Heimskringla - 06.01.1926, Side 5

WINNIPEG 6. JANUAR 1926.
HEIMSKRINGLA
5. BLAÐSÍÐA.
ÞJER SEM NOTIÐ
TIMBUR
K A U P I Ð A F
The Empire Sash and Door
COMPANY LIMITED
Birgðir: Henry Ave. East. Phone A 6356
Skrifstofa: 5. Gólfi, Bank of Hamilton
VERÐ GÆÐI ÁNÆGJA.
inga 300,000 menn og Frakka ekki
færri. Af 19,500 fermílum af Frakk-
3andi, sem ÞjótSverjar þá héldu, tóku
samherjar í þessu áhlaupi 8J4 fer-
mílu. Hann ber það fram, aS bæði
stjórnirna.r og herrátSiíS hafi vitað að
þetta var tilgangslaust, nema hvað á-
starulið heimafyrir krafðist stór-
tekta. Sama mxetti kanske segja um
Somme-bardagann 1916. H. G. Wells
segir (sbr. “The Outline of History”)
a® brezkir herforingjar hafi sóað
fleiri mannslífum fyrsta daginn af
þessu áhlaupi, en h^fi farist í allri
frönsku stjórnarbyltingunni.
¥ ¥ ¥ 1
Svo átakanlegt sem þetta er, þá er
ekki síður grátlegt að hugsa til þess,
ve óhöndulega tókst þar sem búast
mátti við verulegum árangri. Hvergi
var þetta augljósara en í áhlaupunum
á Hellusundin (Dardanelles). Hvað
eftir annaS lá Englendum og Frökk-
v um leiSin opin til MiklagarSs, meS
öllu því, sem aSgangur aS Svartahaf
inu fól í sér. Ekkert var þýSingar-
meira en aS ná sambandi viS Rússa,
sem börSust vopnalitlir og liSu stór-
tjón þess vegna. HefSi leiSin opn-
ast, er þaS sennilegast, aS stríSiS
hefði orSiS árinu styttra, og miljón-
ir manna haldiS lífi, sem síSar aS
velli lögSust. Tyrkir hefSu aS
miklu leyti verig úr sögunni; Búlg-
aría, Grikkland, Rúmenía og Svart-
fellingar — hefSu öll lagt leiSir sín-
ar meS samherjum. Partur af Aust-
urríki hefSi kanske slitiS sambandi.
En ekkert af þessu gat orSiS, þó
aS bæSi Tyrkir og ÞjóSverjar byggj
ust fyllilega viS því. Enda stóð lít-
ið í veginum, nema áræðisleysi flota-
ráSsins og foringjanna. Gallipoli-
sundiS og skagann matti kaupa lágu
verði á sínum tíma, þó aS áSur en
yfir lyki kostaSi herferSin 150,000
mannslíf og nokkur skip — aS árang-
urslausu.
¥ ¥ ¥ *
Flotanum einum var auSgert aS
hrjótast í igegnum sundin (sbr. bók
Liman von Sanders, þýzka yfirhers-
höfSingjans fyrir liSi Tyrkja). Verk
flotans hefSi þó veriS mikiS auSveW-
ara, hefSi herinn tekiS skagann og
stýrt skothríðinni, auk þess aS varna
virkjunum matar og skotfæra. En
af því aS ekkert varS gert í tíma,
fyrir ósamkomulagi heimafyrir, komu
Tyrkir sér svo fyrir, aS á endanum
reyndist ómögulegt aS hrekja þá í
hurtu. Þó hefSi þetta vel mátt tak-
ast í byrjun, nema fyrir óbilgirni og
ufstæki Rússa, sem þverneituðu aS
Grikkir fengju að 'leggja her til, þeg
ar þaS bauSst. Rússar vildu ekki
fyrir nokkurn mun a.S Konstantin
Grikkjakonungur næSi fyrstur til
áfiklagarðs.
Einn góðviðrisdag lentu Englending
ar 20,000 mönnum á skaganum (viS
Suvla Bay) mótspyrnulaust. StóS þá
milli þeirra og takmarksins1 mikla
1800 illa búnir Tyrkir, en aSalherinn
1 tveggja dagleiða fjarlægS. Þessi
hrezki her, sem ve'l hefSi mátt kom-
ast aS þvi marki, sem aS var stefnt,
sólaði sig viS böS og leiki á strönd-
inni í 48 klukkustundir. Þegar loks
var brugðiS viS, var alt um seinan.
Ló komst nokkur hluti hersins upp
þangaS, sem á öllu reiS aS komast,
en hann var ekki fyr kominn upp
en aS flotinn lét stórskotin dynja, og
mátti hann því ekki haldast þar viS.
Gg hvernig sem reynt va.r, náðist
hæðin aldrei aftur.
¥ ¥ ¥
Og á þessa leiS var stríSiS sótt,
°g unniS. Hvert glappaskotið, öðru
hróplegra, r.ak annaS. ViS skamm-
hygnina og meSalmenskuna bættist
svo öfundsýkin, tortrygnin og ósam-
homulagig milli þjóðanna, sem loks
ætlaði ollu aS koma fyrir kattarnef.
^lenn hefir kanske furSaS á því, aS
sv° dugleg þjóS sem Bandaríkin
skyldu liggja á liSi sínu, aS miklu
leyti, frá þvi aS þau sögðu striS á
hendur, í april 1917, þangaS til seint
Um sumariS (í september) 1918. Þeir
sem forvitnir eru aS vita sannleikann
í því máli, ættu aS lesa “The Inside
Story of the A. E. F.”, eftir George
Pottullo, sem er algerlega ábyggileg
skýrsla um fundi herráðsins, bæði
áSur og eftir aS Foch tók viS völd-
um. Bandaríkin kröfSust þess, aS
fá aS nota sinn her sem sérstaka
deild (separate unit), en til slíks
voru Frakkar og Englendingar ó-
fáanlegir, og vildu skifta bandarísk-
um herdeildum og sameina þær
enska og franska hernum. Og þar viS
sat, og sæti Hklega enn, nema, fyrir
hættuna ógurlegu, sem dundi yfir í
marzmánuSi 1918. Þó fékk Banda-
rikjaherinn aldrei fyllilega aS njóta
sin, fyr en við St. Mihiel, i septem-
ber. Og nokkuS kemur þaS kynlega
fyrir sjónir nú, aS þjóSirna.r skyldu
þurfa aS “ragast” um sæmilega leigu
fyrir skotgrafirnar á velli)
* ¥ ¥
Saga striðsins, þegar öllu er á botn
hvolft, er ekki þess eðlis, aS hún
auki traust eða. ást til valdhafanna.
Um hreysti og þol liSsmannanna' er
engum blöSum ag fletta; en oft mátti
iitlu muna, aS þetta dygði ekki til,
þegar alt var i handaskolum hjá
þeim, sem ráðin lögSu. Og ótvírætt
er þaS, ef telja má álit Winston
Churchill fullgilt, aS þaS eina, sepi"
bjargaði bandaþjóSunum og heim-
inum frá sigri ÞjóSverja, va.r ger-
ræði þýzka herráSsins sjálfs — í
þvi: fyrst, aS leggja leiS sina í gegn
um Belgíu, í staS þess aS biSa árás-
ar frá Frökkum; og í öðru lagi, aS
æsa Bandaríkin til beintiar þátttöku
meS neSansjávarhernaðinum. Nema
fyrir þetta tvent er þaS sennilegast,
aS þeir hefSu aldrei orSiS yfirunnir.
----------x----------
Hugrúnar til Þ. Þ. Þ.
Haf ekki afkomuna mikla, en
myndarbrag á öllu.
2. Lát oss ekki koma í hug, aS
“Saga” sé óvönduS (í sér, t. d.
þjófur eSa lygari).
3. Lát oss vinnast tími til aS minn-
ast á- hiS þarfa og snja.Ha í “Sögu”.
4. Lát persónur allar halda sér vel
(í hornin á heimskunni og skottiS á
ihaldsseminni). Og inunu þær taka
laun sin fyrir þá lífsstefnu.
5. Nota ekki orSatiltæki ('eða orSa-
uppátæki) íslenzkrar alþýðu. Menta
menn Islands gera sér alþýSumáliS
aS góSu; en þaS verður létt á metun-
um hjá aSalritstjórum.
6. Hafir þú ort eitt gott kvæði, og
yrkir þú annaS, þá ber þessi tvö
kvæði saman, og sé þaS síðara lak-
ara því fyrra, skaltu brenna það á
báli. Alt verður aS vera bezt.
7. Legg höfuS á bringu og veltu
vöngum, áður en “aðal” púnktarnir
fara frá þér!
8. Gleym öllu umstangi Vestur-Is-
lendinga, bæði t Transcona- og kirkju
málurn.
9. Ber ekkert fram af sársauka
þinnar eigin-sálar út af trúarlegu á-
standi samlanda þinna.
10. Gæt þess vel, hverjar hugmynd-
ir þínar eru, áSur en þær eru sett-
ar fram (gerast framsettai'?).
Vinsamlegast.
J. P. Pálsson.
----------x----------
Sameiningarefnið.
Þaö lítur svo út sem athugasemd^
mina.r í Hkr. 2. des. s.l., viö grein
héraSslæknis Steingr. Matthiassonar,
‘1Frá heimllisháttum Vestur-ilslend-
inga”, hafi orðið ýmsum hér hneyksl
unarhella. Pennar fjúka. á loft og
hver ritgarpurinn eftir annan þeysir
fram á vígvöllinn.
'Tveir hafa. þegar lielt yfir mig úr
skálunt reiði sinnar. Séra Rögnv.
Pétursson í Hkr. 16. des, og ein-
hver Lárus Guömundsson í Lögbergi
16. des., háaldraður maSttr, eftir því
sem hann sjálfur segir.. Hann end-
ar með aS skora mig á hólm, og er
auðsjáanlega hinn mesti fjör- og
bardagamaður. “Berig mig í slark-
ið,” er haft eftir karli, sem lagstur
var í kör.
AS undanskildum þeim hluta grein-
ar L. G., þar sem hann lýsir aístöðu
sinni til Islands, og gerir nokkurs-
konar góSgerða-reikningsskil milli
Austur- og Vestur-lslendfnga, — sem
mér hvorttveggja. þóttf fjarska fróð-
legt aS lesa, og tel heppilegt aS hann
skyldi fá tækifæri til aS koma á prent
— eru þessar tvær greinar nauSalík-
ar hvor annari, og má heita aS höf-
undarnir séu svo hjartanlega. sam-
radda og sammála, aS engu muni
nema oröalagi.
Get eg þvi, mér til hægðarauka,
svaraS þeim báöum í senn, en vona,
að gamli maöurinn þykkist ekki viS
mig, þó eg haldi mér aS grein sr.
R. P. Hún er skipulegar skrifuS,
og ekki eins lopaleg átöku og hin.
ASeins skal eg benda L. G. á, aS
þaS er misskilningur hjá honum, aS
eg sé aS tala um uppástungu úr ein-
hvérri grein eftir Stgr. M. í ÞjóS-
ræknisriti Vestur-Islendmga frá 1923.
Eg er a.S tala um uppástungu hans
í Lögbergi 23. okt. 1925. Og eg get
ómögulega veriS L. G. sammála um,
aS frekar beri aS álita þaS skoðun
manna, er þeir hafa sagt fyrir
tveimur árum, en þaS, sem þeir segja
í dag. —
Séra R. P. byrjar mál sitt meS þvi
aS lýsa vanþóknun sinni á rithætti
mínum. KveSur hann latínuskotinn
og fullann af loddarayrSum. Til þess
aS vera viss um, aS latirian í grein
minni ekki fari fram hjá fljótfærn-
um lesendum, tekur hann upp eftir
mér, — aS visu bæSi á röngum staS
og í röngu sambandi — einustu 2 —
tv° — oröin, er þar fyrirfinnast. Eg
þori að fullyrSa, a.S fjölmargir ó-
sjálfrátt nota og flestir skilja bæöi
þessi orS, og get eg því ekki gengiS
inn í sjálfan mig af blygSun fyrir
ag hafa tekiö þau mér í munn. AS
þau fara svo í taugarna.r á séra R. P.
get eg mér til aS stafi af leifum af
gamalli vanþóknan, er prestar og
lærSir menn höföu á aS sa.uðsvartur
almúginn tæki sér á tungu þann lær-
dóm, er þeir einir svo lengi sátu aS.
En höf. huggar sig viS, aS eg hafi
hér tjaldaS mestöllu er til var, og
getur hann þar rétt til:
“Látínan er list mæt
“lögsnar BöSvar.
“I henni eg kann
ekki pa.r, BöSvar.”
Svo eg^et lofaS aS láta mig ekki
henda þá goðgá i annað sinn.
En það er því miöur meira en eg
get aS svo stöddu lofaS um “loddara-
yrðin”. Eg skil nefnilega ekki gerla,
viS hvaS presturinn á með þeim. Svo
mikig skil eg þó, a.S þaS er eitthvaS
fjarska ljótt. En þaS er mér vist
svo samgróiö, eins og skammirnar
skrattanum, aS eg kem ekki sjálfur
auga á, og er Ieitt til aS vita, en ilt
viS aS gera. —
Þá segir sr. R. P. a.S grein min sé
mannskemmingar og ósvífin persónu-
leg árás á Stgr. Matth. Þessu verS
eg ákveSið og algerlega aS mótmæla.
Eg geröi aS umtalsefni vissa teg-
und ritverka Stgr. M. yfirleitt, og
umrædda Lögbergsgrein hans sér-
staklega, og lastaði hvorttveggja. En
enginn sanngjarn og heiöarlegur
lesandi getur fundið þar nokkur
hnjóðsyrði í garS Stgr. M. persónu-
lega. Til þess aS taka af skariS, fer
eg, meira aS segja, ma.klegum lofs-
yrSum um hann sem mann og lækni.
— AnnaS mál er þaS, aS ýmsum get-
ur þótt greinin haröorS, og sumum
um of, en þó áreiðanlega ekki skör
framar en margar a.Srar blaSagrein-
ar, sem jafnaðarlega eru lesnar
hneykslislaust i vestur sem austur-
íslenzku blöSunum.
Hitt get eg svo vel skiliö, og hefi
víst mátt vænta, aS friösömum og
hógværum presti standi stuggur a.f
öllum ritdeilum, og get eg aS þvi leyti
skiliö ýnmgust sr. R. P. á grein
minni. Þó finst mér, eftir þessu
svari hans, aS ekki muni örvænt um,
að hann eigi eftir aS komast yfir
mesta hryllinginn. Og skyldi jafn-
vel ekki furða, þótt svipaS færi þar
og sumstaðar í fornsögunum, er
menn, sem aldrei höföu mannsblóð
séS, urðu hinir ótrauðustu bardaga-
menn eftir fyrsta vigiS.
Nú tilfærir höf. atriði, er eg fari
rangt meS 5 grein Stgr. M. AnnaS
þaS, að eg “gefj í skyn, aö TúS^.a.Ss-
dæknirinn sé aS bera saman heimils-
háttu Islendinga eystra og vestra, og
hitt, aS eg telji hann vera aS lýsa
heimaþjóSinni yfirleitt Hvort-
tveggja er þetta heldur vandræSa-
legt og smásmuglegt, “ok myndi eigi
út leitat viðfanga, ef gnógt væri
inni”. En það versta viS þaS er, aS
hvorugt stendur í grein minni, og
eru því vindhögg, sem ekki þurfa
svars. —
Sr. R. P. minnist á nýútkomna
grein eftir próf. GuSm. Hannesson,
er “Landhreinsun” heitir, í Almanaki
Þjóövinafélagsins, og ætlar, meS því
aS reka mig á stampinn, og sýna
fram á, aS eg hljóti aS viröa aS vett-
ugi alla íslenzka hreinlætis-umbóta-
menn, og gera gys aö starfsemi
þeirra. En honum hefir hér brugð-
ist bogalistin; því i staðinn fyrir aö
klekja á mér, hefir hann hér óvilj -
andi brugöið upp skýru 'ljósi yfir
þann mikla mismun, sem er á milli
virkilegrar hreinlætisstarfsemí, og
óþrifahugvekju Stgr. M. í umræddri
Lögbergsgrein. Allir sjá muninn.
Annar semur og birtir í því ritinu,
sem kalla má einn af nauSsynjagrip-
um islenzks heimilis, hvatningarorð
og leiðbeiningar, um útrýmingu ó-
þrifa, hvar og hvenær sem finnast.
Leitast viö aö stemma á aS ósi. Tal-
ar svo ag segja viS óþrifin sjálf.
Hinn “fær sér efni til”, eins og sr.
R. P. orSar þaS, í blaöagrein um
heimilisháttu Vestur-íslendinga, að
tala um og lýsa í einlægum frásagn-
artón, verstu fátæktar- og sóöabæl-
um Islands. (AS samhenginu til
minnir þetta “hliöarhopp” héraðs-
læknisins mig helzt á þegar-Pelissier
í HeljarslóSarorrustu var að mæla
fyrir minnum Eugeníu keisarafrúar,
og stökk í miðri ræSunni yfir í a.S
tala um hinn mikla fjárkláSa, sem
grasseraöi á Islandi.)
— Alt fram aS þessu skyldi maöur
ætla, aS tilgangur sr. R. P. meS grein
sinni, væri sá einn, aS halda uppi
vörnum fyrir Stgr. ^l. En hér rek
eg mig loks á tvær alvarlegar ásak-
anir mér á hendur, sem mér viröast
benda til, hvar fiskur liggi undir
steini.
Önnur er sú, aS mér ofbjóöi þrifn-
aSurinn hér, og eg telji Stgr. M. fara
“blygSunarla.usum lofsyröum” um
heimilisþægindi efnaöra Vestur-Is-
lendinga.
Til þess aS sýna sem mesta sann-
girni aS auöiö er, skal eg gera ráS
fyrir aS séra R. P. virkilega meini
þetta, þó nærri höggvi, aS hverjum
þeim sé óbeinlínis brugSiS um vits-
munaskort, sem slikur misskilningur
er ætlaSur. Hverjum manni hlýtur
aS vera augljóst, aS þaS eina, sem eg
á við í þessu sambandi, er ag henda
gaman aS þessum kafla Stgr. M.,
vegna þess aö eg álít flest af því,
sem hann telur upp, sjálfsagt og al-
kunnugt á sæmilega efnuöum heim-
ilum, ekki eingöngu hér, heldur hvar
sem er, og því of fáfengilegt til frá-
sagnar, þar sem urn svo margt annaö
mikilvægara mátti ræSa. —
AnnaS eSa meira getur enginn úf
úr oröum minum lesiS, sem eg vona
aS sr. R. P. sannfærist um. —
Þá viröist loks “Climax” greinar-
innar koma, þar sem höf. færir til
betra, máls, meö eftirfarandi prýöi-
legum orSum, álit og ummæli í Vest-
ur-Islendinga garS:
“Vestur-lslendinga á aS aumkva,
ef ckki blátt áfram skamma, en
sist af öllu geta þess að þeir Jtafi
reynst hér menn. ÞaS á aS segja,
aS þeir standi ckki upp úr forinni—
livorki hinni andlegu cSa hinni
votu. ÞaS á aS segja, aS þeir
hafi afmannast og orSiS aS engu.
Það cr vitnisburðurinn valdi.’ (Let-
urbreyting hér).
Nú keyrir um þvert bak! Hvern-
ig í ósköpunum getur maöurinn fund
ið þessurn orSum sjnum staS? Mis-
skilningur er hér óhugsanlegur. Hér
er ekki nema tvennu til aö dreifa:
AnnaShvort er sr. R. P. oröinn svo
taugaskekinn og viökvæmur, af aS
skima eftir árásum áVestur-Islend-
inga, aS hann sér drauga viö ljósan
dag, og verSur þá ekki mikið úr
þjóðsæmdaræsingu minni, sem hann
lætur serm sér ofbjóöi. Eöa þá, að
hann er meö vitandi vilja aö reyna
aS gera mig tortryggilegan í almenn-
ings augum, nteS þvt aö 'leggja mér
þessi orS i ntunn, og verður þaö þá
aö teljast hfh megnasta óráövendni
í rithætti, og sízt samboöiS kenni-
manni og andlegum leiðtoga- —•
Fleira held eg aö sé ekki í grein
*
<
I
A
n
I
The Quaint Old Cap.
I take an olden -casket
Of quaintly-carven wood,
It breathes a subtile odor
Of something very good.
Its little, homely treasures weave
a tender, dreamy mood.
An olden cap I find there
Of quaintly odd design,
As soft as silky lamb’s wool,
and workmanship so fine —
It wakes a quiver in my breast,
It seems so strangely mine!
A cylinder of silver
All ornamented with
The lettered name of one who was
More dear than kin or kith;
And tracings of a lovely dream
Dreamed by some silversmith.
A rich design of beauty
As spacings will allow,
AIl vines and leaves and flowers
Like pedalled stars, — I trow
They’re tracings of that lovely thing
We call the “Baldurs-brá”.
(And pictures come before me -
Of mountains, hills and vales;
Of streams and rivers leaping
To seas with countless sails;
And youths and maidens tending sheep
On heights above the dales.)
This cylinder of silver
A silken tassel holds,
A modest air pervading
Its dainty, downy folds;
A fitting thing to touch the cheeks
Of fine, Icelandic molds.
¥ ¥ ¥
I close the olden casket
Wherein the quaint cap lies.
The wraith of reminiscence
Grows indistinct and dies.
And folded are the wings of dream.
But mist is in my eyes.
Qiristopher Johnston.
i

sr. R. P., er grein minni viSkemur.
Eg sé ekki ástæðu til aS minnast á
velvildarorðin til mín persónulega,
sem hann kryddar mál sitt meS. —
Hann gerir mig meöal annars áö
hundi, — já, gott ef ekki dauðum
hundi, en þó er sú málsgrein svo tor-
ráöin, aS verið getur aö eg haldi lífi.
— Sr. R. P. er einhversstaðar í
grein sinni aS tala um, aS misjöfn sé
menning og nenning manna. Eg er á
sama máli. —
— AS síöustu skal eg nota tæki-
færiö til aS geta þess hér, aö sam-
kvæmt yfirlýsingu ritstjóra Lögbergs
er umrædd grein Stgr. M. tekin upp
úr kvennablaSínu “Hlín”, en ekki
send Lögbergi til birtingar af höf.
sjálfum. Falla þvi aS sjálfsögðu
niöur, og eru afturtekin ummæli
þau, er aö því lúta í grein minni.
Má ritstjórinn sjálfum sér um kenna,
þar sem greinin er meS öllu ómerkt,
aS eg ekki strax galt heiður þeim
sem heiöur ber. (Ritstj. er aS tala
urti “aSdróttun” í þess«r sa.mbandi,
en það ber víst ba.ra að skilja sem
fyndni.)
En þeim félögum, sr. R. P. og L.
G. hefir hér bæzt viö þriðji sam-
herjinn, þar sem er ritstjóri Lög-
pergs. ÞaS mun taliö meS nýung-
«m hér vestra, aS sjá þessa þrjá
menn á eitt sátta, og væri gleöilegt,
ef héldist. En út af sameiningarefn-
inu dettur mér i hug sagan af hon-
um Óla Magedon. Öli Magedon er
fábjáni heima í Reykjavík, sem gár-
ungarnir skemta sér viS aS klæða upp
í aflóga skra.utföt, hengja á blikk-
medalíur, og yfir höfuS gera sein
allra ankannalegastan.
Eitt sinn lá amerískt skemtiskip á
Reykjavíkurhöfn, og farþegar voru
í landi aö skoSa bæinn. Einhver
“globetrotter” uppgötvaöi óla, fór
með hann ofan á brvggju, og þar
stóS Öli mestan hluta dagsins frammi
fyrir myndavélum. Hann lifði senni-
legast einhvern sinn dýrölegasta dag,
en mörgum, sem framhjá gekk, flaug
fyrir hugskotssjónir, þegar fólkið
færi aS sýna vinum sínutn ferða-
endurminniíigarnar, og kæmi aS
myndinni af honum Óla: “Sko,
svona eru Islendingar.”
ÞaS skín út úr grein sr. R. P., aS
hann er á sama ntáli og ritstjóri Lög
bergs og L. G., aS þaS sé réttmœtt
og heþpilegt, aS birta slíkar greinar,
sem Lögbergsgrein héraSslæknis
Stgr. M. í blöSum hér vestra.
Þeir vilja allir, þremenningarnir,
halda myndinni a.f honum óla sem
hæst á lofti.
Mig langar til aS eyöileggja hana,
hvar og hvenær sem eg sé 'hana.
Aust-vestan.
---------x-----------
Hveitisamlagið.
Einn a.f stórkostum samlagssölunnar
er borgunaraðferðin. Með gamla fyrir
komulaginu áskotnaSist bóndanum fé
einu sinni á ári. ÞaS var þegar hann
seldi uppskeru sína. Vitanlega gátu
sumir bændur fengiö lán til aS mæta.
brýnustu þörfunum, ef á þurfti aS
halda, en þá voru þeir venjulega neydd
ir til aS borga gríöarháa vexti. Flestir
bændur voru neyddir til aS selja korn
sitt strax og þreskt var, til þess aö
borga hanka- og önnur lán og skuldir.
Af þessu leiddi aS korn hrúgaSist á
markaöinn á þessum tima árs og verð-
iö lækkaði þess vegna svo aS bórfdinn
fíkk oft sáralítiö fyrir vinnu sína.
Borgunarfyrirkomulagi samlagsins
e/ þannig háttaS, aö bóndinn fær rif
| lega fyrstu borgun, þegar hann af-
hendir samlaginu korn sitt, sem
venjulegá nægir fyrir brýnustu þörf-
unum í bili. Síðat, venjulega á vor-
in, fær hann aðra borgun, sem kem-
ur sér vel um sáningartímann. Enn
seinna fær hann frekari borganir, unz
öHu, sent salan gefur í aSra hönd,
hefir veriS útbýtt. I fyrra t. d var
fyrsta orgunin $1.00, miðaS viS No.
1 Northern hveiti í Fort William.
Ör.nur borgun, 35c, kom um vorið,
þriöja borgun, 20c síSla sumars, og
síöásta borgun, llc, um haustið.
ÞaS er altnent viöurkent, ItæSi, af
bænduntttn sjálfum, bankastjórum og
kaupmönnum, aS samlags borgunar-
aðferðin gerir bændunum mikiS auð-
veldara aS fleyta búskapnum. Vafa-
Iaust er þessi viöurkenning og skipu-
legra verö á hveiti, aöalorsakimar
fyrir hinni feikna meölimafjölgun, er
'hefir oröiS á síöasta ári.
Lesendttr eru ámintir um aö þeim
stendur til boöa að senda Heims-
kringlu hvaða fyrirspurnir sem þeim
þóknast samlaginu viðvíkjandi.