Heimskringla - 14.07.1926, Qupperneq 6

I
3LAÐSIÐA
HEIMSKRINGLA
WINNIPEG, 14. JÚLÍ, 1926.
Skriðan úr Fjallinu. .
Fyrir mörgum árum síðan, þegar eg enn
Tar ungur og lítt kunnur lögmaður, ásetti eg
mér að eyða sumarfríi mínu á ferðum.
í>egar eg hafði skoðað helztu bæina í
Bandafylkjunum, ráðlagði mér einn af hinum
amerísku kunningjúm mínum, að fara upp í
Klettafjöllin til sumarhótels nokkurs, er hét
Yampole, sem var orðlagt fyrir hið aðdáanlega
fagra umhverfi sitt á hásléttunni, milli hinna
stórkostlegustu fjalla, er maður gat hugsað sér.
Gestgjáfinn, hr. Eli Briggs, var sagður að
ver^ óvanalega duglegur og ástúðlegur, og hó-
teiið, sem aðeíns var lítill liluti af afarstórri land
eign, þar sem bændabýli með tilheyrandi gripa-
rækt var, hænsnaskála og hesthúsum, var mjög
oft heimsótt af skemtiferðamönnum, sem helzt
vildu dvelja um sumartímann í heilnæmu lofts-
lagi. Auk þess gátu menn altaf treyst því að
finna þar viðfeldið fóik.
Umhverfið var skreytt mörgum unaðsfögr-
«m plássum, sem menn gátu heimsótt; þar mátti
véiða dvr og fiska í ám. Viðurgerningur var sagð
ur ágætúr og loftslagið gott.
Eg fór því til Yampole gistihússins og var
hrifinn yfir tilverunni á þessum indæla stað.
í>að var ekki minst að þakka samvistunum við
persónu, sem bráðlega varð mér l^ærari én alt
annað í heiminum.
Það var ung og fögur amerísk hefðarmey,
dóttir Morton yfirhershöfðingja, sem dvaldi þar
nm ’hitatímann, og við urðum brátt góðir vinir.
Eg fór óft með ungu stúlkunni upp til fjallanna
og um nágrennið, og varð hrifinn af fegurð henn
ar og göfgi. /
Mig furðaði á því að hershöfðinginn, sem
var drambsamur og dulur maður, skyldi leyfa
okkur að vera saman, en hann hefir líklega á-
litið, að eg myndi aldrei leyfa mér að biðja um
hana. Faðir Rhodu, sem var þingmaður fyrir
eitt fylkið, og álitinn að vera sá ríkasti maður
í þeim hluta landsins, átti aðeins tvær dætur,
Rhodu og aðra til, sem nú var vestur við haf
með lieilsutæpri móður sinni. ,Eg flögraði kring
um ungu stúlkuna eins og fluga kringum ljósið,
en hafði ekki kjark til að opinbera henní ást
mína, fátækur eins og eg var.
Einn daginn fóru gestirnir langa leið upp á
milli fjahanna til nýfundins vatns. Allir fóru
akandi nema við Rhoda, við vorum ríðandi. Þeg-
ar við höfðu neytt miðdegisverðar, sem við tók-
um með okkur, og skoðað plássið, lögðum við
aftur af stað heim á leið.
Það var síðari hluta dags, að við áttum fá-
einar mílur eftir til gistihússins, en loftið var
ekki eins bjart og áður, og vindurinn blés meira
en venja var til á þessum hæðum.
“Við verðum a& flýta okkur heim,” sagði
einn af gestunum, sem þekti betur veðrið en
hinir. “Það er þægilegra að sitja í sólbyrginu á
gistihúsjnu og horfa á veðrið, en að vera úti á
víðavangi án nokkurs skýlis, og ef skriða skyldi
falla, sem er altítt hér, þá getur ferð okkar feng
ið slæman enda.” ,
“Á hvern hátt?” spurði eg, urn leið og eg
hjálpaði Rhodu á bak. “Er skriða mjög hættu
Jeg hér um slóðir?”
“Já, herra Waring,” svaraði hann; “skriða
úr þessum fjöllum er mjög hættuleg, sé maður í
xiánd við hana. Það er ekki gaman að fá nokk
ur tonn af grjóti í höfuðið. Snjóflóð þekkjast
hér ekki, en hin miklu oftar. Við verðum að
fara strax.”
Það gerðum við líka. Vagnarnir fóru á
undan eftir mjóu brautinni, þar sem klettarnir
hölluðust víða fram yfir þá.
Við Rhoda fórum seinast og vorum aftast í
lestinni. Við hefðum getað riðið fram 'hjá þeim
og komið miklu fyr heim, en eins og venja er
ungs fólks hugsuðum við ekki um annað en að
njóta ánægju augnabliksins, og mistum því af
vagnlestinni.
Við vorum ekki heitbundin, og höfðum aldréi
minst á ást, en fundum samt, að, við vorúm
tengd saman með sterkara banði en vinátt-
unnar.
%
Stormurinn fór vaxandi, sandurinn livirfl-
aðist upp; loftið varð dimmara og kaldara.
Við riðum ennþá mjög hægt, og þó voru
hestarnir orðnir órólegir, sem hefði átt að vera
okkur aðvörun. En við vorum svo hrifin hvort
af öðru, að það heffr liðið meira en háif stund,
þangað til mér hugsaðist að hér væri hættulegt
að vera. Við vorum nú stödd í einu af þessum
stóru og djúpu giljum, sem eru sérkenni fyrir
þessi fjöll. Til beggja hliða voru háir klettar,
og í vatnsfarveginum haugar af niðurhrundu
grjóti innan um þyrnirunnana, sem þarna uxu.
Maður gat naumast hugsað sér ógeðfeldara
pláss. Það var kallað “Blóðgilið”, af því að stór
iest af landnemum hafði verið deydd, þarna af
lndíánum.
“Er yður kalt., ungfrú Morton?” spurði eg,
jþegar eg sá hrylling fara um hana í kalda loft-
|nu. “Það er máske betra að við ríðuín hrað-
ara, til að ná —”
Möl. sandur og þurrar greinar úítu niður og
hræddu hestana.
Stormurinn var nú orðinn svo mikill, að
við gátum naumast setið á hestbaki, og hest-
arnir skulfu af hræðslu við væntanlega hættu.
Nú kom aftur sandský, og á eftir því stór
steinn, sem brotnaði Þ mola rétt fyrir framan
okkur. Við gátum nú naumast ráðið við hestana
og þó Rhoda segði ekkert, sá eg að hún var mjög
hrædd.
“Ef við gætum fundið skýli,” sagði eg, “þá
væri réttast að við værum þar unz storminum
linnir. Þarna held eg að eg sjá skýli.”
Plássiö sem eg sá, var hellir, og var op hans
hulið af runnunum fyrir framan hann.
Myrkrið fór vaxandi, og stormurinn fór org
andi í gegnum gilið, eins og hann ætlaði að taka
alt í burtu, meðan möl og steinar ultu hvíldar-
laust niður.
Eg þaut af baki og tók Rhodu ofan af henn
ar hesti, og ætlaði að fara að binda hestana við
bogið birkitré, þegar hátt hróp frá Rhodu kom
mér til að líta upp.
“Sko! Sko!” hrópaði hún og starði á af-'
stóran klett, sem vaggaðist fram og aftur efst
uppi. /
Eg sá strax að hann var kominn að því að
losna og mundi detta of<an yfir okkur.
Rhoda stóð magnþrota af hræðslu og gat
ekki flúið; eg greip hana í faðm mér og hljóp
með hana að hellisdyrunum. en áðufr en eg
komst þangáð, féll kletturinn niður einmitt þar
sem við höfðum staðið, með alveg ósegjanlegum
há\raða. Hestarnir þutu í dauðans ofboði heim
á leið,meðan möl og sandi rigndi yfir þá.
“Vi« verðum líklega að ganga heím,” sagði
eg hughreystandi og lát ungu stúlkuna niður á
stein við hellisdyrnar, “þessir stormar vara sjalcí
an lengi, og við —”
Vonarríku orðin, sem eg ætlaði aðhugga
Rhodu með, dóu á vörum mínum, þar eð voða-
legt hljóð, hærra en nokkur þruma, sem eg hafði
heyrt, barst að eyrnm okkar og kom jörðinni
til að skjálfa.
“Þetta hlýtur að vera skriða! Guð hjálpí
ojckur!” hvíslaði Rhoda og dró mig lengra inn i
hellirinn. “Sko, birtan hverfur meir og meir!”
Þetta var satt. Mölin og grjótið huldu hell-
isdyrnar, svo þar varð niðamyrkur inni. En
þegar eg varð vanur myrkrinu, sá eg ofurlitla
smugu opna efst við dyrnar, þar sem ljós og loft
gat streyml inn til okkar.
Við vorum eins og með kraftaverki frelsuð
frá dauða.
Hálfmeðvitundarlaus, eins og við vorum
eftir þenn mikla viðburð, og lirædd af því hve
skyndilega þetta bar að, urðum við þess lokks
vör aé við vorum í hættu stödd enn; því ef
önnur skriða kæmi, sem lokaði dyrunum til fulls,
mundum við ’eflaust kafna — nema því aðeins
að aðrar dyr væru á hellinum.
Eg.ásetti mér strax að rannsaka þetta, og
bað Rhodu að vera rólega, á meðan eg skriði
meðfram veggjunum. Hellirtnn var langur óg
mjór, en engar dyr finnanlegar, svo að ekki
var útlit fyrir að við næðum frelsi.''
En nú féllu ekki fleiri steinar niður; saml
heyrði eg þegar stormurinn rénaði, hverja þrum
una eftir aðra^ og genum litlu smuguna sá eg
eldingarnar glampa. Jafnframt þessu heyrði eg
regn og högl skella’á steinunum, svo að það var
vitanlegt að voðalegt óveður geisaði.
Eg reyndi af öllum mætti að hugga Rhodu,
og talaði um að frelsi okkar ætti feér stað eftir
fáar stundir.
“Nei, hr. Waring — nei,” sagði hún með
blíðu, hryggu röddinni sinni, og settist á hrúgu
af þurrum kvistum og mosa, sem lá á hellis-
gólfinu. “Það er vel gert af yður, að reyna að
hugga mig, en það breytir ekki ástæðunum,
Við erum grafin hér lifandi — og deyjum máske
hér.”
Eg sagði að okkar yrði saknað, og væri nú
þegar máske búið að senda menn til að leita okk-
ar. Faðir hennar myndi gerta alt til að frelsa
okkur, og það yrði gert innan fárra stunda.
Hún brosti hnuggin og hristi höfuðið.
“Gleymið því ekki, að eg er amerísk stúlka,’’
sagði hún, “og hefi oft heyrt um slík óhöpp.
Það kemur X)ft fyrir að ókunnir ferðamenn deyja
í þessum fjöllum. Hverjum getur komið til hug-
ar, að við séum lokuð hérna inni? Það verður
fyr álitið að við hefðum orðið undir skriðunni
eða druknað í giljunum, sem nú eru sem straum
harðar ár. Eg er hrædd um að við höfum litla
von.”
Ein stundijh leið eftir aðra, og eg fór að
halda að Rhoða segði satt. Það varð kvöld,
kuldinn og myrkrið óx, og unga stúlkaln nötraði
og skalf. Eg vafði skozku kápúnni minni uta'n
um hana, og svo safnaði hún loks, með öxl mína
fyrir kodda.
Eg hreyfði mig ekki og varaðist að vekja
hana.
Loksins kom morguninn og ófurlítil ljós-
geisla lagði inn um smuguna, en hann veitti i
okkur litla von.
Við'sátum hlið við hlið á steingólfinu og
þögðum, þangað til Rhoda sagði með niðurbæld-
um grátekka:
“Vesalings pabbi — hann verður mjög sorg-
bitinn, því eg var uppáhaldið hans. .Vesalings,
góða mamma, og vesalings litla Emmy! Nú —
\pn eg má ekki kvelja yður, herra Waring, með
minni eigingjörnu sorg. Þáð eru eflaust eiiA
hverjir á Englandi, sem fyllast sárrar sorgar,
þegar það kemur fyrir, sem eg óttast.”
“Nei,” svaraði eg hnugginn; “foreldrar mín-
ir eru dánir fyrir löngu síðan, og eg á enga ná-
skylda ættingja, sem munu syrgja mig með sárri
sorg. Mitt pláss í þessum heimi verður undir-
eins tekið af öðrum. En þér, ungfrú Morton —
Rhoda — sem öllum þykir vænt um, svo heitt
elskuð af yðar fjölskyldu, sem eigið svo fagurt
framtíðarútlit — yður skal ekki hendi dauðans
hrífa svo snemma burt. Við skulum og verð-
um að frelsast.” •
En tíminn leið og við virtumst vera gleymd.
Rhoda fór að missa krafta sína og verða köld
á höndunum; eg reyndi að verma þær, meðan við
sátum þögul og vonir okkar minkuðu.
Tímarnir liðu og forlagadómur okkar virt-
ist kveðinn upp. Þá fór Rhoda að tala Qg ásaka
sjálfa sig, fyrir það, að eg var staddur í slíkri
hæt.tu hennar vegna. Nú gat eg ekki lengur
þagað, og sagði henni með ástríkum orðum, hve
heitt eg elskaði hana.
“Þetta var mér enginn leyndardómur,” sagði
Rhoda og brosti gegnum tárin; “eg vissi ekki að
þér elskuðuð mig, en gizkaði á það, og vitið þér
af hverju? Af því að eg elskaði yður.”
i
Það eru nú mörg ár síðan að eg heyrði þessi
orð, en aldrei gleymi eg þeirri undrun og ánægju
sem eg fann til, þegar hún t.alaði þau. Rhodu
“Hún er dáin — dáin fyrir okkur, og það
e reins satt og orð biblíunnar, mamma,” svaraði
Johnson ákveðinn. Svo flutti liann stól að
borðinu og settist.
“Þar eð Rósalína er dáin, getum við aftur
borðað hér í eldhúsinu, og nú skiftir hún sér
ekki af öllu, fyrst hún er dauð,” sagði hann.
Hann nefndi orðið “dauð” eins oft og hann
gat.
• “Eg vil ekki heyra þetta orð,” sagði kona
hans. “Hún'hafði heimild til þess að velja sér
þann mann, sem hún vildi, og fara burt me®
honum; já, eins mikla heimild og eg hatði til
þess að taka þig, gagnstætt vllja foreldra minna,
og faðir minn tók því líka skynsamlega- Og
hvers vegna eiga stórborgarblöðin að taka upp
þessa fregn? Þar er enginn af okkar.”
“Það er algengt með slíkar fregnir, og þegar
Rósalína sér það, þá veit hún að hún er dáin
og horfin.”
“Eg vildi, að eg hefði ekki lifað þenna dag,”
ságði frúin. “Og auk þess verður ekki sagt eitt
fól andlitið í höndum sér og grét, og eg hugg- ^ or® um un8a manninn, nema að hann er fa
.... ... . ' - . ... típlflir f\Cr or T ono-irí oTmrirSinfr ’ ’
aði hana eftir mætti, unz hún varð rólegri og
brosti til mín; eg tók hana í faðm mér og þrýsti
henni upp að mér. Fáeinar mínútur gleymdum
við því að við vorum lokuð þarna inni og yfirgef-
in af umheiminum. En svo kemur endurminn-
ingin um ógæfuna aftur; eg kysti tárvotu kynn-
ina hennar; svo héldum við höndum saman og
sátum kyr og biðum dauðans.
Ha! Hvað var þetta? Var það hávaði af
steini sem datt, eða var það skot? Það hlaut
að vera skot, því bergmálið endurómaði það
mörgum sinnum. Litlu síðar heyrðum við há
köll og mannaraddir, brakið í fallandi steinum
og hávaðann í öxum og pálhöggum.
Við vorum þá ekki gleymd. Sterkar hendur
voru að opna gröfina okkar, og menn voru að
brjóta sér leið inn til okkar.
Svo heyrðist sprenging, og í þetta skifti svo
nálægt okkur, að hellisgólfið skalf og smástein-
ar duttu niður í kringum okkur.
Nú gall við hátt siguróp — eg hafði sjálfur
æpt hátt nokkrum sinnum — og grjóthaugnurh
sem byrgt hafði hellisopið, var fleygt til hliðar
með rekum og skóflum.
Inn ruddust hinir sigursælu björgunarmenn,
þaktir sandi og ryki, á meðan eg nálgaðist munn-
ann méð Rhodu í faðmi mínum; hún hafði fall-
ið í öngvit af magnleysi og geðshræringu; sjálfur
var eg svo magnþrota, að eg- reikaði út í dags-
ljósið með þessa dýrmætu byrði.
Okkur var heilsað með ^leðiópi af mann-
fjöldanum fvrir utan. Þar voru margir ríðandi
og gangandí'ogj fáeinir kvenmenn, ásamt flest-
um vinum okkar frá hótelinu! Hr. Eli Brigg^
klappaði á herðar mínar og hrópaði:
“Guði sé lof að við komum nógu snemma
til að frelsa yður og ungu stúlkuna. Hirðir, sem
staddur var á blqtti hérna beint á móti, sá ykk-
ur leita skýlis í hellinum, og kom og sagði okkur
frá því, þegar hitt fólkið var komið óskemt heim,
og undireins og storminn lægði, var hjálparliðið
sent af stað, og nú —
En svo heyrði eg ekki meira,- því nú var það
eg sem féll f öngvit. Rhoda var strax tekin af
ástríkmn höndum, vafin innan í dúka og látin
í vagn föður hennar, sem strax ók með hana
heim, og þégár eg raknaði við, lá eg í rúminu
mínu á hótelinu.
Fyrst í stað var Morton hershöfðingi ófús
(il að gefa mér dóttur sína, en þegar hún haföi
sagt honum, að það væri eg, sem frelfaði líf
hennar, og að hún þess utan vildi engan annan
mann eiga en mig, lét hann að ósk hennar, og
tók mjög alúðlega á móti mér sem tengdasyni.
Eg varð kyr í Ameríku, og er nú kappgjarn
kaupmaður í þíew York, og Rhoda hefir í mörg
ár verið konah mín.
Alla sumarmánuðina dveljum við á gisti-
húsinu Yampole, og oftar en einu sinni höfum
við skoðað það pláss, sem með hinum örlaga-
þrungna viðburði varð orsök gæfu okkar, en
hafði þó næstum svift okkur lífinu.
tækur, og það er þó engin svívirðing.’
“Hann er þjófur!” öskraði Johnson og barði
í borðið. “Hann hefir stolið Rósalínu okkar. Eg
hafði ásett mér, að hún skyldi ekki gifta sig-
Hjónaband er allgott fyrir menn, en lélegt fyrír
kvenfólk. Þú verður að klæðast sorgarbúningi*
María”.
“Nei,” svaraði hún æst. “Eg ætla lieldur
að klæðast í hvítan, rauðan og gulan fatnað-
Og að hugsa sér svo, að blessað barnið hefir
fundið góðan mann, sem þykir vænt um hana-
Og þú mun hugsa eins og eg, pabbi,” sagði hún
ísmeygilega, “þegar þú sérð hvað ánægð Rósa-
lína er.”
“Við hvað áttu, mamma?” saði hann. “Mað-
ur getur ekki komið þeim dauðu til að lifna aft-
ur.”
“Þegiðu!” hrópaði hún reið. Gekk svo að
diskaslíðrinu, tók bréf Rósalínu og las það *
sjöunda eða áttunda skifti.
“Hún er lifandi — tvöfalt betur lifandi eö
þú — og þykir svo vænt um þig.”
Það^ sem eftir var. sumarsins, sáu menfl
Johnson bera svartan borða um handlegginfl?
sem hann hafði sjálfur saumað fastan. Honuiö
þótti gaman að fiska, og sat nú tímunum sani'
an á klettunum niður við sjóinn. Stundum gat
hann ekki varist því að hugsa um Rósalínu, serfl
geröj hann hnugginn.
Dóttir Jnhnsons.
Þegar gamli Johnson gekk inn um girðing-
arhliðið, læddist nágranninn, sem komið hafði
með dagblöðTn, út um bakdyrnar.
Frú Johnson leit hálfkvíðandi augum á
mann sinn, en um leið ásakandi, og las meá
skjálfandi röddu: '
apríl.
‘Rósalína, einkabarnið okkar, dó liinn 4.
Stórborgarblöðin
auglýsa þetta.”
Jóhann og María Johnson.
hér með beðin
eru
að
“Þú veizt að hún er ekki dáin. Eg fékk
bréf frá henni í morgun,” sagði frú Johnson
gremjulega.
Framkoma hans gagnvart nábúunum banfl'
aði að minnast á Rósalínu. En frúin talaöi jaffl
aðarlega mest um hana.
“Nú eru áreiðanlega fjórir mánuöir síðafl
að Rósalína dó,” sagði hún einn daginn.
“Hunlm!” umlaöi í Johnson.
“Eg man ekki nákvæmlega, pabbi, hveruig
jarðarförin fór fram. Var þar ekki mikið aí
blómsveigum?”
Johns»n leit hikandi á hana, en lét sem hiifl
sæi það ekki.
“Eg vil ekki hugsa meira um þetta,” sagði
hann. “Látum þá dauðu hvíla í friði.”
“Æ, já, æ-i, já. Hefir þú beðið um legsteifl
á gröfina hennar, pabbi?”
En í stað þess að svara, greip Jolinson píp'
una sína og yeiðiáhöldin og fór.
Þegar þessar skærur voru gleymdar, sagði
þann einn daginn:
“Hvað varst þú að gera í næsta húsi? Það
hefir lengi staðið autt.”
“Ó, eg aðeins leit þar inn. Það er sagt, að
eitthvert fólk úr stórborginni ætli að flytja i
það, svo mér datt í hug að líta þar inn, og sjá.
hvernig það væri útlits. Þar er kominn alstaðar
nýr veggjapappír, og í dagstofunni og svefnher-
berginu er einmitt sá veggjapappír, sem þér hefir
altaf þóýt svo vænt um.”
‘Já, látum það líma hvaða pappír sem það
vill á veggina, en eg vonaði að þangað kæmi eng
inn, svo við gætum yerið laus við ski;ækjandi
krakka fyrír utan gluggana okkar, en eg skai
líta eftir þeim, því máttu treysta.”
“Eg hefi heyrt að þau hafi engin börn. Þad
eru líklega nýgift.”
“Já, það snertir mig ekki. Þau verða lík-
lega að gæta sín sjálf.”
Fáum dögum síðar fóru að koma stórir
kassar með húsmuni í litla húsið, og undirein3
og Johnson var farinn til þess að fiska, fór kona
hans yfir í húsið, til þess að láta húsmunina þar
sem þéir áttu að vera.
Einn daginn spurði Johnson af tilviljun:
“Er fólkið komið í húsið?”
“Já,” svaraði kor.a hans, “og það eru mjög
viðfeldnar manneskjur. Þau liafa beðið okkur
að koma til sín og drekka te, en eg sagði að vi$
værum gamlar manneskjur, áem vildum helzt
vera heima, og að þau ættu heldur að konia
til okkar einstöku sinnum. Var það ekki rétt,
pabbi?”
“Jú.auðvitað mamma.”
Hann gleymdi að spyrja um nöfn þeirra.
J