nautgripir taldir i
Grimsey. Árin 1864 til 71 er þar
enginn nautgripur. Eg hefi ekki enn
aðgætt árin þar á eftir. En þegar sr.
Matthias kom til Grímseyjar 1895,
hafði hann með sér eina kú, og var
þá engin fyrir. Síðan hefir ekki ver
ið kýrlaust nema 1904. Og nú er
svo komið að þar eru 15 nautgripir
(sumarið 1925). Það má nærri geta,
að þetta mjólkurleysi hefir verið
bagalegt fyrir heilsu manna., ekki sizt
barnanna.
IV.
Um hundahald og sullaveiki.
Þar í Grímsey hefir verið mjög lít-
ið um hundahald siðan um aldamót.
Oftast enginn hundur, stundum 1 eða
2 i bili. 1 vetur voru þar 2 hundar,
en voru báðir drepnir í vor. Engu
að síður er sullaveiki í fé mjög al-
geng. Þar eru þessi árin 5—600
fjár. Og mjög glöggur maður, Stein-
ólfur Eyjólfsson Geirdal (hann er
4. maður í beinan karlleg frá Bjarna
landlækni Pálssyni) sagði mér, að
sullir fyndust i meira en helmingi af
sláturfé, í lungum, lifur og nitju.
Höfuðsótt kvað hann fátíða. Prestur
kvaðst i 30 ár aldrei hafa orðið var
við eða fengið vitneskju um sulla-
veiki í mönnum.
VI.
Um farsóttir o. fl.
Taugaveiki hefir aldrei gengið í
Grimsey i tíð séra Matthíasar (síð-
ari 1895). Barnaveiki kom þar 1908
og dóu 3 stálpuð börn. Mislingarnir
komust ekki til Grímseyjar 1882 né
heldur 1907, en 1916 komu þeir, þó
ekki nema á eitt heinrili, og dó eng-
inn. Skarlatssótt barst þangað 1923,
en olli engum manndauða. Kighósti
gekk þar 1898 og 1920. Dóu 3 stálp-
uð börn í seinna skiftið, en enginn í
fyrra skiftið.
Síðan 1895 hefir ein kona dáið af
barnsförum. Náðist þó til Iæknis,
og það í tima, skildist mér.
Skyrbjúgur var mjög tíður áður
meir, en hefir nú ekki sést í 15 ár.
Druknað hefir enginn i 30 ár, en
einn maður farist í bjargi.
VII.
Niðurlag.
Það er ógerlegt að lýsa Grímsey,
landi og lýð i lítilli blaðagrein.
Eg hefi hér farið á handahlaupum.
En það er ásetningur minn, eins og
eg gat um í fyrstu, að gera síðar
nána grein fyrir áliti minu á eynni.
Það þótti mikið varið í Vestmanna-
' eyjar fyrir einum mannsaldri. Nú
eru þær taldar ein stærsta gullkista
þjóðarinnar.
Grimsey er gullkasta, Það mun
sannast, þótt siðar verði.
31. ágúst 1925.
G. B.
—ísafold.
Ferð til Snæfells.
| Það hafði verið ráðgert i mörg árr
j að fara inn i óbvgðir og að minsta
j kosti upp á Snæfell, en hafði altaf
J farist fyrir, mest vegna vondrar
j veðráttu austan lands þessi sumur,
; þar til nú í sumar er tiðin hefir
j verið óvenjulega góð, að við létunr
; verða alvöru af þessari ráðagerð. Við
| lögðum af stað héðan af Seyðisfirði
j á mánudagskvöld þann 20. júlí, þrir
félagar, Þorsteinn Gislason, Emil
! Jónasson og Benedikt Jónasson, sem
i leið liggur yfir Fjarðarheiði til Eg-
; i’sstaða, þar sem fjórði þátttakandimr
Sveinn Jónsson bættist við í hóp-
inn. Frá Egilsstöðum fórum við
daginn eftir kl. 11,30 að morgni,
yfir Lagarbrú, upp Fell með smá-
í hvíldum, þar til við komum að Arn-
I heiðarstöðum, þar sem við nutum um
stund ge^trjsni Sölva VigftV^-onar,
hreppstjóra þeirra Fljótsdælinganna.
Sölvi h.afði klifið Snæfell árið 1880,
ásamt Þorvaldi lækni Kerúlf, Gutt-
ormi Vigfússyni i Geitagerði, Bald-
vin Jóhannssyni hreppstjóra r
Stakakhlíð, Brynjólfi Þórarinssyni á
Valþjófsstað o. fl., og gaf hann okk-
ur margar góðar upplýsingar um ferð
ina. Þeir höfðu haft hæðarmælir
með upp á fellið, og féll hann eðli-
lega eftir því sem ofar kom, en bil-
aði svo eitthvað, er þeir komu niður
aftur, svo þeir vildu ekki fullyrða
neitt um hæð fjallsins, en höfðu þó
grun um að það myndi vera nokkrr
hærra en sagt hefði verið áður, eiv
það var mæling Björns Gttnnlaugs-
sonar, sem vera átti 5808 fet. Ann-
ars mun leika mikill vafi á hæð Snæ-
fells. Þorvaldur Thoroddsen hitti
það vist aldrei þokulaust á ferðum
sínum og fór aldrei upp á það, en
tekur upp í ferðabók ;ína gömlu
mælinguna (II. b., bls. 278'. Daniel
Brutin höfuðsmaður getur heldur
eigi um hæð Snæfells á ferðum sin-
um. hefir eflaust eigi getað mælt það,
úr því engin hæð er sett við það á
landkorti því, er hann gaf út, þar
sem annars er getið um hæð fjölda
annara fjalla á landinu, — en að
þessu skal vikið nánar síðar.