Heimskringla - 10.03.1926, Side 1

Vel launuðjvinna.
Vér viljum fá 10 Islendinga í
hreinlega innanhúss vinnu. Kaup
$25—$50 á viku, í bænum eða í
sveitaþorpum. Enga æfingu, en vilja
og ástundun aö nema rakaraiön. —
StaSa ábyrgst og öll áhöld gefins.
Skrifiö eSa taliS viS Hemphill
Barber College, 580 Main St., Win-
nipeg.
Staðafyrir 15 Islendinga
Vér höfum stööur fyrir nokkra
menn, er nema vilja aS fara meö og
gera viö bíla, batteri o. s. frv. ViS-
gangsmesti iSnaSur í veröldinni. —
Kaup strax. Bæklingur ókeypis. —
SkrifiS eSa taliö viS Hemphill
Trade Schools, 580 Main, Streef,
Wininpeg.
XL. ARGANGUR.
WINNIPEG, MANITOBA, MIÐVIKUDAGINN, 10. MARZ 1926
NÚMER 23
Or bænum.
Mr. Hannes Pétursson kom hinga.S
til borgarinnar aftur frá Los An-
geles, á laugardaginn var. Dvelur
hann sennilega hér til næsta hausts
aS minsta kosti.
Veitið athygli.
Þjóöræknisdeildin “Frón” boöar
til fundar í efri sal Goodtemplara-
hússins, kl. 8.30, þriöjuda’gskvöldiö
16. þ. m. Dr. Kr. J. Austmann flyt-
ur þar erindi, og ætti þaö eitt aö
nægja tli þess aö fylla salinn. Einn-
ig veröa nokkur sta.rfsmál, sem ráöi
þarf fram úr og skýrslur um mótiö
o. fl. Eru því allir íslenzkir bæjar-
búar beönr aö sækja þenna fun, setn
og a.ðra fundi er deildin heldur í
framtíðinni.
Gléymiö hvorki stund né stað eö-
ar starfi voru aö sinna háu marki
er miðað að viö megum til aö vinná.
P. Hallsson, ritari...
bandssafnaðar spilafund. Einnig
veröur þar skemtiskrá og veitingar.
Er fólk beðið að haía þann dag hug-
fastan og koma og sjá hvaö dreng-
irnir geta gjört.
Islenzk stúlka óskast á íslenzkt
heitnili í Sask. í byrjun a.príl n. k.
Verður aö kunna vanaleg hússtörf
og hjálpa til aö mjólka (fáar) kýr
er þarf. — Kaup $15.00 á mánuði,
gott heimili og áreiðanleg kaup-
borgun.
G. S. Breiðfjörð
Box 29, Churchbridge, Sask.
vöxtu. Það var með þá eins o * gamli siöurinn var: að bíöa í fim-
tnarga aðra, að andlegt atgerfi varð l'u ár, eða þar til höfundurinn var
oft aö litlum notum. Þaö er hinn heygður! Með því aS fá gáfu sína
svæsnasti sorgarleikur lífsins: að aö þessu litla leyti viöurkenda, hlýt-
beztu gáfur manna fara oft for- ur Björgvin aö aukast ásmegin. Þá
görðum. En þessu er sjaldan hefir hann einnig aukið veg okkar
skeytt fyr en um seinan. Þá finna Islendinga. Mörgum finst aö
menn til þess, hversu miklu að þjóð- söngflokkur þessi hafi unniö þrek-
Dr. Tweed tannlæknir veröur að
Gimli miövikudag og fimtudag, 17.
og 18. marz; og að, Arborg þriðju-
dag og miðvikudag 23. og 24. s. m.
Islendingadagsnefndarfundur verð-
ur haldinn á skrifstofu City Print-
ing & Publishing Co., 853 Sargent
Ave., annaðkvöld (fimtudag 11. niars'1
k\. 8.30 síðdegis. Nefndarmenn eru
beðnir að mœta slundvislega.
Leiðrétting.
Meinleg prentvilla hefir orðið í
grein Mr. J. A. Reykdal: “Sask.-
samlagið og Co-op.“, í síðustu Hkr.
önnur málsgreinin í 2. dálki byrjar
svo: “Skjótleiki forystumanna Co-op.
o. s. frv.“, en á vitanlega aö vera:
"Sljólciki forystumanna Co-op. o.
s. frv.” Er höf. beðinn afsökunar
á þessu.
Herbergi til leigu, eitt eða fleiri
á íslenzku heimili, á Victor stræti
hér í bæ. Umsækjendur spvrjist fyr-
ir um leiguskilmála á skrifstofu
Hkr. ,eða hjá A. Johnson 700 \ ictor
stræti.
TIMARIT
Þjóðræknisfélagsins er nú fullprent-
aö, og er hið vandaðasta. að efni og
frágangi. Með allri sanngirni
má segja, a.ð þetta rit er sú bók
sem allir Isleningar ættu að eignast,
enda mætir ritiö meiri og nteiri vin-
sældum með hverju árinu sem liður.
Verðið er sama og áöur, a.ðeins
einn dollar, og er nú ritið til sölu
hjá skjálaverði félagsins, 'hr. Páli S,
Pálssyni, 715 Banning Street, Winni-
peg.
Útsölumenn gerðu vel í þvi að
snúa sér til skjaJavarðar með pant-
anir sem allra fyrst. Ritsins verð-
ur nánar getið við fyrstu hentug-
leika.
WONDERLAND.
“I’ll Shcrw You Town”, Universal
Jewel myndin, sem verður sýnd á
Wonderland síöustu þrjá dagana i
þessari viku, er ein af allra. bezttt
myndum, sem Reginald Denny hefir
leikiö í. Efniö er tekið úr samnefndrt
sögu eftir Eltner Davis. Aðalpersón
an, prófessor Allen Dupree, leikinn
af Denny, er svarinn piparsveinn, en
géngur ekki vel að verjast örvum
Amors.
“Excuse Me” er afar skemtin mynd
sem verður sýnd á Wonderland
fyrstu þrjá dagana í næstu viku.
Auðmjúkur kirkjunnar þjónn fær
sumarfrí i fyrsta sinn á þrjátíu árum,
en er þá i vandræðum, hvernig hann
á að skemta. sér. Ahorfendur mynd
arintiar geta þó ekki varist að hafa
skemtun af vandræöum hans.
Sca.ndinavian American Line hefir
fengið fregnir um að e.s .“United
States” sem siglir frá Kaupmanna-
höfn 12. þ. m. og Osló þann 13.,
muni hafa flest farþegja.rúm í cabin
og öll i þriðju káetu upptekin ilarg-
ir at' þessum farþegjutn koma til
Cann.da. f>etta er annað skip þessa
félags á þessu ári sem hefir far-
þegafylt sig og bendir það til að
innflutningar muni verða enn nieiri
í ár en undanfarið. v
Þetta skjp siglir attur austur yfir
1. apríl frá New York, en frá Hali-
fax 3. s. m.
1 E.s. Oskar II., sem lenti í New
York 5. amy með full Ln.rþegjapláss,
sigldi þaðan uaftr í morgun.
Mr. P. K. Bjarnason frá Arttorg
kom hér á fimtudaginn í síðustu viktt
frá Reykjavík, Manitoba. Lét hann
framúrskarandi vel a.f þeirri sveit
og héraðsbúum öllum. Kvað hann
hinn ánægjulegasta myndarbrag þar
á öllu. Bað h.ann Heimskringlu að
flytja héraðsbúum kveðju sína og
beztu þakkir fyrir viðtökurnar.
Nýir siðir-
iHingað til bæjarins kom í fyrri
Viku Mr. Arni Sigurðsson frá Hnau.t
um Ma.n., til þess að vera við jarð-
arför dóttur sinnar, Mrs. Mörtu
Edgecombe, sem lézt á St. Boniface
sjúkrahúsintt fimtudaginn 25. febrú-
ar, aðeins 26 ára að aJdri. — Mr.
Sigurðsson fór 'heim til stn aftur nú
urr\ heJgina.
Herbergi til. leigu, eitt eða fleiri,
á íslenzku heimili, á Victor stræti
hér í bæ, frá 1. ma.rz n. k. Um-
sækjndur spyrjist fyrir um leigu-
skilmála á skrifstofu Hkr. eða hjá
A. Johnson, 700 Victor St.
A miðvikudag 17. mars kl. 8. e.
h. heldur félag ungra drengja Sam-
Nokkra undanfarna mánuði hafa
Vestit -íslendingar glatt sig og
gleiðkað yfir minningunni um 50 ára
landnám Islendinga í Vesturheinu,
eða öllu heldur Nýja Islandi. Dvnj-
andi ræður og hrynjandi kvæði hafa
hvinið í eyrum allra þeirra, setn Is-
lendingar vilja Jcallast. Nú eru
flestir fyrstu landnámsmenn liðnir:
hinir fáu, sem eftir lifa, örvasa
I gamalmenni, sem heimur þessi er
óðum að hverja sjónum. Eftir
gömlutn siðvenium er þá fylíing
ttnins komin! — Landnámsmenn
okkar og konur voru óbreyttir Is-
lendingar, heilt og Jfraust alþýðu-
-fólk. Fjöldinn af því lítt lært, en
dugandi, þrekmikið og svo úthalds-
gott, að fátadktin, fákunnáttan og
drepsóttirnar gátu —ekki unnið á þvt,
þó í útlegð væri. Islenzku land-
nemarnir hér vestra hafa ekki verið
meiri eð,a minni en alment gerist með
þjóð okkar. Þeir hafa sennilega
þegið sinn skerf frá hendi skapar-
ans af viti, drenglyndi, og hugprýði,
þessum einkennum norrænna manna,
sem skipa íslenzku þjóðinni háan
sess hjá þeim Morris, Bryce, Hunt-
ington og fleiri lærdómsmönnum. Þá
er og líklegt að landnemarnir hafi
verið mejri gáfum gæddir en and-
leg afrek þeirr,a. bera vott um. Þeir
áttu oftast við þröngan kost að búa,
og það var síðttr en svo að hinn
andlegi auður þeirra væri settur á
in og heimurinn hefir tapað, og til
að friða sál sína og samvizku hugsa
þeir, rita, og tala uni visnaðan
gróður horfins sumars, eins og ein-
hverja Eden-lundi. Eftir fimtíu
ár! Þá er hver meðalmaður orðinn
að hálfguði. Þetta er gömul sið-
venja, og þess vegna finst okkttr
ekkert athugavert við hana. Nú
er Þjóðræknisþingið nýafstaðið og
við höfum rækilega minst Jandnem-
anna og islenzkrar frægðar. Svo
förum við heini og lesum í makindum
þýðingu séra Eyjólfs’ Melan á á
kvæðinu hans Tómasar Grey,
“Grafreitnum”:
“Má askan gleymd og listum Jöguð
mvnd
I likið stirðnað héimta. fiúna sál ?
Má frægðarorðið vekja lífs þín lind
Og lokkun smjaðurs byrla dauða tál?
Kannske. geymist hér t gleymdttm
blett
Margt göfugt hjarta, er faldi helgan
eld,
Sú konungs-mund, er mátti stýra rétt,
Eða mvnda verk, er sæi tímans
kveld.
En þekking aidrei breiddi bókfell sitt
Né brota-silfur tímans fyrir þá;
Kuldi’ skorts þeirra eldinn út fékk
nítt
Og ísfjötrað þá snilli, er bjó þeim
hjá.
Margur gimsteinn glitrandi og skær
I gjám hins mikla hafdjúps leynir
sér,
Og margt eitt smáblóm vilt á vörp-
, um grær,
Sem varpar fegttrð sinni á hrjóstin
ber.”
Það hefir attðsjáanlega átt sér stað
á tíð höíundar þessa sorgarsálms,
að samtíðarmennirnir sáu um seinan
gáfitr og mannkosti meðbræðra
sinrta. Þetta sjónleysi veldur meira
tjóni en hægt er að gera sér í hug-
arlund. En svona var það, svona
er það "og svona. kvað það *vera
unt aliar jarðir.” Og svo virðist
sem íslenzkt þjóðerni komist ekki
virki, og að það sé lítt skiljanlegt,
hvernig því varð afkastað. En
hvað sem íslenzkri þjóðrækni iíður,
þá voru beztu einkenni norrænnar
lundar hér að verki, sem sé: vit,
drcnglyndi og hugþrýðt. A meðal
hinnar yngri kynslóðar í Winnipeg
— eg á við Islendinga — eru marg-
ir, sem hafa lagt sig eftir hljómlist,
hafa notið góðrar tilsagnar í þeirri
grein, og “vita hvað þeir syng.ja.”
En til þess að söngflokkurinn, sem
skemti okkur þann tuttugasta og
þriðja febrúar, tæki í mál að syngja
óþekt verk eftir óþektan höfund,
þurfti hann (söngflokkurinn), að
eiga eitthvað meira í fórum sínum
en góðar raddir. Góðrar greindar
þurfti við til þess að þekkja list
Björgvins. Og í þetta sinn réði
hún að eins, en ekki uppskafnings-
háttur þeirra, sem bíða eftir dag-
dómum heimsins, áður en þeir dæma
sjálfir. Hér kom fram vtkingur-
inn, brautryðjandinn, sem fer sínu
fram, meðan þrælslundin biður eftir
teikni frá öðrum, sem hún veit sér
hærra standa. Hér kom fram
íslenzkt drenglyndi: að kannast við
það fagra og góða úr hvaða átt sem
það kemur. Þar stóð prófessor
Hall í broddi fylkingar, og hafði þó
gefið út söngiög sjálfur. Ætli allir
Islendngar hér vestra þekki það
bezta í fari þjóðar okkar, þó þeir
sjái það? Við bíðum og sjáum,
hvað setur. Hér kom fram ís-
lenzk hugprýði: að þora að tiera
fram verk óþekts manns og bjóða
öllum til veizlu án þess að réttirnir
hefðti meðmæli hinna útvöldu. Hér
er ekki söngflokkurinn einn um hit-
una. Séra Rögnvaldur Péursson
hvatti Björgvin til þess að skrifa
þessa. ágætu Cantata, og hafði sái-
arþrek til þess að bjóða^hana “þeim
þarna í Boston”. Hjon. Thomas H.
Johnson hafði kjark til þess að draga
með sér bezta söngstjóra Winni-
peglxirgar, nauðugan, viljugan, á
samkomuna, til þess að hevra, hvaö
landinn ihefði að segja. Þetta eru Is-
lendingar! en ekki uppskafningar.
Þetta. eru menn, sem trúa á íslenzkt
gení, Og í þetta skifti lét ekki ís-
lengra en að lofræðum unt þann, sem|Ienzkt gení sér til skammar verða.
liðinn er, eða minnismerkjum í stil
og steini.
Það getur þvi talist næsta furðu-
legt, að flokkttr islenzkra manna og
kvenna, setn talin eru miður þjóð-
rækin, urðu nýlega til þess að brjóta
þessar götitlu siðvenjur. Eg á hér
við söngfólkið, sent fylkti sér um
Björgvin Gtiðmundsson, og söng lög
hans. sent aldrei höfðu komið inn i
prentsmiðju. I fljótu bragði virð-
ast þetta heimskulegar aðfarir, því
Að þetta varð'svona bráðlega, bértd-
ir á að Vestur Islendingar eru að
taka upp nýjar siðvenjur. I fram-
tíðinni bíða þeir ekki í fimtíu ár.
Island og Canada. þurfa á öllu sínu
að h.alda. — Það þykir Jélegur fjár -
sýslumaður, sem grefur sjóð sinn.
en setur hann ekki á vöxtlu. Vel
sé þeim, sem hafa tekið upp hin t
nýju siði. -
3-3-’ 26. /. P. Pálsson.
0)4
i
T0MB0LA
Undir umsjá fulltrúanefndar SambandssafnaSar
verður haldin í
SAMKOMUSAL KIRKJUNNAR
MÁNUAGSKVÖLDIÐ 15 MARZ, 1926, byrjar kl. 8.00
Allskonar ágætir munir verða á tombólunni, svo sem
hálft eord af við, nokkrir 10 punda pokar af sykri, einn-
ig fáeinir hveitipokar, $4 vekjaraklukka, og fleiri ágæt-
isdrættir. Og það er óhætt að taka það fram, að þar
verða engir lélegir munir, eins og stundum gerast á
tombólum.
Styrkið gott málefni meö því að sækja þessa tom-
bólu og kaupa drætti.
Aðgangur og einn dráttur 25c
/
Yið sundið.
(Eftirrit.)
I kvöld sit eg aleinn, í kyrþey við minningar hljóður;
í kvöld er eg öllu, er hrærist á jarðríki, góður. —
í kvöld sakna’ eg lifandi föður og látinnar móður.
Náttblærinn skrjáfar í nýgræðings laufblaða-jöðrum,
náttsvalan tunglrökkrið klýfur með þögulum fjöðrum.
Þú ert mér fjarri — og of nálægt manneskjum öðrum.
Tunglblómið angar, sem ilmaði lokkur þinn forðum,
er eplisins forboðna’ að neyta við hispurslaust þorðum.
Við,skiftumst á kossum, en ekki á gagnslausum orðum.
•
Guð lætur tungsljósið flæða um höf og um heima.
Hjarta mitt svellur af minning, sem eg ætti að gleyma.—
—Og vil eg þó helzt um það vakandi’ og sofandi dreyma.
Villifer Vegtamsson.
s I
►(O
Dánarfregn og minning.
Þann 11. þ. m. (febrúar) andaðist bænda-öldungur-
inn Kristinn Kristinsson (C. Christinnson) að heimili
sínu í nánd við Markerville, Alberta. Var jarðsettur
14. s. m. í grafreit fjölskyldunnar — fáa faðma suður
frá bæ hans.
Kristinn var hátt á 72 ári, þegar hann lézt. Fæddur
26. maí 1854 á Brú á Jökuldal í Norður-Múlasýslu. —
Faðir hans var Kristinn Jóhannesson frá Vindheimum
í Skagafirði. — Er margt manna og merkra komið frá
Jóhannesi á Vindheimum; m. a. lögfræðingarnir H. M.
Hannesson og L. A. Jóhannsson o. fl. — En móðir Krist-
ins var Margrét Guðmundsdóttir, austfirzk að ætt.
Kr. Kr. ólzt upp þar á Jökuldalnum og naut þegar
í æsku nokkurrar fræðslu, m.a.hjá Kristjáni skáldi Jóns-
syni. Unni hann honum mjög ávalt síðan.
19 ára að aldri flytur hann vestur um haf og nem-
ur staðar í Milwaukee, Wisconsin. Árið 1879 nemur
hann land í nánd við Garðar, N. D., en 1889 flytur hann
ásamt fjölskyldu vestur til Calgary í Canada, og 1891
eða 1892 nenxur hann land það, 3 rnílur norðvestur af
Markerville, er hann bygði ávalt síðan — að undantekn-
um fáum árum, er hann, ásamt konu sinni, dvaldi í
Prince Rupert, B. C., og fékst við fasteignasölu (sbr.
ágæta landnámssögu J. J. H., Almanak OM3. Th. 1912,
bls. 88—90).
Kr. Kr. var skarpgreindur maður, gleðimaður mikill
og félagslyndur. Var löngum meðráðamaður í sveitar-
málum, svo sem viðvíkjandi alþýðuskóla, rjómabúi o. fl.
Þótti samvinnuþýður, en þó fylgja fast því, er hann
vildi láta hafa framgang. Urn fjöldamörg ár urnboði
Wawanesa og Occidental vátryggingarfélaganna, og
hélt hann þeim starfa unz hann þraut heilsu s. 1. vor.
Að sjálfsögðu átti hann sína einkasögu all fjöl-
breytta, en hér allsendis óviðkomandi. Að hinu leyt-
inu er saga hans sameiginleg fyrir aðra landnema und-
ir líkum lífsskilyrðum, og skal liún hér sögð með orð-
réttri kveðju, sem le^in var yfir líkkistu hans: “Frá
tengdafólki hans”:
Er fortíðar félaga vora
Vér felum þér, svalbrjóstuð jörð,
Þá finst oss úr fölnuðum krönzum
1 Sé framtíðarbraut okkar gjörð,
Við stödd vera á auðninni aftur
og alt landnámið skjalda-skörð.
I
St. G.
(Höfundinum, Stephani G.— er manna kunnust æfi
Kr. Kr. — kyntist fyrst þessum jafnaldra sumarið 1873,
og hafa þeir síðan átt nær óslitna samleið.)
I\r. Kr. kvæntist árið 1882 Sigurlaugu E. Guðmunds-
dótturStephansson. Er hún kona vitur og trúrækin að
lúterskum sið. — Þau eignuðusí 3 börn, Sem öll kom-
ust til fullorðinsára, ftijög mannvænleg og vel gefin:
1. Stefán Kristinn Ólafur; dáinn 22 ára að aldri. — 2.
Guðbjörg Lilja, giftist Jóhanni S. Johnson; hún lézt ár-
ið 1922, eftir langvarandi kvalir, frá ástríkum maka og
4 börnum. — 3. Hannes Frost, er einn eftir og býr með
móður sinni — Fóstruðu og Hólmfríðf Eleanor ólafs-
dóttur, nú gift Elmer Appleby í Calgary. Unni hún mjög
fóstra sínum og sótti jarðarför hans, þrátt fyrir nokkra
örðugleika.--------
Með heilhugar-þakklæti kveðjum við þreyttan sam-
ferðamann til hvíldar. P. H.