Heimskringla - 10.03.1926, Síða 5

WINNIPEG 10. MARZ, 1926
HEIMSKRINGLA
5. BLAÐStÐA.
ÞJER SEM NOTIE TIMBUF K A U P 1 Ð A F The Empire Sash an COMPANY LIMITED > d Door
Birgðir: Henry Ave. East. Phone A 6356
Skrifstofa: 5. Gólfi, Bank of Hamilton
VERÐ GÆÐI ÁNÆGJA.
Jónsson þess í Sameiningunni, að
prestar gætu af þeim lært. Væri
ekki óhugsandi aö séra Jóhann
Bjarnason i Nýja. Islandi gæti fært
sér þær í nyt, þegar hanij e‘öa hans
útsendarar hefja nýja kristniboðsför
meðal landanna hér. Hionum, eins
og fleirum, finst kirkjan vera að
missa tangarhaldið á fólkinu, og
vill nú eitthvað láta gjöra hið bráð-
asta til að klemma það í tengurnar
aftur. En marga grunar að trú-
arvakningargrein J. B. i Lögbergi í
vetur ráði litla bót á kirkjulegri aft-
urför, eins og hann [>ar leggur mál-
ið niður fyrir sér.
En hitt gæti hann reynt, sem ekki
virðist frágangssök til ag hæna að
sér fólkið, að fella burtu út kenn-
ingunni æfagamlar hégiljur, og færa
inn í staðinn staðreyndir. T. d.
að jörðin hafi verig sköpuð á sex
dögum, en koma þar í staðinn að jarð
fræðislegri þekkingu, satnkvæmt þv',
sem sannað hefir að það hefir tek-
ið miljónir ára o. s. frv. Einkenni-
legt mjög er það .að þeir sem fylgja
gfiÍSfræðinni með innblásturs-biblíu-
óskeikullekatin, sem þvi eina sanna
og rétta, skuli samtímis láta kenna
börnum sínum á mentaskólum vís-
indalegar fræðigreinar, um fram-
þróun Hfsins, sem er algjörð mót-
sögn. Það er engin furða þó ung-
Hngarnir verði dálítlð reikulir t
ráði, og ekki ökleift að átta sig á
því, ef skólalífið festir hjá þeim
dýpri rætur, og að kirkjuauminginn
tapi. Og erfitt mun það verða
strangtrúuðum biblíumanni, sem læt-
ur barnið sitt drekka í sig skóla-
lærdóminn — að færa sér þag til
aifsökunar, að það' halfi verið af
hlýðni við jarðkonunginn og
landslögin. Því með því er brotiö
«itt helgasta atriði kenningarinnar
sjálfrar, þ. e.: fremur ber að hlýða
guði en mönnum.
Kenningar mentaskóla og kirkna
reka sig of viða á, til þess að þær
stofnanir geti átt samleið. Því trú-
fræðiskerfi og mentun er sitt hvað,
þessvegna. brosir margur að stóru
auglýsingunni í Lögbergs blaðinu.
Kirkjan hlýtur að tapa velli fyrir
áhrifum skólanna og falla á sínu eig-
in bragði: Þeim skrípaleik að halda
fólki í fávizku og myrkri; gjöra það
aö undirlægjusemi og hlýðni qg um
fram alt að neyta brauðs í sveita
síns andlitis; með öðrum orðum,
taka með þökk og undirgefnishlýðni
þeim molum sem hinn einvaldi
kirkjukúgari fleygði í það eins og
rakka af borði sínu. Með til-
styrk skólantenningarinnar, er fólkið
nú vakið ttpp úr þessari ánauð. Það
hefir hrist af sér klafann, sem hnept
hefir það í ómensku um aldaraðir.
Það vita allir að erfiðisskítaverkin,
sem kostað hafa flesta svitadropana,
hafa ávalt verið vanþökkuð og alt
af verst launuð. Nú þegar ofurlít-
ið rofay til í lofti fyrir sjálfstæði
þesS, og þroskamöguleika til að lifa
sæmilega, þarf býsna hvassar klær
til að draga það í klafann aftur.
Og hvað Islendinga snertir, þá hafa
þeir aldrei þótt neitt sérlega trú-
hneigðir ntenn. Munu kirkju-at-
hafnir þeirra niest grundvallast á
gömlum • vana, frá þeim tíma er
kirkjuvaldið knúði þá með rangind-
um til hlýðni.
Og telja má það kraftaverk ef
J. B. biblíukristnar Vestur Islendinga
upp á síná eigin visu. Og seilast
þyrfti nokkuö til sjóðmyndunar því
verki, áður en lyki. Því alla reiðu
stendur nú mörgttm stuggur af þeim
mörgu sjóðum og peningagræðgi,
sem látið er í veðri vaka að sé alt
til eflingar gttðsríki á jörðinni. En
hv.að skyldu margir verða sáluhólpn-
ir fyrir Centin?
I “Sameiningunni” likir séra
Björn Þórbergi við fælinn hest, sem
láti illa og alt ætli að brjóta. Það
er ekki að sjá að honttm sé neitt
sárt ttm þó kenningarkerfi lútersku
j kirkjunnar sé fójtnt troðið, og rifið
upp með rótum. Af Þórbergi er
trúarhræsnin svo dásamlega dregin
fram i dagsljósið, og með gildunt
rökum sýndar falskenningar kenni-
mannanna sjálfra, sem þykjast feta
í fótspor meista.rans ,og flytja ó-
mengað hans orð, en lifa sjálfir og
breyta þvert á mótii Séra Björn
segist ba.ra hafa gaman af því, það
saki engan. Er það nú víst að
prestar nútimans séu svo óskeikulir
í verki sínu og kenningum, að þeir
finni enga sök hjá sér, og séu þvi
j sýknir saka. af öllum áfellisdómum
Þórbergs , o. fl. Sé hitt líklegra, að
þeir verði vegnir og léttvægir fundn-
ir og sakargiftin sé á röktim bygð.
þá lýsir það algjörðu þrotabúi, ef
ekkert er aðhafst til viðreisnar því
sem ábótavant er. I öllu falli er
það ófyrirgefanleg léttúð, að skemta
sér við það, í stað þess að mótmæla
með rökum ef það er sannanlegt eða
sennilegt, ag Þórbergur hafi haft
álygar í frammi.
Þegar eg var drengur heima á Is-
landi þótti mér gaman ftö sjá hesta
fælast, eins og sér.a Birni. En nú
finst mér að ef eg væri guðs útval-
inn þjónn að skeiðfákur Þórbergs
sé helzt til fjörugur svo að viðun-
andi sé, og eg held að tæplega gæti
eg ógrátandi á það horft, ag hann
Sigurður Sigurbjörnsson
Árnes, Man.
Dáinn 13. desember, 1925.
Þú varst með þeim fyrstu að brjóta þér braut
með bræðrum af feðranna grund,
sem hugprúðir gengu mót hættu og þraut
og horfðu að batnandi stund.
Svo áðir þú fleyi við fjarlæga strönd
í fátækt á reynslunnar tíð;
en norræna þrekið í hjarta og hönd
þig hóf yfir raunir og stríð.
Og mörg voru hretin á landnemans leið,
er lögðust að fanginu þétt;
en manndáð og þolgæði mörkuðu skeið
og mældu hið þungbæra létt.
Svo hörfuðu skýin við hækkandi sól
og hlýrri og sléttari braut;
þitt heimili, “Árnes” varð auðugra skjól
og ýmsum til líknar í þraut.V
Með stilling og festu var starfið þitt háð
í stríðinu líðandi dags;
og holl voru öllum og einlæg þín ráð
til auðnu og batnandi hags;
og hús þitt varð fögur og gróandi grein,
þar glitruðu blómin þín fríð;
en minning þess liðna við ljósinu skein,
um landnemans sigur og stríð.
Nú harma þig börnin og brúðurin þín
og bygðin, sem lepgi þín naut;
en minning hins góða frá gröfinni skín
og geislar á syrgjenda braut.
Haf þökk fyrir daginn með örlaga óð
við æfinnar gleði og stríð.
Hver vinur, sem dyggur í strauminum stóð,
er styrkur á komandi tíð.
Af landnemans starfi í bæjun; og bygð
skal blómgast hið norræna fræ;
en munum það ávalt, að mannúð og dygð
er markið á tímanna sæ.
Ó, verridaðu minning, þú vestræna storð,
þíns vinar, er brautina hjó.
Að dagsverki loknu, með drengskapar orð,
er dýrlegt að sofna í ró.
Fyrir hönd ættingja og vina hins látna.
M. Markússson.
| St. James Private Continuation School |
and Business College
Portage Ave., Cor. Parkview St., St. Jamcs, Winnipcg.
Auk vanalegra námsgreina veitum við einstaklega góða til- I
sögn í enskri tungu, málfræði og bókmentum, með þeim til- j
gangi að gjöra mögulegt fyrir þá sem frá öðrum þjóðum ;
koma að láta í ljós beztu hugsanir sínar á fósturmáli sinu
Enskunni, eins vel og innfæddir geta gjört. 3
Þeir, sem standast inntöku prófið, sem er ekki erfitt, geta •
byrjag strax. i
Skrifið, eða sækið persónulega um inngöngu frá klukkan
8—10 að kvöldinu. Gjald frá $5.00 á mánuði og hærra.
Einnig má fá upplýsingar þessu viðkomandi hjá Mr. H.
EHasson, og er þeim sem tamari er íslenzkan, bent á að snúa
sér til hans. Símanúmer N-6537 eða A-8020.
Sími N 8603 \
Andrew’s Tailor Shop
Föt búin til eftir máli. — Hreinsun og pressun
Verk sótt og sent heim.
ANDREW KAVALEC
346 Ellice Ave., Winnipeg
sem enginn sleppur við hér,_ fremur “MeSta fraInfaraInálið.,,
Brot úr sögu Akureyrar og
fslands.
Útgefandi og ábyrgðarmaður:
F. B. Arngrímsson
Akureyri 1925.
Kostar $1.00
Ársritið <Tylkir,,
en annarstaðar, og læknapnir hafa í
engar bólusetningar fyrir þennan al-
þjóða óvin, kvefið, svo eru menn
yfir höfuð of latir til að fylgja var-
úðarreglum læknanna. Þessi Þór-
bergur Þórðafson virðist líkjast okk-
ar Upton Sinclair og væri hann í
þessum frjálslyndu! Randaríkjum,
mundi hann verða hengdur eða graf-
inn 1 einhverri dýflisunni. Eia óhága árgrit & Norður.ls.
Mun grein hans ekk, sþilla fynr ]andi um atvinnuvegi; réttarfar
Heimskringlu? en skemtdegt þótt, Qg gtjórnmál
mér að lesa Eana og hugsa um h,ð , Kemur einu sinni 4 árái.
óbilandi þol og þrek höfundanns. - j Kostar j Ameriku $1-00
Þegar eg kom hehn frá Amenku Allir 9 árgangarnir fást gegn
1875 seint í nóv. skrifaði eg eftir póstkröfu á kr. 45 00. _ Lyst>
beiðni ritstjóra Isafoldar grem um hafendur gendi nafn gitt Qg
ferðina, og álit mitt á landinu og lofaða eða greidda fj4rupphæð
hana þætti mér gaman að sjá, en nd þegar_
Yðar með virðingu,
. F. B. Arngrímsson,
Akureyri, Iceland.
bryti niður Qg hóftræði minn helg-
asta boðskap, og alvörumál lífs míns.
Eg er að minsta kosti þannig gerð-
ur, að mér finst, að eg hlyti að vera
mér þess meðvitandi, að kenning mín
og líf mitt bygðist aðallega á látæði.
loddaraskap og hræsni, ef eg ætti að
geta brosað eða skellihlegið að slík-
um áfellisdómi, þótt hann jafnvel
kæmi frá manni, sem minni viður-
kenningu hefir hlotið fyrir gáfur,
mentun, og mannkosti en Þórbergur
Þórðarson. En þótt svo illa Væri
fyrir mér komið. finst Vnér samt, ef
ekki væru allar taug.ar í mér dauðar
að komið gæti til mála að eg iðraðist
a.f hjarta, sem Pétur forðum, og
reyndi að gera yfirbót, eftir lestur
slíkrar hugvekju.
I
Nú virðast tímarnir brevttir frá
dögum postulanpa. Þá var ekki
hikaö við, eí þeirra hjartans mál
beið halla, að halda fram sannfær-
ingu sinni, þó um lífið sjálft væri að
tefla, og bálið stæði ívrir dvrum.
Lúter hafði einnig dug og djörf
ung til mótmæla, er hann var á-
sakaður um villukenningar, og þorði
að mæta fyrir keisaranum og ríkis-
— gömlu vélina, sem skilur ekki framar vel. Vér borgum
ríflega fyrir hana og gefum ybur nýja MELOTTE, er spar-
ar þaö sem hún kostar, 4 einu 4ri, me® þeim rjóma sem
hún sparar.
Fjörirtíu ára ágætis reynsla.
hefir sannað at5 MELOTTE endast í tuttug ár e?Sa lengur,
og skilja þá eiiis vel og nýjar.
Aufiveld aft l»orga — Sehl um allan heitn.
\?irnr Llafer-vhnir:—“Lister” "Canuck
og ‘‘Magnet’’ vélar, Kornkvarnir
og raflýsingatæki, “Melotte” Skil-
vindur, Strokkar, FótSurskerar,
FóSgeymar, Sögunarvélar, Pump-
ur, Pumpubreytar og útbúnabur
o. s. frv.
Ókeypis reynsla
A YBAR ElfilV
HI0IMII.I A\
SIvl!I.Dlll\0-
I\GAR
ess vegn vil eg taka, það fram, til
að koma í veg fyrir misskilning, að
þar sem eg vík orðum að séra Birni,
er það af því, að þar eð hann er
ritstjóri kirkjublaðsins, hefði e;
óskað eftir, úr þv't að hann mintist
á grein Þórbergs, a.ð hann hefði mál-
efnisins vegna fært einhver rök fyr-
ir sleggjudómunum sem hann kveð
ur upp um óeinlægni höfundarins,
og sömuleiðis að hann hefði reynt
að hrekja eitthvað a.f því, sem hon-
um fanst þar ofsagt, sem talsmað-
ur kirkjunnar hér. Því mér finst sú
fegund málsins snerta kirkjurnar hér,
eins og a.ð framan er sagt.
Wpeg., 6.,marz 1926
Hclgi Sigurðsson.
-----------x------------
þess er víst enginn kostur. — Er
Sigtr. Jónasson að vinna fyrir sjálf-
an sig eð.a Ölaf S. Th. með samn-
ingi á Landn. sögu? — Heitar óskir
til allra Landa á nýja árinu fylgja.
Þinn einl.
Sigfús Magnússon.
“— —Það var í gær (18. jan) hald-
inn hér í Reykjavík hinn fyrsti fyr-
irlestur viðkomandi stórhátíðinni ár-
ið 1930 af dr. Guðm. Finnbogasyni
um útbúnað á Þingvöllum. Vel
gæti eg hugsag mér að fyrirlestur
þessi verði prentaður, en þó er því
ekki að treysta, því það er meira
prívatmál ríkisins eða Reykjavíkur
enn þá. Doktorinn gerði ráð fyrir
að allir Islendingar sem s kæmu,
skiftist í prívat hús, hjá þeim sem
ættu hér vini eða ættingja og auð-
vitað stæðu allra. hjörtu og hús op-
in fyrir þeim, sem ekki ættu því láni
að fagna. Eg get í þetta sinn ekki
sagt þér neitt alveg ákveðið, en
þetta er líka. fyrsta uppástungan um
fyrirtækið og benda þau sannarlega
á bræðraþelið. Doktorinn hélt á.móti
ag ráðist væri í stórbyggingar, nema
þ.að óh jákvæmilega; hann er ætið
hygginn maður og fer gætilega. —
Scandinavian-
flmerican Line
TIL OG FRA ISLANDI
um Halifax eða Ncw York
Sérstök Skemtifreð með
E.s. UNITED STATES
frá Halifax 3. apríl
Bréf frá
Toppenish, Wash. og bréfkafli frá
Islandi.
Rev.Rögnv. Pétursson
Hieiðraði vjn!
Hérmeð legg eg örstuttan greinar-
kafla úr bréfi frá Ingibjörgu syst-
ir minni, setn heima á í Borgarnesi
þinginu, þó griðin væru ekki trygg.‘en var stödd 5 Reykjavík og hlýddi
SKKIEIB I UAG KFTIR VERÐI.ISTA H. MEt) MYJiDUM’
R.A.Lister C°-Canada-Limited
WINNIPEG REGINA EDHONTON and HAMILTON
og minstu mætti ipíina að hann yrði
ráðinn af dögum.
En hvað er með eftirkoniendur
kirkjufeðranna' frægu ? Eru þeir að
verð.a. ættlerar og stöðu sinni ósam-
boðnir? Eða er piálefnið orðið
svo slitið og úrelt, að þag þoli ekkert
hnjask, með eða móti ? Ef svo er, þá
er engin undur þó glott sé v^iö tönn.
og alt sé þumbað fram af sér í
ráðaleyíis þögn.
Þótt eg í þessu sambandi nefni
nafn séra B. B. Jónssonar, finst mér
skilt að taka það frarn, a.ð það er
ekki persónulegt, því margt bendir til
þess, að h.ann skari langt fram úr
sínum starfs- og stéttarbræðrum,
hvað víðsýni og sanngirni í kirkju-
málum snertir. Sérstaklega nú í
seinni tið má sjá merki þess, að
hann sé að snúast í frjálslyndu átt-
ina. Og væri vel, ef kirkjufélagið
sæi sóma sinn i þv,í að virða það við
hann. Það er eina ltfsskilyrðið
sem það á í franitíðinni að þa.ð færi
út kvíarnar í andlegum skilningi.
Hveitisamlagið.
ENGIN GJALDÞROT HJÁ
SAMVINNU FELOGUM.
þar á fyrirfestur dr. Guðrn. Finn-
bogasonar. Fleiri athugasemdir
þurfa 'ekki og ekki'heldur nöfn.
Héðan er alt bærilegt að frétta og
eg vona að þessí litli bær verði nú
mitt framtíðarheimili þangað til eg
flyt alfarinn. Tengdasonur minn
Indriði keypti hér lítið rjómabú, sem
hann er nú að stækka. Aður var hér
einungis seld mjólk og ísrjómi en
nú er kominn strokkur og selt
“danskt" smjör. Indriði lærði iðn
sínn. í Panmörku og virðist hafa
góðan markað hét í bænutn og í
bæjum í kring, en mest mun þó ábat-
inn vera í ísrjómanum, enda hér
mjög heitt líkt og Yakima. Veturinn
hér er sá mildasti sem eg hefi lifað
og nú er vorið að byrja, jörðin orð-
in græn og sutnarfuglarnir komnir,
sem mér hefir ætíð þótt vænt um, en
ekki heyrist hér lóu eða spóasöngur
Geldir gripir ganga hér úti allan
veturinn og bændur eru byrjaðir á
vorplægingum sínum.
yfir höfðuð sýnist gott, nema kvef, sæði. Þúsundir af Suður-Afríku
Gjaldþrot er grýlan sem notuð
hefir verið í heilan mann&aldur til
að hræða menn við samvinnufélögin.
Bölsýnismennirnir sein veifa þessari
hræðu hafa vitanlega ekki komið
auga á þessa staðreynd að aö til-
tölulega fleiri einka.fyrirtæki en sant-
vinnufélög, verða gjaldþrota, eða
hætta að starfa. Ekki geta. þeir
þess heldur að óteljandi mörg félög
nota “samvinnú’-nafnið. sem alls
ekki eru samvinnufélög. Öhlut-
drægir starfsmenn stjórnarinnar
hafa gert rannsóknir um starfrækslu
satnvinnu fé!aganna í^Fylkj asantbandi
Suður-Afríku, og nú hefir akur-
yrkjumála ráðherrann gefið skýrslu
um niðurstöðu þeirra. Hundrað af
prívat verzlunarfyrirtækjum itrðu
gjaldþrota á síð.a.sta ári, en ekkert
samvinnufyrirtæki. 243 samvinnufé-
lög með 44.000 meðlimum*nær helm-
ing bændanna í landinu, starfá þa.r.
Aðalsöluvara félaganna er tnais og
aðrar bændaafurðir, svo <setn ull,
bómull, og ávextir.
Nytsamasta starf samvinnufélag-
anna hefir verið að hjálpa þurfandi
Siglingar frá New York
Oscar II... ........... 11. Marz
United States” .......... 1. Apríl
Hellig Olav” .......... 15. Apríl
Oscar II. ' 29 Apríl
Frederik VIII” ........ 11. Maí
United States” .... -- .... 20. Mai
Hellig Olav ........... 29. Maí
Qscar II.” ............. 10 Júni
Fargjöld til Islands aðræleið $122.50
Báðar leiðir ......... $196.00
Sjáið næsta umboðsmann félagsins
eða aðalskrifstofu þess viðvíkjandi
beinum ferðum frá Khöfn til Reykja-
víkur. Þessar siglingar stytta ferða-
tímann frá Canada til Islands um
4—5 daga.
Scandinavian- American
Line
461 MAIN ST. WINNIPEG
Learn to Speak French
Prof. G. SIMONON
Late professor of advanced French
in Pitman’s Schools, LONDON,
ENGLAND. The best and the
quickest guaranteed French Tuition.
Ability to write, to speak, to pass in
any grades and to teach French in
3 months. — 215A PHOENIX BLK.
NOTRE DA~ME and DONALD,—
TEL. A-4660. See classified section,
telephone directory, page 31.
Also bv corrspondence. ^
bændunt hafa þannig getað komist
af, sem annars hefðu orðið að flýja
lönd sín, og sumir hverjir um leið
afurðirnar af margra ára erfiði.
Nú í dag byrjar Manitoba hveiti-
xa.mlagið að safna nýjum meðlimum.
Samlagið. hefir nú 16.000 meðlimi í
Manitoba, en ætlar sér að koma þeim
upp t 22.^00. Sá samningur sem nýir
meðlimir eru nú beðnir að skrifa
bændum í héruðum þar sem illa I undir er með sama orðalagi og gömlu
hefir árað, með því a.ð lána þeim i samningarnir, og gildir í firnm ár
Heilsufar nautgripi, sauðfé, verkfæri og út- frá 1926.